Dług publiczny w Polsce dług publiczny jest to zadłużenie wszystkich podmiotów sektora finansów publicznych, po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy tymi podmiotami, przy czym w Polsce do sektora finansów publicznych należą przede wszystkim (zgodnie z ustawą z 2009 r. o finansach publicznych): organy władzy publicznej (w tym organy władzy ustawodawczej, wykonawczej oraz sądowniczej) samorządy terytorialne (ich jednostki i związki) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Narodowy Fundusz Zdrowia fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej
Dług publiczny w Polsce podział długu publicznego w polskiej ustawie o finansach publicznych z 2009 r.: zobowiązania publiczne zaliczane do państwowego długu publicznego (PDP) oraz długu Skarbu Państwa (dług SP) tzw. zobowiązania potencjalne, tzn. związane z udzielaniem poręczeń spłat kredytów oraz gwarancji
Zarządzanie Długiem Publicznym sprawozdanie z wykonania budżetu państwa zawiera adnotację o długu państwa Minister Finansów jest zobowiązany do sporządzania czteroletniej strategii dotyczącej zarządzaniem długiem Skarbu Państwa, przy czym dokument ten musi być zatwierdzony przez Radę Ministrów, aby mógł być wraz z całą ustawą budżetową przedstawiony Sejmowi
Zarządzanie Długiem Publicznym NBP, w ramach Komitetu Zarządzania Długiem Publicznym, wraz z Ministerstwem Finansów wspólnie zarządzają długiem publicznym, w tym prowadzą audyt i kontrolę w tym zakresie kontrola zadłużenia przez NBP jest możliwa dzięki kasowej obsłudze budżetu państwa i prowadzeniu jego rachunków depozytowych
Dług publiczny w Polsce w mld zł i w relacji do PKB w latach 2004-2013 Źródło: Roczniki statystyczne RP za lata 2004 2014 Rok Dług publiczny mld zł Dług publiczny jako % PKB 2004 432,3 46,9 2005 466,6 47,5 2006 505,0 47,6 2007 527,4 44,8 2008 597,8 47,0 2009 669,9 49,8 2010 747,9 52,0 2011 815,3 54,5 2012 840,5 52,7 2013 882,3 53,1
Dług publiczny z podziałem według emisji w latach 2004-2014 (w mld zł) Dług publiczny Krajowy Dług publiczny zagraniczny 2004 291,7 111,2 2005 315,5 124,7 2006 352,3 126,2 2007 380,4 121,1 2008 420,2 149,7 2009 462,7 168,8 2010 507,0 194,8 2011 524,7 246,4 2012 543,0 250,9 2013 584,3 253,8 Źródło: Roczniki statystyczne RP za lata 2004 2014
Dług publiczny według podsektorów w mln zł w latach 2004-2013 Podsektor rządowy Podsektor samorządowy Źródło: Roczniki Statystyczne Rzeczypospolitej Polskiej za lata 2004-2013 Podsektor ubezpieczeń 2004 413889 18395-2005 439335 20172 7084 2006 477920 23283 5060 2007 500214 24483 2745 2008 566883 28107 2775 2009 623592 39325 6960 2010 692361 53519 2019 2011 748806 64258 2279 2012 770819 67398 2259 2013 813515 68398 380
Dług publiczny według Forum Obywatelskiego Rozwoju według Forum Obywatelskiego Rozwoju, poza jawnym długiem publicznym, mającym formę zaciągniętych przez kraj zobowiązań finansowych względem osób prywatnych oraz różnorodnych instytucji, na państwie spoczywa również ukryty dług publiczny, tzn. ustawowe zobowiązania kraju co do przyszłych wydatków w 2013 r. jawny dług publiczny wynosił 936400 mln zł, natomiast ukryty 3164000 mln zł, tym samym łączny dług publiczny był 193% PKB
Przyczyny zwiększania się zadłużenia publicznego przyczyny zwiększania się zadłużenia publicznego w Polsce w latach 2004-2013: wzrastający deficyt budżetowy zmniejszające się wpływy z prywatyzacji, które mogłyby służyć finansowaniu deficytu dotacje do FUS prefinansowanie zadań wykonywanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej udzielenie pożyczek, szczególnie samodzielnym zakładom opieki zdrowotnej
dotacje do FUS z racji niedoboru składki do OFE do 1999 r. składki ubezpieczonych do ZUS służyły wypłacie bieżących emerytur, ale po wprowadzeniu systemu OFE 1/3 środków finansowych zaczęto odkładać na indywidualnych kontach emerytalnych ubezpieczonych zaczęło brakować tej części na wypłatę bieżących emerytur państwo zmuszone było do pożyczania pieniędzy na rynku i zaczęło emitować obligacje skarbowe, następnie kupowane przez OFE za środki ubezpieczonych w 2012 r. zadłużenie z tym wiązane wyniosło ok. 17% PKB, co stanowiło ponad 30% całego polskiego długu publicznego
Dług publiczny w Polsce w 2014 r. Government deficit (-) / surplus (+) (million PLN) Government deficit (-) / surplus (+) (% of GDP) 2014-55 241-3.2 Government expenditure (% of GDP) 41.8 Government revenue (% of GDP) 38.6 Government debt (million PLN) Government debt (% of GDP) 866 501 50.1 Źródło: Eurostat, Newsrelease, Euroindicators, Provision of deficit and debt data for 2014 - first notification
procedury przewidziane gdyby zadłużenie publiczne przekroczyło 55% PKB: nie dopuszczenie do wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej waloryzacja rent i emerytur nie przekraczająca poziomu wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku zakaz udzielania pożyczek i kredytów z budżetu państwa z wyjątkiem rat kredytów i pożyczek udzielonych w latach poprzednich zablokowanie wzrostu wydatków m.in. Kancelarii Sejmu i Senatu, Kancelarii Prezydenta RP, Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego na poziomie wyższym niż w administracji rządowej