BIZANCJUM= CESARSTWO WSCHODNIORZYMSKIE Bizancjum wyrosło z kolonii, założonej przez Greków w VII w. p.n.e. W IV w. zmieniło nazwę na Konstantynopol (na cześć cesarza Konstantyna Wielkiego). Powstanie Cesarstwa Wschodniorzymskiego (Cesarstwa Bizantyjskiego) wyznacza się na 395 r., kiedy to Teodozjusz I Wielki podzielił Cesarstwo Rzymskie na dwie części Cesarstwo Zachodniorzymskie oraz Cesarstwo Wschodniorzymskie. 1
Hagia Sophia kościół San Vitale w Rawennie JUSTYNIAN WIELKI VI w. Kodeks Justyniana opanował Afrykę, Italię i część Hiszpanii OSIĄGNIĘCIA NAUKI I KULTURY BIZANTYJSKIEJ architektura sztuka nauka budowle z kopułami oraz kolumnami stawiano na planie krzyża greckiego, czyli równoramiennego. Hagia Sophia- zamieniona przez Turków w meczet ikony, mozaiki styl bizantyjski powstał z połączenia wzorców greckich, rzymskich i wschodnich. ogień grecki (substancja palna) kodeks Justyniana religia: prawosławie 2
1453 zdobycie Konstantynopola przez Turków koniec średniowiecza, początek nowożytności. 3
ZABYTKI Mozaiki Justyniana Wielkiego w Rawennie Ikony Hagia Sophia- Kościół mądrości Bożej Ogień grecki 4
FRANKOWIE 5
Chlodwig 496 chrzest Franków dynastia Merowingów Childeryk Ostatni z Merowingów- królów gnuśnych 751 odebrano mu tron poprzez ścięcie włosów Karol Młot majordom [najwyższy urzędnik u Merowingów] 732 zwycięstwo w bitwie pod Poitiers z Arabami (bohater chrześcijaństwa). Pepin Krótki 751 koronacja na króla Franków. 756 założenie Państwa Kościelnego. Karol Wielki 800 koronacja cesarska. renesans karoliński. Ludwik Pobożny syn Karola Wielkiego. po jego śmierci podzielono państwo na trzy części. Renesans karoliński- powrót do wzorców antyku: odnowa łaciny, rozwój sieci szkół, odkrycie filozofów antycznych na nowo, architektura: nawiązanie do antyku. Minuskuła karolińska- nowy krój pisma. KULTURA KAROL WIELKI 6 Architektura: Kaplica pałacowa w Akwizgranie (dzisiaj Aachen w Niemczech.) Reforma szkolnictwa- siedem sztuk wyzwolonych: trivium (gramatyka, dialektyka, retoryka), quadrivium (geometria, arytmetyka, astronomia, muzyka)
800 rokkoronacja cesarska w Rzymie Rozszerzenie granic: podbój Saksonii (Sasi), Italii (Longobardowie), Hiszpanii (Arabowie), Słowianie Zachodni, Awarowie, podporządkowanie Bawarii (obecnie Niemcy). Reforma monetarna- srebrny denar POLITYKA KAROL WIELKI Reforma administracji: likwidacja urzędu majordomazarządcy dworu. Upowszechnienie się systemu feudalnego (senior, wasal) Reforma administracji: wprowadzenie marchii (obszary przygraniczne- na czele margrabia) i hrabstw (obszary wewnątrz państwa- na czele hrabia) MONARCHIA PATRYMONIALNA= PAŃSTWO KAROLA WIELKIEGO władca traktował państwo jako własność prywatną swojego rodu, którą dzielił pomiędzy swych spadkobierców. PODBOJE KAROLA WIELKIEGO SŁOWIANIE zachodni BAWARIA ARABOWIE, Półwysep Iberyjski 7
ZABYTKI KAROLINGOWIE Kaplica pałacowa w Akwizgranie (dzisiaj Aachen, Niemcy) Kaplica Karola Wielkiego w Akwizgranie (wnętrze) Ewangeliarze i kodeksy karolińskie- (miniatury, inicjały) Miniaturailustracja w średniowiecznym rękopisie. Inicjał- ozdobna pierwsza litera rozdziału. 8
Karol Łysy syn Ludwika Pobożnego 843- otrzymał zachodnią część Państwa Franków. Ludwik Niemiecki syn Ludwika Pobożnego 843- otrzymał wschodnią część Państwa Franków. Lotar syn Ludwika Pobożnego 843- otrzymał południową i centralną część Państwa Franków. 9
PAŃSTWO OTTONÓW 911 r- umiera ostatni potomek Ludwika Niemieckiego. RZESZA NIEMIECKA- władcę wybierają miejscowi możni, przekształcenie się jednolitego państwa w związek niezależnych księstw niemieckich. 10
OTTON I dynastia saska 955- bitwa na Lechowym Polu, pokonanie Węgrów. Podporządkowanie Czech. Podbój Italii (Włoch). 962- koronacja na Cesarza Rzymskiego Narodu Niemieckiego Koronacja na króla Rzeszy Niemieckiej w Akwizgranie. OTTON II Koronacja na króla Rzeszy Niemieckiej za życia ojca. Bezskutecznie próbował podbić południowe Włochy. Pojął za żonę księżniczkę bizantyjską Teofano. 980- Święty Cesarz Rzymski 11
OTTON III Chciał stworzyć monarchię uniwersalną na wzór Imperium Rzymskiego. Imperium miało się składać z czterech równoprawnych prowincji: Germanii, Galii, Rzymu i Słowiańszczyzny. Planom Ottona III sprzeciwili się władcy niemieccy oraz cesarz bizantyjski. 996- koronacja cesarska w Rzymie 1000- Zjazd gnieźnieński, Otton III namawia do idei imperium uniwersalnego Bolesława Chrobrego. IDEA IMPERIUM UNIWERSALNEGO Idea Ottona III odtworzenia w Europie Imperium na wzór Cesarstwa Rzymskiego. Jedność wszystkich mieszkańców miała zapewnić wiara chrześcijańska. Rządzić miał w nim świecki władca. Papież miał pomagać tylko w sprawach religijnych. Imperium miało składać się z Rzymu, Galii, Germanii i Słowiańszczyzny. Cesarstwo uniwersalne Ottona III uważane jest za pierwszą z realizacji idei zjednoczonej Europy. 12
HENRYK II ŚWIĘTY Ostatni z dynastii saskiej 1002-1018- walki z Bolesławem Chrobrym, zakończone pokojem w Budziszynie w 1018 (Polska zyskała Milsko, Łużyce i Morawy). Wyprawy do Włoch osłabiły jego władzę. 1014- koronacja cesarska WIKINGOWIE- podboje przyczyny Ludy, zamieszkujące północ Europy i obejmujące takie nacje jak: Norwegowie, Szwedzi, Duńczycy, mieszkańcy Islandii i Grenlandii oraz Anglo - Duńczycy i Anglo - Normanowie. Do Wikingów zalicza się również Nordów osiadłych na Rusi - zwanych Waregami oraz Nordów osiadłych we Francji - zwanych Normanami. -warunki naturalne - nagły wzrost populacji w Skandynawii pod koniec VII wieku na skutek ocieplenia klimatu i rozwinięcia technik rolniczych, który spowodował deficyt ziemi uprawnej; -ciekawość świata 13
WYPRAWY AMERYKA PŁN, Zatoka Hudsona ISLANDIA 14
Leif Eriksson X/XI w. założyciel normańskich osad na Grenlandii odkrycie wybrzeży Ameryki Północnej-Nowa Funlandia Wilhelm Zdobywca 1066 podbój Anglii, bitwa pod Hastings potomek Wikingów z Normandii. Robert Guiscard XI w. podbój Sycylii i Południowej Italii. potomek Wikingów z Normandii. Ruryk IX w. *założyciel państwa ruskiego (RUŚ KIJOWSKA). *przywódca oddziałów wikingów - Waregów Runy- pismo OSIĄGNIĘCIA WIKINGÓW Drakkary i snekkarydrakkary (reprezentacyjne, większe), snekkary (małe okręty wojenne) 15
Kościoły klepkowe- najstarsze drewniane zabytki Europy. Mitologia Wikingów Odyn bóg mądrości i wojny Sagi- opowieści staroskandynawskie o legendarnych lub historycznych bohaterach i wybitnych rodach wyprawach wikingów, migracji na Islandię. Thor bóg wojny władający błyskawicami. 16
REFORMY KOŚCIOŁA W X WIEKU 17
SPÓR O INWESTYTURĘ spór między cesarzem Henrykiem IV, a papieżem Grzegorzem VII o mianowanie biskupów (inwestyturę biskupią). Dotyczył przywództwa w ówczesnym świecie chrześcijańskim, ponieważ obozy papieski (gregoriański) i cesarski chciały realizować sprzeczne wizje uniwersalistycznej Europy. Kto ma dominować? Papież czy cesarz? Kto ma mieć większą władzę nad ludźmi? RUNDA I 1075 REFORMY GRZEGORZA VII (reforma gregoriańska): DYKTAT PAPIESKI: -potępienie symonii, czyli sprzedaży stanowisk kościelnych -potępienie łamania zasady celibatu, czyli zakazu zawierania małżeństw przez księży -potępienie inwestytury biskupiej udzielanej przez władców świeckich, czyli mianowania biskupów przez władców świeckich. -dążenie do wyzwolenia duchowieństwa spod zwierzchnictwa władzy świeckiej 1076 HENRYK IV nie zamierzał stosować się do żądań Papieża, postanowił unieważnić jego wybór. 18
RUNDA II GRZEGORZ VII rzucił na cesarza Henryka IV klątwę, tym samym zwalniając cesarskich poddanych z posłuszeństwa władcy. HENRYK IV pozostał osamotniony. Książęta niemieccy postanowili, że poprą papieża, ponieważ chcą się uniezależnić od cesarza. RUNDA III Spotkanie pojednawcze w mieście Canossa w roku 1077. Henryk IV ukorzył się przed papieżem i poprosił o zdjęcie klątwy. Grzegorz VII ostatecznie unieważnił swój wyrok i wrócił do Rzymu. RUNDA IV Zakończyła się wojna domowa w Niemczech HENRYK IV odzyskał władzę. Wtedy pozbawił tronu papieskiego Grzegorza VII. Papież musiał opuścić miasto i niedługo potem zmarł. RUNDA V Spór o inwestyturę zakończono dopiero w 1122 roku podpisaniem konkordatu wormackiego pomiędzy cesarzem Henrykiem V a papieżem Kalikstem II. Zgodnie z tym dokumentem inwestytury biskupów miał dokonywać papież. 19