Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej PS.III.BS.0931-4-07 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wiśniowej (GOPS), w ramach kontroli kompleksowej Gminy Wiśniowa przez pracownika Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, ul. Basztowa 22: Barbarę Szczypkę inspektora wojewódzkiego działającego na podstawie upoważnienia do kontroli nr PS.IV.MP.0939-22-07 z dnia 18 kwietnia 2007 roku wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Kontrolę przeprowadzono w dniach od 23 kwietnia do 26 kwietnia 2007 roku na podstawie art. 15 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o administracji rządowej w województwie (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872 z późn. zm.), art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 roku o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.). Temat kontroli obejmował realizację zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych oraz realizację zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 roku o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz o zaliczce alimentacyjnej. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2006 roku do dnia 31 grudnia 2006 roku. Ustaleń kontroli dokonano w oparciu o sprawdzoną dokumentację oraz informacje i wyjaśnienia udzielone przez pracowników Ośrodka. Ustalono, że do realizacji powyższych zadań zatrudnionych było 2 aspirantów pracy socjalnej. Należałoby rozważyć możliwość zmiany nazwy stanowiska pracy z uwagi na fakt, iż nazwa ta jednoznacznie sugeruje wykonywanie pracy w zakresie związanym z realizacją zadań z ustawy o pomocy społecznej. Tymczasem zakres czynności tych pracowników wskazuje, że na zajmowanym stanowisku faktycznie realizują zdania z ustaw: o świadczeniach rodzinnych oraz o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz o zaliczce alimentacyjnej. Ustalenia kontroli: Realizacja ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.). W takcie kontroli poddano analizie dokumentację osób, którym wypłacono zasiłki rodzinne wraz z dodatkami z tytułu: urodzenia dziecka, opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania oraz dokumentację osób, którym przyznano świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne. Ponadto przeanalizowano akta osób uprawnionych do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Świadczenia przyznawano na mocy decyzji administracyjnych wydawanych przez Kierownika Ośrodka
z upoważnienia Wójta Gminy Wiśniowa, który zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest organem właściwym do realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych. W badanym okresie zasiłkowym 2005/2006 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wiśniowej wydał 682 decyzje przyznające zasiłki rodzinne z dodatkami, 108 decyzji przyznających zasiłki pielęgnacyjne i 12 decyzji przyznających świadczenia pielęgnacyjne. Kontroli poddano dokumentację do decyzji przyznających zasiłki rodzinne wraz z dodatkami o nr: 522-134/05, 522-245/05, 522-117/05, 522-238/05, 522-474/05, 522-444/05, 522-352/05, 522-318/05, 522-340/05, 522-448/05, 522-576/05, 522-205/05, 522-409/05, 522-578/05. Kwota zasiłku rodzinnego w badanym okresie zasiłkowym od 1 września 2005 roku do 31 sierpnia 2006 roku wynosiła: 43 zł na pierwsze i drugie dziecko, 53 zł na trzecie dziecko i 66 zł na czwarte i kolejne, zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 lipca 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 130, poz. 903) wprowadzono zmiany wysokości kwot zasiłków rodzinnych oraz czterech dodatków i zasiłku pielęgnacyjnego. Zmiany weszły w życie od nowego okresu zasiłkowego tj. od 1 września 2006 r. Kwota zasiłku rodzinnego uzależniona była od wieku dziecka i kształtowała się w następujący sposób: 48 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia, 64 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia, 68 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia. W skontrolowanych decyzjach wysokość kwoty przyznanych świadczeń zgodna była z kwotą zasiłku wraz z dodatkami określoną w cytowanej wyżej ustawie i rozporządzeniu. W aktach świadczeniobiorców znajdowały się wnioski, wszystkie niezbędne zaświadczenia i oświadczenia, decyzje administracyjne. W celu określenia dochodu z gospodarstwa rolnego świadczeniobiorcy dostarczali nakaz płatniczy bądź zaświadczenie o stanie posiadania wydane przez właściwą komórkę organizacyjną Urzędu Gminy w Wiśniowej. Natomiast w przypadku, gdy strona ubiegała się o zasiłek rodzinny na dziecko w wieku powyżej 18 lat dostarczano zaświadczenie ze szkoły o kontynuacji edukacji przez to dziecko. Kontrola wykazała, iż przy obliczaniu dochodu osób osiągających dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych przeliczano składki na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z przepisem 15 ust 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881). Do wszystkich skontrolowanych decyzji dołączono zwrotne potwierdzenie ich odbioru. Wybiórczo skontrolowano dokumentację do decyzji nr: 524-8/06, 524/524-1/06/05, 524-6/06, 524-3/06, 524-9/06, 524-7/06, 524-13/06, 524-5/06, 524-2/06, 524-4/06 przyznających świadczenia pielęgnacyjne oraz do decyzji o nr: 523-13/05, 523-38/05, 523-8/05, 523-90/05, 523-20/05, 523-93/05, 523-13/05, 523-3/06, 523-25/06, 523-28/06, 523-8/05, 523-18/06, 523-34/06, 523-33/06, 523-10/05, 523-44/06, 523-37/05, 523-125/05, 523-24/05, 523-53/05, 523-70/05, 523-44/05, 523-13/05 przyznających zasiłki pielęgnacyjne. Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, cyt. w przypadku ustalania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego prawo ustala się na czas nieokreślony... Nie zastosowano się do tego przepisu przy wydawaniu decyzji nr 523-25/06. W powyższej sprawie Kierownik Ośrodka złożył oświadczenie niniejszej treści W dniu 10.08.2006 r. P. J.W. złożył wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego i decyzją nr GOPS.523-25/06 zostało przyznane świadczenie na okres od 01.08.2006 r. do 31.08.2006 r. Kolejny wniosek został złożony dnia 14.08.2006 r. i decyzją nr GOPS.523-28/06 przyznano 2
zasiłek pielęgnacyjny na stałe od 01.09.2006 r. Na pierwszy wniosek zasiłek pielęgnacyjny powinien być przyznany na stałe jednak z uwagi na przeoczenie spowodowane dużą ilością składanych wniosków na nowy okres zasiłkowy i równocześnie ustalaniem wypłaty dla P. J za sierpień na 24.08.2006 r. wydano omyłkowo do końca okresu zasiłkowego t.j. do 31.08.2006 r. Zasiłek pielęgnacyjny na nowy okres zasiłkowy został prawidłowo ustalony i przyznany od 01.09.2006 r. na stałe zgodnie z przedłożonym orzeczeniem ZUS. Z uwagi na fakt, iż aktualnie Ośrodek wydaje decyzje zgodnie z przepisami prawa odstępuje się od wydania zalecenia pokontrolnego w powyższej sprawie. Zgodnie z art. 75 ust. 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.)wójt zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, o ile nie podlegają takiemu ubezpieczeniu z innego tytułu. Ponadto osobom tym Ośrodek winien opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe przez okres niezbędny do uzyskania 20 - letniego okresu ubezpieczenia dla kobiety lub 25 - letniego dla mężczyzny. Jednak nie dłużej niż przez 20 lat, zgodnie z art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.). Nieprawidłowości w zakresie opłacania powyższych składek miały miejsce w decyzjach o nr: 524-3/06, 524-9/06, 524-7/06, 524-2/06: przyznano stronom świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 420 zł., w uzasadnieniu tych decyzji była tylko informacja, że strona spełnia wymogi określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Z dokumentacji stron wynika, że złożyły oświadczenia, iż nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu. Z zestawienia przedłożonego do wglądu kontrolującym wynika, że świadczeniobiorcom opłacano składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe i zdrowotne. Tymczasem Ośrodek nie wydał stosownych decyzji w tych sprawach. Można sądzić, że również strony mogły nie mieć świadomości, że są ubezpieczone. To decyzje administracyjne, na mocy których opłacane były składki na ubezpieczenie zdrowotne są dokumentami poświadczającymi zdolność do korzystania z bezpłatnych usług w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia 524-5/06, przyznano stronie świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 420 zł., w uzasadnieniu tej decyzji jest tylko informacja, że strona spełnia wymogi określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych. W dokumentacji brak jakiejkolwiek informacji na temat sytuacji ubezpieczeniowej świadczeniobiorcy. Tymczasem Ośrodek opłacał stronie wszystkie składki na ubezpieczenie społeczne bez wydania decyzji administracyjnej. Zastrzeżenia do takiego postępowania są analogiczne jak w przypadku opisanym powyżej. W dokumentacji do decyzji o nr: 524/524-1/06/05, 524-3/06, 524-5/06 i 524-13/06 brak było z urzędu skarbowego dokumentującego brak uzyskania dochodu, a tym samym nie podejmowanie zatrudnienia przez osobę otrzymującą świadczenie pielęgnacyjne. Decyzje przyznające w sprawie świadczeń opiekuńczych dostarczano za zwrotnym potwierdzeniem odbioru lub strony odbierały osobiście. Jednak w przypadku decyzji 524-3/06 widniał tylko podpis strony bez potwierdzenia daty odbioru, na decyzji 524/524-1/06/05, 524-5-06, 524-7/06,524-10/06 nie było żadnej informacji na temat jej odbioru. Dodatkowo jeszcze na decyzji 524-7/06 numer ten napisano odręcznie po uprzednim użyciu korektora zamazując wcześniej nadany numer. Na podstawie art. 15b ustawy o świadczeniach rodzinnych Ośrodek wypłacał jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się żywego dziecka w wysokości 1000 zł na jedno dziecko. Zapomoga ta przysługuje ojcu lub matce albo opiekunowi prawnemu niezależnie 3
od ich dochodów. W badanym okresie Ośrodek wydał 71 decyzji przyznających niniejsze świadczenie. Skontrolowano dokumentację do decyzji o nr: 527-68/06, 527-63/06, 527-73/06, 527-24/06, 527-14/06, 527-49/06, 527-28/06, 527-27/06, 527-9/06, 527-44/06, 527-643/06, 527-46/06, 527-53/06, 527-27/06, 527-50/06, 527-70/06, 527-65/06, 527-67/06, 527-71/06, 527-66/06. W aktach, poza decyzjami przyznającymi zapomogę, znajdowały się: wnioski, ksero dowodu osobistego (za wyjątkiem dokumentacji do decyzji 527-71/06) i odpisu skróconego aktu urodzenia dziecka potwierdzonego za zgodność z oryginałem oraz oświadczenie złożone pod odpowiedzialnością karną, że strona nie ubiegała się o zapomogę na terenie innej gminy. Wszystkie decyzje przyznające zapomogę dostarczano za zwrotnym potwierdzeniem odbioru lub strony odbierały osobiście. Stwierdzono, że przyznawanie i wysokość zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami, jednorazowych zapomóg oraz świadczeń opiekuńczych ustalano zgodnie z wymogami ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.). Realizacja ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. W toku kontroli przeanalizowano dokumentację osób, którym przyznano zaliczki alimentacyjne na mocy decyzji administracyjnych wydanych przez Kierownika Ośrodka z upoważnienia Wójta Gminy Wiśniowa. W okresie poddanym kontroli wydano 12 decyzji dla osób uprawnionych do niniejszego świadczenia. Kontroli poddano dokumentację do decyzji przyznających zaliczki alimentacyjne o nr: 527-2/05, 527-10/05/12/06, 527-17/06, 527-15/06, 527-11/06, 527-16/06. W aktach świadczeniobiorców znajdowały się wnioski, niezbędne zaświadczenia (ze szkoły do której uczęszczają osoby uprawnione) i oświadczenia (m.in. o dochodach nieopodatkowanych), wyroki sądu o rozwód lub separację, wyroki sądu w sprawie ustalenia kwoty alimentów oraz decyzje administracyjne. W podstawie prawnej decyzji przywoływano przepisy ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.) i ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.). Na wniosku do decyzji 527-2/05 brak było pieczęci wpływu wniosku do komornika. Dołączono zaświadczenie o bezskutecznej egzekucji z 1.09.2005 r. Przez cały okres zasiłkowy brak było kolejnych zaświadczeń od komornika o bezskutecznej egzekucji. Komornik pismem z dnia 30.11.2005 r. przekazał informację, że dłużnik zmienił miejsce zamieszkania wobec czego akta dłużnika zostały przekazane do komornika właściwego terytorialnie. Ośrodek pismem z dnia 28.03.2006 r. przesłał do komornika kopie decyzji i informację o numerze konta. Kolejne zaświadczenie od komornika o bezskutecznej egzekucji dopiero z datą 29.06.2006 r. Podobnie w przypadkach decyzji o nr: 542-17/06 pierwsze zaświadczenie o bezskutecznej egzekucji z dnia 1.09.2006 r., następne dopiero z dnia 20.03.2007 r. 542-15/06 pierwsze zaświadczenie o bezskutecznej egzekucji z dnia 1.09.2006 r., następne dopiero z dnia 20.03.2007 r. 542-2/06 pierwsze zaświadczenie o bezskutecznej egzekucji z dnia 9.03.2006 r., następne dopiero z dnia 1.09.2006 r., ponadto w decyzji wpisano nieprawidłowe nazwiska 2 dzieci, będących osobami uprawnionymi. W kolejnej decyzji 542-16/06 nazwiska były poprawne. 4
Brak było informacji na decyzjach, że otrzymał ją również komornik, wskazano tylko opiekuna prawnego osoby uprawnionej i aa. Strony otrzymywały decyzje za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Brak było potwierdzenia odbioru decyzji o nr: 542-17/06. Dokumentacja stanowiąca podstawę do wydania wszystkich decyzji była niekompletna, gdyż brak było: - oświadczenia wnioskodawcy o przekazaniu komornikowi sądowemu wszystkich znanych mu istotnych informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika alimentacyjnego, do czego zobowiązywał przepis art. 10 ust. 5 pkt 3 lit. b ustawy o zaliczce alimentacyjnej, - informacji osoby uprawnionej do zaliczki, jej przedstawiciela ustawowego o miejscu zamieszkania, wieku, zatrudnieniu i sytuacji ekonomicznej osób zobowiązanych do alimentacji względem osoby uprawnionej, do czego zobowiązywał art. 10 ust. 5 pkt 4 cytowanej wyżej ustawy. Ponadto stwierdzono, że Ośrodek posiada bardzo lakoniczne informacje na temat dłużników mieszkających na terenie Gminy. Poniżej cytuję treść informacji uzyskanej od Kierownika Ośrodka na terenie naszej gminy zamieszkuje dwóch dłużników alimentacyjnych: R. P oraz J. S.. Tutejszy Ośrodek występuje do komornika o udzielenie informacji o podjętych działaniach celem ściągnięcia alimentów oraz o stanie egzekucji. Daty informacji otrzymanych od komornika dotyczące dłużników: 1) dłużnik R.P.: - 09.03.2006r. - 03.07.2006r. - 01.09.2006r. - 12.03.2007r. Od 01-04-2007r. rodzice w/w dłużnika płacą alimenty na rzecz wnuków zgodnie z ugodą sądową z dnia 18-04-2007r. 2) dłużnik J. S.: - 12.07.2006r. - 01.09.2006r. - 12.03.2007r. Z informacji otrzymanych od komornika wynika iż, kwota wyegzekwowanych świadczeń alimentacyjnych od dłużników zamieszkujących na naszym terenie za 2006 rok wynosi 0,00zł. W 2006 roku u żadnego z dłużników nie przeprowadzono wywiadu środowiskowego gdyż byli nieobecni. Z informacji uzyskanych ze środowiska lokalnego jeden z dłużników wyjechał za granicę (z informacji podanych w dniu 22-06-2007r. przez siostrę wynika, iż pan R.P. przebywa w Sz gdzie pracuje), natomiast dłużnik J. S. podejmował prace dorywcze. W przypadku dłużnika R. P. komornik pismem z dnia 21-04-2006r. wystąpił, do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie Wydział Spraw Obywatelskich i Migracji, o blokadę paszportu W przypadku, gdy nie jest możliwe przeprowadzenie wywiadu środowiskowego z dłużnikiem w miejscu jego zamieszkania Ośrodek winien przesłać wezwanie w oparciu o art. 50 1 i art. 54 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 z późn. zm.). Nie stawienie dłużnika w terminie określonym w wezwaniu powinno skutkować przekazaniem informacji do podmiotu uprawnionego do złożenia wniosku o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). 5
Kontrola wykazała, że przyznawanie zaliczek alimentacyjnych i ich wysokość ustalano zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.). Na tym kontrolę zakończono. W związku z prowadzoną kontrolą dokonano stosownego wpisu w książce kontroli prowadzonej w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wiśniowej. Niniejszy protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden - po podpisaniu - doręczono Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wiśniowej. Kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo: - złożenia przeprowadzającemu kontrolę przed podpisaniem protokołu kontroli, pisemnych umotywowanych zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole - w terminie 7 dni od daty jego otrzymania, - odmowy podpisania protokołu kontroli z jednoczesnym obowiązkiem złożenia na tę okoliczność, w terminie 7 dni od daty jego otrzymania, pisemnych wyjaśnień dotyczących przyczyn tej odmowy. Data otrzymania protokołu: 18.12.2007 r.... Data i miejsce podpisania protokołu: 18.12.2007 r. Kraków Podpis kierownika jednostki kontrolowanej: KIEROWNIK Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wiśniowej (-)Anna Kaczmarczyk Podpisy inspektorów kontrolujących: p.o. Kierownika Oddziału (-)mgr inż. Barbara Klejnowska-Szczypka GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ 32-412 Wiśniowa 6