Usługi ekosystemów jako warunek zrównoważonego rozwoju miast przyroda w mieście w działaniach Fundacji Sendzimira



Podobne dokumenty
ROZDZIAŁ III Bariery dla zachowania drzew w miastach i sposoby pokonywania tych barier

Rola usług publicznych i ekosystemowych w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju

Projekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody

INNOWACJE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Zrównoważony rozwój wybrane problemy w edukacji

bioeconomy week Łódź, września 2013 r.

Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw

Projekt pn. Practical Training in Local Authorities (PraTLA).

Zarządzanie ochroną środowiska

Strategia Zintegrowanego Rozwoju Łodzi 2020+

ROZDZIAŁ V Wycena usług ekosystemów na przykładzie drzew przyulicznych w centrum Łodzi

DLACZEGO EDUKOWAĆ W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU?

STATUT Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii w Łodzi, w Polsce pod auspicjami UNESCO

Przejście od planów transportowych do Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej

RAMOWA STRATEGIA SMART CITY 2030+

Lokalne strategie w zakresie zrównoważonego rozwoju

Strategia umiędzynarodowienia Uczelni na potrzeby wniosku programu Erasmus

PLAN ZADAŃ DZIAŁANIE I CELE I DZIAŁANIA W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA

Miejskie Przestrzenie Zieleni

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TURYSTYKI UE NA PRZYKŁADZIE REGIONU ŁÓDZKIEGO

Paweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo Środowiska

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

Udar. Każdy pacjent jest ważny

Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO"

O Fundacji Sendzimira:

dr Ksymena Rosiek Katedra Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

zrównoważony rozwój przyroda w mieście zastosowania 2012 Fundacja Sendzimira

Strategia Lasów Państwowych inspiracje i działania w zarządzaniu zasobami ludzkimi

MONITOROWANIE ZIELONEJ GOSPODARKI doświadczenia międzynarodowe

Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych

PRSupport oferuje szeroki zakres szkoleń dopasowanych do indywidualnych wymagań klientów

Imię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS dr Bożena M.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa stanowi podstawowe narzędzie dla prowadzenia polityki przestrzennej w jego obszarze.

INTERREG IVC CELE I PRIORYTETY

Imię, nazwisko i tytuł/stopień KOORDYNATORA (-ÓW) kursu/przedmiotu zatwierdzającego protokoły w systemie USOS dr Bożena M.

POLSKA AKADEMIA NAUK Rejestr instytutów naukowych Nr rejestru: RIN- II - 65/08 DZIAŁ I OZNACZENIE INSTYTUTU

PLAN DZIAŁANIA KT 17 ds. Pojazdów i Transportu Drogowego

Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.

Anna Tuz Zastępca Dyrektora Departamentu Informacji Europejskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych

PROGRAM MIASTO ŚWIADOME

Adaptacja małych i średnich miast do zmian klimatu

Kształtowanie krajobrazu dla przyrody i rozwoju regionalnego: Możliwości zielonej infrastruktury

efektywności instytucji publicznych

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W ROKU AKADEMICKIM 2013/2014 i 2013/2014

Wpływ decyzji międzynarodowych na poziom lokalny

Rekomendacje dotyczące działań na rzecz inteligentnego, zrównoważonego i inkluzyjnego rozwoju województwa mazowieckiego

Kategoria. Nazwa podmiotu.. Nazwisko oceniającego Liczba Kryterium oceny

Plan ewaluacji Modułu specjalizacyjnego Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar, ewaluacja i zarządzanie

ZARZĄDZANIE KRA JOBRAZEM W MIEŚCIE INTELIGENTNYM

Przedstawiciel branży OZE. Podstawy prawne OZE

Koalicja na rzecz Gospodarki Obiegu Zamkniętego

SEMINARIUM EKSPERCKIE

Akademia Dziedzictwa. Strona 1

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska

Przeprowadzono I etap konsultacji z jednostkami samorządu terytorialnego. Uzgodniono z Wojewodą Śląskim i Wojewódzkim Państwowym Inspektorem

Firmy, pracodawcy i menedżerowie wobec problemu starzenia się personelu - wyniki badań. Elżbieta Korzeniowska

Które i jakie organizacje będą zobowiązane do wyznaczenia inspektora ochrony danych (IOD/DPO)

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji

Projekt systemowy PARP Partnerstwo publiczno-prywatne

Transport i mobilność miejska wyzwania dla miast

Projekt THE ISSUE jako platforma współpracy w zakresie interdyscyplinarnych badań na rzecz innowacyjnych rozwiązań transportowych

Przypomnienie celów i metodyki cyklu Konferencji PG i gospodarka Pomorza wspólne wyzwania rozwojowe

System zintegrowanego zarządzania dla zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym

KRYTERIA OCENY ZADAŃ. w ramach konkursów grantowych

Nowe strategie dotyczące biogospodarki w Polsce

Strategia badawcza Katedry Socjologii Ogólnej i Antropologii Społecznej WH AGH

KOŁO NAUKOWE SOZOLOGÓW

Europejska inicjatywa dotycząca przetwarzania w chmurze. budowanie w Europie konkurencyjnej gospodarki opartej na danych i wiedzy

Chemss2016 Seminarium. Zintegrowana Ocena Wpływu wprowadzenie dla nowych i istniejących przedsiębiorstw

Gdańsk w nowej perspektywie. zagospodarowania przestrzennego. Raport z debat (kwiecień-czerwiec 2015)

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie...

Jako odbiorców rezultatów Projektu wytypowano szereg instytucji i władz: Realizacja Projektu przewidziana jest do końca 2021 roku.

ROZWOJ MIEJSKI. Standardy unijne i propozycje modelowe

Miejskie Przestrzenie Zieleni

Aktywne formy kreowania współpracy

Marketing miejsc: marka wizerunek tożsamość. Dr Sylwia Dudek-Mańkowska

METODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA

Polityka ochrony środowiska. Tomasz Poskrobko

Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego

TARGI POL-ECO-SYSTEM strefa ograniczania niskiej emisji października 2015 r., Poznań. niskoemisyjnych". Supported by:

Propozycje Federacji do Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata Jan M. Grabowski. Toruń, 15 stycznia 2013 roku

Zmieniaj siebie i świat! Bądź wolontariuszem! Bądź wolontariuszem! Zmieniaj siebie i świat!

Współpraca miast na szczeblu europejskim PROJEKTY URBACT W POLSCE

ZASOBY TERENÓW ZIELENI ORAZ IDEA ŁĄDU PRZESTZRENNEGO JAKO DETERMINANTY POLITYKI PRZESTRZENNEJ MIASTA NA PRZYKŁADZIE POZNANIA

Intensywny kurs Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce Oferta współpracy dla firm

Rola zrównoważonych planów mobilności miejskiej (SUMP) w procesie budowy infrastruktury transportowej (projekt ENDURANCE) Dr Krzysztof Buczkowski

załoŝenia metodologiczne i organizacyjne Opracowany grudzień 2007 r.

Tadeusz J. Chmielewski

CIVITAS PROSPERITY. Wspieranie władz lokalnych i krajowych dla poprawy jakości oraz tworzenia Planów Zrównoważonej Mobilności Miejskiej

Współczesne zagrożenia cywilizacyjne czasu wojny i pokoju. Prowadzący (dr Dariusz Kotarski)

Studia II stopnia Kierunek Gospodarka Przestrzenna

JAKA JEST I JAKA POWINNA BYĆ WIELKOŚĆ POLSKIEJ POMOCY?

STUDIUJESZ SOCJOLGIĘ?

Komunikacja społeczna w tworzeniu i funkcjonowaniu obszarów Natura 2000

KONCEPCJA ZAŁOŻYCIELSKA i ZAPROSZENIE

Program promocji modułu

Strategia zarządzania kapitałem ludzkim Biznes społecznie odpowiedzialny (CSR)

Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego

Nowe narzędzia pozycjonowania uczelni założenia U-Map i U-Multirank. Szansa, czy zagrożenie dla polskich uczelni?

Transkrypt:

Jakub Kronenberg, Tomasz Bergier i Karolina Maliszewska (2011), Usługi ekosystemów jako warunek zrównoważonego rozwoju miast przyroda w mieście w działaniach Fundacji Sendzimira, w: Marek Kosmala (red.), Miasta wracają nad wodę, Toruń: PZIiTS, 279 285. Usługi ekosystemów jako warunek zrównoważonego rozwoju miast przyroda w mieście w działaniach Fundacji Sendzimira Jakub Kronenberg, Uniwersytet Łódzki Tomasz Bergier, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Karolina Maliszewska, Fundacja Sendzimira Streszczenie Poniższy tekst przedstawia szeroko zakrojone działania edukacyjno-praktyczne, prowadzone przez Fundację Sendzimira, których celem jest wzrost świadomości nt. znaczenia usług ekosystemów w polskich miastach. Prezentowany projekt przedstawia systemowe podejście do wykorzystania przyrody w mieście, zwracające uwagę na powiązania poszczególnych jej elementów z jakością życia w miastach i sytuacją finansową miast. Projekt przyczynia się do wypracowania modelowych praktyk wykorzystania usług ekosystemów na rzecz zrównoważonego rozwoju miast oraz ich popularyzacji. 1. Wprowadzenie Usługi lub świadczenia ekosystemów (ang. ecosystem services) to pojęcie, którego popularność gwałtownie rośnie w ostatnich latach. Odnosi się do korzyści, jakie społeczeństwo i gospodarka czerpią ze środowiska. Środowisko jako dostawca usług staje się bardziej oczywistym partnerem dla decydentów na różnych poziomach, w tym na poziomie lokalnym. Dzięki takiej zmianie postrzegania środowiska, bardziej wyraźna staje się potrzeba jego ochrony. Władze miast mogą umiejętnie wykorzystać usługi ekosystemów miejskich lub mogą ten potencjał zaprzepaścić, doprowadzając do degradacji środowiska. Usługi ekosystemów dzielone są na cztery kategorie (polskie tłumaczenia nazw kategorii za (Mizgajski, 2010)): 1. podstawowe (supporting), które umożliwiają życie i funkcjonowanie innych elementów ekosystemów, w tym człowieka, np. produkcja tlenu przez rośliny w miastach; 2. zaopatrujące (provisioning), polegające na dostarczaniu dóbr, takich jak woda ze studni głębinowych lub piasek pozyskiwany z dna rzeki w mieście; 3. regulacyjne (regulating), związane z regulowaniem lokalnego mikroklimatu lub retencją wody przez drzewa i przeciwdziałaniu powodziom przez naturalne tereny zalewowe; 4. kulturowe (cultural), odnoszące się do walorów estetycznych, rekreacyjnych, edukacyjnych itp. Usługi dostarczane przez różne rodzaje ekosystemów są ze sobą wzajemnie powiązane. Zagrożenia dla poszczególnych ekosystemów wiążą się więc z zagrożeniami dla dostarczanych przez nie usługa, ale też z zagrożeniami dla usług ekosystemów powiązanych. Przykładem może być uszczelnianie powierzchni w miastach problem, który jednocześnie dotyczy terenów zielonych i wody. Uszczelnienie prowadzi do pogorszenia się warunków życia roślin w mieście, a w konsekwencji do niekorzystnych zmian mikroklimatu oraz wzrostu temperatur latem i spadku zimą (i związanych z tym kosztów chłodzenia w lecie i ogrzewania zimą). Degradacja terenów zielonych w mieście wiąże się też z pogarszaniem się jakości powietrza, a wraz z tym i jakości życia. Ograniczane są możliwości rekreacji i efektywnej regeneracji organizmu ludzkiego. W Europie Zachodniej ponoszone są wysokie koszty rozszczelniania powierzchni miast, w Polsce wciąż możemy uniknąć problemów z tym związanych, jeśli tam gdzie jest to możliwe utwardzać powierzchni nie będziemy i zachowamy bezpieczny udział terenów biologicznie czynnych. Problemy ekosystemów miejskich w Polsce pokazują, że władze polskich miast nie zdają sobie sprawy z wartości dostarczanych przez te ekosystemy usług. W krajach rozwiniętych coraz bardziej powszechną praktyką jest wycena wartości usług ekosystemów miejskich i uwzględnianie jej wyników w decyzjach 1

dotyczących rozwoju miast. Przekłada się to na wyższą jakość życia w miastach, a także oszczędności wynikające z braku konieczności dokonywania niektórych inwestycji (ich funkcje z powodzeniem mogą być dostarczane przez sprawnie działające ekosystemy), np. retencja wody i poprawa mikroklimatu, zmniejszone nakłady na oczyszczanie ścieków związane z zatrzymaniem wody na terenach zielonych w mieście, cień i ochrona przed wiatrem, możliwość rekreacji, poprawa samopoczucia i efektywności pracy, brak konieczności budowy drogich systemów chroniących przed hałasem komunikacyjnym dzięki istnieniu pasów zieleni itp. 2. Projekt Usługi ekosystemów jako warunek zrównoważonego rozwoju miast Projekt łączy edukację z praktyką, zgodnie z filozofią działania Fundacji Sendzimira (Bergier i in., 2010a,b). Bezpośrednim odbiorcą działań edukacyjnych jest grupa młodych profesjonalistów zrównoważonego rozwoju studentów ostatnich lat studiów, absolwentów i młodych pracowników. Pośrednim odbiorcą działań edukacyjnych są urzędnicy i inne osoby podejmujące decyzje dotyczące usług ekosystemów w miastach lub mające inny wpływ na te decyzje (np. jako interesariusze korzystający z możliwości uczestnictwa w procesach partycypacyjnych). Poprzez działania edukacyjne, projekt odpowiada na podstawowy problem, jakim jest brak świadomości nt. znaczenia usług ekosystemów w polskich miastach oraz szereg innych barier instytucjonalnych dla ich wykorzystania na rzecz zrównoważonego rozwoju miast. Działania praktyczne odnoszą się do drzew przyulicznych w miastach jako przykładu dostawcy usług. W szczególności działania te dotyczą drzew w mieście Łodzi, które zostało wybrane na partnera projektu ze względu na powszechne postrzeganie go jako szarego i zaniedbanego, dla którego w związku z tym wykorzystanie usług ekosystemów mogłoby stanowić szczególną szansę na poprawę jakości życia mieszkańców i jednocześnie na poprawę wizerunku. Łódź jako jedno z dwóch polskich miast ubiegała się zresztą bezskutecznie o tytuł Europejskiej Zielonej Stolicy w konkursie na lata 2012 i 2013. Rycina 1 Struktura projektu Usługi ekosystemów jako warunek zrównoważonego rozwoju miast Główne działania realizowane w ramach projektu zostały opisane poniżej, a powiązania między nimi ilustruje rycina 1. Projekt budowany jest od podstaw, które polegają na zdobywaniu i porządkowaniu wiedzy z zakresu zrównoważonego rozwoju oraz usług ekosystemów w miastach. Źródłami wiedzy są prowadzone w ramach projektu badania, literatura przedmiotu, informacje dotyczące prowadzonych już w Polsce i za granicą działań mających na celu zrównoważone korzystanie z usług ekosystemów w miastach, dyskusje ze światowymi autorytetami z tego obszaru, a także wiedza przekazywana przez partnerów 2

projektu. Z praktycznego punktu widzenia najbardziej istotnymi elementami projektu są procesy, obejmujące generowanie innowacji mających zwiększyć stopień świadomego i zrównoważonego wykorzystania usług ekosystemów w polskich miastach oraz propagowanie tych innowacji. Propagowaniu innowacji służą produkty w postaci raportu dla współpracujących z Fundacją Sendzimira władz miasta Łodzi oraz dwóch poradników prezentujących zagadnienia usług ekosystemów w miastach i ich wartości. Trzonem projektu są działania edukacyjne prowadzone w ramach cyklu kursów Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce. Pierwsze dwa to kursy prowadzone przez internet (e-learning), a trzeci jest stacjonarną, trzytygodniową akademią letnią. E-learning 1 to ogólny kurs stanowiący wprowadzenie do tematyki zrównoważonego rozwoju (udział wzięło w nim ok. 260 osób). E-learning 2 dotyczy praktycznych aspektów związanych z realizacją koncepcji zrównoważonego rozwoju (ok. 65 osób). Uczestnicy tego etapu pracują m.in. nad zadaniami związanymi z tematem przewodnim kursu prowadzą wywiady z ekspertami zajmującymi się drzewami w miastach, a także zbierają informacje nt. dobrych praktyk wykorzystania usług ekosystemów w miastach. Działania te stanowią wkład do procesu generowania innowacji, koncentrującego się w czasie trwania akademii letniej (w której uczestniczy ok. 28 osób wybranych spośród uczestników e-learningu). Kolejną formą budowania podstaw dla procesu generowania innowacji są dwa badania realizowane w ramach projektu. Pierwsze dotyczy barier instytucjonalnych dla zachowania drzew w miastach i sposobów pokonywania tych barier. Tematem drugiego jest wycena wartości ekonomicznej drzew przyulicznych w centrum Łodzi. 1. Badanie dotyczące barier odwołuje się do zmniejszającej się ilości drzew przyulicznych w obszarach centralnych dużych miast w Polsce i związanego z tym wzrostu kosztów społecznych i ekonomicznych. Koszty wynikają z negatywnego wpływu na środowisko i zdrowie ludzkie wywieranego przez rosnące natężenie ruchu ulicznego oraz przemysł (koszty rosną ponieważ negatywnemu wpływowi nie mogą przeciwdziałać coraz mniej liczne drzewa przyuliczne). W efekcie obniża się jakość życia w obszarach centralnych miast, przyczyniając się również do degradacji społecznej niektórych z nich. Celem badania jest identyfikacja instytucjonalnych barier 1 dla zachowania lub wzrostu ilości drzew w obszarach centralnych dużych miast w Polsce oraz sposobów usuwania tych barier. Bariery instytucjonalne (administracyjne i społeczne) stanowią bowiem przyczynę bardziej powszechnie omawianych zjawisk utrudniających życie drzew w miastach związanych z rozwojem transportu i infrastruktury (np. zasolenie i wysuszenie gleb, zanieczyszczenie powietrza). Badanie wykorzystuje metodę indywidualnego wywiadu kwestionariuszowego, w którym respondentami są eksperci zajmujący się problematyką drzew w mieście. 2. Brak znajomości wartości ekonomicznej drzew ogranicza możliwość podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących zieleni miejskiej. Tymczasem istnieje wiele metod wyceny dóbr nierynkowych, które mogą zostać wykorzystane do określenia wartości drzew w mieście (por. Czajkowski, 2010). Jedną z tych metod jest metoda wyboru warunkowego, która została wykorzystana do wyceny drzew przyulicznych w centrum Łodzi. Metoda ta wymaga stworzenia hipotetycznych scenariuszy dotyczących zmian ilości lub jakości badanego dobra w przypadku Łodzi są to scenariusze dotyczące zmian ilości drzew (kontynuacja trendu spadkowego, status quo, wzrost ilości drzew). Badani mieszkańcy miasta oceniają, ile byliby skłonni zapłacić za realizację scenariusza zakładającego wzrost ilości drzew, pod warunkiem, że pojawiłaby się taka możliwość. Wiedza niezbędna do dalszego generowania innowacji pochodzi również od partnerów projektu. Do partnerów merytorycznych projektu należą: Uniwersytet Łódzki; 1 Pojęcie barier instytucjonalnych zaczerpnięte zostało z ekonomii instytucjonalnej, która często odwołuje się do związków między gospodarką, społeczeństwem i środowiskiem jako jednego z obszarów, w których te niedoskonałości szczególnie silnie dają o sobie znać (por. np. Opschoor, 1996). Niedoskonałości administracyjne obejmują problemy takie jak brak odpowiednich polityk, strategii lub innych działań, które mogłyby rozwiązać dany problem; problemy z podejmowanymi działaniami (np. nieodpowiednie cele lub narzędzia); problemy z wdrażaniem polityk spowodowane nieodpowiednimi działaniami urzędników. W skrócie niedoskonałości administracyjne wynikają z braku odpowiednich działań podejmowanych przez administrację, co z kolei może być wywołane brakiem odpowiedniej wiedzy lub możliwości instytucjonalnych. Niedoskonałości społeczne dotyczą braku społecznej mobilizacji lub mandatu do działania (umożliwienia społeczeństwu brania udziału w podejmowaniu decyzji partycypacji społecznej). 3

Międzynarodowy Instytut PAN Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii pod auspicjami UNESCO; Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie; Program Uniwersytetu Bałtyckiego (Baltic University Programme); Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa; Fraunhofer-Zentrum für Mittel- und Osteuropa; Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Łodzi. Projekt realizowany jest pod patronatem: międzynarodowej organizacji Samorządy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (ICLEI); Unii Metropolii Polskich; Prezydent Miasta Łodzi; Marszałka Województwa Łódzkiego. Kolejną formą współpracy z ekspertami i budowania wiedzy niezbędnej do wykorzystania usług ekosystemów na rzecz zrównoważonego rozwoju polskich miast jest międzynarodowe seminarium naukowe zatytułowane Synthesizing different perspectives on the value of urban ecosystem services (15 16.07.2011, Uniwersytet Łódzki). Celem seminarium jest wymiana wiedzy między naukowcami z kilkunastu krajów zajmującymi się problematyką usług ekosystemów w miastach w oparciu o najbardziej aktualne wyniki badań. Dodatkowym celem seminarium jest uzyskanie wkładu uznanego grona ekspertów do dyskusji nt. zarządzania usługami ekosystemów w Łodzi (w ramach poświęconej temu tematowi sesji). Wiedza zdobyta przez uczestników kursów z cyklu Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, wyniki badań, a także efekty współpracy z partnerami, patronami i naukowcami z kraju i zagranicy stanowią podstawę procesu generowania innowacji. Jego kulminacyjnym elementem jest akademia letnia (lipiec 2011). Akademia stanowi okazję do intensyfikacji współpracy i dyskusji z lokalnymi partnerami w Łodzi oraz organizacji spotkań z udziałem mieszkańców i innych interesariuszy (w tym warsztatu edukacyjnopartycypacyjnego nt. usług ekosystemów). Efektem akademii jest raport dla władz miasta, zawierający główne wskazówki dotyczące zrównoważonego wykorzystania usług ekosystemów w Łodzi. Propagowaniem innowacji, w tym głównych wniosków z raportu zajmować się będą patroni medialni projektu (krajowi i lokalni). Temu samemu celowi choć na poziomie znacznie bardziej merytorycznym służyć będą dwie publikacje, które zostaną wydane na początku 2012 roku: poradnik dotyczący usług ekosystemów w miastach odwołujący się do innowacji wygenerowanych w ramach projektu oraz polskojęzyczna wersja poradnika dla miast powstałego w ramach międzynarodowego projektu TEEB. 2 1. Poradnik zatytułowany Przyroda w mieście. Usługi ekosystemów jako warunek zrównoważonego rozwoju miast będzie skierowany do władz miejskich i innych decydentów na szczeblu lokalnym, a także przedstawicieli organizacji pozarządowych i innych zainteresowanych tym tematem. W czytelny i interesujący sposób zaprezentowane zostaną najważniejsze zagadnienia związane z identyfikacją, wyceną i zarządzeniem usługami ekosystemów miejskich. Przedstawione zostaną również wyniki aktualnych badań naukowych z tego zakresu, a także analiza barier instytucjonalnych dla dobrego zarządzania usługami ekosystemów miejskich w Polsce. Poruszona zostanie również tematyka znaczenia partycypacji mieszkańców miasta w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania usługami ekosystemów. Poradnik będzie zawierał zbiór praktycznych zaleceń dla urzędników podejmujących decyzje dotyczące przyrody w mieście. Dopełnieniem treści będzie zbiór dobrych praktyk pokazujących inspirujące przykłady zarządzania usługami ekosystemów miejskich z Polski i z zagranicy. Poradnik zostanie wydany w cyklu wydawniczym Fundacji Sendzimira: Zrównoważony Rozwój Zastosowania. 2. Tłumaczenie poradnika TEEB Manual for Cities przeniesie na polski grunt syntezę najbardziej istotnych wniosków projektu TEEB. TEEB (od ang. The Economics of Ecosystems and Biodiversity) to najbardziej znane międzynarodowe przedsięwzięcie dotyczące ochrony przyrody w ostatnich latach. Projekt jest realizowany na wielką skalę od roku 2007, zaangażowały się w niego dziesiątki naukowców i ekspertów z całego świata. Dotyczy konieczności wyceny wartości usług dostarczanych ludzkości przez przyrodę i proponuje konkretne rozwiązania z tego zakresu, 2 Obie publikacje zostaną udostępnione w wersji elektronicznej na stronie internetowej Fundacji Sendzimira <www.sendzimir.org.pl>. 4

dostosowane do potrzeb różnych grup decydentów. Produkty projektu TEEB cztery obszerne raporty, zbiór studiów przypadku oraz kilka drobniejszych publikacji spotkały się z dużym zainteresowaniem w większości krajów rozwiniętych. Stało się tak dzięki szerokiemu poparciu dla projektu TEEB udzielonemu przez wiele ważnych instytucji międzynarodowych. Projekt został zainicjowany na najwyższym szczeblu międzypaństwowym (przez władze Niemiec i Unii Europejskiej), uzyskał wsparcie instytucjonalne ONZ (UNEP) i wielu innych organizacji (Komisja Europejska, agendy rządowe kilku krajów wysoko rozwiniętych, IUCN). 3. Zakończenie Prezentowane działania stanowią spójną całość, a powiązania między poszczególnymi elementami wskazują na kompleksowość zagadnienia zrównoważonego rozwoju. Zachowanie usług ekosystemów zapewniając możliwość korzystania z nich przyszłym pokoleniom odnosi się zresztą do sedna tej koncepcji. Jest nią przecież zaspokajanie potrzeb obecnego pokolenia w sposób, który nie ogranicza przyszłym pokoleniom możliwości zaspokojenia ich potrzeb (World Commission on Environment and Development, 1991; por. też Kronenberg i Bergier, 2010). Ponadto, zachowanie przyrody w miastach stanowi szczególny przykład zrównoważonego rozwoju: Otrzymywanie ciągłych korzyści z obecności drzew na terenach miast wymaga udziału społeczeństwa, ponieważ miejskie tereny zieleni nie odnawiają się samoczynnie (Szczepanowska, 2007, s. 251). Biorąc pod uwagę, że decyzje polityczne i gospodarcze podejmowane są współcześnie przede wszystkim w oparciu o przesłanki ekonomiczne, potrzebna jest informacja wskazująca na gospodarcze i społeczne znaczenie przyrody w mieście, w tym wycena, pozwalająca na włączenie usług ekosystemów do rachunków ekonomicznych i długoterminowego planowania i zarządzania zasobami miast. Literatura Bergier, T., Kronenberg, J., Maliszewska, K. (2010a), Analiza dobrych przykładów wprowadzania zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwach łącznie z edukacją studentów. W: B. Poskrobko (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju: Edukacja dla ładu ekonomicznego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok Wrocław, s. 393 405. Bergier, T., Kronenberg, J., Maliszewska, K. (2010b), Szkoła letnia Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce dwanaście lat doświadczeń. W: T. Borys (red.), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju: Główne problemy, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok Wrocław, s. 393 405. Czajkowski, M. (2010). Nierynkowe metody wyceny. W: J. Kronenberg, T. Bergier (red.), Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków, s. 14 16. Kronenberg, J., Bergier, T. (red.) (2010), Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Fundacja Sendzimira, Kraków. Mizgajski, A. (2010), Świadczenia ekosystemów jako rozwijające się pole badawcze i aplikacyjne, Ekonomia i Środowisko, 37, s. 10 19. Opschoor, J. B. (1996), Institutional change and development towards sustainability. W: R. Costanza, O. Segura, & J. Martínez-Alier (red.), Getting Down to Earth: Practical Applications of Ecological Economics, Island Press, Washington, D.C., s. 327 350. Szczepanowska, H. B. (2007), Wycena wartości drzew na terenach zurbanizowanych, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa. World Commission on Environment and Development (1991), Nasza wspólna przyszłość, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. 5