Perspektywy rozwoju Pośredników Finansowych Jan Szczucki, Członek Zarządu Policy&Action Group Uniconsult Sp. z o.o. Prospects for developments for Financial Intermediaries Mr Jan Szczucki, MB of Policy&Action Group Uniconsult Ltd. 1
INSTRUMENTY FINANSOWE W RAMACH PERSPEKTYWY 2014-2020 WYBRANE WNIOSKI I PRZEMYŚLENIA Szczecin, 15 października 2015 Jan Szczucki, PAG Uniconsult
INSTRUMENTY INŻYNIERII FINANSOWEJ W RPO OKRESU 2007-2013 2 modele wdrażania z wykorzystaniem funduszu powierniczego (FP) i bez FP. W niektórych województwach oba rozwiązania, choć w różnym czasie (pomorskie, kujawsko-pomorskie, mazowieckie). Generalnie lepsze wykorzystanie środków w modelu z funduszem powierniczym, dzięki: Zarządzaniu FP przez osoby dobrze znające specyfikę instrumentów zwrotnych. Możliwości elastycznego reagowania na popyt i zróżnicowaną sprawność pośredników finansowych. Wykorzystanie mechanizmu zachęt. Zastosowaniu mechanizmu reporęczeń, dodatkowo później z limitem wypłat ( cap ), zapewniających wysoki efekt mnożnikowy. Ale wybrane regiony bez JEREMIE (opolskie, świętokrzyskie, podlaskie) osiągały też relatywnie dużą efektywność wykorzystania środków.
WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW W RAMACH IIF RPO 2007-2013 (BEZ INICJATYWY JESSICA) 0% 50% 100% 150% 200% 250% wielkopolskie 224% zachodniopomorskie pomorskie kujawsko-pomorskie opolskie dolnośląskie świętokrzyskie mazowieckie podlaskie podkarpackie lubuskie łódzkie warmińsko- małopolskie lubelskie 177% 176% 168% 157% 155% 146% 145% 140% 137% 131% 126% 122% 119% 116% śląskie 93% Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, dane na 31.05.2015
UDZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH RPO 2014-2020 (DANE NA PODSTAWIE SZOOP) Uwaga: brak ostatecznych danych dla następujących województw: lubelskiego, mazowieckiego, opolskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego; dane na podstawie poszczególnych SzOOP, mogą ulegać zmianom.
WNIOSKI, JEŻELI CHODZI O SKALĘ STOSOWANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH W RAMACH RPO 2014-2020 Bardzo duże zróżnicowanie między poszczególnymi regionami. Skutki braku spójnej polityki KE?, MIR?, jeżeli chodzi o skalę stosowania IF, czy też rozsądna niezależność regionów? Dodatkowo zniechęcający wpływ batalii o los środków z okresu 2007-2013, a także opóźnione publikowanie wytycznych KE. (Zapewne) istotne znaczenie potencjału pośredników finansowych w danym regionie i ich lobbyingu na rzecz określonych rozwiązań. Istotna rola preferencji poszczególnych władz regionalnych.
UDZIAŁ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH PRIORYTETÓW INWESTYCYJNYCH RPO 2014-2020 Dolnośląskie 85 13 19 21 11 Kujawskopomorskie 21 17 22 104 6 38 26 1 Lubelskie 12 Lubuskie 1 Łódzkie 103 7 Małopolskie 20 40 20 5 30 Podkarpackie 45 Podlaskie 25 25 16 45 Pomorskie 36 48 13 28 17 Śląskie 91 33 6 48 Zachodniopomorskie 73 14 0 50 100 150 200 250 Miliony euro 1b 3a 3b 3c 4a 4b 4c 8iii 9b
OBSZARY I SKALA STOSOWANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH W OKRESIE 2014-2020, A WYNIKI OCEN EX ANTE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH Generalnie stosunkowo wysoka spójność pomiędzy wynikami ocen ex ante a faktycznymi obszarami i skalą stosowania IF. Jest to zapewne wynikiem bliskiej współpracy ewaluatorów i przedstawicieli IZ z jednej strony wprawdzie ewaluatorzy są niezależni, ale z drugiej strony trudno proponować coś, czego nie życzy sobie Instytucja Zarządzająca. Duże różnice pomiędzy poszczególnymi regionami wybór pomiędzy instrumentami zwrotnymi a bezzwrotnymi to ostatecznie decyzja polityczna. Część różnic może też wynikać z tego, co wydarzyło się pomiędzy zakończeniem ocen ex ante a uzgodnieniem tekstu RPO i przygotowaniem uszczegółowień.
SPOSÓB WDRAŻANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH PLANOWANY W RAMACH POSZCZEGÓLNYCH OCEN EX ANTE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH FF1 FF2 Bezpośredni wybór Dolnośląskie PI 3c, 8iii 4a, 4b, 4c - Kujawsko pomorskie v1 PI1b, 3a, 3c, 4a, 4b, 4c, 8iii. Kujawsko pomorskie v2 FF1 1b, 3a, 3c, 4b,8iii, Lubuskie FF2: 4a, 4c 3c, 8iii Łódzkie FF 3c, 4c 8iii (WUP?) Małopolskie FF1 3a,3c FF2 4a, 4b, 4c Mazowieckie 3c?, 4a, 9b 9b 3c?, 4c Opolskie Pomorskie 1b, 3c 4a, 4c, 9b Śląskie 3c, 4b 9b 8iii Świętokrzyskie 1b, 3c, 4a, 4b, 4c 8iii 8iii, 3c Warmińsko-mazurskie 9b 1b, 3a, 3c, Wielkopolskie 3c 4c, 9b Zachodniopomorskie 1b, 3c 4a, 4b, 4c, 4e, 9b 8iii
MODELE WDRAŻANIA - WNIOSKI Dominuje model wdrażania z zastosowaniem jednego lub dwóch funduszy funduszy (= fundusz powierniczy w okresie 2007-2013). Regiony bez doświadczeń z Inicjatywą JEREMIE są nieco mniej skłonne do korzystania z rozwiązania z funduszem funduszy. Faktycznie stosowane rozwiązania mogą się jednak istotnie różnić, że względu na zmiany w skali stosowania IF i różnych uwarunkowaniach, jeżeli chodzi o sposób wyboru FF i PF. Ze względu na szereg wątpliwości, co do przebiegu wdrażania IF (kwestia zainteresowania pośredników finansowych, transzowanie środków etc.) bardzo trudno jest obecne powiedzieć, który model okaże się najbardziej efektywny. Generalnie model jednego funduszu funduszy nadzorującego wszystkie PI powinien być najbardziej efektywny kosztowo, ale i najbardziej ryzykowny. Bardzo dużo zależy od sprawności instytucji, mającej pełnić rolę funduszu funduszy.
ROLA POŚREDNIKÓW FINANSOWYCH Wielkie pole do działania dla sprawnych pośredników finansowych, szczególnie działających w wielu regionach. Ale poważna bariera obniżonych kosztów zarządzania + kwestia transzowania środków możliwe zakłócenia płynności. Z drugiej strony brak odpowiedniej liczby zainteresowanych kompetentnych pośredników finansowych może być jedną z podstawowych barier we wdrażaniu IF. Kluczowym kryterium decyzji musi być opłacalność i wykonalność realizacji danego projektu.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Jan Szczucki, PAG Uniconsult, e-mail: jszczucki@pag-uniconsult.pl