Cele szczegółowe Uczeń:

Roczny plan dydaktyczny przedmiotu Historia i społeczeństwo dla klasy Vas, Vbi, Vc i Vd 2014/2015 Temat (rozumiany jako lekcja) Treści podstawy program owej Cele ogólne Uczeń: Cele szczegółowe Uczeń: Kształcone umiejętności Uczeń: Propozycje metod nauczania Propozycje środków dydaktycznych Uwa gi 1. Lekcja organizacyjna PSO 2. 2Jak poznawać. historię? 8.1 8.3 dostrzega związki podstawowymi określeniami czasu historycznego oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej pojęciami: źródło historyczne, chronologia, kalendarz księżycowy, kalendarz słoneczny, Kalendarz juliański, kalendarz gregoriański, dokonuje podziału na pisane i niepisane (materialne i niematerialne) wymienia przykłady historycznych obu typów wyjaśnia znaczenie pomiaru czasu wyjaśnia znaczenie chronologii w badaniach historycznych na podstawie daty rocznej zdarzenia, określa wiek, w którym miało ono miejsce osią czasową potrafi prawidłowo umiejscowić na osi czasowej wydarzenia mające miejsce w okresie przed narodzinami Chrystusa i po nich ogólnie genezę kalendarza wyjaśnia znaczenie narodzin Chrystusa dla współczesnej rachuby lat terminami dotyczącymi chronologii uczy się samodzielnego myślenia praca z rozmowa metoda aktywizująca podręcznik zeszyt przykłady historycznych 3. 3Najstarsze. cywilizacje 5.2 9.1 materiał wykracza jący poza dostrzega związki charakteryzuje pierwsze cywilizacje pojęciami: cywilizacja, Bliski Wschód, Daleki Wschód, faraon, monarchia despotyczna, mumifikacja, piramida, hieroglify, zwoje papirusu wymienia najstarsze starożytne cywilizacje wskazuje na mapie starożytne cywilizacje: Mezopotamię, Egipt, Indie, Chiny wykorzystu- rozmowa prezentacja ilustracje

wą wskazuje zależność pomiędzy położeniem geograficznym a powstaniem cywilizacji wymienia charakterystyczne cechy pierwszych cywilizacji wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju cywilizacji opisuje organizację państwa egipskiego opowiada o wierzeniach Egipcjan wyobrażenia Egipcjan o życiu pozagrobowym wyjaśnia znaczenie wynalazku pisma dla badań nad człowieka je zdobytą wiedzę w praktyce 4. 4Antyczna Grecja. i jej mieszkańcy 9.2 odpowiada na proste pytania odnoszące się do tekstu źródłowego, mapy, ilustracji pojęciami: Hellada, polis, kolonia, wielka kolonizacja wskazuje na mapie i określa położenie geograficzne Grecji opowiada o warunkach życia mieszkańców Hellady dostrzega związki między warunkami naturalnymi Grecji a wykształceniem się polis i życiem mieszkańców wymienia czynniki jednoczące Greków opowiada o zajęciach Greków wskazuje przyczyny i następstwa kolonizacji greckiej pojęciami: demokracja, agora, akropol, arystokracja, Zgromadzenie Ludowe wie skąd wywodzi się pojęcie demokracja wymienia główne zasady, na których opierała się demokracja ateńska wie, komu przysługiwała pełnia praw w Atenach wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce ikonograficznym drzewo decyzyjne ilustracje 5. W świecie greckich bogów 9.2 dostrzega związki współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje z nich pojęciami: mitologia, mit, heros, Olimp opowiada, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów wymienia głównych bogów olimpijskich opowiada o życiu bogów na Olimpie przypisuje bogom ich atrybuty i dziedziny życia, którymi się opiekowali samodzielne go myślenia wykład ilustracyjnym ilustracje

pozyskuje oraz selekcjonuje je i porządkuje własne stanowisko i próbuje je uzasadnić opowiada w jaki sposób Grecy czcili bogów opisuje obrzędy religijne Greków różnice między bogami i herosami opowiada wybrany mit wyszukuje w mitach wartości uniwersalne ocenia rolę religii w umacnianiu wspólnoty greckiej rozumie rolę mitów w kulturze antycznej i współczesnej zwrotami: syzyfowa praca, pięta Achillesa, męki Tantala, jabłko niezgody ocenia wkład Greków w kształtowanie się kultury śródziemnomorskiej określa wpływ kultury greckiej na współczesność drama 6. Kultura grecka 9.2 dostrzega związki odpowiada na proste pytania odnoszące się do tekstu źródłowego i ilustracji tworzy wypowiedź o postaci umieszcza wydarzenia historyczne na osi czasu własne stanowisko i próbuje je uzasadnić pojęciami: igrzyska, barbarzyńcy, złoty wiek, koturny, akropol, styl dorycki, joński, koryncki pamięta postaci: Sokrates, Platon, Arystoteles, Perykles pamięta datę 776 r. p.n.e. umieszcza na osi czasu datę pierwszych igrzysk olimpijskich wie jak wyglądał teatr grecki opowiada o aktorach i rodzajach sztuk w teatrze greckim rozumie rolę teatru igrzysk w życiu Greków wymienia dyscypliny wchodzące w skład pięcioboju i pozostałe konkurencje sportowe wie kto mógł brać udział w igrzyskach olimpijskich opowiada o przebiegu igrzysk olimpijskich w starożytności potrafi przedstawić podobieństwa i różnice w organizacji igrzysk starożytnych i współczesnych rozpoznaje porządki architektoniczne: dorycki, joński, koryncki opisuje złoty wiek w Atenach dokonuje publicznej prezentacji burza mózgów ikonograficznym prezentacja materiał ikonograficzny

7. Powstanie i upadek Imperium Rzymskiego materiał wykracza jący poza wą wydarzenia historyczne datom odpowiada na pytania postawione do mapy tworzy wypowiedź o postaci 8. Życie Rzymian 9.3 tworzy krótką wypowiedź zawierającą fakty historyczne, posługując się poznanymi pojęciami dostrzega związki ocenia rolę Peryklesa w rozkwicie kulturalnym Grecji pamięta główne osiągnięcia dorobku materialnego i nauki starożytnych Greków pojęciami: republika rzymska, cesarstwo, senat, konsul, dyktator, prowincje, legiony wskazuje na mapie i opisuje położenie geograficzne Rzymu wyjaśnia jakie znaczenie mają daty:753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., 476 r. n.e. opowiada legendę o powstaniu Rzymu wie jak doszło do powstania republiki rzymskiej opowiada jak funkcjonowała republika wie w jaki sposób powstało Imperium Rzymskie wskazuje na mapie kierunki i zasięg podboju Rzymian zna przyczyny upadku republiki wie kim był Juliusz Cezar i Oktawian August umie dokonać oceny postaci Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta wie jak powstało Cesarstwo Rzymskie umie wymienić przyczyny upadku Imperium Rzymskiego wyjaśnia jakie czynniki decydują o trwałości i potędze państwa pojęciami: forum, termy, Koloseum, atrium opisuje życie i zwyczaje w rodzinie rzymskiej wyjaśnia jaka była rola rodziny w starożytnym Rzymie określa rolę i pozycję poszczególnych członków rodziny wie czym różniło się życie biednych i bogatych w starożytnym Rzymie opowiada o życiu codziennym Rzymian wie jak przebiegały walki gladiatorów umie opisać dom bogatego Rzymianina samodzielne go myślenia wykład mapą metoda aktywizująca - portfolio wykorzystaniem materiału ikonograficznego i filmowego karty pracy fragmenty filmów: Gladiator, Rzym

opowiada, w jaki sposób mieszkańcy Rzymu spędzali wolny czas wyjaśnia znaczenie powiedzenia Otia post negotia opowiada o nauczaniu w Rzymie, wskazuje różnice między nauczaniem i rozrywkami w starożytnym Rzymie i współcześnie 9. Wierzenia ludów Cesarstwa Rzymskiego 9.3 odpowiada na proste pytania odnoszące się do mapy pozyskuje oraz selekcjonuje je i porządkuje tworzy wypowiedź o postaci pojęciami: wróżbiarstwo, judaizm, Ewangelia, Stary Testament, Nowy Testament, apostołowie, biskup wskazuje na mapie Palestynę umie wymienić trzech najważniejszych bogów rzymskich wie w jaki sposób Rzymianie czcili swoich bogów opowiada o religii żydowskiej wie, gdzie i kiedy narodziła się religia chrześcijańska wymienia najważniejsze wydarzenia z życia Jezusa zna postaci Jezusa, św. Pawła z Tarsu, Nerona, Konstantyna Wielkiego opowiada o prześladowaniach chrześcijan opowiada, jak na przestrzeni wieków zmieniał się stosunek Rzymian do chrześcijan wyjaśnia, dlaczego religia chrześcijańska zdobywała coraz więcej zwolenników określa rolę chrześcijaństwa w starożytności dokonuje publicznej prezentacji wykład mapą ilustracje Biblia mapa konturowa 10. Dziedzictwo Rzymian 9.3 dostrzega związki współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich odpowiada na pytania pojęciami: forum, prawo rzymskie, drogi, wodociągi, romanizacja osiągnięcia kulturalne i cywilizacyjne Rzymian wymienia cechy charakterystyczne architektury rzymskiej podaje typy i przykłady budowli charakterystycznych dla architektury rzymskiej opowiada o wyglądzie rzymskiego miasta wymienia najważniejsze osiągnięcia Rzymian w pracuje w zespole rozmowa e źródłami ikonograficznymi mapa mentalna schemat mapy mentalnej

11. W kręgu cywilizacji śródziemnomorskich powtórzenie wiadomości 12. W kręgu cywilizacji śródziemnomorskich sprawdzian wiadomości 13. Świat śródziemnomorski po upadku Rzymu do materiału ikonograficznego własne stanowisko i próbuje je uzasadnić dziedzinie prawa, literatury i inżynierii wie na czym polegała romanizacja wyjaśnia znaczenie powiedzenia: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu dostrzega obecność osiągnięć cywilizacyjnych Rzymu we współczesnym świecie j. w. j. w. j. w. dokonuje samooceny materiał wykraczaj ący poza wą j. w. własne stanowisko i próbuje je uzasadnić oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej i współczesnych odpowiada na pytania postawione do materiału ikonograficznego odpowiada na pytania j.w. pojęciami: patriarcha, prawosławie, katolicyzm, islam, muzułmanie, Allach, Koran, kalifowie, meczet wyjaśnia z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 476 r., 622 r., 800 r., 962 r., 1054 r., 1453 r. wie, w którym roku rozpoczyna się era muzułmańska umie obliczyć, który jest obecnie rok według kalendarza muzułmańskiego wskazuje na mapie terytorium Arabów i zasięg ich podbojów pamięta postaci: Karol Wielki pokazuje na mapie obszar Cesarstwa Bizantyńskiego i Konstantynopol opowiada o działalności Justyniana Wielkiego charakteryzuje kulturę bizantyjską wie, dlaczego doszło do podziału chrześcijaństwa na odrębne wyznania stosuje nabytą wiedzę w praktyce samodzielnego myślenia quiz historyczny praca z praca pisemna test dyskusja wykład ikonograficznym karta pracy

14. Kościół w średniowieczu 15. 4. Kultura średniowiecza 11.1 treści wykraczaj ące poza wą materiał wykraczaj ący poza wą postawione do mapy tworzy wypowiedź o postaci dostrzega związki teraźniejszości z pojęciami własne stanowisko i próbuje je uzasadnić opowiada jak powstało państwo Karola Wielkiego wymienia główne osiągnięcia Karola Wielkiego rozumie znaczenie chrztu władcy w średniowieczu dla jego państwa rozumie, dlaczego koronacja cesarska Karola Wielkiego była wznowieniem idei Cesarstwa Rzymskiego ocenia rolę Karola Wielkiego w kształtowaniu się średniowiecznej Europy prawidłowo posługuje się pojęciami: uniwersalizm, parafia, diecezja, archidiecezja, opactwo, zakon, reguła, ubóstwo wie, jak doszło do rozprzestrzenienia się chrześcijaństwa w Europie Zachodniej rozumie na czym polegał uniwersalizm wie, jak zorganizowany był kościół w średniowieczu rozumie na czym polegał sakralny charakter architektury średniowiecznej umie ocenić rolę Kościoła w kształtowaniu średniowiecznej kultury wymienia zakony w średniowiecznej Europie opowiada o życiu w zakonach w średniowiecznej Europie wie jaką rolę odgrywały zakony w średniowieczu opowiada o rywalizacji kościoła i cesarstwa prawidłowo posługuje się pojęciami: styl romański, styl gotycki, portal, półkolisty łuk, miniatura, witraże, łuk ostry wymienia najważniejsze cechy stylów architektury średniowiecznej potrafi rozpoznać budowle romańskie i gotyckie wie jaką rolę odgrywała w średniowieczu sztuka wie dlaczego w kulturze średniowiecza dominowała tematyka religijna poszukuje, uczy się samodzielne go myślenia pracuje w zespole, grupie, klasie wykład.. praca z i ikonograficznym prezentacja podręcznik zeszyt podręcznik zeszyt albumy ilustracje 16. Powstanie 10.1 odpowiada na proste prawidłowo posługuje się pojęciami: roczniki, uczy się wykład,

państwa polskiego 10.2 10.3 10.4 pytania odnoszące się do mapy oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej pojęciami wydarzenia historyczne datom tworzy wypowiedź o postaci kronikarz, ród, wiec, wspólnota plemienna, dynastia, poseł, diadem wyjaśnia z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 966 r., 1000 r.,1018 r., 1025 r. umieszcza w/w daty na osi czasu zna postaci: Gall Anonim, Mieszko I, biskup Wojciech, Bolesław Chrobry opowiada o legendarnych przodkach Mieszka I wymienia główne plemiona zamieszkujące w średniowieczu ziemie polskie wskazuje na mapie obszary zamieszkujące przez te plemiona opowiada o życiu Słowian na ziemiach polskich wie, jakie znaczenie miało przyjęcie chrztu przez Mieszka I korzystając z mapy, zmiany terytorialne w czasie panowania Bolesława Chrobrego omawia stosunki z sąsiadami podczas panowania pierwszych Piastów wie, jakie znaczenie miał zjazd w Gnieźnie opowiada o kształtowaniu się organizacji kościelnej na ziemiach polskich samodzielne go myślenia drama karta pracy 17. Organizacja państwa w czasach pierwszych Piastów 10.3 10.4 prawidłowo posługuje się pojęciami: plemię, gród, drużyna, książę, możni, dostojnicy duchowni, podgrodzia, pospolite ruszenie, ludność służebna wymienia grupy społeczne, które wykształciły się w epoce wczesnopiastowskiej umie opowiedzieć o roli władcy w państwie Piastów charakteryzuje społeczeństwo w epoce wczesnopiastowskiej umie opisać wygląd grodu opowiada o organizacji wojska w czasach Bolesława Chrobrego opisuje uzbrojenie tarczownika i pancernego wie, jaką rolę w organizacji państwa odgrywały dokonuje publicznej prezentacji wykład materiał ikonograficzny arkusze papieru

18. Od rozbicia do zjednoczenia 19. Kazimierz Wielki dyplomata i dobry gospodarz materiał wykraczaj ący poza wą 10.5 10.6 odpowiada na proste pytania odnoszące się do mapy umieszcza wydarzenia historyczne na linii chronologicznej własne stanowisko i próbuje je uzasadnić umieszcza wydarzenia historyczne na linii chronologicznej osady służebne wie, jakie obciążenia spoczywały na poddanych władcy prawidłowo posługuje się pojęciami: zasada senioratu, senior wyjaśnia z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 1138 r., 1226 r., 1320 r. zaznacza w/w wydarzenia na osi czasu opisuje najważniejsze wydarzenia z okresu panowania Bolesława Krzywoustego i Władysława Łokietka główne zasady statutu Bolesława Krzywoustego wie, co działo się w Polsce w okresie rozbicia dzielnicowego rozpoznaje na ilustracji wojownika tatarskiego i rycerza krzyżackiego omawia przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego opowiada o początkach państwa krzyżackiego wymienia czynniki jednoczące kraj opowiada o konflikcie polsko -krzyżackim w czasach Władysława Łokietka ocenia rolę Władysława Łokietka w procesie jednoczenia państwa prawidłowo posługuje się pojęciami: dyplomata, Orle Gniazda wie, z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 1343 r., 1364 r. zaznacza na osi czasu lata panowania Kazimierza Wielkiego, datę założenia Akademii Krakowskiej wskazuje na mapie Kraków oraz zasięg terytorialny państwa polskiego w momencie śmierci Kazimierza Wielkiego wymienia dokonania Kazimierza Wielkiego sukcesy polityki wewnętrznej i zagranicznej Kazimierza Wielkiego określa, jaką rolę odegrała pierwsza wyższa stosuje nabytą wiedzę samodzielne go myślenia wykład wykład, materiał ikonograficzny Internet

20. 5. Kształtowanie się stanów w Polsce 21. Polska pod rządami Piastów powtórzenie wiadomości. 22. Polska pod rządami Piastów sprawdzian wiadomości 23. 1. Unia polsko litewska 12.1 12.2 13.1 13.2 14.1 14.2 dostrzega związki uczelnia w Krakowie wyjaśnia znaczenie powiedzenia: Zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną umie wyjaśnić dlaczego ostatni z rodu Piastów otrzymał przydomek Wielki ocenia rolę Kazimierza Wielkiego w umacnianiu pozycji Polski w Europie prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia stanowa, duchowieństwo, rycerstwo, mieszczaństwo, chłopstwo, możnowładcy, herb, patrycjat, pospólstwo, plebs, cechy, gildie opisuje wszystkie cztery stany średniowiecza opowiada jak wyglądała droga edukacji rzemieślniczej od ucznia do mistrza porównuje życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina wie, co decydowało o przynależności do określonego stanu wie, jaką rolę w życiu średniowiecznych miast odgrywały cechy i gildie porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym wskazuje różnicę między organizacją społeczeństwa w średniowieczu a współczesnym polskim społeczeństwie j. w. j. w. j. w. dokonuje samooceny j. w. j. w. j. w. stosuje nabytą wiedzę 17.1 17.2 prawidłowo posługuje się pojęciami: unia personalna, przywilej, dostojnik, sojusz samodzielne metoda aktywizująca prezentacja gra edukacyjna praca pisemna test

24. Wielka wojna z zakonem krzyżackim 25. Polska odzyskuje dostęp do morza 17.3 tworzy krótką wypowiedź o postaci historycznej 17.4 tworzy wypowiedź o postaci odpowiada na pytania postawione do mapy materiał wykraczaj ący poza wą odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji wie, z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 1374 r., 1385 r. umieszcza no osi czasu w/w daty zna postaci: Ludwik Węgierski, Jadwiga, Jagiełło wie, jakie były przyczyny podpisania unii polsko litewskiej w Krewie wymienia główne, postanowienia unii zawartej między Polską a Litwą wskazuje na mapie obszar Polski i Litwy po unii w Krewie umie odczytać wiadomości z drzewa genealogicznego Jagiellonów zna genezę dynastii Jagiellonów w Polsce wie z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 15 lipca 1410 r., 1411 r. omawia przyczyny konfliktu polsko krzyżackiego za panowania Władysława Jagiełły zna postaci: Władysław Jagiełło, Witold, Ulryk von Jungingen opisuje przebieg walk na polach Grunwaldu omawia postanowienia pokoju toruńskiego wskazuje na mapie ziemie odzyskane przez Polskę i Litwę oraz te, które pozostały w rękach zakonu wie, co dało Polsce i Litwie zwycięstwo w bitwie pod Grunwaldem charakteryzuje sposób dowodzenia i strategię wojskową w bitwie pod Grunwaldem prawidłowo posługuje się pojęciami: wojska zaciężne, hołd lenny, akt inkorporacji wie, z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 1454 r., 1466 r. wymienia przyczyny wybuchu wojny trzynastoletniej omawia przebieg wojny trzynastoletniej wskazuje na mapie miejsca bitew stoczonych w wojnie trzynastoletniej wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza go myślenia samodzielnego myślenia pracuje w zespole, grupie, klasie mapą i źródłowym wykład drama ikonograficznym i filmowym gra strategiczna fragment filmu Krzyżacy materiał ikonograficzny

Gdańskiego i ujścia Wisły dla Polski wskazuje na mapie tereny odzyskane przez Polskę w wyniku wojny trzynastoletniej i tereny pozostałe w rękach Krzyżaków wie, co oznaczają nazwy: Prusy Królewskie i Prusy Zakonne 26. Pod rządami ostatnich Jagiellonów 18 20.1 umieszcza wydarzenia na linii chronologicznej odpowiada na pytania postawione do mapy prawidłowo posługuje się pojęciami: hołd pruski, unia realna wie, z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 1519 r., 1525 r., 1569 r. zaznacza w/w daty na osi czasu wymienia państwa, w których na początku XVI wieku rządziła dynastia Jagiellonów wie jak doszło do hołdu pruskiego wymienia postaci związane z w/w wydarzeniem ocenia znaczenie hołdu pruskiego wie, dlaczego Polska i Litwa podpisały unię realną w Lublinie wskazuje na mapie terytoria obu połączonych państw opisuje Rzeczpospolitą Obojga Narodów wymienia konsekwencje unii lubelskiej dla Polski i Litwy samodzielnego myślenia wykład metody aktywizujące: wywiad, 27. Szlachta rządzi państwem 19.1 19.2 uczeń własne stanowisko i próbuje je udowodnić dostrzega związki prawidłowo posługuje się pojęciami: demokracja szlachecka, sejmiki ziemskie, sejm walny, marszałek, starosta, kanclerz, podkanclerz wyjaśnia jak ukształtowała się demokracja szlachecka opisuje wygląd i zajęcia polskiego szlachcica opowiada jak zorganizowany był sejm walny wie, jakie uprawnienia miał sejm walny wie, jakie miały zadania i jak funkcjonowały sejmiki ziemskie opowiada o życiu i pozycji szlachty w XVI wieku wie, czym różniło się życie szlachty od pozostałych stanów wymienia działania szlachty ograniczające prawa pracuje w zespole, grupie, klasie samodzielnego myślenia wykład metoda aktywizująca drama mapa mentalna schemat mapy mentalnej

mieszczan i chłopów wskazuje różnice między sejmem XVI-wiecznej Rzeczpospolitej a współczesnym 28. Polska pod rządami Jagiellonów powtórzenie wiadomości 29. Polska pod rządami Jagiellonów sprawdzian wiadomości 30. Wielkie odkrycia geograficzne j. w. j. w. j. w. dokonuje samooceny j. w. j. w. j. w. stosuje nabytą wiedzę 15.1 15.2 prawidłowo poznanymi pojęciami umieszcza wydarzenia historyczne na linii chronologicznej tworzy krótką wypowiedź o postaci historycznej dostrzega związki prawidłowo posługuje się pojęciami: kryzys gospodarczy, karawela wie, z jakimi wydarzeniami wiążą się daty: 1492 r., 1519 22 zaznacza na osi czasu w/w daty wymienia przyczyny odkryć geograficznych wymienia najważniejszych XVI-wiecznych podróżników wskazuje na mapie trasy wypraw Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana i objaśnia ich dokonania analizuje teksty źródłowe i na ich podstawie opowiada o warunkach podróży dalekomorskich rozumie znaczenie wpływu rozwoju nauki i nowości nawigacyjnych dla rozwoju żeglarstwa poszukuje, quiz karty pracy praca pisemna test materiał ikonograficzny i materiał źródłowy karty pracy 31. Świat po wielkich odkryciach 15.3 pozyskuje oraz selekcjonuje je i prawidłowo posługuje się pojęciami: kolonia, plantacja, handel trójkątny wymienia towary przywożone do Europy z kolonii poszukuje, wykład mapa

geograficznych 32. Nowe horyzonty materiał wykraczaj ący poza wą porządkuje tworzy krótką wypowiedź o wydarzeniu historycznym odpowiada na proste pytania postawione do mapy dostrzega związki prawidłowo posługuje się umieszcza wydarzenie chronologiczne na osi czasu tworzy krótką wypowiedź o postaci historycznej odpowiada na proste pytania odnoszące się do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji umieszcza wydarzenia historyczne na osi czasu wie, z jakimi ludami zetknęli się Europejczycy po zajęciu obszarów Ameryki opowiada w jaki sposób zdobywcy traktowali ludność podbitą i jak organizowali zajęte tereny wykorzystując mapę wyjaśnia na czy polegał handel trójkątny opowiada o cywilizacjach Ameryki przed przybyciem Europejczyków wskazuje na mapie tereny zamieszkałe przez Azteków, Majów i Inków wskazuje skutki odkryć geograficznych dla Starego i Nowego Świata rozumie wpływ odkryć na zmiany gospodarcze w Europie prawidłowo posługuje się pojęciami: renesans, odrodzenie, humanizm, mecenat, perspektywa, indywidualność, krzyż grecki, arkada wskazuje na Włochy jako kolebkę renesansu zaznacza na osi czasu okres epoki renesansu zna postaci: Jan Gutenberg, Erazm z Rotterdamu, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi wymienia głównych twórców renesansu i ich dzieła poglądy humanistów na temat życia i człowieka wie, jakie znaczenie miało wynalezienie druku dla rozpowszechnienia myśli humanistycznej prawidłowo posługuje się pojęciami: odpusty, celibat, ekskomunika, banicja, protestanci, ewangelicy, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, reformacja, sobór, heretycy, kontrreformacja zaznacza na osi czasu datę wystąpienia Marcina Lutra wymienia przyczyny reformacji wymienia wyznania protestanckie powstałe w XVI wieku samodzielnego myślenia debata za i przeciw wykład prezentacja materiał ikonograficzny prezentacja multimedialna

33. Renesans w Polsce 18 dostrzega związki tworzy krótką wypowiedź o postaci prawidłowo posługuje się pojęciami: złoty wiek, krużganki, hetman wyjaśnia jaką rolę w rozwoju kultury renesansowej w Polsce odegrali: królowa Bona, Zygmunt Stary i Zygmunt August wie, dlaczego XVI wiek w Polsce nazywano złotym wiekiem wymienia najwybitniejsze dzieła architektury renesansowej w Polsce (Wawel, kaplica Zygmuntowska, krakowskie Sukiennice, Zamość), wymienia twórców literatury renesansu w Polsce opowiada o dokonaniach Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego wyjaśnia dlaczego Mikołaj Rej jest uznawany za ojca literatury polskiej wymienia nazwy kilku miejscowości, w których znajdują się renesansowe budowle opowiada o XVI wiecznym Wawelu mapą i ikonograficznym albumy ilustracje zdjęcia i pocztówki 34. Nowe horyzonty powtórzenie wiadomości j. w. j. w. j. w. dokonuje samooceny..