Serwer elas Stosowanie geoinformatyki w kontekście centralizacji SILP Szkolenie centralne z zakresu geomatyki leśnej dla nadleśniczych, 2011r. przygotował: Piotr Kyc, Zespół Zadaniowy ds. LMN
Historia serwera elas w Lasach Państwowych 2004 r. - testowanie oprogramowania na terenie RDLP Gdańsk nadleśnictwo Kaliska. Zarządzenie Nr 9 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 16.02.2004 r. Zakup i wdrożenie internetowego serwera mapowego w wybranych jednostkach Lasów Państwowych Podpisanie umowy z firmą TatukGIS i zakup 200 licencji dla nadleśnictw w całym kraju. 2005 2006 - wdrażanie serwera elas w nadleśnictwach w poszczególnych Dyrekcjach Regionalnych, rozdzielenie 200 licencji na nadleśnictwa 2007 zakup licencji otwartej na serwer elas dla Lasów Państwowych - umowa OZ-27-15/10/U/07 z dnia 6 sierpnia 2007 roku na przekształcenie posiadanych licencji stanowiskowych oprogramowania elas w licencję otwartą dla Lasów Państwowych oraz usługę modyfikacji serwera elas. 2008 udostępnienie do wdrożenia nowej generacji serwera elas 2.1.0.525 modyfikacje, powstałe w oparciu o zgłaszane potrzeby użytkowników pismo DGLP zn. spr. OI-0400-01-10-05/08 z dnia 4.08.2008r. 2 Krótka kartka z kalendarza, historia elas w LP to już 7 lat, początki nieoficjalne to rok 2002, niedługo będzie 10 lecie.
Wdrażanie intranetowego serwera elas w Lasach Państwowych 3 Duże zapotrzebowanie, nadleśnictwa same przygotowywały sobie warstwy do serwera, w oparciu o ich zaangażowanie otrzymywały licencję z DGLP.
Wdrażanie intranetowego serwera elas w Lasach Państwowych Decyzja nr 49/2007 Dyrektora DGLP z 19 czerwca 2007 r. przekształcenie posiadanych licencji stanowiskowych na oprogramowanie Leśnego Internetowego Serwera Mapowego e-las w licencję otwartą SZCZECINEK GDAŃSK SZCZECIN PIŁA TORUŃ OLSZTYN BIAŁYSTOK WARSZAWA ZIELONA GÓRA POZNAŃ ŁÓDŹ WROCŁAW RADOM LUBLIN KATOWICE licencja otwarta elas KRAKÓW KROSNO 4 Ważna data dla serwera obecnie instalacje serwera można wykorzystywać na każdym sprzęcie służbowym LP, skrajnie można zainstalować serwer elas nawet na notebooku leśniczego, który nie ma dostępu do Internetu.
elas - oprogramowanie serwerowe udostępniające użytkownikom dostęp do map i systemu raportów LAS. System wykorzystuje powszechną technologię WEB - do pracy z oprogramowaniem wymagany jest tylko system windows i przeglądarka stron www, - oprogramowanie nie wymaga instalacji po stronie użytkownika, - nie jest wymagane stałe i szybkie łącze z serwerem, - użytkownik końcowy nigdy nie ma dostępu bezpośredniego do baz danych LAS a jedynie do "wydrukowanego" na stronie www raportu. ----------------------------------------------------------------------------------------------- - serwer może działać na dowolnym komputerze z systemem Windows 2000 lub nowszym, z zainstalowanym oprogramowaniem Microsoft Internet Server i Microsoft.NET Framework 1.1. - System nie ma specjalnych wymagań sprzętowych. Jednakże im szybszy serwer i im większa jego pamięć - tym szybciej będzie działał system elas. - Serwer elas musi mieć możliwość podłączania do systemu LAS (baza Forest) w celu pobierania danych. 5 Serwer elas to segment użytkownika i serwera. Obecnie mamy 17 serwerów w rdlp, dane zasilające serwery elas pozyskiwane są codziennie z serwera centralnego.
Charakterystyka intranetowego serwera elas Możliwość dostępu do mapy na poziomie leśnictwa. Prostota obsługi umożliwiająca intuicyjną pracę każdemu użytkownikowi. Niskie koszty na stanowisko robocze licencja umożliwia dostęp dla nieograniczonej ilości stanowisk w nadleśnictwie. Aktualizowanie danych na bieżąco poprzez proces replikacji bazy danych. Możliwość uzupełniania aplikacji o nowe raporty mapowe. Aktualizacja mapy o obiekty nie wymagające dokładności geodezyjnej. 6 Im więcej użytkowników w nadleśnictwie, tym niższy koszt jednostkowy serwera w nadleśnictwie.
Przykłady zastosowania serwera elas w nadleśnictwie 1. Drukowanie podkładów mapowych do wszelkiego typu szkiców (rębni, upraw, uznawania odnowień naturalnych itp.) 2. Udostępnianie wydruków i zapisu elektronicznego (pdf) podmiotom z zewnątrz, takim jak uczelnie, organy samorządowe itp. 3. Bardzo szybki dostęp do informacji na mapie przez pracowników terenowych informacja o opisach taksacyjnych i zaawansowaniu planów. 4. Pomoc w projektowaniu danych do planu, takich jak ilości siatki na grodzenia, powierzchni zabiegu, odległości zrywki, dowożeniu materiałów jak sadzonki itp. 5. Aktualizacja mapy numerycznej o obiekty nie stanowiące wydzieleń, takie jak projektowane i realizowane gniazda w rębniach, dolesiane luki, kępy itp. 6. Zbieranie informacji na mapie nanoszonych przez pracowników terenowych - wykorzystywane następnie w waloryzacjach przyrodniczych, inwentaryzacjach wszelkiego typu obiektów w zarządzie i zasięgu nadleśnictwa 7. Udostępnianie materiałów źródłowych takich jak podkłady rastrowe, zdjęcia satelitarne i lotnicze większej grupie pracowników nadleśnictwa. 7
Drukowanie podkładów mapowych do wszelkiego typu szkiców (rębni, upraw, uznawania odnowień naturalnych itp.) 8 Szybkie wydruki, przygotowane podkłady pod szkice odnowień i zrębów.
Udostępnianie wydruków i zapisu elektronicznego (pdf) podmiotom z zewnątrz, takim jak uczelnie, organy samorządowe itp. 9 Zapis do pdf umożliwia szybkie przesłanie fragmentów mapy do zainteresowanych podmiotów. Zapis do geotiffa nadaje obrazowi georeferencje, a więc tego typu mapa w formacie rastrowym będzie mogła być wyświetlona w SIP w odpowiedniej lokalizacji. Jest to istotne dla odbiorców posiadających inne dane przestrzenne, bo będą mogli swoje dane wyświetlać na tle wygenerowanej mapy z serwera elas.
Bardzo szybki dostęp do informacji na mapie przez pracowników terenowych informacja o opisach taksacyjnych i zaawansowaniu planów. 10 Najszybszy dostęp do aktualnych danych, informacje może pozyskiwać każdy użytkownik, zastępując wiedzę, która była do tej pory tylko wiedzą osób prowadzących dane zagadnienie w nadleśnictwie.
Aktualizacja mapy numerycznej o obiekty nie stanowiące wydzieleń, takie jak projektowane i realizowane gniazda w rębniach, dolesiane luki, kępy itp. 11 Należy zwrócić uwagę na różne sposoby aktualizacji obiektów na mapie i różnych dokładności ich aktualizacji. Wrysowanie gniazd przez leśniczych na serwer elas skraca czas aktualizacji danych, ich wiarygodności (może być alternatywnym, uzupełniającym, sposobem aktualizowania elementów LMN).
Uzupełnianie obiektów ochrony przyrody i ochrony lasu 12 Na serwerze można prowadzić szybkie akcje zbierania danych, na potrzeby różnych działów gospodarki leśnej, w tym samym czasie wielu użytkowników (leśniczych) może podać dane w krótkim czasie, jedna osoba robi to w znacznie dłuższym czasie.
Przydatność w pracy operacyjnej Straży Leśnej 13 Informacja podane na serwerze przez leśniczych jest analizowane przez Straż Leśną, która może zaplanować objazd terenowy pod kątem zabezpieczenia mienia pozostawionego w lesie (drewno, sadzonki) lub dokonać analizy miejsc, z których możliwe są zrzuty śmieci do lasu itp.
Udostępnianie materiałów źródłowych takich jak podkłady rastrowe, zdjęcia satelitarne i lotnicze większej grupie pracowników nadleśnictwa. 14 Duże zasoby różnego rodzaju materiałów rastrowych, w tym ortofotomap, były dotąd dostępne tylko dla wąskiego grona użytkowników w biurze nadleśnictwa posiadających odpowiednie oprogramowanie. Serwer umożliwia dostęp do zdjęć wszystkim użytkownikom.
Udostępnianie materiałów źródłowych takich jak podkłady rastrowe, zdjęcia satelitarne i lotnicze większej grupie pracowników nadleśnictwa. 15
Zestaw ćwiczeń - serwer intranetowy elas Ćwiczenia każdy uczestnik wykonuje samodzielnie na bazie swojego nadleśnictwa (każdy uczestnik musi posiadać swój login i hasło) Ćwiczenia odbywają się na dostępnie on-line do serwera elas w wersji 2.2.2.548 Prowadzący wykonuje ćwiczenia wspólnie z osobami szkolonymi, prezentując funkcjonalność poszczególnych raportów mapowych i zwracając uwagę na ich użyteczność w codziennej pracy w biurze oraz kancelarii leśniczych. Wyniki ćwiczeń zapisywane są przez uczestników na specjalnie przygotowanym arkuszu (arkusz ćwiczeń) 16
arkusz ćwiczeń / przykład arkusza, który otrzymują uczestnicy szkolenia do wypełnienia / 17
Ćwiczenie 1 - Pomiar odległości pomiar rozpiętości nadleśnictwa z północy na południe oraz ze wschodu na zachód - podajemy odległości łączące skrajne punkty na wymienionych kierunkach dokładność do metra 18 Zapoznanie uczestników z narzędziami używanymi na mapie, pomiar odległości na mapie, wykonanie ćwiczenia. Przed wykonaniem ćwiczenia można poprosić uczestników o oszacowanie zasięgów swoich jednostek i porównanie ich z wynikami uzyskanymi na serwerze.
Ćwiczenie 2a - Mapy gospodarcze Na pasku adresu leśnego wybieramy obiekt nadleśnictwo z informacji tabelarycznej odczytujemy powierzchnię całego nadleśnictwa i podajemy ją z dokładnością do 1 hektara. Pasek adresu leśnego Potwierdzenie wyboru adresu Wynik w tabeli 19 Wyszukiwanie informacji dla obiektów o różnym stopniu zagregowania adresu leśnego, objaśnienie działania paska adresowego.
Ćwiczenie 2b - mapy gospodarcze Na pasku adresu leśnego wybieramy obiekt obrębu leśnego z informacji tabelarycznej w danych obrębach wybieramy leśnictwo o największej powierzchni, podajemy ją z dokładnością do 1 hektara. Z informacji w dostępnych obrębach wybieramy leśnictwo o największej powierzchni 20 Podobnie jak w poprzednich ćwiczeniach, można uczestników zapytać o wynik przed użyciem serwera elas, uczestnik sam porównuje swoją wiedzę z informacją uzyskaną z serwera.
Ćwiczenie 2c - mapy gospodarcze ( mapa genetyki) Zapoznajemy się z zawartością tematyczną mapy genetyki, podobnie jak w ćwiczeniu 2a wyszukujemy informację tabelaryczną na temat powierzchni ogółem drzewostanów gospodarczych nasiennych dla całego nadleśnictwa Z zestawienia zbiorczego wybieramy pow. drzewostanów gospodarczych 21 Przedstawienie treści mapy genetyki, pokazanie szybkiego generowania informacji z danej dziedziny. W ćwiczeniach 2a i 2b należy zwrócić uwagę na bardzo szybki dostęp do informacji na dany temat i możliwość jej podania przez każdego pracownika nadleśnictwa, niekoniecznie zajmującego się daną dziedziną.
Ćwiczenie 3a mapy ewidencyjne Wybieramy kolejno województwo, powiat i gminę wyboru dokonujemy według najwyższych wartości powierzchni w zarządzie LP, - podajemy powierzchnię w pełnych hektarach dla gminy, która ma największy udział powierzchni gruntów zarządzanych przez LP Wybieramy gminę o największej powierzchni 22 Ćwiczymy wybór obiektów po adresie administracyjnym oraz treści mapy ewidencyjnej i ewidencyjno-leśnej, wybierając kolejno województwo o największej powierzchni, powiat o największej powierzchni gruntów LP i dochodzimy do zestawu gmin wybieramy gminę o najwyższej powierzchni gruntów pod zarządem LP.
Ćwiczenie 3b mapy ewidencyjne Z mapy ewidencyjnej podajemy informację w ilu województwach i ilu powiatach leży teren zarządzany przez nadleśnictwo Informacja o ilości powiatów w danym województwie 23 Dla danego nadleśnictwa sprawdzamy ilość województw, w zasięgu których znajduje się teren zarządzany przez nadleśnictwo. Analogicznie postępujemy w przypadku powiatów. Jeżeli teren leży w więcej niż jednym województwie ilość powiatów razem będzie sumą powiatów w poszczególnych województwach.
Ćwiczenie 4a mapy plan/ wykonanie Wybieramy w typie planu hodowla odnowienia w roku 2010 dla całego nadleśnictwa, wpisujemy wartość ogółem wykonanych odnowień w danym roku Wybór odnowień w typie planu Hodowla Wybór zakresu lat dla planów Wartość wykonania 24
Ćwiczenie 4b mapy plan/ wykonanie (historia planów) Na mapie nadleśnictwa w raporcie historia planów wybieramy pozycję wydzielenia, na którym w danym okresie lat (wybieramy jak najdłuższy) wykonano jak najwięcej zabiegów z zakresu: hodowli, pozyskania nasiennictwa i ochrony lasu wpisujemy adres leśny i ilość zabiegów (planów) Wybór zakresu lat (maksymalna długość) Wartość wykonania większa od zera 25 Dla podanego przykładu ilość wykonanych pozycji planu = 5
Ćwiczenie 5 Szkice / szkice powierzchni zrębowych W raporcie mapowym szkice/pow. zrębowych należy wybrać dowolne wydzielenie, ustalić skalę 1:5000, w tytule mapy wpisać nazwę nadleśnictwa. Wydruk należy wykonać do pdf i zapisać na komputerze (jeżeli istnieje techniczna możliwość należy go wydrukować na drukarkę) Po ustawieniu skali i wpisaniu nadleśnictwa drukujemy szkic do pliku w formacie PDF 26
Ćwiczenie 6 Edycja W dowolnie wybranym wydzieleniu proszę wrysować gniazdo o powierzchni 30arów. Używamy kodu dla obiektu GNIA N (gniazdo nie odnowione). Wybieramy: I Akcja zbierania danych. W polu nazwa wpisujemy własne imię i nazwisko. Flagujemy obiekt jako publiczny. 27
Ćwiczenie 7 Mapy Przeciwpożarowe W raporcie przeciwpożarowa/raporty wyszukujemy ostatni zainwentaryzowany pożar w nadleśnictwie i wpisujemy: pełny adres leśny pożaru oraz datę pożaru. W zestawieniu wybieramy ostatni zainwentaryzowany pożar w nadleśnictwie 28
Ćwiczenie 8 mapy inne ( łowiectwo) Na mapie łowiectwa po zapoznaniu się z podziałem na poszczególne obwody łowieckie: podajemy nazwę obwodu łowieckiego, w skład którego wchodzi największa powierzchnia gruntów zarządzanych przez nadleśnictwo Z zestawu kół łowieckich wybieramy koło o największej powierzchni 29 Serwer posiada możliwości projektowania dowolnych raportów mapowych w oparciu o różne dane dla różnych szczebli zarządzania (nadleśnictwo, rdlp).
Dziękuję za uwagę Piotr Kyc Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 90 50 357 Wrocław piotr.kyc@wroclaw.lasy.gov.pl tel. +48 71 377 17 09