Liderzy innowacyjności w gospodarce światowej. Czy Polska może ich dogonić? Szkolenie Urzędu Patentowego. Zarządzanie innowacją Warszawa, 12.10.2015 Marzenna Anna Weresa Instytut Gospodarki Światowej Kolegium Gospodarki Światowej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Plan wystąpienia Główne determinanty zmian pozycji ekonomicznej państw Systemy innowacji w gospodarce światowej Liderzy innowacyjności jak zmienia się pozycja innowacyjna wiodących i doganiających krajów? W pogoni za liderami: innowacyjność polskich przedsiębiorstw Źródła sukcesu liderów innowacyjności wnioski dla Polski
Po co przedsiębiorcy wiedza o innowacyjności gospodarek? 1. Rozpoznanie nowych rynków zaopatrzenia w czynniki produkcji (w tym w technologię) 2. Identyfikacja nowych i wschodzących rynkach zbytu dla wytwarzanych towarów i usług 3. Nowe możliwości lokalizacji produkcji 4. Poszukiwanie partnerów do współpracy 5. Źródła inspiracji do tworzenia nowych rozwiązań (a także imitacji)
Główne determinanty zmian pozycji krajów na ekonomicznej mapie świata Zakumulowane zasoby wiedzy i innowacje Jakość instytucji oraz zmiany instytucjonalne Model systemu innowacji
Główne modele narodowych systemów innowacji (NSI) w gospodarce światowej Rozwinięte systemy innowacyjne Dynamiczne NSI : Finlandia, Szwajcaria, Singapur, Irlandia, Holandia, Szwecja Stabilnie funkcjonujące NSI: USA, Japonia, Niemcy, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Korea Południowa, Hiszpania, Austria, Kanada, Norwegia, Australia, Nowa Zelandia Nierównomiernie rozwinięte NSI: Dania, Belgia, Luksemburg
Główne modele systemów innowacji w gospodarce światowej c.d. Rozwijające się systemy innowacyjne Doganiające NSI: Portugalia, Grecja, Słowenia, Polska, Węgry, Czechy, Malta, Estonia, Łotwa, Litwa, Słowacja, Malezja, Ukraina Niezbilansowane NSI: Chiny, Indie, Brazylia, Rosja, RPA, Tajlandia, Argentyna, Meksyk, Bułgaria, Rumunia, Turcja, Peru, Kolumbia, Indonezja, Filipiny, Egipt, Cypr, Chile, Wenezuela Nieukształtowane NSI: Maroko, Algieria, Iran, Wietnam, Bangladesz, Pakistan, Kenia, Etiopia, Tanzania, Sudan, Nigeria, Kongo, Myanmar
Liderzy innowacyjności w gospodarce światowej jak ich wyznaczyć? Globalny indeks innowacyjności (Global Innovation Index- GII) WIPO, Johnson Cornell University, INSEAD ocenia 141 państw; 79 wskaźników Sumaryczny indeks innowacyjności (Summary Innovation Index-SII) Komisja Europejska ocenia 44 państw; 25 wskaźników
10 najbardziej innowacyjnych państw świata wg GII 1. Szwajcaria 2. Wielka Brytania 3. Szwecja 4. Holandia 5. USA 6. Finlandia 7. Singapur 8. Irlandia 9. Luksemburg 10. Dania Źródło: www.globalinnovationindex.org
Kraje najszybciej doganiające liderów w latach 2010-15 1. Chiny (awans z 43. na 29. miejsce) 2. Korea Płd. (z 20. na 14. miejsce ) 3. Czechy (z 27. na miejsce 24. miejsce)
Wartość GII Państwa BRIC oraz Polska na tle liderów 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Dynamiczne bądź stabilnie funkcjonujące NSI Niezbilansowane NSI Doganiający NSI GII 2013 GII 2015 Źródło: Opracowanie własne na podst.: www.globalinnovationindex.org
Zmiany innowacyjności w okresie 2007-2015: liderzy a wybrane kraje Korea Płd. Chiny Brazylia Japonia Holandia Wielka Brytania Indie USA Polska Średnio w UE Szwecja Szwajcaria -1,6% Rosja -1,8% RPA 1,8% 1,7% 1,6% 1,6% 1,1% 1,0% 0,9% 0,9% 0,3% 0,1% 3,6% 4,8% Źródło: Opracowanie własne na podstawie IUS 2015. -3,0% -2,0% -1,0% 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% 5,0% 6,0%
Luka innowacyjna: UE wobec USA i Japonii, UE28=100 USA Przewagi USA wobec UE: 1. Wspólne publikacje sektora prywatnego i publicznego 2. Wydatki na B+R sektora biznesu 3. Przychody z licencji i patentów JAPONIA Przewagi Japonii wobec UE: 1. Patenty PCT 2. Wydatki na B+R sektora biznesu 3. Edukacja trzeciego stopnia Źródło: Innovation Union Scoreboard, 2015.
Luka innowacyjna: UE a Korea Płd. oraz Chiny KOREA PŁD. UE28=100 Przewagi Korei Płd. wobec UE: 1. Wydatki na B+R sektora biznesu 2. Patenty PCT 3. Edukacja trzeciego stopnia CHINY Przewagi Chin wobec UE: 1. Doktoraty na 1000 osób w wieku 25-34 lata 2. Wydatki na B+R sektora biznesu ALE Wyższa dynamika większości wskaźników w Chinach Źródło: Innovation Union Scoreboard, 2015
Wartość GII Państwa BRIC oraz Polska na tle liderów 80 70 60 50 40 30 20 10 0 LIDERZY BRIC GII 2013 GII 2015 Źródło: Opracowanie własne na podst.: www.globalinnovationindex.org
Co z tą Polską?
Konwergencja/dywergencja indeksu SII wobec średniej wartości w UE w okresie 2004-2013 (punkty procentowe) Zmiany innowacyjności i PKB per capita (wg PPS) względem średnich wartości w UE28 w okresie 2004-2013 (punkty procentowe) 4 Słowenia 2 Węgry 0 Słowacja -5 0 5 10 15 20 25-2 Czechy -4 Łotwa Bułgaria -6 Estonia Rumunia -8 Chorwacja Litwa -10 Polska -12 Konwergencja/dywergencja PKB per capita (wg PPS) w stosunku do średniej w UE28 w okresie 2004-2013 (punkty procentowe) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z bazy Eurostatu
Charakterystyka systemu innowacji Polski w 2013 roku Wydatki sektora publicznego na B+R w stosunku do PKB Odsetek zatrudnionych w 140 Uniwersytety krajowe wśród sektorze nauki i techniki 500 najlepszych 120 Publikacje krajowe w pierwszym kwartylu 100 Wydatki sektora prywatnego na 80 B+R w stosunku do PKB 60 Odsetek absolwentów studiów doktoranckich w naukach Odsetek 15-latków z najwyższym wynikiem Odsetek ludności powyżej 18 lat z wyższym wykształceniem Wspólne patenty z wynalazcami z zagranicy Udział publikacji przygotowanych ze Patenty zgłoszone przez uniwersytety i laboratoria Polska Finansowane przez sektor przedsiębiorstw Indeks gotowości prace B+R do usług e- administracji 40 20 0 Mediana OECD Patenty w krajach Triady (triadic patent families) w Venture capital do PKB Indeks przedsiębiorczości Liczba użytkowników stacjonarnych łączy Liczba użytkowników mobilnych łączy Sieci internetowe w przeliczeniu na 1 mieszkańca Źródło: Opracowanie z wykorzystaniem metodologii i danych: OECD
POZYCJA INNOWACYJNA POLSKI Silne strony 1. Rozwój kapitału ludzkiego (ludność z wyższym wykształceniem= 40,5%; UE28=36,9% 2. Wzory użytkowe do PKB (mld PPS ) = 1,65; UE28=1,13 3. Dostęp do Internetu i rozwój telefonii komórkowej Słabe strony 1. Wydatki sektora prywatnego na B+R w stosunku do PKB (0,38%; UE28=1,29%) 2. Fundusze venture capital w stosunku do PKB (0,036%; UE28=0,062%)) 3. Patenty PCT w stosunku do PKB (mld PPS ) = 0,42; UE28=3,78 4. Niska dynamika większości wskaźników! Źródło: Innovation Union Scoreboard, 2015
PODSUMOWANIE: Nowi liderzy innowacyjności w gospodarce światowej zmiany na ekonomicznej mapie świata Jaka perspektywa czasowa (2030? 2050?) 1. Umocnienie pozycji Korei Płd. 2. Awans krajów o dynamicznym modelu narodowego systemu innowacji: Szwajcaria, Szwecja, Singapur 3. Poprawa pozycji Chin i doganianie liderów 4. Małe szanse na zmniejszenie luki innowacyjnej Polski wobec liderów
Dziękuję za uwagę