KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Fizyka Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Fizyka Poziom rozszerzony Listopad 2015 Zadanie 1. (0 1) III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. 1.1. (ZR) Uczeń rozróżnia wielkości wektorowe od skalarnych; wykonuje działania na wektorach (dodawanie, odejmowanie, rozkładanie na składowe). 1.8. (ZR) Uczeń wyjaśnia ruch ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki Newtona. 1.12. (ZR) Uczeń posługuje się pojęciem siły tarcia do wyjaśniania ruchu ciał. 1.13. (ZR) Uczeń składa i rozkłada siły działające wzdłuż prostych nierównoległych. B 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 2. (0 3) Zadanie 2.1. (0 2) 7.2. (gim.) Uczeń wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym. Zaćmienie Słońca powstaje, kiedy na powierzchnię Ziemi pada cień Księżyca. Rozmiary Księżyca są znacznie mniejsze niż rozmiary Słońca. Dlatego gdy Księżyc znajduje się na drodze promieni słonecznych docierających do Ziemi, powstaje obszar cienia oraz obszar półcienia na powierzchni Ziemi. Na obszarze półcienia widoczne jest zaćmienie częściowe. www.operon.pl 1

Ziemia Księżyc zaćmienie częściowe Słońce zapisanie poprawnego wyjaśnienia oraz sporządzenie poprawnego rysunku zapisanie poprawnego wyjaśnienia oraz sporządzenie niepoprawnego rysunku zapisanie niepoprawnego wyjaśnienia oraz sporządzenie poprawnego rysunku zapisanie niepoprawnego wyjaśnienia oraz sporządzenie niepoprawnego rysunku Zadanie 2.2. (0 1) 7.2. (gim.) Uczeń wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym. 1.8. (ZP) Uczeń wyjaśnia przyczynę występowania faz i zaćmień Księżyca. Całkowite zaćmienie Słońca jest widoczne jedynie na niewielkim obszarze na Ziemi. Zaćmienie Księżyca natomiast jest widoczne na całej półkuli, na której w czasie zaćmienia panuje noc. Dlatego zaćmienie Księżyca obserwuje się znacznie częściej na obszarze Polski niż całkowite zaćmienie Słońca. 1 pkt Rozwiązanie poprawne podanie poprawnego wyjaśnienia podanie niepoprawnego wyjaśnienia www.operon.pl 2

Zadanie 3. (0 3) Zadanie 3.1. (0 2) IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. 1.4. (ZR) Uczeń wykorzystuje związki pomiędzy położeniem, prędkością i przyspieszeniem w ruchu jednostajnym i jednostajnie zmiennym do obliczania parametrów ruchu. 1.5. (ZR) Uczeń rysuje i interpretuje wykresy zależności parametrów ruchu od czasu. v [m/s] 50 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 t [s] sporządzenie poprawnego wykresu 1 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które zostało rozwiązane do końca, w którym występują usterki nieprzekreślające jednak poprawności rozwiązania naszkicowanie poprawnego kształtu wykresu v() t oraz przeprowadzenie wykresu v() t przez niewłaściwe punkty sporządzenie niepoprawnego wykresu Zadanie 3.2. (0 1) 1.4. (ZR) Uczeń wykorzystuje związki pomiędzy położeniem, prędkością i przyspieszeniem w ruchu jednostajnym i jednostajnie zmiennym do obliczania parametrów ruchu. www.operon.pl 3

D 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 4. (0 1) III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. 1.7. (gim.) Uczeń opisuje zachowanie się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki Newtona. 2.2. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem pracy i mocy. 12.1. (ZR) Uczeń przedstawia jednostki wielkości fizycznych wymienionych w podstawie programowej, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi. B.1. 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny wybór niepoprawny wybór Zadanie 5. (0 3) 3.6. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego i atmosferycznego). 3.7. (gim.) Uczeń formułuje prawo Pascala i podaje przykłady jego zastosowania. (1) C (2) A (3) wzrosło (4) taka sama (5) Pascala www.operon.pl 4

3 pkt Rozwiązanie poprawne podanie pięciu poprawnych odpowiedzi 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie podanie czterech trzech poprawnych odpowiedzi oraz podanie jednej dwóch niepoprawnych odpowiedzi niepodanie jednej dwóch odpowiedzi 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp podanie dwóch jednej poprawnej odpowiedzi oraz podanie trzech czterech niepoprawnych odpowiedzi niepodanie trzech czterech odpowiedzi podanie pięciu niepoprawnych odpowiedzi niepodanie pięciu odpowiedzi Zadanie 6. (0 6) Zadanie 6.1. (0 3) III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. 5.12. (ZR) Uczeń wykorzystuje pojęcie ciepła właściwego oraz ciepła przemiany fazowej w analizie bilansu cieplnego. Zależność opisująca ciepło potrzebne do zagotowania wody: Q = mwody cwody T+ mgarnka cstali T Zależność opisująca masę wody: 3 mwody = V rwody 4 Zależność opisująca czas gotowania wody: Q t = w gdzie w oznacza wydajność kuchenki. T ( mwody cwody + mgarnka cstali ) t = w Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy t = 7,884 min. 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie czasu gotowania wody www.operon.pl 5

2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie zapisanie poprawnej zależności opisującej czas gotowania wody oraz niepoprawne obliczenie czasu gotowania wody 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp zapisanie poprawnej zależności opisującej ciepło potrzebne do zagotowania wody oraz zapisanie niepoprawnej zależności opisującej czas gotowania wody zapisanie niepoprawnej zależności opisującej ciepło potrzebne do zagotowania wody Zadanie 6.2. (0 3) III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. 2.2. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem pracy i mocy. 3.4. (ZR) Uczeń oblicza moc urządzeń, uwzględniając ich sprawność. 5.10. (ZR) Uczeń analizuje przedstawione cykle termodynamiczne, oblicza sprawność silników cieplnych w oparciu o wymieniane ciepło i wykonaną pracę. Sposób 1: Zależność opisująca sprawność kuchenki: zatem energię pobraną opisuje zależność: E E h = E użyteczna pobrana = użyteczna pobrana W czasie jednej minuty kuchenka oddaje 50 kj energii użytecznej. Zatem w tym czasie kuchenka pobiera energię o wartości: E pobrana = 125 kj Epobrana Oznacza to, że moc znamionowa kuchenki ma wartość P = = 2083 W t Sposób 2: Zależność opisująca sprawność kuchenki: P h = użyteczna P www.operon.pl 6 E h znamionowa Moc użyteczna jest równa wydajności kuchenki: kj J P użyteczna = 50 = 833, 3 min s Pużyteczna Oznacza to, że moc znamionowa kuchenki ma wartość Pznamionowa = = 2083 W h

3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie mocy znamionowej 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne obliczenie energii pobranej przez kuchenkę oraz niepoprawne obliczenie mocy znamionowej 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne zapisanie zależności opisującej energię pobraną przez kuchenkę niepoprawne obliczenie wartości energii pobranej niepoprawne zapisanie zależności opisującej energię pobraną przez kuchenkę Zadanie 7. (0 5) Zadanie 7.1. (0 1) 3.6. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego i atmosferycznego). 12.1. (ZR) Uczeń przedstawia jednostki wielkości fizycznych wymienionych w podstawie programowej, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi. A 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 7.2. (0 2) 3.6. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego i atmosferycznego). 5.1. (ZR) Uczeń wyjaśnia założenia gazu doskonałego i stosuje równanie gazu doskonałego (równanie Clapeyrona) do wyznaczenia parametrów gazu. www.operon.pl 7

Zgodnie z równaniem stanu gazu doskonałego: p V T Fizyka. Poziom rozszerzony 1 1 1 p V = T 2 2 Zależność opisująca objętość gazu w warunkach normalnych: p1 V1 T2 V2 = T p 2 1 2 Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy V 2 = 67, 4 l poprawne obliczenie wartości objętości poprawne zapisanie zależności opisującej objętość oraz niepoprawne obliczenie wartości objętości niepoprawne zapisanie zależności opisującej objętość Zadanie 7.3. (0 2) I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk 3.6. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego i atmosferycznego). 5.1. (ZR) Uczeń wyjaśnia założenia gazu doskonałego i stosuje równanie gazu doskonałego (równanie Clapeyrona) do wyznaczenia parametrów gazu. Zależność opisująca liczbę moli gazu doskonałego: V p n = RT Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy n = 223, mola poprawne obliczenie ilości moli gazu poprawne zapisanie zależności opisującej liczbę moli gazu oraz niepoprawne obliczenie liczby moli gazu niepoprawne zapisanie zależności opisującej liczbę moli gazu www.operon.pl 8

Zadanie 8. (0 4) Zadanie 8.1. (0 2) III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. 3.6. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego i atmosferycznego). 12.1. (ZR) Uczeń przedstawia jednostki wielkości fizycznych wymienionych w podstawie programowej, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi. Zależność opisująca moduł Younga zgodnie z prawem Hooke a: l F E = 0 l S zatem jednostkę modułu Younga można wyrazić jako: mn N = = Pa 2 2 mm m podanie poprawnego dowodu poprawne zapisanie zależności opisującej moduł Younga oraz niepoprawne przeprowadzenie rachunku jednostek niepoprawne zapisanie zależności opisującej moduł Younga Zadanie 8.2. (0 2) III. Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków. 1.3. (gim.) Uczeń podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych. 1.9. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem siły ciężkości. Zależność opisująca siłę działającą na pręt: F = m g Zależność opisująca wydłużenie pręta: 1 4l m g l = 0 2 E pd 5 Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy l = 5510, m= 0, 055 mm www.operon.pl 9

poprawne obliczenie wartości wydłużenia poprawne zapisanie zależności opisującej wydłużenie oraz niepoprawne obliczenie wartości wydłużenia niepoprawne zapisanie zależności opisującej wydłużenie Zadanie 9. (0 3) Zadanie 9.1. (0 2) II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści. 12.8. (ZR) Uczeń przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu popularnonaukowego z dziedziny fizyki astronomii. F; F; P; P podanie poprawnej odpowiedzi podanie poprawnej odpowiedzi dwóch wierszach, opuszczenie niepoprawna odpowiedź w pozostałych wierszach podanie poprawnej odpowiedzi w jednym wierszu oraz podanie niepoprawnej odpowiedzi w trzech wierszach Zadanie 9.2. (0 1) II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści. 12.8. (ZR) Uczeń przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu popularnonaukowego z dziedziny fizyki astronomii. B www.operon.pl 10

1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 10. (0 4) IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. 1.1. (ZP) Uczeń opisuje ruch jednostajny po okręgu, posługując się pojęciem okresu i częstotliwości. 1.2. (ZP) Uczeń opisuje zależności między siłą dośrodkową a masą, prędkością liniową i promieniem oraz wskazuje przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowej. 1.5. (ZP) Uczeń wyjaśnia wpływ siły grawitacji Słońca na ruch planet i siły grawitacji planet na ruch ich księżyców, wskazuje siłę grawitacji jako przyczynę spadania ciał na powierzchnię Ziemi. Siła grawitacji, z jaką Słońca działa na Ziemię, stanowi siłę dośrodkową w ruchu Ziemi po orbicie: G M M 2 Z S MZ v = 2 R R stąd v 2 R= G MS Okres obiegu Ziemi wokół Słońca wynosi jeden rok oraz R v = 2p T R = vt 2p Zależność opisująca prędkość orbitalną Ziemi: 2p G M v = 3 S T m km Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy v = 29 843 30 s s. 4 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie wartości prędkości oraz poprawne zapisanie wyniku wraz z jednostką 3 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne obliczenie wartości prędkości oraz podanie wyniku bez jednostki www.operon.pl 11

poprawne zapisanie zależności prędkość oraz niepoprawne obliczenie wartości prędkości oraz podanie wyniku z jednostką 2 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej oraz poprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu oraz niepoprawne zapisanie zależności opisującej prędkość 1 pkt Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do całkowitego rozwiązania zadania poprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej oraz niepoprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu niepoprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej oraz poprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu niepoprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej oraz niepoprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu Zadanie 11. (0 5) Zadanie 11.1. (0 1) 6.3. (gim.) Uczeń opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal na napiętej linie i fal dźwiękowych w powietrzu. 1 A 2 B 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne rozwiązanie niepoprawne rozwiązanie www.operon.pl 12

Zadanie 11.2. (0 4) Fizyka. Poziom rozszerzony 6.3. (gim.) Uczeń opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal na napiętej linie i fal dźwiękowych w powietrzu. Przykładowa odpowiedź: Przykłady fal poprzecznych Przykłady fal podłużnych 1. fala rozchodząca się w strunie (w wyniku szarpnięcia struny) fala rozchodząca się w ściśniętej i puszczonej sprężynie ułożonej na płaskiej powierzchni 2. fala na powierzchni wody fala dźwiękowa w gazie 4 pkt Rozwiązanie poprawne podanie czterech poprawnych przykładów 3 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie podanie trzech poprawnych przykładów oraz podanie jednego niepoprawnego przykładu brak jednego przykładu 2 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp podanie dwóch poprawnych przykładów oraz podanie dwóch niepoprawnych przykładów brak dwóch przykładów 1 pkt Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do całkowitego rozwiązania zadania podanie jednego poprawnego przykładu oraz podanie trzech niepoprawnych przykładów brak trzech przykładów podanie czterech niepoprawnych przykładów brak czterech przykładów www.operon.pl 13

Zadanie 12. (0 5) Zadanie 12.1. (0 3) Fizyka. Poziom rozszerzony 7.4. (gim.) Uczeń opisuje skupianie promieni w zwierciadle wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej, rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła wklęsłe. 10.9. (ZR) Uczeń stosuje równanie soczewki, wyznacza położenie i powiększenie otrzymanych obrazów. Równanie zwierciadła: 1 1 1 = + f x y Zależność opisująca powiększenie: y p = x y = p x Zależność opisująca odległość przedmiotu od zwierciadła: p 1 x= f p Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy x = 25 cm 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie odległości przedmiotu od zwierciadła 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie zapisanie poprawnej zależności opisującej odległość przedmiotu od zwierciadła oraz niepoprawne obliczenie odległości przedmiotu od zwierciadła 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne zapisanie równania zwierciadła oraz poprawne zapisanie zależności opisującej powiększenie oraz niepoprawne zapisanie zależności opisującej odległość przedmiotu od zwierciadła niepoprawne zapisanie równania zwierciadła niepoprawne zapisanie zależności opisującej powiększenie www.operon.pl 14

Zadanie 12.2. (0 2) 7.4. (gim.) Uczeń opisuje skupianie promieni w zwierciadle wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej, rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła wklęsłe. 10.9. (ZR) Uczeń stosuje równanie soczewki, wyznacza położenie i powiększenie otrzymanych obrazów. zwierciadło obiekt F O obraz Obraz jest rzeczywisty, odwrócony, tej samej wielkości, co przedmiot. sporządzenie poprawnej konstrukcji oraz podanie poprawnych cech obrazu sporządzenie poprawnej konstrukcji oraz podanie niepoprawnych cech obrazu niepodanie cech obrazu sporządzenie niepoprawnej konstrukcji Zadanie 13. (0 4) Zadanie 13.1. (0 2) 10.6. (ZR) Uczeń stosuje prawa odbicia i załamania fal do wyznaczenia biegu promieni w pobliżu granicy dwóch ośrodków. 10.7. (ZR) Uczeń opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia i wyznacza kąt graniczny. www.operon.pl 15

sporządzenie poprawnej konstrukcji poprawne narysowanie trzech promieni narysowanie poprawnie mniej niż trzech promieni Zadanie 13.2. (0 2) IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. 10.6. (ZR) Uczeń stosuje prawa odbicia i załamania fal do wyznaczenia biegu promieni w pobliżu granicy dwóch ośrodków. 10.7. (ZR) Uczeń opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia i wyznacza kąt graniczny. Jeżeli płytka zostanie umieszczona w wodzie, przesunięcie promienia będzie mniejsze. Przesunięcie jest tym mniejsze, im większy jest kąt załamania. Zgodnie z prawem załamania, sinus kąta załamania dla płytki umieszczonej w powietrzu wynosi: npowietrza sin bp = sina n sin b p = 0, 31250 Dla płytki umieszczonej w wodzie sinus kąta załamania ma wartość: nwody sin bw = sina n sin b w = 0, 40625 sinbp < sinbw, zatem kąt załamania dla powietrza jest mniejszy niż kąt załamania dla wody. podanie poprawnej odpowiedzi oraz podanie poprawnego uzasadnienia www.operon.pl 16 płytki płytki

podanie poprawnej odpowiedzi oraz podanie niepoprawnego uzasadnienia brak uzasadnienia podanie niepoprawnej odpowiedzi Zadanie 14. (0 1) I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk 4.1. (gim.) Uczeń opisuje sposoby elektryzowania ciał przez tarcie i dotyk; wyjaśnia, że zjawisko to polega na przepływie elektronów; analizuje kierunek przepływu elektronów. 4.2. (gim.) Uczeń opisuje jakościowo oddziaływanie ładunków jednoimiennych i różnoimiennych. 7.12. (ZR) Uczeń opisuje wpływ pola elektrycznego na rozmieszczenie ładunków w przewodniku, wyjaśnia działanie piorunochronu i klatki Faradaya. + ++ + ++ + ++ + ++ ++ ++ ++ ++ 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne zaznaczenie ładunków niepoprawne zaznaczenie ładunków Zadanie 15. (0 4) Zadanie 15.1. (0 1) 8.4. (ZR) Uczeń stosuje prawa Kirchhoffa do analizy obwodów elektrycznych. www.operon.pl 17

D 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 15.2. (0 3) 4.9. (gim.) Uczeń posługuje się pojęciem oporu elektrycznego, stosuje prawo Ohma w prostych obwodach elektrycznych. 8.4. (ZR) Uczeń stosuje prawa Kirchhoffa do analizy obwodów elektrycznych. (1) e 1 = I 1 R 1 + I 2 R 2 I 3 R 3 (2) e 2 = I 3 R 3 + I 4 R 4 + I 5 R 5 (3) 0 = I6 R6 I2 R2 I4 R4 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne zapisanie trzech równań 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne zapisanie dwóch równań oraz niepoprawne zapisanie jednego równania 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne zapisanie jednego równania oraz niepoprawne zapisanie dwóch równań niepoprawne zapisanie trzech równań Zadanie 16. (0 2) I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk 9.8. (ZR) Uczeń oblicza strumień indukcji magnetycznej przez powierzchnię. 12.1. (ZR) Uczeń przedstawia jednostki wielkości fizycznych wymienionych w podstawie programowej, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi. www.operon.pl 18

F; F; F; P podanie poprawnej odpowiedzi podanie poprawnej odpowiedzi dwóch wierszach, opuszczenie niepoprawna odpowiedź w pozostałych wierszach podanie poprawnej odpowiedzi w jednym wierszu oraz podanie niepoprawnej odpowiedzi w trzech wierszach Zadanie 17. (0 2) 9.13. (ZR) Uczeń opisuje prąd przemienny (natężenie, napięcie, częstotliwość, wartości skuteczne). I [A] 7 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 t [s] sporządzenie poprawnego wykresu www.operon.pl 19

narysowanie sinusoidy o poprawnej amplitudzie, lecz niewłaściwym okresie narysowanie sinusoidy o poprawnym okresie, lecz niewłaściwej amplitudzie narysowanie niewłaściwego kształtu wykresu narysowanie sinusoidy o niepoprawnej amplitudzie oraz niepoprawnym okresie Zadanie 18. (0 3) IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. 2.3. (ZP) Uczeń opisuje budowę atomu wodoru, stan podstawowy i stany wzbudzone. 2.4. (ZP) Uczeń wyjaśnia pojęcie fotonu i jego energii. 2.5. (ZP) Uczeń interpretuje zasadę zachowania energii przy przejściach elektronu między poziomami energetycznymi w atomie z udziałem fotonu. 11.3. (ZR) Uczeń stosuje zasadę zachowania energii do wyznaczenia częstotliwości promieniowania emitowanego i absorbowanego przez atomy. Zależność opisująca energię fotonu: E f = hc l Energia fotonu równa jest co do wartości bezwzględnej wartości energii elektronu w atomie: E Ef = 0 2 n Zależność opisująca numer orbity: E n = 0 l hc Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy n = 5 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie numeru orbity 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne zapisanie zależności opisującej numer orbity oraz niepoprawne obliczenie numeru orbity www.operon.pl 20

1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne porównanie energii elektronu do energii fotonu oraz niepoprawne zapisanie zależności opisującej numer orbity niepoprawne porównanie energii elektronu do energii fotonu Zadanie 19. (0 3) Zadanie 19.1. (0 1) 3.3. (ZP) Uczeń wymienia właściwości promieniowania jądrowego a, b, g; opisuje rozpady alfa, beta (wiadomości o neutrinach nie są wymagane), sposób powstawania promieniowania gamma; posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego. 9.3. (ZR) Uczeń analizuje ruch cząstki naładowanej w stałym jednorodnym polu magnetycznym. g B a b 1 pkt Rozwiązanie poprawne poprawny rysunek niepoprawny rysunek www.operon.pl 21

Zadanie 19.2. (0 2) I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk IV. Budowa prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk. 3.1. (ZP) Uczeń posługuje się pojęciami pierwiastek, jądro atomowe, izotop, proton, neutron, elektron; podaje skład jądra atomowego na podstawie liczby masowej i atomowej. 3.3. (ZP) Uczeń wymienia właściwości promieniowania jądrowego a, b, g; opisuje rozpady alfa, beta (wiadomości o neutrinach nie są wymagane), sposób powstawania promieniowania gamma; posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego. 9.3. (ZR) Uczeń analizuje ruch cząstki naładowanej w stałym jednorodnym polu magnetycznym. W polu magnetycznym na cząstkę naładowaną działa siła Lorentza, która stanowi siłę dośrodkową: mv q v B = 2 r Promień okręgu, po którym porusza się cząstka, określa zależność: mv r = q B Oznacza to, że promień okręgu jest tym większy, im większa jest masa cząstki, i tym mniejszy, im większy jest jej ładunek. Ładunek cząstki a jest tylko dwukrotnie większy co do wartości bezwzględnej od ładunku cząstki b, natomiast masa cząstki a jest blisko 8000 razy większa od masy cząstki b. Dlatego promień okręgu, po którym w polu magnetycznym poruszają się cząstki a, jest większy od promienia, po którym poruszają się cząstki b. poprawne wyjaśnienie poprawne opisanie znaczenia ładunku i masy na promień oraz niepoprawne porównanie mas i ładunków cząstek a i b. niepoprawne wyjaśnienie www.operon.pl 22