S.2.431.1.14.2015.HK Protokół kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Nr 2 w Chojnie, w dniach 13-15 maja 2015 r. Adres kontrolowanej placówki: Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Nr 2 ul. Żółkiewskiego 5 74-500 Chojna Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Hanna Krzywonos inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem, Ilona Jackiewicz-Bara starszy inspektor wojewódzki na podstawie upoważnienia nr 29/2015 z dnia 24 kwietnia 2015 r. wydanego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. akta kontroli str. 4 Zakres kontroli: Kontrolą objęty był standard opieki i wychowania, a w szczególności: 1) przestrzeganie standardów opieki i wychowania, o których mowa w ustawie z dnia 09 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332) oraz rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), 2) kwalifikacje zatrudnionych osób, 3) przestrzeganie praw dziecka, 4) zasadność pobytu dziecka w placówce, 5) działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6) warunki lokalowe, 7) zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostosowanego do ich potrzeb rozwojowych, kulturowych, religijnych oraz stanu zdrowia, w tym dostępu do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, zapewnienie dostępu do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, zaopatrzenie w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej i zaopatrzenie w produkty lecznicze, 8) wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, 9) wypłacanie kwot pieniężnych do własnego dysponowania przez dziecko, 10) pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc oraz kosztów pobytu w internacie lub bursie, 11) prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 12) przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie. Kontrolą objęto okres od 01 stycznia 2014 r. do 13 maja 2015 r. 1
Wyjaśnień udzielała Pani Róża Kozieł dyrektor Centrum Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych w Chojnie i Pani Katarzyna Wysocka pedagog zatrudniony w Centrum oraz wychowawcy Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Nr 2 w Chojnie: 1) Pani Krystyna Szyszkowska 2) Pani Kazimiera Dziadul 3) Pani Małgorzata Zuzewicz 4) Pan Andrzej Krywalewicz 1. Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora Centrum, pracowników pedagogicznych, analizę ankiet przeprowadzonych wśród wychowanków i pisemnej informacji wychowawców i specjalisty, dokumentacji prowadzonej w Placówce, w Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Chojnie oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: (...). akta kontroli str. 24-162 Placówka funkcjonuje od 13 czerwca 2013 r. Dysponuje 14 miejscami całodobowej opieki dla dzieci i młodzieży. Placówką od momentu powstania kieruje Pani Róża Kozieł, dyrektor Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Chojnie, przy pomocy wychowawcy Pani Krystyny Szyszkowskiej. Zgodnie z regulaminem jest to Placówka typu socjalizacyjnego. W Placówce na dzień 13 maja 2015 r. przebywało 14 wychowanków, w tym 7 dziewcząt i 7 chłopców. Najmłodsze dziecko miało 12 lat, a najstarsze 17 lat. W Placówce na dzień kontroli nie było sierot całkowitych, były 3 półsieroty. W 8 przypadkach rodzice mieli ograniczoną władzę rodzicielską, a w 6 byli jej pozbawieni. W Placówce nie było dzieci umieszczonych na prośbę rodziców. Do domów rodzinnych na dni wolne od nauki szkolnej systematycznie urlopowanych było 8 wychowanków. Poza Placówką mieszkało 1 dziecko. W Placówce na dzień kontroli zatrudnionych było 4 wychowawców. Obsługę administracyjno-ekonomiczną oraz specjalistyczną Placówki zapewniało Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych, które zatrudniało: dyrektora 1 etat, pedagoga 2 etaty, pracownika socjalnego 1 etat, terapeutów 1,75 etatu oraz pracowników administracji i obsługi. akta kontroli str. 14-15 2. Kwalifikacje osób zatrudnionych w Placówce do opieki nad dziećmi: Zgodnie z art. 98 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osobą pracującą z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej, może być osoba, posiadająca następujące kwalifikacje: 1) wychowawca wykształcenie wyższe: a) na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie lub na innym kierunku, którego program obejmuje resocjalizację, pracę socjalną, pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, albo b) na dowolnym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji; 2) pedagog tytuł zawodowy magistra na kierunku pedagogika albo pedagogika specjalna, 2
3) psycholog prawo wykonywania zawodu psychologa w rozumieniu ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, 4) osoba prowadząca terapię udokumentowane przygotowanie do prowadzenia terapii o profilu potrzebnym w pracy z dzieckiem i rodziną, 5) pracownik socjalny wykształcenie wyższe uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, 6) opiekun dziecięcy ukończoną szkołę przygotowującą do pracy w zawodzie opiekuna dziecięcego lub pielęgniarki albo studia pedagogiczne. W placówce opiekuńczo-wychowawczej z dziećmi może pracować osoba, która: 1) nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona, 2) wypełnia obowiązek alimentacyjny - w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego, 3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, 4) jest zdolna do pracy w placówce opiekuńczo-wychowawczej, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do tej pracy. Zgodnie z art. 236 ust. 2 ustawy, pracownicy zatrudnieni na podstawie przepisów dotychczasowych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, którzy nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych dla stanowiska zajmowanego przez nich w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, mogą być nadal zatrudniani na tych stanowiskach, nie dłużej jednak niż przez okres 6 lat, tj. do 31 grudnia 2017 r. W placówce do obsługi i administracji może być zatrudniona osoba, która: 1) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, 2) jest zdolna do pracy w placówce opiekuńczo-wychowawczej, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do tej pracy. W Placówce do pracy z dziećmi zatrudnionych było 4 wychowawców. Wszyscy posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk i zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Wszyscy wychowawcy jako miejsce wykonywania pracy mieli wskazaną Placówkę Opiekuńczo-Wychowawczą nr 2 w Chojnie. Na dzień kontroli wsparcie specjalistyczne zapewniało Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Chojnie, które zatrudniało: dyrektora, pracownika socjalnego oraz 2 pedagogów-wychowawców i 2 terapeutów-wychowawców. Do pracy bezpośredniej z wychowankami Placówki skierowane były 2 osoby, zatrudnione w Centrum pedagog-wychowawca i terapeuta-wychowawca. W trakcie kontroli zmieniono umowy zatrudniając je jako pedagoga i terapeutę. Wszyscy pracownicy posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. akta kontroli str. 16-23 3. Przestrzeganie praw dziecka w Placówce: W celu dokonania oceny tego obszaru kontrolujący przeprowadzili ankietę wśród wychowanków oraz zwrócili się do osób pracujących z dziećmi o wypełnienie arkusza Informacja o realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych w placówce. W ankiecie brało udział 11 wychowanków, pisemnej informacji udzieliło 4 wychowawców. Pytania ankietowe dotyczyły m.in.: znajomości praw dziecka przez wychowanków, 3
przestrzegania prawa do prywatności, do kontaktów z rodzicami i innymi bliskimi osobami, swobody wyboru i decydowania, możliwości uczestniczenia w praktykach religijnych, stosowania przemocy, udzielania kar i nagród. Wychowankowie wskazywali, że mają prawo do: nauki 6 osób, wyrażania poglądów 3 osoby, prywatności 2 osoby, wyjścia na dwór, czasu wolnego, oglądania telewizji, opieki medycznej, wolności słowa, odpoczynku, zapraszania koleżanek, własnej oceny, prywatności korespondencji po 1 osobie. Cztery osoby napisały, że nie znają swoich praw. Dzieci wskazały, że mogą decydować o wyborze: odzieży, obuwia 9 osób, koleżanek i kolegów 8 osób, tym z kim mieszkam w pokoju, o niczym nie mogę po 1 osobie. Pracownicy natomiast odpowiadali, że dzieci mogą decydować o: wyborze kolegów, wyborze odzieży/obuwia, formie spędzania czasu wolnego, wyborze menu/jadłospisu po 4 osoby, wydatkowaniu kieszonkowego, wyborze szkoły/szkoły ponadgimnazjalnej /zawodu, wyborze zajęć dodatkowych/zainteresowań - po 3 osoby, tym z kim mieszkają w pokoju 2 osoby, wyborze fryzury, tym z kim pełnią dyżur, udziale w kursach/ konkursach/zawodach sportowych po 1 osobie. Wychowankowie odpowiedzieli, że mają swobodny dostęp do: telewizji 11 osób, komputera 4 osoby, internetu nikt. Dyrektor Centrum zobowiązał się do zapewnienia dzieciom dostępu do komputera z internetem w Placówce. Na pytanie, czy masz w Placówce osobę, do której możesz zwrócić się ze swoimi problemami albo porozmawiać o swoich sprawach, 8 wychowanków odpowiedziało twierdząco, a 3 zaprzeczyło. Dzieci wskazały następujące osoby: pani pedagog, p. Katarzyna Dziadul, (...),(...). Wszyscy pracownicy na pytanie, czy Pani/Pana zdaniem wychowankowie mają osoby, do których mogą zwrócić się ze swoimi problemami odpowiedzieli twierdząco. Na pytanie, co możesz robić w Placówce, dzieci odpowiadały: dzwonić do rodziny 10 osób, zapraszać do placówki koleżanki/kolegów 9 osób, wysyłać listy 8 osób, posiadać swoje rzeczy, do których nikt nie ma dostępu 6 osób. Jako przykład pojedyncze osoby wskazały: telefon, listy, kosmetyki, ubrania. Sześć osób napisało, ze może obchodzić swoje święta, 2 osoby podały urodziny. Wszyscy pracownicy wskazali, że dzieci mają możliwość wysyłania listów, otrzymywania korespondencji, telefonowania do rodziny. Na pytanie, jakie swoje święta dzieci mogą obchodzić, pracownicy odpowiadali, że: urodziny własne/rodzeństwa, święta kościelne po 4 osoby, dzień dziecka 3 osoby, dzień kobiet/chłopaka, dzień matki, ojca, babci, dziadka po 2 osoby, walentynki 1 osoba. Na pytanie, czy wychowankowie mają możliwość uczestniczenia w praktykach religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem, wszyscy pracownicy odpowiedzieli twierdząco. Zapytani w jaki sposób, odpowiedzieli, że poprzez: udział w lekcjach religii/etyki, sakramenty po 4 osoby, udział w uroczystościach/nabożeństwach kościelnych - 3 osoby, udział w mszach świętych, kształtowanie tradycji kościelnych po 2 osoby, udział w kolędzie 1 osoba. akta kontroli str. 24-79 Zgodnie z oświadczeniem Dyrektora Centrum wszyscy wychowankowie Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej nr 2 w Chojnie byli wyznania rzymskokatolickiego. akta kontroli str. 163 4
Na pytanie czy w Placówce spotyka cię przemoc, jeśli tak, to jaka i kto ją wobec ciebie stosuje, dzieci odpowiedziały następująco: nie 8 osób, nie odpowiadam 2 osoby, nie chcę o tym rozmawiać 1 osoba. Żaden pracownik nie wskazał stosowania przemocy wobec dzieci, a czterech zwróciło uwagę na występowanie przemocy rówieśniczej w formie przemocy słownej. Wobec takich sytuacji pracownicy wskazali na podejmowanie licznych działań, były to: rozmowy wychowawcze, przypomnienie regulaminu placówki, pomoc specjalistów: psychologa, terapeuty, pedagoga, przypomnienie zasad zachowania po 4 osoby, natychmiastowa reakcja wychowawcy, ukazywanie pozytywnych wzorców - po 3 osoby, pomoc policji, pomoc w rozwiązywaniu problemów po 1 osobie. Wychowankowie, jako najczęściej stosowane w Placówce nagrody wymienili: pochwałę dyrektora/wychowawcy 8 osób, wyższe kieszonkowe 6 osób, wycieczkę, nagrodę rzeczową, dyplom, puchar, dłuższy czas wyjść, swobodne wychodzenie po 1 osobie. Pracownicy natomiast wskazali: dłuższy czas oglądania telewizji, grania na komputerze/konsoli, dłuższy czas wolny, pochwałę słowną/z wpisem do zeszytu/wobec grupy, informowanie rodziców/opiekunów prawnych o sukcesach po 4 osoby, wpis do akt osobowych 1 osoba. Najczęściej stosowane kary według dzieci to: zakaz wychodzenia na dwór, zakaz oglądania telewizji po 7 osób, siedzenie w pokoju 3 osoby, nauka do 19:00/20:00, mniejsze kieszonkowe, dodatkowy dyżur po 2 osoby, wstrzymane kieszonkowe, upomnienie po 1 osobie. Pracownicy na pytanie dotyczące stosowanych kar odpowiadali następująco: upomnienie słowne, rozmowa dyscyplinująca, prace interwencyjnospołeczne/użyteczne na rzecz placówki, informowanie rodziców/opiekunów prawnych, czasowy zakaz opuszczania placówki po 4 osoby. Na pytanie, co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z karą, wychowankowie odpowiedzieli: nic, przeprosić, nic, nikt mi nie pomoże, porozmawiać z dyrektorem, odwołać się do dyrektora po 1 osobie. Na pytanie: Czy w placówce opracowane są procedury odwoławcze od kar? Jeśli tak proszę opisać tryb odwoławczy, pracownicy odpowiadali: dziecko może zgłosić się do dyrektora, ma prawo odwołania się od kary według procedur po 2 osoby. Na pytanie dotyczące tajemnicy korespondencji, dzieci odpowiedziały, że otrzymują listy zaklejone - 7 osób lub nie otrzymują listów 3 osoby. Jedno dziecko odpowiedziało, że list był odklejony. Z wyjaśnień dyrektora Centrum wynika, że na adres Placówki przychodzi czasem korespondencja przeznaczona dla konkretnego dziecka. Dyrektor Centrum poinformował, że wobec dzieci nie są stosowane kary izolacyjne. akta kontroli str. 24-79 4. Zasadność pobytu dziecka w Placówce: Zgodnie z art. 95 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistyczno-terapeutycznego są umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia, wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. Umieszczenie dziecka poniżej 10 roku jest możliwe w wyjątkowych przypadkach, szczególnie, gdy przemawia za tym stan jego zdrowia lub dotyczy to rodzeństwa. Zgodnie z art. 231 ustawy w placówkach tych można umieszczać dzieci powyżej 7 roku życia do 31 grudnia 2015 r. 5
Zgodnie z 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, dziecko do placówki opiekuńczo-wychowawczej kieruje powiat właściwy do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka. Przy kierowaniu dziecka do placówki, zgodnie z 8 rozporządzenia przekazuje się dostępną dokumentację dotyczącą dziecka, a w szczególności: 1) odpis aktu urodzenia, a w przypadku sierot lub półsierot również odpis aktu zgonu zmarłego rodzica, 2) orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców, dziecka lub osoby trzeciej o umieszczenie dziecka w placówce, 3) dokumentację o stanie zdrowia dziecka, w tym kartę szczepień, 4) dokumenty szkolne, a w szczególności świadectwa szkolne, 5) informacje o prowadzonej pracy z rodziną dziecka i jej rezultatach. Oceny sytuacji dziecka oraz zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce zgodnie z art. 135 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dokonuje zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w skład którego wchodzą: 1) dyrektor placówki lub osoba przez niego wyznaczona, 2) pedagog, psycholog oraz pracownik socjalny, jeżeli są zatrudnieni w placówce, 3) wychowawca kierujący procesem wychowawczym dziecka, 4) przedstawiciel organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, 5) lekarz i pielęgniarka w miarę indywidualnych potrzeb dziecka, 6) rodzice dziecka, jeśli nie są pozbawieni praw rodzicielskich, 7) inne osoby, w szczególności asystent rodziny prowadzący pracę z rodziną dziecka oraz przedstawiciel ośrodka adopcyjnego. Zgodnie z art. 4a ustawy, podmioty realizujące zadania wynikające z ustawy, w szczególności dokonując oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej oraz kwalifikując dziecko do przysposobienia, są obowiązane do wysłuchania dziecka, jeżeli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwalają, oraz stosownie do okoliczności uwzględniają jego zdanie. Oceny stopnia realizacji tego zadania dokonano w oparciu o analizę dokumentacji: (...), ankiety przeprowadzonej wśród 11 wychowanków i pisemnej informacji 4 pracowników merytorycznych. akta kontroli str. 24-79 Dzieci umieszczone w Placówce posiadały postanowienia sądu o objęciu ich taką opieką oraz skierowania wydane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie. akta kontroli str. 12-13 W kontrolowanych przypadkach, w aktach znajdował się komplet wymaganej dokumentacji. Ocena zasadności pobytu dziecka w Placówce była dokonywana przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka w terminach zgodnych z obowiązującymi przepisami. Wnioski odnośnie zasadności dalszego pobytu dzieci w Placówce były formułowane na piśmie, podczas kontroli udzielono instruktażu dotyczącego dokonywania oceny. Informacja o podjętych wnioskach przekazywana była do sądu. W skład zespołu wchodzili pracownicy Placówki, organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, ośrodka adopcyjnego, ośrodków pomocy społecznej, sporadycznie kuratorzy. Nie na każdym posiedzeniu obecne były wszystkie wymagane osoby, ale Placówka każdorazowo, na piśmie, informowała wymagane instytucje o planowanym 6
posiedzeniu zespołu. Na posiedzenia nie zapraszano rodziców dzieci. Modyfikacji planów pomocy dziecku dokonywano w trakcie posiedzeń zespołu. Wychowankowie na pytanie, czy wychowawca rozmawia z Tobą o ważnych dla Ciebie sprawach, odpowiedzieli: tak 7 osób, nie 3 osoby. Na pytanie czy pracownicy Placówki biorą pod uwagę Twoje zdanie w sprawach związanych z przysposobieniem Twoim lub Twojego rodzeństwa, 8 dzieci odpowiedziało tak, po jednej osobie odpowiedziało: nie dotyczy, nie, czasami. Na pytanie czy pracownicy Placówki biorą pod uwagę Twoje zdanie w sprawach związanych z oceną Twojej sytuacji np. podczas sporządzania planu pomocy dziecku wychowankowie odpowiedzieli: tak 8 osób, nie 2 osoby, czasami 1 osoba. Wychowawcy odpowiedzieli, że zawsze biorą pod uwagę zdanie dziecka. akta kontroli str. 26-79 W okresie objętym kontrolą do Placówki przyjęto 5 nowych wychowanków, a 4 ją opuściło, wszystkie osoby usamodzielniły się. W Placówce, w kontrolowanym okresie nie były umieszczane dzieci poniżej 7 roku życia. akta kontroli str. 12-13, 164 5. Działania podejmowane na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami: Na podstawie rozmów z pracownikami, przeprowadzonych ankiet, rozmów z dziećmi oraz analizy dokumentacji, kontrolujący stwierdzili, że Placówka podejmowała prawidłowe działania w kierunku powrotu dzieci do domów rodzinnych i utrzymywania kontaktów z rodzicami. Wszyscy pracownicy i 10 wychowanków potwierdziło, że rodzice mogli odwiedzać swoje dzieci w Placówce. Jedno dziecko napisało, ze chciałoby wrócić do domu. Na pytanie, w jaki sposób Placówka dba o związki emocjonalne dziecka z rodziną, pracownicy odpowiadali, że poprzez: zachęcanie/pomoc w uzyskaniu urlopowania 4 osoby, pedagogizację rodziców, umożliwianie kontaktu w Placówce - po 3 osoby, umożliwianie/zachęcanie do kontaktu telefonicznego, rozmowy dotyczące znaczenia rodziny, utrzymywania więzi z rodziną, informowanie rodziny o sukcesach dziecka, codziennych sprawach wychowanka, ważnych wydarzeniach po 2 osoby, zapraszanie rodziców/bliskich do Placówki, motywowanie rodziny do odwiedzin w Placówce, zachęcanie rodziny do współpracy ze szkołą, wspieranie rodziców w podejmowaniu działań na rzecz poprawy sytuacji rodzinnej, udział rodziców wraz z dziećmi w zorganizowanych formach wypoczynku realizacja programu Wasz Dom po 1 osobie. akta kontroli str. 24-79 W Placówce była prowadzona praca z rodziną, polegająca m.in. na ścisłej współpracy z rodzicami. We wszystkich kontrolowanych przypadkach pracownik socjalny Centrum sporządził plany pracy z rodziną. Żadna z rodzin nie współpracowała z asystentem rodziny. akta kontroli str. 80-162 6. Warunki lokalowe: Zgodnie z 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, placówka opiekuńczo-wychowawcza oraz regionalna placówka opiekuńczo-terapeutyczna zapewnia dzieciom: 7
1) pokoje mieszkalne nie większe niż 5-osobowe, właściwie oświetlone, o powierzchni zapewniającej przechowywanie rzeczy osobistych i swobodne korzystanie z wyposażenia, 2) łazienki z miejscem do prania i suszenia rzeczy osobistych i toalety, w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w sposób zapewniający intymność i zgodność z zasadami higieny, 3) miejsce do nauki, 4) miejsce do przygotowywania posiłków, zapewniające odpowiednie warunki do przechowywania i obróbki żywności, 5) wspólną przestrzeń mieszkalną, w której można spożywać posiłki, stanowiącą miejsce spotkań i wypoczynku. Placówka posiadała warunki lokalowe zgodne z obowiązującym standardem. Liczba pomieszczeń i ich wyposażenie było dostosowane do liczby dzieci przebywających w Placówce. Pomieszczenia urządzone były estetycznie i funkcjonalnie, część pokoi była remontowana. Na dzień kontroli Placówka pod względem lokalowym przygotowana była na przyjęcie 14 dzieci. akta kontroli str. 165 7. Zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostosowanego do jego potrzeb rozwojowych, kulturowych, religijnych oraz stanu zdrowia, w tym dostępu do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, zapewnienie dostępu do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, zaopatrzenie w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej i zaopatrzenie w produkty lecznicze: Wychowankowie jedzenie w Placówce ocenili dobrze. Odpowiedzi przedstawiały się następująco: dobre 8 osób, bardzo dobre 3 osoby Wszyscy pracownicy potwierdzili, że dzieci mają dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. W ciągu dnia żywność i napoje są w kuchni, obiady w dni nauki szkolnej dzieci jedzą na stołówce internatu znajdującego się w tym samym budynku. Całodobowy dostęp do produktów żywnościowych i napojów potwierdziło również 8 wychowanków. akta kontroli str. 24-79 Zgodnie z oświadczeniem dyrektora w Placówce nie było dzieci wymagających zabezpieczenia w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego akta kontroli str. 166 Dzieci w wieku szkolnym realizowały obowiązek szkolny. Na dzień kontroli 5 wychowanków było uczniami szkoły podstawowej, 7 uczniami gimnazjum, po 1 osobie uczęszczało do szkoły średniej i szkoły zawodowej. Pięcioro dzieci codziennie dojeżdżało do szkoły, nie było dzieci objętych nauczaniem indywidualnym. Jedna osoba przebywała w internacie specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego. Opóźnienia szkolne występowały u trojga dzieci, którym udzielano pomocy polegającej m.in. na udziale w: zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych, logopedycznych, rewalidacyjnych i socjoterapeutycznych w szkole, zajęciach wyrównawczych na terenie 8
szkoły i Placówki, terapii metodą Tomatisa, pracy indywidualnej z wychowankiem nad bieżącym opanowaniem materiału oraz zajęciach z pedagogiem i terapeutą w Placówce. Na zadane pytanie, w jaki sposób udzielana jest pomoc wychowankom, u których występują trudności w nauce, pracownicy merytoryczni odpowiedzieli następująco: indywidualna pomoc wychowawcy, pomoc w odrabianiu zadań domowych, zajęcia wyrównawcze w szkole, korepetycje - po 4 osoby, zajęcia korekcyjne, kompensacyjne, terapeutyczne, wspieranie, motywowanie, zachęcanie, realizowanie zaleceń poradni psychologiczno-pedagogicznej po 2 osoby, zajęcia rewalidacyjne, zorganizowanie pomocy koleżeńskiej, pochwały, rozmowy, podnoszenie samooceny, badanie w poradni psychologiczno-pedagogicznej, współpraca ze szkołą po 1 osobie. Wszyscy wychowankowie mieli zapewniony dostęp do pomocy pedagoga i terapeuty, którzy prowadzili również zajęcia wyrównawcze w Placówce. Poza Placówką po 6 osób objętych było wsparciem psychologa i terapeuty oraz 14 osób zajęciami z pedagogiem, w tym: zajęciami rewalidacyjnymi 5 osób, zajęciami logopedycznymi 3 osoby, terapią metodą Tomatisa - 1 osoba. Placówka dbając o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych stworzyła warunki do udziału w zajęciach dodatkowych. Dzieci uczęszczały na: zajęcia sportowe 5 osób, kółko przyrodnicze 3 osoby, SKS, kółko informatyczne, zajęcia z programowania po 1 osobie. akta kontroli str. 167-170 Wychowankowie, na pytanie, kto im pomaga przy odrabianiu lekcji, odpowiedzieli: wychowawca 7 osób, wolontariusz, nie potrzebuję pomocy po 4 osoby, koleżanka/kolega, siostra/brat po 2 osoby, nauczyciel ze szkoły 1 osoba. akta kontroli str. 24-59 Na dzień kontroli w Placówce nie było wychowanków umieszczonych w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii ani młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. akta kontroli str. 171 W Placówce na dzień kontroli przebywało 5 wychowanków niepełnosprawnych, w tym 4 osoby niepełnosprawne intelektualnie i jedno dziecko z wadą słuchu. Dzieci objęte były kształceniem w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych w Chojnie i Szerzawach oraz szkole podstawowej w Chojnie, programy nauczania dostosowane były do ich możliwości rozwojowych. Wychowankowie objęci zostali kompleksową opieką psychologiczno-pedagogiczną i terapeutyczną. akta kontroli str. 172-173 Na pytanie czy masz przybory i podręczniki szkolne, wszyscy wychowankowie odpowiedzieli twierdząco. W okresie objętym kontrolą na podręczniki i przybory szkolne wydatkowano kwotę 6733,18 zł. akta kontroli str. 24-59, 174 Na pytanie, co robisz w czasie wolnym dzieci odpowiadały: oglądam telewizję 8 osób, wychodzę na dwór 6 osób, słucham muzyki, gram na komputerze/tablecie po 4 osoby, gram w piłkę 2 osoby, tańczę, czytam, spaceruję, leżę, śpię, poruszam się, bawię się, spotykam się z kolegą, odpoczywam, odwiedzam rodzeństwo, rysuję po 1 osobie. 9
Na pytanie, w jaki sposób organizowany jest czas wolny wychowankom, pracownicy odpowiadali następująco: imprezy kulturalne na terenie placówki i poza nią, imprezy okolicznościowe (dzień dziecka, chłopaka, kobiet, walentynki), rajdy rowerowe, zajęcia sportowe, wycieczki po okolicy/krajoznawcze po 4 osoby, oglądanie telewizji, czytanie książek/prasy, gra na komputerze/tablecie, spacery, zajęcia praktyczne (pranie, prasowanie, szycie), zajęcia kulinarne - po 3 osoby, turnieje na terenie placówki i poza nią, mecze po 2 osoby, słuchanie muzyki, ogniska, pikniki, korzystanie z siłowni, wyjścia indywidualne z wychowankami, wspólne zakupy, prace w ogrodzie po 1 osobie. W trakcie kontroli zostało sporządzone zestawienie dotyczące sposobów organizowania wychowankom czasu wolnego. akta kontroli str. 24-79, 174 Zgodnie z oświadczeniem Dyrektora Centrum w kontrolowanym okresie w Placówce realizowano program profilaktyczno-wychowawczy. akta kontroli str. 176 Wszyscy wychowankowie Placówki posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Na dzień kontroli 7 dzieci wymagało opieki lekarzy specjalistów endokrynologa, psychiatry, laryngologa i okulisty, która była im zapewniona. akta kontroli str. 177-178 W okresie objętym kontrolą jedno dziecko przebywało w szpitalu psychiatrycznym. Zgoda opiekuna prawnego, zgoda dziecka i skierowanie do szpitala oddane były podczas przyjęcia i pozostały w szpitalu. Zalecenia wydane przez szpital realizowane były w Placówce i przekazane pracownikom specjalnego ośrodka szkolnowychowawczego. akta kontroli str. 179-180 Recepty realizowano na bieżąco. Podstawowe leki kupowane były według wskazań lekarzy. Zgodnie z pisemną informacją Dyrektora Centrum, w kontrolowanym okresie na środki farmakologiczne i zabezpieczenie medyczne wydatkowano kwotę 1676,59 zł. akta kontroli str. 174 8. Wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej: Na podstawie informacji udzielonej przez pracowników, rozmów z wychowankami, oględzin wyposażenia dzieci, stwierdzono, że posiadały one odzież i obuwie w odpowiedniej ilości i adekwatne do pory roku. Pomieszczenia zajmowane przez dzieci były wyposażone w zabawki i materiały dydaktyczne. Zgodnie z pisemną informacją dyrektora Centrum, w kontrolowanym okresie na odzież i obuwie wydatkowano kwotę 889 zł, a na środki higieny osobistej kwotę 1998,72 zł. Centrum dysponowało protokołami przyjęcia licznych darowizn. akta kontroli str. 174 10
9. Wypłacanie drobnych kwot do własnego dysponowania przez dziecko: Zgodnie z odpowiedziami udzielonymi przez wychowanków na pytania ankietowe i informacją udzieloną przez pracowników merytorycznych stwierdzono, że wychowankom systematycznie przekazywano kieszonkowe w zróżnicowanej wysokości. Wszystkie dzieci napisały, że otrzymują kieszonkowe, w kwocie: 17 zł, 10 zł po 4 osoby, 10zł-20 zł, min. 10 zł po 1 osobie Na pytanie, czy kieszonkowe może być zabrane, wstrzymane czy zmniejszone, dzieci odpowiedziały, że: zabrane 4 osoby, wstrzymane 7 osób, zmniejszone 9 osób. Wychowankowie zapytani, za co może być zabrane, wstrzymane lub zmniejszone kieszonkowe odpowiedzieli następująco za: złe zachowanie 5 osób, wyrządzoną szkodę 4 osoby, ucieczki 3 osoby, łamanie regulaminu 2 osoby, palenie - 1 osoba. Wszyscy pracownicy odpowiedzieli, że dzieci otrzymują kieszonkowe raz w miesiącu, w wysokości zgodnej z regulaminem. Na podstawie analizy list wypłat kieszonkowego za miesiąc styczeń 2014 r. oraz luty 2015 r. ustalono, że wypłacane było kieszonkowe w wysokości 10-17 zł. W Placówce opracowany był regulamin przyznawania kieszonkowego. akta kontroli str. 24-79, 181-182 10. Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc oraz kosztów pobytu w internacie lub bursie: Na podstawie informacji udzielonej przez pracowników merytorycznych na temat realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych w Placówce, ustalono, że dla dzieci kupowane były bilety lub były one dowożone samochodem służbowym. W kontrolowanym okresie 1 dziecko przebywało w internacie Zespołu Placówek Specjalnych. Za pobyt wychowanka Placówka poniosła koszt 311,31 zł. akta kontroli str. 183 11. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji: Zgodnie z 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, w placówce opiekuńczo-wychowawczej, z wyłączeniem placówki typu rodzinnego, dla każdego dziecka prowadzi się: 1) plan pomocy dziecku, 2) kartę pobytu, która zawiera w szczególności: opis relacji dziecka w rodzicami i innymi osobami bliskimi, opis funkcjonowania społecznego dziecka w placówce i poza nią, z uwzględnieniem samowolnego opuszczania placówki, informacje o przebiegu kontaktów placówki ze szkołą, do której dziecko uczęszcza oraz jego nauki szkolnej, opis rozwoju dziecka ze szczególnym uwzględnieniem stanu emocjonalnego i samodzielności dziecka, informacje o stanie zdrowia dziecka, w tym stanie zdrowia psychicznego, informacje o podawanych dziecku lekach, informacje o pobytach w szpitalu, w tym w szpitalu psychiatrycznym, informacje o szczególnych potrzebach dziecka i znaczących dla dziecka wydarzeniach, opis współpracy placówki z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, w tym z asystentem rodziny, 3) kartę udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, pedagoga lub osobę prowadzącą terapię, z opisem ich przebiegu, o ile dziecko tego wymaga, 4) arkusze badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych. 11
Na podstawie analizy dokumentów (...) stwierdzono, że w Placówce sporządzana była dokumentacja określona w rozporządzeniu. Prowadzone były plany pomocy dziecku, karty pobytu dziecka w Placówce, arkusze badań i obserwacji pedagogicznych, karty udziału w zajęciach specjalistycznych wraz z opisem ich przebiegu. Dokumentacja wychowanków prowadzono była rzetelnie, a informacje w niej zawarte wskazywały na dużą znajomość podopiecznych. W planach pomocy dziecku zbyt ogólnie określono terminy i osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań, podczas kontroli udzielono instruktażu w tym zakresie. Karty pobytu uzupełniane były regularnie, raz w miesiącu. W Placówce była prowadzona księga ewidencji wychowanków, która zawierała: lp., imiona i nazwisko wychowanka, datę i miejsce urodzenia, informacje dotyczące rodziców dziecka w tym: nazwisko i imię, zawód, zajęcie i informację czy żyje, lub kiedy zmarł, stopień sieroctwa, informacje dotyczące rodzeństwa, krewnych, opiekunów dziecka w tym: stopień pokrewieństwa, nazwisko i imię, rok urodzenia zawód, adres rodziców/opiekunów, stan fizyczny i znaki szczególne wychowanka, wykształcenie, kiedy przybył, skąd przybył, podstawa przyjęcia, jakie posiadał dokumenty, dokąd skierowany (dom, grupa), kiedy opuścił placówkę, przyczyna, podstawa skreślenia, dokąd wyjechał i ewentualne późniejsze zmiany adresu. akta kontroli str. 80-162 i 184 12. Przygotowanie Placówki do wypełniania zadań określonych w regulaminie: Placówka działa na podstawie statutu Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej nr 2 w Chojnie będącego załącznikiem nr 2 do Zarządzenia nr 4/2013 dyrektora Centrum Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Chojnie z dnia 28 stycznia 2013 r. oraz Regulaminu Organizacyjnego Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej nr 2 w Chojnie stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 4a/13 dyrektora Centrum Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Chojnie z dnia 28 stycznia 2013 r. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono, że Placówka przygotowana była częściowo przygotowana do realizowania zadań określonych w regulaminie. Pracownicy posiadali zakresy obowiązków uwzględniające szeroko pojętą opiekę i wychowanie oraz współpracę z rodzinami wychowanków. Na podstawie analizy grafików pracy wychowawców za miesiące kwiecień 2014 r. i styczeń 2015 r. ustalono, że w ciągu dnia oraz w godzinach nocnych opiekę nad wychowankami sprawowali pracownicy uprawnieni do pracy z dziećmi. Zgodnie z informacją uzyskaną od dyrektora w okresie objętym kontrolą, w Placówce nie zdarzały się sytuacje, w których pod opieką jednego wychowawcy w ciągu dnia przebywało więcej niż 14 wychowanków. Niemniej jednak na dzień kontroli w godzinach porannych, kiedy wychowankowie przebywali w szkole, występowała przerwa w pracy wychowawców. Zdarzały się sytuacje, w których dzieci np. podczas choroby były zabezpieczane w Placówce Opiekuńczo - Wychowawczej nr 1, co nie sprzyja zapewnieniu właściwej opieki. Do czasu sporządzenia protokołu kontroli Dyrektor Centrum przedstawił wniosek do Powiatowego Urzędu Pracy w Gryfinie, potwierdzający podjęcie starań w celu zatrudnienia nowego pracownika. Pomoc specjalistów zapewniało Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Chojnie. Na dzień kontroli opiekę specjalistyczną nad dziećmi w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej nr 2 w Chojnie w wymiarze 1 etatu sprawował pedagog i terapeuta pracujący od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych. 12
Zgodnie z wyjaśnieniami dyrektora Centrum w kontrolowanym okresie Placówka nie korzystała ze wsparcia wolontariuszy. akta kontroli str. 185-195 Jednym z podstawowych zadań placówki opiekuńczo-wychowawczej jest przygotowanie dzieci do dorosłego, samodzielnego, odpowiedzialnego życia. Wychowawcy na pytanie, w jaki sposób Placówka przygotowuje wychowanków do dorosłego życia, odpowiadali następująco: przygotowanie do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie, nauka czynności samoobsługowych: pranie sprzątanie, gotowanie, prace naprawcze, krawieckie, nauka załatwiania spraw w urzędach po 4 osoby, podtrzymywanie więzi z rodziną, nauka odpowiedzialności za siebie, podejmowania decyzji życiowych po 3 osoby, rozmowy, pomoc w wyborze kierunku dalszego kształcenia po 1 osobie. akta kontroli str. 60-79 W Placówce pracuje się nad utrzymywaniem więzi pomiędzy rodzeństwem i podejmuje działania, aby nie rozdzielać rodzeństw. Pracownicy na pytanie, w jaki sposób podtrzymywane są więzi pomiędzy rodzeństwem umieszczonym w Placówce odpowiadali, ze poprzez: bycie razem w pokoju, wspólne spotkania, rodzeństwo uczestniczy w ważnych dla dziecka uroczystościach, wspólne odwiedzanie dalszej rodziny, wspólne spędzanie czasu po 4 osoby, regularne utrzymywanie kontaktów, pozostawanie pod opieką jednego wychowawcy prowadzącego po 3 osoby. W kontrolowanym okresie żadne rodzeństwo nie zostało rozdzielone przed ani po umieszczeniu w Placówce. Przed okresem kontroli Placówka wchodziła w skład Wielofunkcyjnej Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej, w której praca była organizowana z podziałem na dzieci młodsze w Placówce nr 1 oraz grupę usamodzielnienia w Placówce Opiekuńczo Wychowawczej nr 2 w Chojnie. W związku z czym w kontrolowanym okresie do wychowanków przebywających obecnie w Placówce nr 2 dołączyło rodzeństwo z Placówki nr 1. Dyrektor Centrum udzielił wyjaśnień dotyczących kontaktu rodzeństw. akta kontroli str. 59-79, 196-198 W celu usprawnienia pracy w Placówce opracowano i wdrożono 19 procedur postępowania w różnych sytuacjach. akta kontroli str. 199 Dyrektora Centrum Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Chojnie pouczono o tym, żeby: 1) zapraszać rodziców na posiedzenia zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, z wyjątkiem rodziców pozbawionych praw rodzicielskich. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 21. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. 13
Protokół sporządzono 22 maja 2015 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza nr 2 w Chojnie egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący:. pieczątka i podpis Chojna, dnia maja 2015 r. Protokół otrzymałam dnia,.... pieczątka i podpis kierownik jednostki kontrolowanej 14