WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY KLINIKA DERMATOLOGII I WENEROLOGII Katarzyna Anna Kopania ANALIZA SKUTECZNOŚCI MIEJSCOWEGO LECZENIA ŁOJOTOKOWEGO ZAPALENIA SKÓRY PREPARATAMI CYKLOPIROKSOLAMINY, METRONIDAZOLU I TAKROLIMUSU Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Sławomir Majewski Warszawa 2015
STRESZCZENIE Wstęp Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) jest przewlekłą dermatozą zapalną o nawrotowym przebiegu. Charakteryzuje się ono występowaniem zmian rumieniowych z drobno-płatkowym złuszczaniem, którym może towarzyszyć świąd o różnym nasileniu. Zarówno etiologia jak i patogeneza tego schorzenia mają złożony charakter. Częstość występowania ŁZS w populacji wynosi około 1-3%. Obserwuje się dwa szczyty zachorowań: pierwszy w pierwszych trzech miesiącach życia i drugi rozpoczynający się w okresie dojrzewania z nasileniem w wieku 40-60 lat. Częstość występowania i intensywność objawów choroby ulegają nasileniu u osób zarażonych wirusem HIV, w różnych chorobach przewlekłych oraz neurologicznych. Ze względu na uporczywy i nawrotowy charakter zmian, podejmowane są różne próby ich leczenia. Celem ich jest nie tylko uzyskanie szybkiej redukcji zmian, ale także minimalizacji nawrotów tego schorzenia. Cel pracy Głównym celem pracy było porównanie skuteczności czterech schematów leczenia miejscowego w ŁZS, z zastosowaniem Cyklopiroskolaminy, Metronidazolu i Takrolimusu, a jej założeniem wykazanie dużej skuteczności leczenia (najszybsza redukcja rumienia, świądu i złuszczania) oraz uzyskania długotrwałej remisji po leczeniu schematem z zastosowaniem dwóch preparatów leczniczych: Metronidazol (Rozex krem) oraz Takrolimus (Protopic 0,1% maść). Materiał kliniczny i metody Grupę badaną stanowili pacjenci w wieku 19-74 lata (50 mężczyzn i 50 kobiet) u których stwierdzono objawy ŁZS. Wszystkie te osoby objęte były leczeniem i obserwacją w Poradni Dermatologicznej Powiatowego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Starachowicach. 2
W przeprowadzonym badaniu zastosowano cztery schematy leczenia: A B C Cyklopiroksolamina (Pirolam żel) aplikowany 2 x dziennie (rano i wieczorem) Metronidazol (Rozex krem) aplikowany 2 x dziennie (rano i wieczorem) Metronidazol (Rozex krem) aplikowany 1 x dziennie rano, Takrolimus (Protopic 0,1% maść) aplikowany 1 x dziennie wieczorem D Takrolimus (Protopic 0,1% maść) aplikowany 2 x dziennie (rano i wieczorem) Preparaty aplikowano na skórę zmienioną chorobowo przez kolejnych 30 dni, po których następował 6-miesięczny okres obserwacji. W trakcie badania, na 5 kolejnych wizytach oceniano stopień nasilenia zmian skórnych pod względem następujących parametrów - rumień, złuszczanie i świąd za pomocą cztero-stopniowej skali. Po analizie wyników badania dokonano oceny skuteczności zastosowanych schematów leczenia. Wyniki Po dokonaniu analizy statystycznej wyników przeprowadzanego badania stwierdzono, że najwyższą skutecznością leczenia okazał się schemat C z zastosowaniem Metronidazolu (Rozex krem), oraz Takrolimusu (Protopic 0,1% maść). Po zastosowaniu powyższego schematu uzyskano najwyższy odsetek skutecznych wyleczeń, oraz najwyższy odsetek sześciomiesięcznej remisji choroby. Wnioski Przeprowadzone badanie udowodniło wysoką i długotrwałą skuteczność nowego schematu leczenia zmian skórnych o charakterze ŁZS. Proponowany schemat leczenia z zastosowaniem Metronidazolu i Takrolimusu obniża ryzyko wystąpienia objawów ubocznych związanych z aplikacją kortykosteroidów, oraz eliminuje ryzyko wystąpienia podrażnień. Terapia ta jest godna polecenia i szerszego stosowania, szczególnie u pacjentów z przewlekłymi objawami choroby. 3
SUMMARY Introduction Seborrheic Dermatitis (SD) is a chronic, inflammatory skin disease with recurrent course. It is characterized by erythematous patches of the skin associated with fine flake scaling, which may be accompanied by itching of various scale of intensity. Both its etiology and pathogenesis are of complex nature. It affects approximately 1-3% of the population. Two peak of the disease have been noticed: the first one in the first 3 months of life and the second one beginning at puberty and reaching its apex at 40-60 years of age. The frequency and intensity of its symptoms get worse with people infected with HIV in various chronic diseases and neurological disorders. Due to persistent and recurrent character of changes, various attempts of treatment have been undertaken. The main aim of various therapies not only to obtain a significant reduction of changes, but also to minimalize recurrences of SD. Aim of the study The main aim of the study was to compare efficiency of four patterns of topical treatment in Seborrheic Dermatitis, with the application of Ciclopirox olamine, Metronidazol and Tacrolimus and its assumption was to prove the high efficiency of treatment (the fastest reduction of erythema, itching and scaling) and to obtain long lasting remission after estabilished pattern with the use of 2 topical compounds: Metronidazol (Rozex cream) and Tacrolimus (Protopic 1% ointment). Clinical material and methods The examined group consisted of patients aged 19-74 (50 men and 50 women) of whom Seborrheic Dermatitis was found. All these people were under treatment and observation at Dermatological Clinic at PZOZ in Starachowice. 4
Four established schemes of treatment were applied: A B C D Ciclopirox olamine (Pirolam gel) - applied twice a day (morning and evening) Metronidazol (Rozex cream) applied twice a day (morning and evening) Mertonidazol (Rozex cream) - applied once a day (morning), and Tacrolimus (Protopic 0,1% ointment) applied once a day (evening) Tacrolimus (Protopic 0,1% ointment) applied twice a day (morning and evening). These pharmaceuticals were applied upon the lesional skin for 30 days. Then 6 month period of observations was applied. During the treatment at 5 following medical visits a degree of intensity of skin changes was estimated, under following parameters: erythema, scaling and itching in 4 grade scale. After analyzing the results of the study, efficiency estimation of implied methods of treatment has been done. The results After statistics analysis of the medical study, it has been concluded, that the highest efficacy of treatment was proved in the case of the established pattern C with the application of Metronidazol (Rozex cream) and Tacrolimus (Protopic 0,1% ointment). After implementing of the previously mentioned established pattern, the highest percentage of 6 month remission of the disease, have been obtained. Conclusions The study has proved high and long lasting efficiency of the new scheme of treating skin changes in Seborrheic Dermatitis. The suggested established pattern of treatment with the application of Metronidazol and Tacrolimus, limits the risk of side effects connected with application of corticosteroids and eliminates the risk of irritation. This kind of therapy is worth recommending as well as its wider use, particularly with patients of chronic disease symptoms. 5