zasilania. Analiza jako ania w wietle normy PN-EN 50160 i Rozporz dzenia systemowego. Analizator PQM-701. 1. Wst p Energia elektryczna jest produktem, wi c podobnie jak inne produkty, powinna spełnia jako ciowe. Aby urz dzenia elektryczne działały poprawnie wymagane jest, aby warto (oraz inne parametry zasilania) zawierała si w okre lonej tolerancji. odpowiednie wymagania napi cia zasilaj cego W zasadzie a do lat 80-tych, problem jako ania oraz zwi zanych z tym zagadnieniem wielu zjawisk w Polsce, praktycznie nie istniał. Wi kszo odbiorników miała charakter liniowy, do nap du maszyn u ywano silników bez układów przekształtnikowych. Istniej ce nieliczne odbiorniki nieliniowe, np. stacje prostownikowe, elektrolizery, nagrzewnice indukcyjne pracowały z reguły w wydzielonych sieciach, wi c ich wpływ na system elektroenergetyczny był niewielki. Obecnie zdecydowana wi kszo urz dze (szczególnie elektronicznych i komputerowych) wymaga wysokiej jako ci energii. Niestety, urz dzenia te s cz sto przyczyn odkształce napi cia zasilaj cego w instalacji, gdy z powodu nieliniowo ci swoich charakterystyk pobieraj niesinusoidalny pr d przy sinusoidalnym napi ciu zasilaj cym. Wraz z rozwojem techniki, a tak e zniesieniem barier gospodarczych masowo zacz to wprowadza do systemu urz dzenia, które przetwarzały energi elektryczn przed ostateczn zamian na pr d. Zamiast budowa kosztowne przekładnie coraz cz ciej silniki steruje si za pomoc falowników, które nie do, e pozwalaj na bezstopniow zmian pr dko ci obrotowej silnika, daj si bardzo łatwo sterowa np. z komputera linii technologicznej. W gospodarstwie domowym oprócz arówki i czajnika elektrycznego spotkamy równie kuchnie mikrofalowe, komputery, sprz t Hi-Fi, które pobieraj silnie odkształcony pr d z sieci, a sterownik fazowy znajdziemy nawet w odkurzaczu czy mikserze. W biurowcach tysi ce wietlówek kompaktowych pobieraj pr d o poziomie odkształce ponad 150%, a urz dzenia b d ce wyposa eniem biur kopiarki, komputery, UPS y w wi kszo ci s znacz cym ródłem odkształce. 2. Jako zasilania Problemy, których powodem jest zła jako zasilania s niezwykle powa ne i potrafi w znacz cy sposób utrudni ycie odbiorcom energii elektrycznej, nara aj c ich niejednokrotnie nawet na znaczne straty materialne. Utrzymywanie zadowalaj cej jako ci energii jest wi c niezwykle wa n kwesti. Dotyczy to zarówno dostawcy jak i odbiorcy energii elektrycznej. Dostawców energii obowi zuj wytyczne zawarte wła nie w normie EN 50160. Zgodnie z t norm, dostawca jest stron, która dostarcza energi elektryczn za po rednictwem publicznej sieci rozdzielczej. W niektórych krajach, w tym w Polsce, norma została uzupełniona o dodatkowe zapisy. Dlatego w Polsce dokumentem nadrz dnym w stosunku do normy EN 50160 jest Rozporz dzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Rozporz dzenie okre la dodatkowo, e parametry jako ciowe powinny by spełnione przez dostawc, je li odbiorca nie pobiera mocy biernej przy współczynniku tgφ>0,4 oraz nie pobiera wi kszej mocy czynnej od mocy umownej. Nabywc energii jest odbiorca, który ma prawo wymaga, aby jako energii elektrycznej dostarczanej przez dostawc była odpowiednia. W praktyce, poziom jako ci energii jest kompromisem mi dzy odbiorc a dostawc. Je eli jako energii nie jest odpowiednia, powinny by podj te rodki poprawy jako ci energii i wykonanie analizy koszów i korzy ci. Zwykle koszty niskiej jako ci energii zwykle przewy szaj koszty rodków potrzebnych Strona 1 z 22
do jej poprawy. Ró ne ródła podaj do 100 mld euro rocznie., e straty wynikaj ce z niskiej jako ania mog wynosi w UE nawet Poniewa energia elektryczna jest specyficznym produktem i nie mo na jej w prosty sposób magazynowa w celu pó niejszego pomiaru jako ci, pomiary musz by wykonane w punkcie poboru energii i w czasie jej dostarczania. Pomiary te stanowi zło ony problem, poniewa dostawcy i odbiorcy, których urz dzenia s nie tylko wra liwe na złe parametry zasilania, ale same s tak e ródłem zaburze, maj odmienne punkty widzenia. Jak ju wspomniano wcze niej norma EN 50160 jest zasadniczym dokumentem formułuj cym wymagania po stronie dostawcy energii elektrycznej. Natomiast norm, któr mo na przyporz dkowa do odbiorców jest EN 61000. W tej wieloarkuszowej normie zawarto wiele zagadnie zwi zanych z kompatybilno ci elektromagnetyczn urz dze (EMC). W normie opisano m.in. metodologi pomiarów jako ania oraz budowy analizatorów zasilania. 3. Zaburzenia w sieci Zaburzenia powoduj ce zł jako zasilania s ró norodne i potrafi w znacz cy sposób utrudni odbiorcom energii elektrycznej, nara aj c ich niejednokrotnie nawet na znaczne straty materialne. Do najwa niejszych zagadnie dotycz cych jako ania nale : wyst powanie w sieaj cej wy szych harmonicznych, wyst powanie zapadów i zaników napi cia, zdarzenia krótkotrwałe ale o bardzo wysokich amplitudach, przepi migotanie wiatła (flicker), asymetria zasilania. ycie cia, Jak ju wspomniano we wst pie odkształcenia pr du i napi cia w sieci powoduj głównie odbiorniki nieliniowe pobieraj ce pr d niesinusoidalny. Najcz ciej spotykane odbiorniki nieliniowe to: urz dzenia nap dowe falowniki, układy mi kkiego rozruchu silników, prostowniki sterowane i nie sterowane, zasilacze pr du stałego, urz dzenia elektrotermiczne piece indukcyjne podwy szonej cz stotliwo ci, piece łukowe, nagrzewnice indukcyjne, spawarki, zgrzewarki (do blach, folii itp.), urz dzenia mikrofalowe, lasery, urz dzenia o wietlaj ce lampy wyładowcze, lampy z przemian cz stotliwo ci ( wietlówki kompaktowe), lampy łukowe, urz dzenia powszechnego u ytku - odbiorniki radiowe, sprz t Hi-Fi, komputery, drukarki, kuchnie mikrofalowe, urz dzenia biurowe - stacje komputerowe, serwery, monitory, UPS y, kserokopiarki, klimatyzatory. 3.1. Wy sze harmoniczne w sieci Wszystkie urz dzenia wymienione we wst pie, pobieraj c pr d w sposób nieliniowy powoduj powstawanie harmonicznych. Jak ju wspomniano, urz dze takich jest coraz wi cej w naszym otoczeniu. Praktyka dowodzi, harmoniczne powy ej 20 wyst puj bardzo rzadko i maj zwykle małe warto ci, dlatego standardowo zostało przyj te w normie EN 50160 rejestrowanie harmonicznych do 25. Niemniej wiele analizatorów potrafi rejestrowa 50 i wi cej harmonicznych. Strona 2 z 22 e
Rys 1. Przykład przebiegu odkształconego pr du. Oprócz wyst powania harmonicznych o wy szych cz stotliwo ciach całkowitych w stosunku do znamionowej cz stotliwo ci sieci, mo na w sieci zaobserwowa harmoniczne o wy szych cz stotliwo ciach po rednich. S tzw. interharmoniczne. Najnowsza norma EN 50160 wspomina o tym zjawisku, ale nie podaje warto ci granicznych dla oceny jako ania. Wy sze harmoniczne mog powodowa ró nego rodzaju niekorzystne zjawiska w sieci: przegrzewanie si przewodów czy te szyn neutralnych, straty w transformatorach ł cznie z ich uszkodzeniem, w układach kompensacji mocy mog wyst pi uszkodzenia kondensatorów, przy rezonansie powoduj eksplozj takich elementów, straty w silnikach, nie tylko zwi zane z energi ale równie szybsze zu ycie mechaniczne, problemy ł czeniowe zwłaszcza dla wył czników ró nicowopr dowych, wadliwe działanie urz dze elektronicznych ł cznie z ich uszkodzeniem, problemy w przesyłaniu i przetwarzaniu danych. 3.2. Zapady napi to ce cia i przerwy w zasilaniu Zapad napi cia jest krótkotrwałym zmniejszeniem warto ci napi cia w przedziale 90% do 5% napi cia znamionowego wg najnowszej normy EN 50160 z 2010 roku. Czas trwania takiego zjawiska w sposób umowny okre la si od ok. 10 ms do 1 min. Przyczyn powstawania zapadów napi cia jest głównie zał czanie odbiorników o du ej mocy w obr bie sieaj cej i to zarówno pa stronie odbiorcy jak i dostawcy energii elektrycznej. Zjawisko to tym cz ciej wyst puje im wi ksza impedancja linii (np. na wsiach gdzie wyst puj linie nn napowietrzne o małych przekrojach przy jednoczesnym zwi kszeniu poboru mocy przez odbiorców). Rzadziej wyst puj c przyczyn zapadów s zwarcia wyst puj ce w sieciach rozdzielczych jak równie odbiorczych. Specyficzn form zapadu jest zanik napi cia (przerwa w zasilaniu). Wyst puje wówczas, gdy warto napi cia obni y si poni ej 5% warto ci znamionowej. Przerwy dzieli si na krótkie (do 180s wł cznie) oraz na długie (powy ej 180s). Strona 3 z 22
Rys. 2. Przykład zaniku napi 3.3. Migotanie cia (przerwy w zasilaniu). wiatła (Flicker) Angielskie słowo flicker oznacza migotanie. W odniesieniu do zagadnie zwi zanych z jako ci energii oznacza zjawisko okresowej zmiany strumienia wietlnego na skutek zmian napi cia zasilaj cego arówki o wietleniowej. Zjawisko to powoduje pogorszenie samopoczucia, irytacj, czasem bóle głowy, czyli krótko mówi c uci liwo dla zwykłego człowieka. Badania wykazały, e maksimum uci liwo ci wyst puje dla cz stotliwo ci ok. 9 zmian nat enia o wietlenia na sekund. Najbardziej wra liwymi ródłami o wietlenia s tradycyjne arówki z włóknem wolframowym. Najlepsz odporno ci na migotanie charakteryzuj si lampy fluorescencyjne. Migotanie wiatła jest wynikiem spadków napi cia na skutek przył czania i odł czania obci e o du ej mocy (np. spawarki, piece łukowe itp.) i pewien poziom migotania jest obecny w wi kszo ci sieaj cych. Poni ej przedstawiono wykres długookresowego wska nika migotania wiatła, wykre lonego z ponad tygodniowej rejestracji. Mo na wyra nie zauwa y, e w badanej sieci graniczna warto jedno ci dla tego wska nika jest przekroczona ponad trzy razy. Wykres pokazuje, e codziennie były zał czane urz dzenia, które powodowały zbyt du e wahania napi cia zasilaj cego, a co za tym idzie, zbyt uci liwe migotanie wiatła. Strona 4 z 22
Rys. 3. Przykład wykresu czasowego wska nika Plt. 3.4. Asymetria Asymetria jest poj ciem zwi zanym z sieciami trójfazowymi i mo asymetrii napi zasilaj asymetrii pr dów obci asymetrii odbiornika. e si odnosi do: cych, enia, Asymetria napi (pr dów) wyst puje w sieciach trójfazowych, gdy warto ci trzech napi (pr dów) składowych ró ni si mi dzy sob i/lub k ty mi dzy poszczególnymi fazami s ró ne od 120º. Zjawiska te s szczególnie gro ne dla silników trójfazowych, w których nawet niewielka asymetria napi mo e prowadzi do wielokrotnie wi kszej asymetrii pr dów. W takich warunkach moment obrotowy silnika ulega zmniejszeniu i powstaj zwi kszone straty cieplne w uzwojeniach i zu ycie mechaniczne. Asymetria niekorzystnie odbija si równie na transformatorach zasilaj cych. Strona 5 z 22
Rys. 4. Asymetria w pr dzie i napi ciu spowodowana operacjami ł czeniowymi. Najcz stszym ródłem asymetrii jest nierównomierne obci enie poszczególnych faz. Dobrym przykładem jest podł czanie do sieci trójfazowych du ych obci e jednofazowych takich jak kolejowe silniki trakcyjne. W normalnych warunkach (np. we wspomnianych sieciach nn we wsiach) asymetria mo e powodowa pogł bienie zapadów napi cia oraz migotania wiatła. 3.5. Parametry jako ciowe wg EN 50160 oraz Rozporz dzenia systemowego Poni ej podano tabel, w której s parametry okre lone najnowsz norm EN 50160 z 2010 roku. Dodatkowo pokazano wymagania stawiane przez polskie Rozporz dzenie Ministra Gospodarki (na czerwono, je li ró ni si od normy EN 50160). Norma EN 50160 precyzuje: sieci nn jako do 1kV, sieci SN powy ej 1kV do 36kV wł cznie, sieci NN powy ej 36kV do 150kV wł cznie. Rozporz dzenie mówi o grupach odbiorców w zale no ci od poziomu napi Grupa I odbiorcy podł czeni do sieci wy szej od 100kV, Grupa II odbiorcy podł czeniu do sieci 110kV, Grupa III odbiorcy podł czeni do sieci wy szej od 1kV ale ni Grupa IV i V odbiorcy podł czeni do sieci poni ej 1kV, Grupa VI odbiorcy tymczasowi (wg indywidualnych umów). cia sieci. Poszczególne grupy to: szej od 110kV, Strona 6 z 22
Tabela 1. Parametry jako czerwono). ciowe okre lone w normie EN 50160 oraz Rozporz dzeniu (ró nice zaznaczone na rednie warto ci skuteczne poszczególnych harmonicznych mierzone w czasie 10 min., w normalnych warunkach pracy, w okresie ka dego tygodnia, w 95% pomiarów nie powinny przekracza warto ci podanych poni ej w tabeli. Strona 7 z 22
Tabela 2. Limity dla harmonicznych wg EN 50160 oraz Rozporz dzenia (ró nice zaznaczone na czerwono). 4. ANALIZATOR PQM-701 Przedstawione wy ej zjawiska to cz problemów zwi zanych z jako ania. Aby wyeliminowa zagro dla bezpiecze stwa eksploatacji sieci energoelektrycznych oraz urz dze, które s z nich zasilane musimy rozpozna zjawiska wyst puj ce w tej e sieci i prawidłowo je zinterpretowa. Aby to zrobi, trzeba posiada odpowiednie narz dzie do diagnostyki. Takim narz dziem jest analizator PQM-701. Nale y podkre li, e analizator PQM-701 rejestruje parametry zgodnie z algorytmami i niepewno ciami okre lonymi w normie EN 61000 dla urz dze wykonanych w klasie A. Dzi ki temu mo na by pewnym, pomiary b d zarejestrowane rzetelnie i bez dodatkowych bł dów. Strona 8 z 22 e enia
Rys 5. Analizator Jako ci Zasilania PQM-701. Miernik jest adresowany do bardzo szerokiego grona u ytkowników, którzy potrzebuj kontrolowa jako energii elektrycznej przy u yciu urz dzenia przeno nego. Przeznaczony jest do wykorzystania praktycznie we wszystkich rodzajach sieci od 110V do 690V w sposób bezpo redni lub po redni poprzez przekładniki pr dowe oraz napi ciowe. Mo e on pracowa w sieciach jednofazowych, dwufazowych ze wspólnym N, trójfazowych poł czonych w gwiazd (z lub bez przewodu N) lub trójfazowych o układzie trójk ta. Tak wi c PQM-701 jest przyrz dem, który mo e znale zastosowanie zarówno w obszarze energetyki zawodowej, słu b utrzymania ruchu w zakładach przemysłowych jak równie w ród osób prowadz cych działalno usługow w zakresie analizy jako ania. Analizator został umieszczony w prostej, solidnej obudowie o stopniu ochrony IP65. Jej konstrukcja umo liwia zainstalowanie analizatora praktycznie w ka dych warunkach zarówno na zewn trz, jak i wewn trz pomieszcze Miernik posiada wbudowan grzałk, która wł cza si automatycznie, je li temperatura wewn trz miernika spada poni ej 0OC (grzałka posiada cztery stopnie mocy). Dzi ki temu zapewnione s optymalne warunki dla pracy układów elektronicznych analizatora. Doł czone do miernika specjalne opaski pozwalaj na zało enie przyrz du np. na słupie.. Analizator wyposa ony jest w pi napi ciowych gniazd wej ciowych oznaczonych L1/A, L2/B, L3/C, N i PE przy czym wej cie N (przewód neutralny) jest wspólne. Zakres napi mierzonych przez cztery kanały pomiarowe to maksymalnie ±1150V.Do pomiaru pr dów słu cztery wej cia pr dowe, które pozwalaj na przył czenie kilku rodzajów c gów pr dowych. W ród nich znajduj si c gi gi tkie F-1, F-2, F-3 o zakresie nominalnym 3000A (ró ni ce si jedynie obwodem cewki) oraz c gi twarde C-4 (zakres 1000A AC), C-5 (zakres 1000A AC/DC) i C-6 (zakres 10A AC). Przyrz d wyposa ono w wyjmowan kart pami ci typu SD (ang. Secure Digital) o du ej pojemno ci. Po zako czonej rejestracji mo liwe jest wyj cie karty z analizatora i u ycie zewn trznego czytnika kart SD. W poł czeniu z doł czonym oprogramowaniem gwarantuje to maksymalnie szybki transfer danych do komputera. Dane mo na równie odczyta przy u yciu ł cza USB lub transmisji radiowej, przy czym ł cze radiowe słu y głównie do podgl du danych bie cych oraz zdalnego wyzwalania lub zatrzymywania rejestracji. Zasi g poł czenia radiowego wynosi do 10m. Analizator jako ania PQM-701 jest zaawansowanym technicznie produktem umo liwiaj cym wszechstronny pomiar, analiz i rejestracj parametrów sieci energetycznych 50/60 Hz oraz jako energii Strona 9 z 22
elektrycznej zgodnie z europejsk norm EN 50160 oraz Rozporz dzeniem Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. PQM-701 rejestruje współczynniki szczytu dla pr du i napi cia, cz stotliwo ci w zakresie 40Hz do 70Hz, moc czynn, pozorn, odkształcon, biern wraz z okre leniem jej charakteru (pojemno ciowa lub indukcyjna). Przy pomiarach mocy biernej mo emy wykorzysta dwie metody pomiaru: Budeanau lub IEEE 1549. Oczywi cie takie parametry jak energia czynna, bierna, pozorna, współczynnik mocy (Power Factor), cosφ i tgφ s równie rejestrowane. Kolejne wielko ci które mo emy analizowa to stopie przeci enia transformatora spowodowany zakłóceniami harmonicznymi (współczynnik K), harmoniczne w pr dzie i napi ciu do 50-tej, współczynnik THD w pr dzie i w napi ciu, współczynnik migotania wiatła krótko i długo okresowy, asymetri napi i pr dów. Rejestrowane s równie wszelkie zdarzenia typu zapady, przerosty i przerwy napi cia wraz z oscylogramami (równie dla pr dów). Po ka dym okresie u redniania miernik mo e rejestrowa oscylogramy dla pr du i napi cia. Wszystkie wymienione mo liwo ci pozwalaj na wszechstronne przeanalizowanie zjawisk w badanej sieci elektrycznej. PQM-701 dostarczany jest w zestawie ze wszystkimi niezb dnymi przewodami przył czeniowymi i przewodami zasilaj cymi (zasilanie z fazy L-1). W komplecie znajduj si krokodylki, przewód do transmisji danych, karta SD, przewód USB, moduł OR-1 do transmisji radiowej, walizka transportowa, zestaw do mocowania urz dzenia na słupie i oczywi cie oprogramowanie. Akumulator podtrzymuj cy prac urz dzenia w przypadku zaniku napi cia jest wbudowany w rodku urz dzenia. W zwi zku z szerok gam c gów pomiarowych, stanowi one wyposa enie dodatkowe, które u ytkownik wybiera w zale no ci od swoich potrzeb. Wyboru mo na dokona pomi dzy c gami z rdzeniem twardym: C-4 do 1000A AC, C-5 do 1000A AC/DC, C-6 do 10A AC oraz c gów gi tkich: F-1 ( r. 40cm), F-2 ( r. 25cm), F-3 ( r. 12cm) do 3kA AC. Wyposa eniem dodatkowym jest równie adapter OR-1 do transmisji radiowej. Rys. 6. Analizator PQM-701 w zestawie z akcesoriami standardowymi. 5. Program SONEL ANALIZA Kluczowym elementem stanowi cym o przydatno ci urz dzenia w prowadzonych analizach jest oprogramowanie Sonel Analiza, bez którego sam przyrz d nie mo e funkcjonowa. Program umo liwia zarówno konfigurowanie poszczególnych funkcji pomiarowych, analiz danych zgromadzonych w procesie rejestracji oraz obserwacj parametrów bie cych sieci z miernika. Program umo liwia pełn konfiguracj analizatora pod k tem rejestrowanych parametrów, zabezpiecze, Strona 10 z 22
preferencji punktów pomiarowych (analizator umo liwia rejestracj w czterech ró nych punktach dzi ki czterem niezale nym konfiguracjom). Z poziomu programu mo na ustawi tryb wyzwalania rejestracji, ustawi harmonogram czasowy rejestracji czy te skonfigurowa przydział pami ci dla poszczególnych punktów pomiarowych. Nale y podkre li, e program Sonel Analiza jest całkowicie w wersji polskiej (istnieje mo liwo wybrania innych wersji j zykowych interfejsu u ytkownika). Obsługa jest bardzo prosta i nie zmusza u ytkownika do wielodniowych sesji przed komputerem celem nauczenia si podstawowych funkcji programu. Rys. 7. Ekran startowy programu. 5.1. Konfiguracja analizatora Pierwszym krokiem przed wykonaniem pomiarów sieci, jest konfiguracja analizatora po podł czeniu do komputera. Program umo liwia ustawienie wszelkich parametrów, które maj by rejestrowane na kart Celem oszcz dzenia miejsca na karcie, parametry nie zaznaczone nie b d fizycznie zapisywane. pami ci. Analizator umo liwia niezale ne skonfigurowanie czterech punktów pomiarowych. Umo liwia to rejestracj w czterech ró nych miejscach, bez ka dorazowego przeprogramowywania analizatora. Niemniej w trakcie rejestracji pracuje jeden wybrany wcze niej punkt pomiarowy. Dla ka dego punktu pomiarowego mo na okre li dowoln ilo pami ci, która jest dost pna na karcie SD. Dla ka dego punktu okre lane s podstawowe informacje dotycz ce układu sieci, u ytych c gów pr dowych, przekładników i innych parametrów. Okre la si równie co jaki czas analizator ma zapisywa dane na kart (okres u redniania) oraz jak ma zosta wyzwolony pomiar. Okres u redniania mo na ustawi od połowy okresu (czyli analizator b dzie zapisywał dane co 10ms!) a do 120min. Okres u redniania co 10ms jest niezwykle u yteczny przy rozruchach silników czy te innych maszyn, które podczas rozruchu mog generowa ró ne szybkozmienne zjawiska w pr dzie lub napi ciu. Strona 11 z 22
Rys. 8. Ekran konfiguracji punktu pomiarowego. Rozwini cie danego punktu odsłania zakładki, według których mo emy konfigurowa parametry rejestracji dla: zgodno ci rejestrowanych parametrów wymaganych norm EN 50160 oraz Rozporz dzeniem systemowym, pozostałych parametrów wg potrzeb U ytkownika (wszelkie parametry napi cia, pr du, mocy i energii oraz harmonicznych). Zakładka EN 50160 pozwala praktycznie jednym klikni ciem myszki, skonfigurowa urz dzenie w taki sposób aby rejestrowane parametry na zgodno z norm EN 50160 oraz Rozporz dzeniem systemowym. Dodatkowo mo na ustawi, czy dla zdarze maj by rejestrowane oscylogramy. Strona 12 z 22
Rys. 9. Konfiguracja analizatora do rejestracji na zgodno z norm. W przypadku ustawiania parametrów wg potrzeb U ytkownika dla pr dów, napi czy te mocy i energii, post powanie jest proste i bardzo intuicyjne. Polega ono na zaznaczeniu odpowiednich pozycji i ewentualne ustaleniu niezb dnych parametrów rejestracji np. warto ci min i max okre laj cych poszczególne zdarzenia. Wszystkie te czynno ci powtarzamy, je li istnieje taka konieczno, dla kolejnych punktów pomiarowych. Po skonfigurowaniu interesuj cych nas parametrów, ustawienia transmitujemy do rejestratora i mo emy rozpocz rejestracj, oczywi cie uprzednio przył czaj c odpowiednio urz dzenie do badaj sieci. Strona 13 z 22
Rys. 10. Przykład okna konfiguracji parametrów U ytkownika parametry harmonicznych. Oprócz konfiguracji parametrów rejestracji, program Sonel Analiza umo liwia: ustawienie poprawnego czasu w analizatorze, zablokowania klawiatury kodem, aby nikt niepowołany nie mógł obsługiwa analizator, zmian kodu PIN niezb dnego do transmisji danych z analizatora do komputera, aby unikn nieuprawnionego podł czenia i odczytania danych, wygaszenie wy wietlacza i diod pomocniczych, aby analizator wisz cy w nocy na słupie, nie wzbudzał niepotrzebnego zainteresowania osób postronnych. 5.2. Odczyt danych bie cych Zupełnie niezale nie od prowadzonej rejestracji oraz wybranych w trybie konfiguracji parametrów, istnieje mo liwo podgl du wielu parametrów w czasie rzeczywistym, które s mierzone przez PQM-701. Po wej tryb odczytu tych parametrów, mo na obserwowa : ciu w wykresy przebiegów pr du i napi cia dla poszczególnych faz, wykresy warto ci pr du i napi cia w funkcji czasu dla poszczególnych faz, wszystkie wielko ci elektryczne w formie tabelarycznej, mierzone przez urz dzenie PQM-701, przesuni cia napi i pr dów prezentowane na wykresie wskazowym, harmoniczne pr dów i napi a do 50-tej harmonicznej oraz mocy czynnej i biernej harmonicznych. Strona 14 z 22
Rys. 11. Poszczególne ekrany w trybie podgl du danych bie cych. 5.3. Odczyt zarejestrowanych danych i ich analiza Głównym celem programu jest odczyt danych z miernika i ich analiza. U ytkownik ma do dyspozycji mo liwo przegl dania danych z pomiarów w formie tabelarycznej, przegl dania zdarze wraz z ich oscylogramami oraz tworzenia raportów i ró nego rodzaju wykresów. Po odczytaniu danych z pami ci i wybraniu interesuj cego przedziału czasowego do analizy, program otwiera okno analizy w którym U ytkownik ma mo liwo szybkiego podgl du wybranego okresu w postaci ekranu graficznego, na którym zaznaczone s w postaci kropek pomiary, zdarzenia oraz oscylogramy zdarze. Mo na tutaj równie szybko podgl dn wybrane zdarzenia i w razie potrzeby dalszej analizy przenie je na list zdarze do dalszej obróbki. Strona 15 z 22
Rys. 12. Ekran ogólny z uproszczonym podgl Aby szczegółowo analizowa Pomiarów i Zdarze. dem zdarze zarejestrowane dane, nale Ekran Pomiary to szczegółowe przegl. y przej do pozostałych dwóch ekranów, czyli danie danych prezentowanych w formie tabelarycznej. Istnieje tu Strona 16 z 22
mo liwo tworzenia wykresów z dowolnych danych oraz raportu na zgodno była wybrana odpowiednia opcja w konfiguracji) lub raportów U ytkownika. z norm i Rozporz dzeniem (gdy Aby ułatwi analiz du ej ilo ci danych, U ytkownik ma do wyboru cały szereg mo liwo ci filtrowania parametrów tak, aby dopasowa ich ilo do aktualnych potrzeb. Mo na wg potrzeb wł cza lub wył cza poszczególne fazy, mo na wybra do wy wietlenia tylko jeden interesuj cy parametr (np. tylko cz stotliwo ), mo na wł cza lub wył cza wy wietlanie danych maksymalnych, minimalnych, chwilowych czy te rednich. Wszystko to po to, aby szybko i sprawnie móc dokonywa analizy du ej ilo ci danych. Rys. 13. Ekran pomiarów z danymi w formie tabelarycznej. Strona 17 z 22
Rys. 14. Fragment raportu na zgodno z norm EN 50160 i Rozporz dzeniem systemowym. Strona 18 z 22
Rys. 15. Przykładowy wykres ró nych danych w czasie. Rys. 16. Przykładowy wykres harmonicznych. Strona 19 z 22
Zakładka zdarzenia otwiera przed u ytkownikiem szerokie mo liwo ci analizy wszystkich wybranych zdarze. Program daje mo liwo tworzenia raportów oraz wy wietlania oscylogramów, je li takowe s zarejestrowane dla zdarzenia. W przypadku kiedy w okresie rejestracji, zapisano wiele set zdarze, istnieje mo liwo odznaczenia markerem tylko tych, które z jaki powodów s dla nas istotne bardziej ni inne. Program podaje pełne dane o zarejestrowanym zdarzeniu, czyli typ zdarzenia, faz w którym zdarzenie wyst piło, czas pocz tku i ko ca zdarzenia, czas trwania zdarzenia, warto progow, warto redni przedziału czasu trwania oraz warto ekstremaln w czasie trwania. Rys. 17. Okno zarejestrowanych zdarze. Strona 20 z 22 z
Rys. 18. Przykładowy oscylogram zdarzenia. Strona 21 z 22
Rys. 19. Wykres punktowy typów zdarze w funkcji czasu trwania tych zdarze. Podsumowanie PQM-701 wraz z oprogramowaniem stanowi niezwykle przydatny analizator jako ania do zastosowania we wszystkich obszarach elektroenergetyki, zarówno w energetyce zawodowej jak i zakładach przemysłowych. Odporny na warunki rodowiskowe, łatwy w obsłudze i z przyjaznym programowaniem stanowi doskonał alternatyw dla urz dze ju funkcjonuj cych na rynku, zwłaszcza w zakresie ceny do mo liwo ci. Autor: Roman Doma ski, Marcin Szkudniewski Adres URL ródła: http://www.sonel.pl/pl/bezpieczenstwo-eksploatacji-instalacji-elektrycznych-jakosc-zasilania-analiza-jakosci-zasila nia-w Strona 22 z 22 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)