Analiza wyboru lokalizacji Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów dla GZM

Analiza wyboru lokalizacji Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów dla GZM

Metodyka poszukiwania lokalizacji Przyjęcie wstępnych kryteriów i potencjalnych lokalizacji, Szczegółowa analiza i opis potencjalnych lokalizacji, Analiza punktowa (ekspercka) Analiza SWOT, Przyjęcie kryteriów i metod do analizy wielokryterialnej, Analiza wielokryterialna jako ostatni krok w wyborze lokalizacji.

Zakres inwestycji Inwestycja ZTPO to przedsięwzięcie złożone, które polega na budowie następujących podstawowych elementów całości instalacji ZTPO: instalacja termicznego przekształcania odpadów, instalacja waloryzacji żużli, instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i pyłów z systemu oczyszczania spalin, zaplecze socjalno-administracyjne.

Wymogi minimalne kryteria wstępne Warunki brzegowe (wymogi minimalne), które każda rozpatrywana lokalizacja (działka/działki przeznaczone na realizację inwestycji) powinna spełniać: nie powinna graniczyć ze zwartą zabudową mieszkaniową, (odległość działki od zabudowy mieszkaniowej powinna wynosić nie mniej niż 100 m). powinna mieć wielkość co najmniej 3,0 ha, powinna posiadać kształt zapewniający swobodne posadowienie budynków i pozostałej infrastruktury technicznej ZTPO, której docelową przepustowość określono na min 250 tys. Mg/rok (z możliwością rozbudowy do 500 tys. Mg/rok),

Wymogi minimalne kryteria wstępne lokalizacja nie może być sprzeczna z prawem miejscowym tj. przeznaczeniem wskazanego terenu określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (przyjętym lub będącym na etapie opracowania lub uzgadniania; w przypadku braku MPZP należy wziąć pod uwagę zapisy Studium Uwarunkowań i Zagospodarowania Przestrzennego). Zgodnie z powyżej przyjętymi założeniami, wyznaczonych zostało dziewięć potencjalnych miejsc lokalizacji ZTPO na terenie GZM, dla którego planowany jest wspólny system gospodarki odpadami komunalnymi.

Potencjalne lokalizacje Zaproponowano następujące lokalizacje: Teren Miejskiego Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Lipówka II w Dąbrowie Górniczej, Teren w rejonie ul. Grenadierów w Sosnowcu, Teren po północnej stronie drogi DK 94 w rejonie ul. Piotrkowskiej, Sosnowiec Środula Północ, Teren w rejonie ul. Krakowskiej w Katowicach-Szopienicach,

Potencjalne lokalizacje Teren w rejonie ul. Katowickiej w Mysłowicach, Teren w południowo-wschodniej części Mysłowic pomiędzy autostradą A4 a rzeką Przemszą, Teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Halemba przy ulicy P. Skargi na działce PKE S.A. Elektrowni Halemba, Teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Ruda przy ulicy Szyb Walenty, na działce obok Zespołu Ciepłowni Przemysłowych Carbo-Energia Sp. z o.o., Teren w Zabrzu przy ulicy Wolności, na działce Elektrociepłowni Zabrze S.A.

Potencjalne lokalizacje

Metody wyboru lokalizacji Wybór optymalnej lokalizacji określono wykorzystując 3 metody analiz zazwyczaj stosowane w tego rodzaju przypadkach: analizę punktową (ekspercką), analizę SWOT, analizę wielokryterialną

Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Dla przedstawienia analizy punktowej rozpatrywanych lokalizacji ZTPO przyjęto identyczne kryteria dla każdej potencjalnej lokalizacji. Kryteria wybrano tak aby w sposób kompleksowy przedstawiały ocenę analizowanego zagadnienia i możliwie jak najwięcej ograniczyły subiektywizm. Kryteria przyjęte do analizy Techniczno prawne Terenowe Ekologiczne Komunikacyjne i logistyczne Społeczne Ekonomiczne

Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Kryteria szczegółowe: 2. Techniczno prawne: Aktualne użytkowanie terenu, stan prawny działki Zgodność z MPZP i planami strategicznymi miasta Wielkość działki Infrastruktura techniczna działki (dostępność mediów) Odległość do najbliższego węzła ciepłowniczego i odpowiednio do stacji trafo Dostępność terenu, drogi dojazdowe Możliwość tymczasowego magazynowania odpadów po procesowych

2. Terenowe: Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Możliwość rozlokowania infrastruktury budowlanej i technicznej na terenie działki Uwarunkowania geologiczne, Uwarunkowania hydrogeologiczne, Odległość od cieków wodnych (zagroż.powodziowe), 3. Ekologiczne: Ocena stanu środowiska, Występowanie obszarów ochrony przyrody i ochrony gatunkowej, Występowanie obszarów i obiektów objętych ochroną archeologiczną i konserwatorską Możliwość ograniczenie emisji zanieczyszczeń z miejskiej energetyki

Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji 4. Komunikacyjne i logistyczne: Rozwiązania komunikacyjne w pobliżu lokalizacji Odległość dowozu odpadów z terenu miast i gmin GZM Możliwość dowozu części odpadów drogą kolejową 5. Społeczne: Bliskość zabudowy mieszkaniowej Potencjalna akceptacja społeczna Możliwość wystąpienie konfliktu społecznego

6. Ekonomiczne: Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Brak konieczności uwzględnienia nakładów na budowę brakującej infrastruktury technicznej i komunikacyjnej Brak kosztów przystosowania systemu ciepłowniczego do współpracy z nowym źródłem Brak kosztów związanych z zakupem terenów

Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Każde z kryteriów było oceniane na podstawie przyjętych kryteriów szczegółowych (uwarunkowań) według oceny eksperckiej od 0 do 3 punktów: 0 - przyjęto ocenę - niedostateczną, 1 ocenę dostateczną, 2 ocenę dobrą, 3 - ocenę bardzo dobrą.

Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Wyniki analizy: Lokalizacja nr 8. Ruda Śląska dzielnica Ruda przy ulicy Szyb Walenty (53 punktów) z liczbą ocen bardzo dobrych (9) i dobrych (12), Lokalizacja nr 7. Elektrownia Halemba (44 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (4) i ocen dobrych (11), Lokalizacja nr 1. Lipówka II Dąbrowa Górnicza (44 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (2) i dobrych (16), Lokalizacja nr 5. Mysłowice północ ul. Katowicka (42 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (3) i dobrych (12),

Analiza punktowa rozpatrywanych lokalizacji Lokalizacja nr 4. - Katowice Szopienice, ul. Krakowska (40 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (3) i dobrych (10), Lokalizacja nr 3. - Sosnowiec Środula Północ (35 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (3) i dobrych (10), Lokalizacja nr 6. - Mysłowice południowy wschód (34 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (3) i dobrych (7), Lokalizacja nr 9. EC Zabrze S.A. (34 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (2) i ocen dobrych (7), Lokalizacja nr 2. - Teren, okolice ul. Grenadierów, Sosnowiec (30 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (2) i dobrych (6),

Analiza SWOT S (Strengths) mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę, W (Weaknesses) słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę, O (Opportunities) szanse: wszystko to co stwarza szansę korzystnej zmiany, T (Threats) zagrożenia: wszystko to co stwarza niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

Analiza SWOT Lokalizacja Ruda Śląska przy ulicy Szyb Walenty mocne strony: Możliwość realizowania projektu jako obiektu z kogeneracją Lokalizacja nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla elementów przyrody Potencjalni odbiorcy ciepła i pary technologicznej na terenie tworzonego Śląskiego Parku Przemysłowego Istniejący Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego z adekwatnym zapisem dotyczącym przeznaczenia terenu na obiekty ciepłownicze, w tym produkcji energii z odpadów Możliwość rozliczenia części wytworzonej i przekazanej na sieć energii elektrycznej jako energii z odnawialnego źródła Wykształcona branżowo załoga Dogodne możliwości transportu samochodowego odpadów do unieszkodliwiania z perspektywą dalszego poprawienia budowa Trasy Północ-Południe w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej lokalizacji

Analiza SWOT Lokalizacja Ruda Śląska przy ulicy P. Skargi mocne strony: Możliwość energetycznego i procesowego zintegrowania z planowaną elektrownią systemową Halemba II i osiągnięcia maksymalnej efektywności energetycznej, Wykształcona branżowo załoga Istniejąca stacja wyprowadzenia mocy elektrycznej (110 kv) Jedyny dostawca ciepła dla wyspowego systemu ciepłowniczego dzielnicy Halemba w Rudzie Śląskiej Wystarczające możliwości terenowe do preparowania na miejscu żużli po spalaniu odpadów Dysponowalna wielkość działki możliwość buforowego składowania odpadów w okresie przerwy eksploatacyjnej Teren dostępny do zabudowy w zasadzie bez konieczności dokonywania wyburzeń Słabe strony: Sytuacja własnościowa terenu Trudności w zakresie komunikacji drogowej

Analiza SWOT Lokalizacja Dąbrowa Górnicza Teren Miejskiego Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Lipówka II mocne strony: Zgodnie ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego istnieje możliwość realizacji instalacji TPOK, bliskość składowiska odpadów - możliwość składowania odpadów z ZTPO po wcześniejszej adaptacji składowiska, możliwość składowania produktów po procesowych i żużla, swobodna lokalizacja ITPOK, możliwość rozbudowy instalacji, w pobliżu rozbudowana infrastruktura kolejowa, najbliższa zabudowa mieszkaniowa w odległości ok. 300 m. Słabe strony: dojazd częściowo przez tereny o zabudowie mieszkaniowej,

Analiza wielokryterialna Analiza wielokryterialna, czyli matematyczny wybór rozwiązania najkorzystniejszego, z uwzględnieniem wszystkich uwarunkowań, przy pełnym opisie analizowanych wariantów lokalizacyjnych. Zasada zrównoważonego rozwoju wymaga uwzględnienia w rozważaniach kryteriów przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych, jak również wymaga ona równoważnego ich traktowania. Dodatkowo w analizie uwzględniono również kryteria techniczno prawne i możliwości lokalizacyjne. Zespół odpowiednio dobranych wskaźników oceniających (kryteriów) stanowi bazę do wielokryterialnego wyboru i oceny lokalizacji obiektów systemu gospodarki odpadami w regionie.

Analiza wielokryterialna Przyjęte kryteria oceniające lokalizację, zostały ujęte w sześć różnych grup: Techniczno prawne, Terenowe, Ekologiczne, Komunikacyjno logistyczne, Społeczne Ekonomiczne.

Macierz decyzyjna przyjęta do analizy wielokryterialnej

Analiza wielokryterialna Podczas gdy lokalizacja jest ostatecznie opisana poprzez wycenę i określenie wartości poszczególnych kryteriów, może powstać pytanie, czy wszystkie kryteria są jednakowo ważne i które są najistotniejsze z punktu widzenia decydenta. Prawidłowo przebiegający proces decyzyjny uwzględnia interesy wszystkich grup zainteresowanych przedsięwzięciem. Hierarchia ważności kryteriów odzwierciedlana jest za pomocą współczynników wagowych.

Analiza wielokryterialna Do obliczeń zastosowano metodę analizy wielokryterialnej (programowania kompromisowego), w założeniach której strategie porządkuje się w zależności od ich odległości od tzw. punktu utopijnego. Jest to hipotetycznie założona strategia w założeniach której wszystkie kryteria osiągają wartości najkorzystniejsze. Metoda daje możliwość dodatkowego ważenia kryteriów poprzez zastosowanie we wzorze wykładnika potęgowego α. Im wartość α jest większa tym większego znaczenia nabierają duże odchylenia strategii od punktu idealnego

Analiza wielokryterialna Hierarchia ważności grup kryteriów określa wagę grup poszczególnych kryteriów (techniczno prawnych; terenowych; ekologicznych; komunikacyjno logistycznych; społecznych; ekonomicznych). Np. w pierwszym przypadku wszystkie kryteria mają wagę 1, w drugim wierszu grupa kryteriów techniczno prawnych otrzymała wagę 2, podczas gdy wszystkie pozostałe otrzymały wagę 1, itd. 1:1:1:1:1:1 2:1:1:1:1:1 5:1:1:1:1:1 1:2:1:1:1:1 1:5:1:1:1:1 1:1:2:1:1:1 1:1:5:1:1:1 1:1:1:2:1:1 1:1:1:5:1:1 1:1:1:1:2:1 1:1:1:1:5:1 1:1:1:1:1:2 1:1:1:1:1:5 5:1:1:1:5:1 1:5:1:1:5:1 5:5:1:5:1:1 1:1:1:1:5:5 5:5:1:5:1:5 5:5:1:5:5:1

Wyniki obliczeń Wykonano 63 przypadki obliczeniowe zakładając różne hierarchie ważności poszczególnych grup kryteriów, ale dla potrzeb interpretacji wyników podzielono je na dwie grupy: I dla α = 1 i α = 2 oraz II - dla α =

Przykładowe wyniki analizy wielokryterialnej

Wyniki obliczeń W I grupie na 42 rozpatrzone przypadki obliczeniowe jako najkorzystniejszy wariant lokalizacyjny wybrano L8, czyli teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Ruda przy ulicy Szyb Walenty, na działce obok Zespołu Ciepłowni Przemysłowych Carbo - Energia Sp. z o.o. 40 razy; w pozostałych dwóch przypadkach jako najkorzystniejsza wybrana została lokalizacja L7, czyli teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Halemba przy ul. P. Skargi na działce PKE S.A. Elektrowni Halemba lub L4 czyli teren w rejonie ul. Krakowskiej w Katowicach-Szopienicach. Wybór lokalizacji L8, czyli teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Ruda przy ulicy Szyb Walenty jako najkorzystniejszej potwierdzają bardzo korzystne oceny w skali punktowej we wszystkich grupach kryteriów oceniających, i w świetle powyższych obliczeń można powiedzieć, że jest to lokalizacja wybrana jednoznacznie.

Wyniki obliczeń W II grupie (dla α = ) na 21 przypadków obliczeniowych cztery lokalizacje: L1, czyli teren Miejskiego Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Lipówka II w Dąbrowie Górniczej, L4, czyli teren w rejonie ul. Krakowskiej w Katowicach- Szopienicach, L5, czyli teren w rejonie ul. Katowickiej w Mysłowicach oraz L7, czyli teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Halemba przy ul. P. Skargi na działce PKE S.A. Elektrowni Halemba są równoodległe od punktu utopijnego (oznaczone ); Bezpośrednio za tymi rozwiązaniami usytuowana jest lokalizacja L8, która w I grupie obliczeniowej była wybierana jako lokalizacja najkorzystniejsza,

Wyniki obliczeń Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych analiz, wyniki dotychczas przeprowadzonych konsultacji zarówno z samorządami jak i społecznością lokalną oraz fakt iż wszelkie zagadnienia formalno-prawne związane z terenem przyszłej lokalizacji ZTPOK winny być na tym etapie uregulowane, autorzy analizy wyboru lokalizacji rekomendują dwie lokalizacje: Teren w Rudzie Śląskiej dzielnica Ruda przy ulicy Szyb Walenty, na działce obok Zespołu Ciepłowni Przemysłowych Carbo-Energia Sp. z o.o., Teren Miejskiego Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Lipówka II w Dąbrowie Górniczej.