Knoty, cienie i korpusy - wszystko o kształtach świec japońskich Marubozu, szpulki albo doji - świece japońskie są bardzo pomocnym narzędziem analizy technicznej. Na szczęście nie trzeba znać japońskiego, aby interpretować sygnały, jakie dają na rynku świece, i wykorzystywać je do udanego handlu. W technice analizy świec japońskich, kształt każdej z nich ma swoje znaczenie. Najwięcej o wymowie świecy mówi kształt i kolor jej korpusu (dla przypomnienia korpus jest to różnica między ceną otwarcia i zamknięcia). Jeśli różnica ta jest duża to mamy do czynienia z wysokimi korpusami (tzw. Długi dzień). Mała różnica między otwarciem a zamknięciem nazywana jest niskim korpusem (tzw. Krótkie dni) 1. Długi biały korpus Aby mówić o długiej świecy, przyjmuje się, że jej korpus powinien być około trzech razy dłuższy od korpusu poprzedniej świecy. Pokazuje to siłę popytu, który doprowadził do znacznego wzrostu ceny. Długi biały korpus na niskim poziomie cenowym Pojawienie się dużej białej świecy po dłuższych spadkach oznacza rosnącą siłę kupujących i może sugerować nadchodzącą zmianę trendu.
Rys: CHF/PLN, wykres dzienny Długi biały korpus jako potwierdzenie wsparcia Większa świeca wzrostowa może być użyta także jako weryfikacja wsparcia. Odbicie od linii trendu, średniej kroczącej albo wsparcia, potwierdza ważność tych rejonów oraz siłę byków do ich obrony. Rys: WIG20, wykres dzienny
Długi biały korpus przełamujący opór Ukształtowanie się długiej białej świecy podczas przebicia oporu potwierdza siłę wzrostową rynku. Taki ruch jest bardziej liczącym się na rynku, niż pokonanie oporu za pomocą małej świeczki. Rys: WIG20, wykres dzienny Długi biały korpus jako wsparcie Ciekawą i użyteczną właściwością białej świecy o długim korpusie jest sygnalizowanie potencjalnych miejsc wsparcia. Często po gwałtownych wzrostach, które ukształtowały taką świecę, dochodzi do krótkotrwałej korekty. Zatrzymuje się ona albo w połowie korpusu białej świecy, albo przy jej dolnym końcu. Z tą drugą sytuacją częściej spotkać można się podczas zmiany trendu na wzrostowy, kiedy podaż ma jeszcze dużą siłę i jest w stanie zanegować całą świeczkę.
Rys: EUR/AUD, wykres dzienny, dół długiego jasnego korpusu utworzył wsparcie Rys: CHF/PLN, wykres dzienny, połowa długiego białego korpusu jako wsparcie
2. Długi czarny korpus Analogicznie, świeca z długim czarnym korpusem prezentuje siłę podaży, która prowadzi do dużego spadku ceny. Długi czarny korpus na wysokim poziomie cenowym Wyjątkowo długi, czarny korpus, pojawiający się po dłuższych wzrostach, może zapowiadać słabnącą siłę popytu i być pierwszym sygnałem odwrócenia trendu. Rys: CHF/PLN, wykres dzienny
Długi czarny korpus jako potwierdzenie oporu Długa czarna świeca odbijająca się od oporu potwierdza jego siłę. Oznacza to, że opór jest przez rynek respektowany a popytowi brak sił na jego przebicie. Rys: EUR/USD, wykres dzienny
Długi czarny korpus przełamujący wsparcie W przypadku przebicia wsparcia, ważny jest też sposób, w jaki cena tego dokonała. O wiele istotniejsze jest dokonanie tego za pomocą długiego korpusu, który pokazuje siłę niedźwiedzi, niż za pomocą krótkiej świecy, która nie ma takiej wartości informacyjnej. Rys: EUR/USD, wykres dzienny
Długi czarny korpus jako opór Podobnie jak długi biały korpus, który może utworzyć wsparcie, długi czarny korpus powinien wyznaczyć opór. Po dużym spadku dochodzi przeważnie do korekty, która może zakończyć się w połowie czarnego korpusu albo tuż przy jego górnej krawędzi. Ta druga sytuacja jest bardziej prawdopodobna w przypadku zmiany trendu ze wzrostowego na spadkowy, kiedy popyt jest jeszcze na tyle silny, aby zniwelować spadek w całości. Rys: EUR/USD, wykres dzienny, góra długiej czarnej świecy jako opór
Rys: FOIL (kontrakt terminowy na ropę), wykres dzienny, połowa długiego czarnego korpusu jako opór
3. Marubozu Jest to silniejsza odmiana długiej białej albo czarnej świecy. Nie posiada ona ani górnego ani dolnego knota. W białym marubozu cena otwarcia jest ceną minimalną, natomiast cena zamknięcia jest ceną maksymalną w danym okresie. Analogicznie wygląda czarne marubozu, gdzie cena otwarcia jest ceną maksymalną a cena zamknięcia jest ceną minimalną. Kształt ten świadczy o bardzo wyraźnej sile popytu albo podaży. Wyróżniamy także marubozu otwarcia, która ma niewielki cień po stronie zamknięcia oraz marubozu zamknięcia, która ma niewielki cień po stronie otwarcia. Rys: Białe świece: Marubozu, marubozu otwarcia, marubozu zamknięcia Rys: Czarne świece: Marubozu, marubozu otwarcia, marubozu zamknięcia
Rys: WIG, Białe marubozu w trendzie wzrostowym Rys: BRE, Czarne marubozu w trendzie spadkowym
4. Szpulki Świeca tego typu posiada niewielki korpus i stosunkowo długi cień. Szpulkę z obydwoma długimi cieniami nazywamy świecą wysokiej fali. Taki kształt sugeruje niezdecydowanie rynku, w którą stronę podążyć. Często pojawiają się one w pobliżu minimum albo maksimum i pokazują na brak siły na dalszy, większy ruch. Jeśli w trendzie wzrostowym zauważa się szpulkę z długim górnym cieniem, może ona być pierwszym znakiem zmiany trendu. Szczególnie pojawienie się takiej szpulki po świecy z długim, białym korpusem może sygnalizować brak siły do dalszych wzrostów. Analogiczna sytuacja występuje w trendzie spadkowym, gdy pojawi się szpulka z długim dolnym cieniem, która może być sygnałem końca spadków. Szpulkę możemy łączyć także z informacją o wolumenie, który może świadczyć o akumulacji (na niskim poziomie cenowym) albo dystrybucji (na wysokim poziomie cenowym). Trzeba pamiętać jednak, że pojedyncza świeca nie stanowi formacji zmiany trendu i trzeba poczekać na utworzenie się pełnej formacji, aby mieć pewniejszy sygnał. Rys: Biała i czarna szpulka
Rys: EUR/USD, szpulka zapowiadająca zmianę trendu na wzrostowy Rys: EUR/USD, wykres dzienny. Szpulka, która stworzyła także formację spadającej gwiazdy, zapowiedziała spadki
Rys: EUR/USD, świece wysokiej fali oznaczają niezdecydowanie 5. Doji Kiedy cena zamknięcia jest równa cenie otwarcia, powstaje świeca doji. Aby wykorzystać tę świecę do celów prognostycznych, trzeba wziąć pod uwagę miejsce jej powstania. Jeśli znajduje się w trendzie horyzontalnym (konsolidacji), nie posiada ona praktycznie żadnego znaczenia pokazuje tylko niezdecydowanie rynku. Inaczej jest po dłuższych wzrostach albo spadkach, kiedy doji może zapowiadać odwrócenie trendu. W takich wypadkach można mieć do czynienia z odmianami doji opisanymi poniżej. Trzeba być jednak ostrożnym, z traktowaniem doji jako jednoznacznego sygnału prognostycznego. W bardzo silnych trendach, cena może łatwo przebić poziom cienia i kontynuować wzrosty albo spadki. Dla świec doji istnieją dwie możliwości składania zleceń: Klasycznie - zlecenie kupna albo sprzedaży tuż nad/pod zamknięciem doji Agresywnie zlecenie kupna albo sprzedaży w połowie świecy (w przypadku długiej świecy doji można liczyć na niewielką korektę ruchu)
We wszystkich przypadkach zlecenie stop-loss powinno być umieszczone nad/pod końcem cienia. Rys: GOLD, wykres dzienny, świeca doji zaznaczona na czerwono
Rys: WIG20, wykres dzienny, świece doji pokazują niezdecydowanie rynku 6. Ważka Jest to odmiana doji, posiadająca tylko dolny cień. Pojawia się najczęściej w trendzie wzrostowym w lokalnych dołkach, pokazując siłę popytu. Po dłuższych spadkach, ważka doji może sugerować natomiast zmianę trendu ze spadkowego na wzrostowy.
Rys: WIG20, ważka doji oznacza odwrócenie trendu 7. Nagrobek W przeciwieństwie do ważki doji, nagrobek posiada tylko górny cień. Pojawia się on podczas trendu spadkowego, w lokalnych górkach i potwierdza siłę podaży. Natomiast pojawienie się nagrobku po większym wzroście może być sygnalizacją zmiany trendu na spadkowy.
Rys: GOLD, wykres dzienny, nagrobek doji jako oznaka odwrócenia trendu na spadkowy.