Stosowanie geoinformatyki w kontekście centralizacji SILP Szkolenie centralne z zakresu geomatyki leśnej dla nadleśniczych, 2011r.

Transkrypt

1 Aktualizacja LMN Stosowanie geoinformatyki w kontekście centralizacji SILP Szkolenie centralne z zakresu geomatyki leśnej dla nadleśniczych, 2011r. przygotowali: Piotr Kyc, Witold Witosza - Zespół Zadaniowy ds. LMN 1. Organizacyjne uwarunkowania prawidłowego funkcjonowania LMN w nadleśnictwie. 2. Podstawy prawne, terminy aktualizacji. 3. Aspekty techniczne aktualizacji. 2

2 Organizacyjne uwarunkowania prawidłowego funkcjonowania LMN w nadleśnictwie. Elementami Systemu Informacji Przestrzennej są: Baza danych Sprzęt Oprogramowanie Zasoby ludzkie posiadanie trzech wyżej wymienionych składowych, nawet na najwyższym poziomie, bez wykwalifikowanej kadry, sprawnie zarządzanej, nie pozwoli na sprawne funkcjonowanie Systemu Informacji Przestrzennej w żadnej firmie. 3 Organizacyjne uwarunkowania prawidłowego funkcjonowania LMN w nadleśnictwie. Przepisy regulujące funkcjonowanie mapy numerycznej w nadleśnictwie zawarte w załączniku nr 9 definiują pojęcie operatora LMN w nadleśnictwie (pkt. 1.5) zostawiając w gestii kierowników jednostek wybór modelu organizacyjnego pkt , który będzie zabezpieczał prawidłowe funkcjonowanie SIP w nadleśnictwie. Zał. 9 SLMN 1.5 Nadleśniczy powierza obowiązki operatora leśnej mapy numerycznej i określa jego zakres czynności. 1.4 Dobór narzędzi (aplikacji) oraz sposobów zarządzania i eksploatacji leśnej mapy numerycznej pozostawia się nadleśniczemu, za wyjątkiem aplikacji dostarczanych przez DGLP, o których mowa w pkt w szczególności decyduje o: Wyborze modelu organizacyjnego (wyposażenie ilościowe i jakościowe nadleśnictwa w sprzęt i oprogramowanie oraz ich rozdysponowanie).. 4

3 Organizacyjne uwarunkowania prawidłowego funkcjonowania LMN w nadleśnictwie. Zdefiniowane w Standardzie LMN obowiązki operatora LMN w nadleśnictwie interpretowane są w różnorodny sposób. Najczęściej stanowią uzupełnienie zakresu już posiadanych przez pracownika obowiązków. Dobór pracownika odbywa się często przypadkowo, nie uwzględniając mocnego powiązania LMN np. ze stanem posiadania nadleśnictwa. Dobór pracownika nie może być przypadkowy, powinien wynikać z doświadczenia w zakresie prowadzenia stanu posiadania, znajomości baz danych LP jak również umiejętności posługiwania się szeroko rozumianymi narzędziami informatycznymi, oprogramowaniem GIS. 5 Organizacyjne uwarunkowania prawidłowego funkcjonowania LMN w nadleśnictwie. Sprawne funkcjonowanie SIP na poziomie nadleśnictwa umożliwia: powierzenie obowiązków operatora LMN osobie kompetentnej, posiadającej odpowiedni zasób wiedzy w zakresie GIS. wyznaczenie osoby pełniącej obowiązki zastępcy operatora LMN z umiejętnościami zbliżonymi do operatora LMN dokształcanie operatora LMN i jego zastępcy w zakresie GIS, w szczególności odbycie kursów organizowanych przez LP, studiów w tym zakresie i innych uzupełniających szkoleń organizowanych przez podmioty zewnętrzne. zabezpieczenie osoby zajmującej się SIP w nadleśnictwie w podstawowy sprzęt i oprogramowanie w tej dziedzinie, w tym w sprzęt mobilny (notebook, pda), gps, oprogramowanie podstawowe przeglądarkę, edytor GIS, oprogramowanie bazodanoweaccess z pakietu Microsoft Office. czynny udział w wykorzystaniu map numerycznych w nadleśnictwie przez pozostałych pracowników odpowiedzialnych za poszczególne działy gospodarki leśnej, edukacji leśnej itp. 6

4 Podstawy prawne aktualizacji - obowiązujące Zarządzenie Nr 34 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie zmiany zarządzenia nr 74 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 23 sierpnia 2001 r. w sprawie zdefiniowania standardu leśnej mapy numerycznej dla poziomu nadleśnictwa oraz wdrażania systemu informacji przestrzennej w nadleśnictwach. (OI /05) 7 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 Aktualizacja Systemu Informacji Przestrzennej na szczeblu nadleśnictwa Podstawą stosowania mapy numerycznej, jako elementu systemu informacji przestrzennej, jest jej aktualność. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na aktualizację bazy geometrycznej i relacyjnie z nią powiązanych baz opisowych 8

5 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 1. Postanowienia ogólne Po każdorazowej aktualizacji należy zarchiwizować bazy danych według wytycznych przewidzianych w załączniku nr 7 pkt Aktualizacja podlega rygorom kontrolowanego dostępu do baz danych na poziomie oprogramowania oraz rejestracji dokonanych zmian. 9 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 1. Postanowienia ogólne Aktualizacji podlegają obiekty bazy geometrycznej oraz związane z nimi obiekty w bazach opisowych, które zmieniły swoje granice, położenie lub adres leśny od czasu ostatniej aktualizacji. Aktualizację obu baz geometrycznej i opisowej należy prowadzić równolegle Aktualizacja bazy geometrycznej prowadzona równolegle z aktualizacją bazy opisowej systemu LAS stanowi podstawę prowadzenia stanu posiadania w nadleśnictwie. 10

6 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 1. Postanowienia ogólne Każda procedura aktualizacyjna musi zachowywać spójność między zawartością bazy opisowej systemu LAS a bazami geometrycznymi Po zmianie granic obiektów wewnątrz działek ewidencyjnych powinno nastąpić rozliczenie i wyrównanie powierzchni obiektów podstawowych Aktualizowanie całego SIP jest obowiązkowe przy każdej aktualizacji systemu LAS. 11 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 1. Postanowienia ogólne Aktualizacja bazy geometrycznej może być prowadzona siłami własnymi nadleśnictwa lub zlecana podmiotom zewnętrznym. Do aktualizacji musi być wykorzystana aplikacja do aktualizacji SIP dostarczana przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych. 12

7 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 2. Materiały źródłowe 2.1. Źródłami danych do aktualizacji powinny być udokumentowane dane geometryczne i opisowe Dane dotyczące zmian granic działek i kategorii użytkowania gruntów muszą być oparte o dokumentacje wykonywane przez uprawnionych geodetów i powinny być zgodne z danymi w powszechnej ewidencji gruntów Zmiany wewnątrz działek powinny być oparte o wiarygodne dane uzyskane z pomiarów terenowych, pomiarów GPS, innych baz geometrycznych, materiałów fotogrametrycznych lub map analogowych. 13 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 2. Materiały źródłowe 2.1. Źródłami danych do aktualizacji powinny być udokumentowane dane geometryczne i opisowe Zmiany wewnątrz wydzieleń, dotyczące powierzchni nie stanowiących wydzieleń, mogą być wykonywane w oparciu o szkice terenowe Sposób pozyskania danych użytych do aktualizacji odnotowuje się w dzienniku aktualizacji. 14

8 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 2. Materiały źródłowe 2.2. Grunty przejmowane w zależności od jakości przejmowanych danych należy: Pozyskać wyciągi z mapy numerycznej znajdującej się w zasobach geodezyjnych, Pozyskać z powszechnej ewidencji gruntów i budynków istniejące współrzędne geodezyjne przejmowanych gruntów w przypadku braku mapy numerycznej ewidencji gruntów i budynków, W przypadku braku w/w danych dokonać pomiarów geodezyjnych oraz zgłosić roboty do właściwego ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. 15 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 2. Materiały źródłowe 2.3. Zmiany w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa. w przypadku zmiany w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa nie jest wymagana tak duża dokładność jak w przypadku zmian opisanych w pkt. 2.1 i 2.2. Dopuszcza się więc wykonywanie aktualizacji na podstawie dostępnych, wiarygodnych, materiałów źródłowych. 16

9 Zarządzenie Nr 34 załącznik nr 8 3. Kontrola 3.1. Przed zapisaniem dokonanych zmian w pliku docelowym należy wykonać analizę poprawności, korzystając z aplikacji kontrolnej, o której mowa w zał Prowadzone zmiany są rejestrowane w dzienniku aktualizacyjnym, stanowiącym integralną część aplikacji, do aktualizacji SIP dostarczanej przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych 17 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone W związku z centralizacją SILP zmienia się podejście do leśnej mapy numerycznej staje się integralną ona częścią SILP jako uzupełnienie geometryczne do obiektów opisu taksacyjnego, inwentarza itd. Trwają prace nad nową instrukcją urządzania lasu i nad nowym standardem leśnej mapy numerycznej 18

10 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Określenie źródeł danych przestrzennych: wewnętrzne których wytworzenie leży w kompetencjach PGL LP. Należą do nich wszelkie dane o charakterze przestrzennym, powstałe w wyniku: rejestracji działań związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej (w szczególności działań związanych z ochroną, hodowlą i użytkowaniem lasu); rejestracji zmian powstałych w wyniku oddziaływania czynników biotycznych i abiotycznych na tereny leśne, powodujących zmiany w układzie przestrzennym drzewostanów; 19 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Określenie źródeł danych przestrzennych: wewnętrzne cd.: inwentaryzacji stanu lasów i innych gruntów zarządzanych przez PGL LP; prac wykonywanych w toku sporządzania planów urządzenia lasu; innych prac wykonywanych w ramach statutowych działań lub na zlecenie PGL LP. 20

11 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Określenie źródeł danych przestrzennych: zewnętrzne których wytworzenie nie leży w kompetencjach PGL LP. Należą do nich wszelkie dane o charakterze przestrzennym, nie będące danymi wewnętrznymi, istotne dla właściwego gospodarowania majątkiem zarządzanym przez PGL LP, a w szczególności dane: z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (w tym z ewidencji gruntów i budynków oraz państwowego rejestru granic); 21 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Określenie źródeł danych przestrzennych: zewnętrzne cd. : określające przebieg granic i lokalizację form ochrony przyrody wymienionych w Ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U z dnia 30 kwietnia 2004 r.); inne wytwarzane w ramach kompetencji organów, instytucji i organizacji nie będących jednostkami organizacyjnymi PGL LP. 22

12 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Podczas uzupełniania LMN nowymi danymi (nie reprezentowanymi w LMN na dzień wprowadzenia) lub podczas modyfikowania istniejących danych LMN (mających swoją reprezentację w LMN na dzień modyfikacji), obowiązuje zasada maksymalizacji wykorzystania istniejących danych zewnętrznych. Oznacza to, że uzupełniając lub modyfikując leśną mapę numeryczną należy dążyć do wykorzystania istniejących danych zewnętrznych. 23 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Przez aktualizację systemu informacji przestrzennej Lasów Państwowych rozumie się aktualizację danych LMN wraz z powiązaną z nimi bazą danych systemu Las. Przez aktualizację LMN rozumie się: wypełnienie, geometrią obiektów zdefiniowanych w SLMN, założonych w bazie systemu LAS, struktur LMN nie mających dotychczas swojej reprezentacji geometrycznej, (tzw. wypełnienie pustych warstw ); 24

13 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Przez aktualizację LMN rozumie się: uzupełnienie, geometrią obiektów zdefiniowanych w SLMN, założonych w bazie systemu LAS struktur LMN mających swoją reprezentację geometryczną, (tzw. uzupełnienie istniejących warstw o nowe obiekty); korektę geometrii istniejących w bazie systemu LAS obiektów zdefiniowanych w SLMN (tzw. korekta istniejących obiektów na warstwach ); 25 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Przez aktualizację LMN rozumie się: usunięcie geometrii istniejących w bazie systemu LAS obiektów zdefiniowanych w SLMN (tzw. usuniecie istniejących obiektów na warstwach ). 26

14 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Szczególnym przypadkiem aktualizacji LMN jest modernizacja danych LMN prowadzona w ramach prac nad projektem planu urządzenia lasu. Aktualizację bazy geometrycznej wykonuje się równolegle lub bezpośrednio po wykonaniu w bazie systemu LAS aktualizacji kompleksowej lub aktualizacji indywidualnej. 27 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Obowiązek aktualizowania LMN spoczywa na kierownikach jednostek organizacyjnych PGL LP, w tym na: dyrektorze generalnym Lasów Państwowych w odniesieniu do danych stałych globalnych znajdujących się w gestii Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, dyrektorach regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych w odniesieniu do danych stałych globalnych znajdujących się w gestii regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, nadleśniczych w odniesieniu do danych podstawowych. 28

15 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Kierownik jednostki organizacyjnej PGL LP wyznacza w swojej jednostce osobę (osoby) odpowiedzialną za zarządzanie LMN. Do zadań osoby (osób) zarządzających LMN powinny należeć: Na poziomie nadleśnictw: uczestnictwo w realizacji zadań pionu gospodarki leśnej w zakresie czynności przekładających się na funkcjonowanie LMN (w tym współpraca przy pozyskiwaniu danych zewnętrznych), realizacja czynności z zakresu aktualizacji LMN, 29 Podstawy prawne aktualizacji - tworzone Na poziomie nadleśnictw: przygotowywanie i udostępnianie danych geometrycznych na potrzeby wykonania projektów planów urządzenia lasu, weryfikacja i odbiór danych geometrycznych wykonanych w ramach prac nad projektami planów urządzenia lasu, weryfikacja danych źródłowych wykorzystywanych do zasilenia LMN. Szczegółowy sposób organizacji prac związanych z zarządzaniem LMN spoczywa na kierowniku jednostki organizacyjnej PGL LP. 30

16 Podstawy prawne aktualizacji Zarządzenie nr 13 z 20 marca 2007 r. w sprawie przenoszenia informacji pomiędzy planem urządzenia lasu dla nadleśnictwa i Systemem Informatycznym Lasów Państwowych (SILP) oraz w sprawie bieżącej aktualizacji stanu lasu w SILP (ZU /07) 31 Podstawy prawne aktualizacji Zarządzenie nr 13: Zgodnie ze standardem LMN (załącznik nr 8) aktualizowanie Leśnej Mapy Numerycznej jest obowiązkiem nadleśnictwa. Sposób organizacji prac związanych z aktualizacją LMN oraz pozyskaniem danych terenowych jest w gestii nadleśniczego. Wskazane jest, aby podziały wydzieleń wykonywać bezpośrednio po wykonaniu aktualizacji kompleksowej lub indywidualnej w bazie SILP, analogicznie w zakresie zmian wprowadzanych dokumentami źrodłowymi do SILP, które mają znaczenie dla przebiegu granic danego obiektu (np. przejęcie działki, podział działki, itp.). 32

17 Podstawy prawne aktualizacji Zarządzenie nr 13: Wszystkie wydzielenia i działki, jakie znajdują się w bazie SILP, powinny mieć odzwierciedlenie w odpowiednich warstwach LMN. Spójność baz w tym zakresie ma znaczenie zasadnicze. Zgodnie ze standardem LMN obiekty geometryczne mogą być opisane poprzez odpowiednie odwołanie do obiektów inwentarzowych w module Infrastruktura SILP jest to kolejny obszar wspólny bazy SILP i LMN 33 Podstawy prawne aktualizacji Zarządzenie nr 13: Uzupełnianie opisów obiektów inwentarzowych w SILP, powiązanie ich z obiektami geometrycznymi LMN oraz aktualizacja w tym zakresie powinna być prowadzona, w miarę możliwości, na bieżąco. Pozostałe elementy geometryczne, pozostające poza obszarem spójnym z bazą SILP (np. drzewa pomnikowe), powinny również podlegać aktualizacji zgodnie ze stanem na gruncie, w miarę możliwości pozyskiwania danych przestrzennych. 34

18 Aspekty techniczne aktualizacji Oprogramowanie W chwili obecnej trwają prace nad centralizacją SILP. Opracowywany jest moduł do aktualizacji warstw mapy numerycznej. Do czasu pełnego wdrożenia aktualizacja wykonywana jest na lokalnej kopii bazy LMN i LAS. Nadleśnictwa aktualizują LMN we własnym zakresie bądź zlecając aktualizację podmiotom zewnętrznym. Integracja ze środowiskiem centralnym następuje poprzez import zaktualizowanych warstw w strukturze wykonawcy. 35 Aspekty techniczne aktualizacji Oprogramowanie Funkcjonujące w LP oprogramowanie: Aktualizator LMN własność LP, producent TaxussSI ArcGIS ArcMap produkt ESRI SprintMap produkt SmallGIS, w powiązaniu z ArcGIS ArcMap 36

19 Aspekty techniczne aktualizacji Sprzęt dla osiągnięcia największej ergonomii podczas pracy z aplikacjami mapowymi zaleca się stosowanie dwóch monitorów ze względu na sposób pozyskiwania danych zewnętrznych jak i obieg dokumentów dot. pozyskania i hodowli koniecznym jest wyposażenie stanowiska ds. LMN w skaner (zaleca się format A3) zapotrzebowanie na dane kartograficzne stwarza zapotrzebowanie na drukarki kolorowe wielkoformatowe, zaleca się zakup drukarki o minimalnym formacie A3 37 Aktualizacja LMN Aktualizacja z tytułu zdarzeń gospodarczych wydzielenia powierzchnie nie stanowiące wydzieleń (luki, kępy itd.) osobliwości przyrodnicze linie Aktualizacja z tytułu zmian w ewidencji graniczniki działki ewidencyjne użytki ewidencyjne wydzielenia linie budynki 38

20 Aktualizacja LMN Aktualizacja z tytułu inwentaryzacji obiektów mających reprezentację geometryczną: obiekty inwentarza typu budynki, przepusty, budynki i budowle, drogi obiekty ochrony ppoż typu wieże obserwacyjne, punkty czerpania wody, drogi ppoż, tereny niedostępne dla akcji gaśniczej obiekty ochrony przyrody typu Natura 2000, gniazda i strefy ochronne, gatunki chronione Aktualizacja z tytułu pozyskania danych weryfikujących poprawność LMN - ortofotomapa 39