LSZ 4110-01-06/2013 R/13/002 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontrolerzy R/13/002 Realizacja dochodów z tytułu opłaty skarbowej w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie 1. Sylwia Krawczyk, gł. specjalista k.p., upowaŝnienie do kontroli nr 85876 z dnia 02.07.2013 r. 2. Anna Dejk-Chojnacka, st. inspektor k.p., upowaŝnienie do kontroli nr 85877 z dnia 02.07.2013 r. (dowód: akta kontroli str. 1-4) Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej Urząd Miasta i Gminy w Gryfinie 1 ul. 1 Maja 16, 74-100 Gryfino Henryk Piłat Burmistrz Miasta i Gminy (dowód: akta kontroli str.5-6) II. Ocena kontrolowanej działalności Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości 2, działalność Miasta i Gminy Gryfino w zakresie realizacji dochodów z tytułu opłaty skarbowej w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. PowyŜszą ocenę uzasadniają: wysoka (100%) skuteczność w zakresie windykacji naleŝności dotyczących opłat skarbowych, prawidłowe prowadzenie czynności windykacyjnych z tego tytułu, wydawanie zasadnych decyzji w sprawie zwrotu opłaty skarbowej oraz dokonywanie poprawnych adnotacji urzędowych o zwolnieniu (wyłączeniu) bądź wniesieniu naleŝnej opłaty. Pozytywnie ocenia się równieŝ prowadzenie sprawozdawczości budŝetowej w badanym zakresie. Ujawnione w troku kontroli nieprawidłowości dotyczyły: 1) niepobrania naleŝnej opłaty skarbowej w łącznej kwocie 214 zł w 2 przypadkach (z 60 zbadanych), 2) dopuszczenia do nieterminowej zapłaty opłaty skarbowej w 4 sprawach (opóźnienie wyniosło od 47 do 901 dni), z czego 1 opłatę pobrano w trakcie kontroli NIK, 3) nieewidencjonowania dochodów z tytułu opłaty skarbowej na koncie 221 NaleŜności z tytułu dochodów budŝetowych (wynoszących w 2011 r. 757.511,65 zł, w 2012 r. 694.605,23 zł), 4) nieudokumentowania dochodzenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w toku prowadzonych postępowań, 5) braku udokumentowania faktu poinformowania strony o nienaleŝnie pobranej opłacie w kwocie 107 zł, 6) dopuszczenia do odebrania 1 decyzji administracyjnej (z 12 zbadanych) oraz 1 zaświadczenia (z 39 zbadanych) przez osoby nie będące stronami postępowań, 1 dalej Urząd 2 NajwyŜsza Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2
7) przywoływania niewłaściwej (w 12 przypadkach) bądź niepełnej podstawy prawnej (w 6 przypadkach) oraz braku uzasadnienia prawnego (w 6 przypadkach) z ogółem 20 zbadanych decyzji w sprawie zwrotu opłaty skarbowej, 8) nieprawidłowego stosowania w decyzjach podatkowych pojęć określonych w ustawie, odnoszących się do zaświadczeń, czynności urzędowych i pełnomocnictw. Uwagi NIK dotyczą: 1) braku śladu rewizyjnego weryfikowania stanu naleŝności podatkowych w bazach danych Urzędu wnioskodawców ubiegających się o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach, 2) nieobjęcia wewnętrzną procedurą windykacji spraw dotyczących naleŝności z zakresu opłaty skarbowej, 3) braku pieczęci wpływu oraz dekretacji urzędowych na wnioskach w 4 sprawach na 20 zbadanych, 4) nietrafnego planowania dochodów z tytułu opłaty skarbowej (wykonanie planu 2011 r. wynosiło 77,8%, a w 2012 r. 54,6%). III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Pobór opłaty skarbowej Opis stanu faktycznego Wysokość dochodów z opłaty skarbowej uzyskanych przez Gminę Miasto Gryfino 3 wyniosła w roku: - 2011 757.511,65 zł, co stanowiło 0,7% dochodów wykonanych ogółem (104.962.603,29 zł); dochody zrealizowane były niŝsze od planowanych o 216.488,35 zł (tj. o 22,2%), - 2012 694.605,23 zł, co stanowiło 0,6% dochodów wykonanych ogółem (112.120.630,23 zł); dochody zrealizowane były niŝsze od planowanych o 578.394,77 zł (tj. o 45,4%). (dowód: akta kontroli str. 66-71) Prawidłowość poboru opłat skarbowych - w kwocie ogółem 1.963 zł - zweryfikowano na podstawie wybranych do analizy 60 spraw zrealizowanych w Gminie, tj.: 1) 12 czynności urzędowych dotyczących wydania decyzji administracyjnych o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Postępowanie administracyjne prowadził Wydział Planowania Przestrzennego, Strategii, Rozwoju i Inwestycji Urzędu. Opłaty skarbowe w 6 sprawach pobrano na podstawie części I ust. 8 załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej 4. W 6 przypadkach czynność urzędowa nie podlegała opłacie skarbowej na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy 5. 2) 39 zaświadczeń, w tym: 20 spraw dotyczyło zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzających stan zaległości wydanych przez Naczelnika lub Zastępcę Naczelnika Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych Urzędu (z up. Burmistrza), 19 spraw dotyczyło odpisów skróconych (18) i zupełnych (1) aktów stanu cywilnego wydanych przez Kierownika lub Zastępcę Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Gryfinie. Opłaty skarbowe pobrano odpowiednio na podstawie części II ust. 8, części II ust. 1 pkt 3 i części II ust. 1 pkt 2 załącznika do ustawy. 3) 9 zezwoleń na zawarcie związku małŝeńskiego przed upływem miesiąca od dnia złoŝenia przez strony dokumentów wydanych przez Kierownika lub Zastępcę Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Gryfinie. Opłaty skarbowe pobrano na podstawie części III ust. 1 załącznika do ustawy. 3 dalej Gmina 4 Dz. U. z 2012 r., poz. 1282 ze zm., dalej ustawa 5 Opłacie skarbowej nie podlegają sprawy związane z budownictwem mieszkaniowym 3
Ustalone nieprawidłowości W 53 sprawach (z 60) stawki opłaty skarbowej ustalono (obliczono) prawidłowo, a naleŝne opłaty skarbowe zostały uiszczone w terminie określonym w ustawie. W 4 sprawach opłata została wniesiona nieterminowo, w tym w jednym przypadku poboru dokonano dopiero po stwierdzonym przez kontrolerów NIK fakcie niepobrania naleŝnej opłaty. W 2 przypadkach do dnia zakończenia kontroli - naleŝnej opłaty skarbowej nie wniesiono. W 1 sprawie opłatę skarbową pobrano nienaleŝnie. We wszystkich sprawach dokonano poprawnych adnotacji urzędowych o zwolnieniu (wyłączeniu) bądź uiszczeniu opłaty skarbowej, zgodnie z wymogami określonymi w art. 8 ust. 3 ustawy oraz 3 ust. 1 i 4 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej 6. Stwierdzono jednak, Ŝe w 4 przypadkach (z 20 dotyczących wydanych zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach) wnioski nie zostały opatrzone pieczęcią wpływu oraz dekretacją urzędową. Ustalono równieŝ, Ŝe w 2 sprawach decyzję administracją i zaświadczenie odebrały osoby nie będące stronami postępowań, a w aktach tych spraw nie było stosownych pełnomocnictw. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 130-134) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyŝej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. Badanie decyzji administracyjnych o warunkach zabudowy wydane przez Burmistrza Gminy oraz z up. Burmistrza - przez Zastępcę Burmistrza Macieja Szabałkina, w których postępowanie administracyjne prowadzone było przez Wydział Planowania Przestrzennego, Strategii, Rozwoju i Inwestycji Urzędu, wykazało, Ŝe w przypadku 3 spraw (z 12 zbadanych) naleŝną opłatę skarbową wniesiono z opóźnieniem od 47 do 113 dni 7. Odsetki wyniosły odpowiednio 1,93 zł, 4,35 zł i 4,64 zł. Kwoty odsetek nie przekraczały trzykrotności opłaty pobieranej za przesyłkę poleconą (tj. 6,60 zł) i zgodnie z art. 54 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa 8 nie podlegały zapłacie. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstał z chwilą dokonania zgłoszenia lub złoŝenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej (art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 6 ust. 2 ustawy). W aktach ww. spraw nie było dokumentów potwierdzających wzywanie strony do uzupełnienia naleŝnej opłaty skarbowej. Przyczyny niepobrania naleŝnej opłaty skarbowej w terminie wynikającym z ustawy wyjaśnił Burmistrz Henryk Piłat: ( ) Wnioskodawcy telefonicznie wzywani byli do uzupełnienia swoich wniosków o brakujący dowód wniesionej opłaty skarbowej. ( ) Wnioskodawcy uzupełnili wniosek o brakującą opłatę - najpóźniej przed odbiorem decyzji. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 133-134) Według art. 177 Ordynacji podatkowej czynności organu podatkowego, z których nie sporządza się protokółu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji. 2. Za 2 decyzje o warunkach zabudowy 9 opłaty skarbowej nie pobrano, uznając budowę budynku mieszkalnego z garaŝem wolnostojącym (lub dobudowanym) za sprawy z zakresu budownictwa mieszkaniowego, nie podlegające opłacie skarbowej na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy. 6 Dz. U. Nr 187, poz. 1330, dalej rozporządzenia 7 1/ BMP-PP.6730.196.2011.bsz - decyzja Nr 44/2012 z17.04.2012 r. - wniosek wpłynął 28.12.2011 r., opłatę skarbową w kwocie 107 zł uiszczono 19.04.2012 r.; 2/ BMP-PP.6730.3.2012.hb - decyzja Nr 21/2012 z 22.02.2012 r. - wniosek wpłynął 11.01.2012 r., opłatę skarbową w kwocie 107 zł uiszczono 27.02.2012 r. 3/ BMP-PP.6730.10.2012.bsz - decyzja Nr 42/2012 z16.04.2012 r. - wniosek wpłynął 12.01.2012 r., opłatę skarbową w kwocie 107 zł uiszczono 27.04.2012 r. 8 Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej Ordynacja podatkowa 9 BMP-PP.6730.5.2012.hb Nr 23/2012 z 22.02.2012 r., BMP-PP.6730.4.2012.hb Nr 22/2012 z 22.02.2012 r. 4
Budowa budynku mieszkalnego z garaŝem wolnostojącym (lub dobudowanym) nie jest sprawą z zakresu budownictwa mieszkaniowego 10. Wydane ww. 2 decyzje o warunkach zabudowy podlegały opłacie skarbowej w wysokości 107 zł (kaŝda), zgodnie z częścią I ust. 8 załącznika do ustawy. Według wyjaśnień Burmistrza Henryka Piłata przyczyną niepobrania opłat skarbowych w ww. sprawach było błędne zastosowanie w obu przypadkach - art. 2 ust.1 pkt 2 ustawy. PowyŜsze wynikało z błędnej interpretacji pracownika prowadzącego postępowanie administracyjne. Po wykryciu błędu, telefonicznie oraz pismem z dnia 15.07.2013r. poinformowano inwestora o zaistniałej sytuacji i potrzebie wniesienia naleŝnej opłaty skarbowej wraz z odsetkami. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 133-134) Opłaty skarbowej w łącznej kwocie 214 zł nie wniesiono do dnia zakończenia kontroli NIK. 3. Na 1 decyzji 11 o warunkach zabudowy dotyczącej dobudowy do budynku mieszkalnego balkonu, budowy podnośnika-windy oraz podjazdu na potrzeby osób niepełnosprawnych prawidłowo odnotowano, Ŝe sprawa nie podlegała opłacie skarbowej na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy (sprawy związane z budownictwem mieszkaniowym). W aktach sprawy znajdowało się jednak potwierdzenie zapłaty opłaty skarbowej w kwocie 107 zł. Opłata została pobrana nienaleŝnie. Mimo to Wydział Planowania Przestrzennego, Strategii, Rozwoju i Inwestycji Urzędu, prowadzący postępowanie administracyjne, nie poinformował pisemnie strony o nienaleŝnie pobranej opłacie skarbowej. Podlegała ona zwrotowi na podstawie art. 72 1 pkt 1 i art. 73 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił: ( ) Wnioskodawca został kilkakrotnie poinformowany o moŝliwości wystąpienia do tutejszego urzędu z wnioskiem o zwrot dokonanej opłaty skarbowej - ustnie - w momencie składania wniosku i przy odbiorze decyzji oraz telefonicznie. ( ) Wnioskodawca do dnia dzisiejszego nie wystąpił z wnioskiem o zwrot dokonanej opłaty, dlatego teŝ opłata nie została zwrócona wnioskodawcy. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 133-134) Według art. 177 Ordynacji podatkowej czynności organu podatkowego, z których nie sporządza się protokółu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji. 4. Dwa egzemplarze zaświadczenia 12 o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości wydane przez Naczelnika Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych (z up. Burmistrza) podlegały opłacie skarbowej w łącznej kwocie 42 zł (2 x 21 zł) zgodnie z częścią II ust. 8 załącznika do ustawy. Stwierdzono, Ŝe opłatę skarbową pobrano wyłącznie za jeden egzemplarz zaświadczenia, mimo, Ŝe strona otrzymała zgodnie ze złoŝonym wnioskiem dwa zaświadczenia. Zaległą opłatę skarbową (21 zł) wniesiono 09.07.2013 r., tj. w trakcie kontroli NIK. Ponadto dnia 15.07.2013 r. zobowiązany uregulował naleŝne odsetki w kwocie 7,00 zł 13. 10 Ministerstwo Finansów przy współpracy z Ministerstwem Budownictwa oraz Głównym Urzędem Nadzoru Budowlanego opracowało i zamieściło na stronie internetowej "Stanowisko wspólne Ministerstwa Budownictwa, Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego oraz Ministerstwa Finansów dotyczące stosowania przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej ( ) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie dokumentowania zapłaty opłaty skarbowej oraz trybu jej zwrotu ( ) przy załatwianiu indywidualnych spraw z zakresu Prawa budowlanego oraz przepisów o planowaniu przestrzennym". Stanowisko to zawiera definicję budownictwa mieszkaniowego (wielo- i jednorodzinnego), przez które naleŝy rozumieć wznoszenie, odbudowę, rozbudowę, nadbudowę oraz przebudowę, a takŝe prace polegające na montaŝu lub remoncie budynków mieszkalnych wraz z instalacjami i urządzeniami budowlanymi zapewniającymi właściwe funkcjonowanie budynku mieszkalnego. Urządzenia budowlane to urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające moŝliwość uŝytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym słuŝące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a takŝe podjazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki ( pismo z dnia 27 września 2010 r. Ministerstwo Finansów, Departament Podatków Lokalnych i Katastru, znak PL/LM/835/56/EOB/2010/187). 11 BMP-PP.6730.6.2012.bsz Nr 52/2012 z 11.05.2012 r. 12 znak SKP.3140.1.18.2011 z 21.01.2011 r. 13 kwota odsetek była wyŝsza od 6,60 zł, tj. przekraczała trzykrotność wartości opłaty pobieranej za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej i zgodnie z art. 54 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetki podlegała zapłacie 5
Uwagi dotyczące badanej działalności Przyczyną niepobrania opłaty skarbowej za oba zaświadczenia - w terminie wynikającym z ustawy według wyjaśnień Burmistrza Henryka Piłata była pomyłka pracownika. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 130-132) 5. W 1 przypadku decyzję administracyjną 14 odebrała osoba nie będąca stroną postępowania. W aktach sprawy nie było pełnomocnictwa do odbioru tej decyzji. Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił: ( ) W momencie, kiedy decyzja została podpisana ( ) pracownik prowadzący sprawę poinformował telefonicznie wnioskodawcę o moŝliwości jej odebrania oraz zapytał, czy odbierze decyzję osobiście, czy teŝ Ŝyczy sobie, Ŝeby została wysłana pocztą. Wnioskodawcy bardzo zaleŝało na jak najszybszym otrzymaniu decyzji, jednakŝe w związku z pełnionymi obowiązkami słuŝbowymi nie mógł uczynić tego osobiście. Poprosił o wydanie decyzji osobie, której podpis widnieje na decyzji. Naczelnik Wydziału Planowania Przestrzennego, Strategii, Rozwoju i Inwestycji Urzędu Krzysztof Czosnowski wyjaśnił: ( ) Wnioskodawca telefonicznie wskazał, kto odbierze decyzję. Pracownik z powodu przeoczenia nie poinformował strony o obowiązku posiadania pełnomocnictwa do odbioru decyzji. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 133-134, 136) 6. W 1 przypadku zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach 15 odebrała osoba nie będąca stroną postępowania. W aktach sprawy nie było pełnomocnictwa do odbioru tego zaświadczenia. Naczelnik Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych Iwona Szymańska Ciepłucha wyjaśniła: ( ) Pracownik nie załączył pełnomocnictwa przedstawionego przez panią ( ) z powodu przeoczenia. Z treści przedstawionego pełnomocnictwa wynikało natomiast, iŝ ww. osoba jest osobą uprawnioną do odbioru zaświadczeń. ( ) Z treści przedstawionego pełnomocnictwa prawdopodobnie wynikało, Ŝe pani ( ) była członkiem zarządu spółki z o.o. (strony). (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 130-132, 135) 1. W latach 2011-2012 nie zrealizowano planu dochodów. W 2011 r. dochody wykonane były niŝsze od planowanych o 22,2%, w 2012 r. były niŝsze o 45,4%. Opracowywanie projektów zmian w budŝecie, w części dotyczącej dochodów budŝetowych, oraz kontrola realizacji zaplanowanych dochodów naleŝały do zadań Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych, którym w badanym okresie kierował Naczelnik Krystian Kosiński. Zastępcą Naczelnika Wydziału do dnia 01.04.2012 r. była Iwona Szymańska-Ciepłucha, od dnia 02.04.2012 r. Zastępcą Naczelnika była Agnieszka śelech. Przyczyny niewykonania planu dochodów z tytułu opłaty skarbowej wyjaśnił Burmistrz Henryk Piłat: W obu badanych latach dochody z opłaty skarbowej planowano na podstawie wpływów za lata ubiegłe. Dochody te zostały przeszacowane w związku z czym nie wykonano załoŝonego planu wysokości osiągniętych dochodów wynikających z opłaty skarbowej. (dowód: akta kontroli str. 43-49, 50-55, 122-126, 130-132) 2. We wszystkich zbadanych sprawach dotyczących zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzających stan zaległości (10 z 2011 r. i 10 z 2012 r.) w aktach nie było śladu rewizyjnego na dowód zweryfikowania stanu naleŝności wnioskodawców z tytułu naleŝności podatkowych 16 w bazach danych Urzędu. Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił: Przed wydaniem zaświadczenia ( ) pracownik merytoryczny parafuje zaświadczenie co jest dowodem na to, Ŝe ( ) sprawdzono faktyczny stan niezalegania bądź zalegania w podatkach i opłatach oraz Ŝe treść zaświadczenia jest zgodna ze stanem rzeczywistym. Parafa pracownika była więc traktowana jako forma 14 BMP-PP.6730.194.2011.bsz Nr 22/2013 z 09.04.2013 r. 15 SKP.3140.01.2011 z 07.01.2011 r. 16 z tytułu podatku od nieruchomości, podatku rolnego, łącznego zobowiązania pienięŝnego, podatku od środków transportowych, opłaty skarbowej i targowej 6
Ocena cząstkowa adnotacji. ( ) W chwili obecnej przy wydawaniu zaświadczeń stosuje się wymogi wynikające z art. 177 Ordynacji podatkowej. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 130-132) 3. W 4 badanych przypadkach 17 (z 20 dotyczących wydanych zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach) wnioski nie zostały opatrzone pieczęcią wpływu 18 oraz dekretacją 19, co było niezgodne z 42 ust. 2 oraz 49 Instrukcji Kancelaryjnej 20. Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił ( ) na prośbę interesanta wydano zaświadczenia od ręki w związku z koniecznością pilnego przedstawienia zaświadczenia w danej instytucji. Z uwagi na to odruchowo wniosek potraktowano jako sprawę załatwioną i wpięto do segregatora. (dowód: akta kontroli str. 99-108, 122-126, 133-134) NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Gminy w zakresie poboru opłat skarbowych, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. 2. Windykacja i egzekucja opłaty skarbowej Opis stanu faktycznego Ustalone nieprawidłowości Uwagi dotyczące badanej działalności Ocena cząstkowa Na podstawie art. 11 ust. 1-3 ustawy w 2011 r. do Urzędu nie wpłynęły informacje od organów administracji i sądów o przypadkach nieuiszczenia naleŝnych opłat skarbowych. W 2012 r. Urząd otrzymał 3 informacje od Sądu Rejonowego w Gryfinie 21. Na dzień 31 grudnia 2011 r. nie wystąpiły zaległości z tytułu opłaty skarbowej. Łączna kwota zaległych opłat skarbowych, o których organ podatkowy został poinformowany w 2012 r. wynosiła 748 zł (dotyczyła 4 osób/podmiotów). Wysokość kwot wyegzekwowanych w 2012 r. wyniosła 748 zł (100%). Postępowania (4) w sprawie określenia wysokości zobowiązania z tytułu opłaty skarbowej wszczęto bez zbędnej zwłoki. We wszystkich przypadkach naleŝne opłaty skarbowe zostały uregulowane, w związku z czym wydano decyzje umarzające ww. postępowania z uwagi na ich bezprzedmiotowość. (dowód: akta kontroli str. 26-27, 31-42, 119-121) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyŝej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Procedura windykacji naleŝności z tytułu podatków i opłat lokalnych 22 obejmowała sprawy z zakresu: podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, opłaty targowej, naleŝności cywilnoprawnych (opłaty za uŝytkowanie wieczyste gruntu, czynszu dzierŝawnego, czynszu najmu, opłaty adiacenckiej i pozostałych naleŝności) oraz kar i grzywien. W procedurze pominięto sprawy z zakresu opłaty skarbowej. Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił Przez przeoczenie nie zostało ujęte sprawdzenie w zakresie opłaty skarbowej w Procedurze windykacji. Niemniej jednak z uwagi na ogólne odesłanie procedury do naleŝności, do których zastosowanie mają przepisy Ordynacji podatkowej, w kaŝdym przypadku zostałyby zastosowane przepisy Ordynacji podatkowej i ustawy o postępowaniu egzekucyjnym. (dowód: akta kontroli str. 7-25, 122-126, 130-132) NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Gminy w zakresie windykacji i egzekucji opłaty skarbowej. 17 Sprawy o numerach: SKP.3140.01.2011, SKP.3140.1.10.2012, SKP.3140.1.9.2012, SKP.3140.1.4.2012. 18 Według 7 pkt 6 Instrukcji Kancelaryjnej pieczęć wpływu - odcisk pieczęci lub nadruk umieszczany na przesyłkach wpływających na nośniku papierowym, zawierający co najmniej nazwę podmiotu, nazwę punktu kancelaryjnego, datę wpływu, a takŝe miejsce na umieszczanie numeru z rejestru przesyłek wpływających i ewentualnie informację o liczbie załączników. 19 Według 7 pkt 2 Instrukcji Kancelaryjnej dekretacja - adnotacja umieszczana na piśmie lub do niego dołączaną, zawierająca wskazanie osoby lub komórki organizacyjnej, wyznaczonej do załatwienia sprawy, która moŝe zawierać dyspozycje co do terminu i sposobu załatwienia sprawy. 20 stanowiącej załącznik nr 1 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz. U. Nr 14, poz. 67 ze zm.) 21 Urząd Skarbowy w Gryfinie w badanym okresie nie przekazywał przedmiotowych informacji, poniewaŝ nie wystąpiły przypadki dokonania czynności urzędowej bez naleŝnej opłaty skarbowej 22 załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 0152-61/08 Burmistrza Miasta i Gminy Gryfino z dnia 12.11.2008 r. w sprawie wprowadzenia procedury procesu windykacji naleŝności 7
3. Dokonywanie zwrotu opłaty skarbowej Opis stanu faktycznego Ustalone nieprawidłowości Liczba wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 1-2 ustawy decyzji w sprawie zwrotu opłaty skarbowej wyniosła w 2011 r. 69, a w 2012 r. 72. Kwota dokonanych zwrotów opłaty skarbowej wyniosła odpowiednio 8.173 zł i 6.202,32 zł. Natomiast liczba wydanych na podstawie art. 72 1 pkt 1 i art. 73 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej decyzji w sprawie nadpłaty opłaty skarbowej wyniosła w 2011 r. 4, a w 2012 r. wydano 1 decyzję. Kwota zwróconych nadpłat wyniosła odpowiednio 180,96 zł i 98,50 zł. Analiza prawidłowości dokonywania zwrotu opłat skarbowych w latach 2011-2012 przeprowadzona na podstawie wybranych do badania 20 decyzji na łączną kwotę 1.733 zł wykazała, Ŝe: - postępowania podatkowe prowadzono z uwzględnieniem przepisów dotyczących pisemności, jawności i terminowości postępowania - określonych w art. 126, art. 129, art. 139 1 Ordynacji podatkowej, - wszystkie decyzje były zasadne, zwrotu dokonano na wniosek stron zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy, - wszystkie decyzje podatkowe wydały osoby upowaŝnione, tj. Naczelnik Wydziału Podatków i Opłat Lokalnych Krystian Kosiński, Zastępca Naczelnika Wydziału - do dnia 01.04.2012 r. - Iwona Szymańska-Ciepłucha, a od dnia 02.04.2012 r. Agnieszka śelech. (dowód: akta kontroli str. 109-118, 122-126, 130-132) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyŝej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W treści 16 z 20 decyzji 23 nie było uzasadnienia prawnego wymaganego przepisem art. 210 1 pkt 6 i art. 210 4 Ordynacji podatkowej. 2. W przypadku 12 decyzji podano niewłaściwą podstawę prawną, w tym: w 8 decyzjach 24 przywołano art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy, zamiast art. 9 ust. 1 pkt 2 (nie wydano zaświadczenia/ pozwolenia); w 4 decyzjach 25 przywołano art. 9 ust. 1 ustawy, zamiast art. 72 1 pkt 1 i art. 73 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej (ustawa nie przewiduje zwrotu opłaty za niezłoŝenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa). 3. W 6 decyzjach 26 podano niepełną podstawę prawną, tj. art. 9 ust. 1 ustawy, nie wskazując z jakiego powodu dokonywany jest zwrot opłaty skarbowej (z uwagi na niedokonanie czynności urzędowej art. 9 ust. 1 pkt 1, czy niewydanie zaświadczenia lub zezwolenia /pozwolenia, koncesji/ art. 9 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy). 4. W przypadku 11 decyzji 27 w treści rozstrzygnięcia i w uzasadnieniu mylono zaświadczenia z czynnościami urzędowymi 28 lub niezłoŝenie pełnomocnictwa utoŝsamiano z niedokonaniem czynności urzędowej. Katalog czynności urzędowych i zaświadczeń określono w załączniku do ustawy odpowiednio w części I lub II, a art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi, iŝ pełnomocnictwo jest dokumentem, a nie czynnością urzędową. Na gruncie ustawy pojęć tych nie moŝna uŝywać zamiennie. 23 Decyzje znak: SKP.3130.2.47.2011.MK, SKP.3130.2.48.2011.ML, SKP.3130.2.49.2011.ML, SKP.3130.2.50.2011.ML, SKP.3130.2.51.2011.ML, SKP.3130.2.52.2011.MK, SKP.3130.2.53.2011.MK., SKP.3130.2.33.2012.ML, SKP.3130.2.34.2012.ML, SKP.3130.2.36.2012.ML, SKP.3130.2.37.2012.ML, SKP.3130.2.38.2012.ML, SKP.3130.2.39.2012.ML, SKP.3130.2.40.2012.ML, SKP.3130.2.41.2012.ML, SKP.3130.2.42.2012.ML 24 Decyzje znak: SKP.3130.2.47.2011.MK, SKP.3130.2.49.2011.ML, SKP.3130.2.50.2011.ML., SKP.3130.2.33.2012.ML, SKP.3130.2.34.2012.ML, SKP.3130.2.37.2012.ML, SKP.3130.2.38.2012.ML, SKP.3130.2.39.2012.ML, 25 Decyzje znak: SKP.3130.2.51.2011.ML., SKP.3130.2.40.2012.ML, SKP.3130.2.41.2012.ML, SKP.3130.2.42.2012.ML, 26 Decyzje znak: SKP.3130.2.48.2011.ML, SKP.3130.2.52.2011.MK, SKP.3130.2.53.2011.MK, SKP.3130.2.54.2011.MK, SKP.3130.2.55.2011.MK, SKP.3130.2.56.2011.MK, 27 Decyzje znak: SKP.3130.2.53.2011.MK, SKP.3130.2.54.2011.MK, SKP.3130.2.55.2011.MK, SKP.3130.2.56.2011.MK, SKP.3130.2.33.2012.ML, SKP.3130.2.34.2012.ML, SKP.3130.2.37.2012.ML, SKP.3130.2.39.2012.ML, SKP.3130.2.40.2012.ML, SKP.3130.2.41.2012.ML, SKP.3130.2.42.2012.ML, 28 np. w taki sposób: ( ) mimo zapłacenia opłaty skarbowej nie dokonano czynności urzędowej, poniewaŝ nie wydano zaświadczenia 8
Uwagi dotyczące Ocena cząstkowa badanej działalności Odnosząc się do wyŝej opisanych nieprawidłowości Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił Zgodnie z art. 210 5 Ordynacji podatkowej MoŜna odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości Ŝądanie strony. W związku z tym, Ŝe rozstrzygnięcia w badanych sprawach spełniały powyŝsze wymogi, uzasadnienia miały uproszczoną formę. ( ) stwierdzone uchybienia wynikły z niedopatrzenia. PowyŜsze uchybienia zostały w trybie natychmiastowym wyeliminowane tak by wydawane decyzje zawierały pełną i właściwą podstawę prawną. ( ) W przypadku 11 decyzji omyłkowo wpisano w uzasadnieniu zaświadczenie zamiast czynności urzędowe. (dowód: akta kontroli str. 109-117, 122-126, 130-132) Organ nie odstępował od uzasadnienia decyzji, bowiem w kaŝdym przypadku podawał uzasadnienie faktyczne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Gminy w zakresie dokonywania zwrotów opłaty skarbowej, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. 4. Udzielanie ulg w zakresie opłaty skarbowej Opis stanu faktycznego W toku kontroli ustalono, Ŝe w latach 2011 2012 organ podatkowy Gminy nie udzielał indywidualnych ulg w opłatach skarbowych (umorzeń, odroczeń i rozłoŝenia na raty) oraz nie wydawał decyzji o umorzeniu z urzędu opłat z tego tytułu. (dowód: akta kontroli str. 66-71, 127) 5. Ujmowanie w księgach zaległości z tytułu opłaty skarbowej Opis stanu faktycznego Ustalone nieprawidłowości W latach 2011-2012 Gmina nie posiadała zaległych naleŝności z tytułu opłat skarbowych. Dochody z opłat skarbowych ujmowano w ewidencji księgowej Urzędu na koncie 130 Rachunek bieŝący jednostki 29. Nie prowadzono natomiast ewidencji opłaty skarbowej na koncie 221 NaleŜności z tytułu dochodów budŝetowych. Kwoty dochodów wykazane w sprawozdaniach Rb-27S (w kolumnach 7) za rok 2011 i 2012 były zgodne z saldami konta 130. Z uwagi na niewystępowanie zaległości z opłat skarbowych i nieudzielenie ulg z tego tytułu, w kolumnach 9 i 10 (naleŝności pozostałe do zapłaty, w tym zaległości) oraz 14 i 15 (umorzenie zaległości podatkowych, rozłoŝenie na raty, odroczenie terminu płatności) sprawozdań budŝetowych prawidłowo wykazano 0 zł. (dowód: akta kontroli str. 29-30, 66-71, 75-77, 79-80) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyŝej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W latach 2011-2012 kwoty dochodów z opłat skarbowych nie były ujmowane w ewidencji księgowej Urzędu na koncie 221 - NaleŜności z tytułu dochodów budŝetowych. Obowiązek prowadzenia zapisów na koncie 221 (w korespondencji z kontem 130) wynikał z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. 30 oraz zarządzenia Nr 120.1.2011 Burmistrza Miasta i Gminy w Gryfinie z dnia 03.01.2011 r. w sprawie przyjęcia zasad polityki rachunkowości i wprowadzenia zakładowego planu kont w Urzędzie Miasta i Gminy w Gryfinie 31. W powyŝszej sprawie Burmistrz Henryk Piłat wyjaśnił: Dochody z tytułu opłaty skarbowej, które zostały wykonane bez przypisu naleŝności wykazane są w sprawozdaniu RB-27S 29 rok 2011: obroty narastająco 765.865,61 zł (przypisy), zwroty 8.353,96 zł (odpisy), saldo 757.511,65 zł; rok 2012: obroty narastająco 700.906,05 zł (przypisy), zwroty 6.300,82 zł (odpisy), saldo 694.605,23 zł 30 w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budŝetu państwa, budŝetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budŝetowych, samorządowych zakładów budŝetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budŝetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2013 r., poz. 289) 31 zmienione Zarządzeniem Nr 120.20.2012 z dnia 25.04.2012 r. i Zarządzeniem Nr 120.42.2012 z dnia 04.10.2012 r. 9
Ocena cząstkowa w kolumnie naleŝności w kwocie zrealizowanych dochodów na podstawie ewidencji analitycznej do konta rachunku bankowego subkonta dochodów. Ewidencja opłaty skarbowej prowadzona jest według podziału klasyfikacji budŝetowej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. W ewidencji księgowej roku 2013 naleŝności w tytułu opłaty skarbowej ujęte są na koncie 221 z rozszerzeniem zgodnym z Zarządzeniem Nr 120.1.2011 Burmistrza Miasta i Gminy w Gryfinie z dnia 03 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia zasad polityki rachunkowości i wprowadzenia zakładowego planu kont w Urzędzie Miasta i Gminy w Gryfinie. (dowód: akta kontroli str. 29-30, 66-71, 75-77, 79-80, 94-98, 130-132) Burmistrz Henryk Piłat nie wyjaśnił przyczyn nieprowadzenia ewidencji opłaty skarbowej na koncie 221 w latach 2011-2012. Od 01.01.2013 r. w Urzędzie prowadzono ewidencję opłaty skarbowej na koncie 221 32. (dowód: akta kontroli str. 94-98) NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie ujmowanie przez Gminę w księgach naleŝności z tytułu opłaty skarbowej, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. IV. Wnioski Wnioski Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 33, wnosi o: 1. Dokonywanie prawidłowego i terminowego poboru opłaty skarbowej. 2. Wyegzekwowanie naleŝnej opłaty skarbowej za 2 decyzje o warunkach zabudowy w łącznej kwocie 214 zł wraz z odsetkami. 3. Rzetelne dokumentowanie wszystkich czynności Urzędu podejmowanych w toku prowadzonych postępowań. 4. Wydawanie decyzji/ zaświadczeń wyłącznie osobom upowaŝnionym. 5. Przywoływanie prawidłowej podstawy prawnej w decyzjach w sprawie zwrotu opłaty skarbowej. 6. Prawidłowe stosowanie w decyzjach podatkowych pojęć określonych w ustawie, odnoszących się do zaświadczeń, czynności urzędowych i pełnomocnictw. 7. Uzupełnienie procedury windykacji naleŝności o sprawy z zakresu opłaty skarbowej. 8. Przeszkolenie pracowników Urzędu w zakresie przepisów dotyczących opłaty skarbowej. V. Pozostałe informacje i pouczenia Prawo zgłoszenia zastrzeŝeń Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeŝeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. ZastrzeŜenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Szczecinie. 32 221-04-1 opłata skarbowa zwroty, 221-04-2 wpływy z tyt. opłaty skarbowej 33 Dz. U. z 2012 r., poz.82 ze zm. 10
Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie NajwyŜszej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeŝeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeŝeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Szczecin, dnia sierpnia 2013 r. Kontroler NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie Anna Dejk-Chojnacka st. inspektor k.p....... Podpis podpis 11