Transport zwierząt rzeźnych dr inż. Krzysztof Tereszkiewicz
Akty prawne Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97 (obowiązuje od 5 stycznia 2007) Ustawa z 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r., Nr 106, poz. 1002 z późn. zm.); Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. Nr 69 poz. 165 z późn. zm.).
Konsumenci europejscy coraz bardziej troszczą się o warunki dobrostanu zwierząt Cały wysiłek producenta zwierząt może być zniweczony poprzez niewłaściwe ich traktowanie w czasie obrotu przedubojowego [Wajda 2004]
Stres transportowy OBJAWY STRESU TRANSPORTOWEGO; Przyśpieszenie akcji serca, Przyśpieszenie tętna, Zwiększenie liczby oddechów, Przyśpieszenie przemiany materii, Osłabienie organizmu, Wzrost temperatury ciała. SKUTKI STRESU TRANSPORTOWEGO: Upadki zwierząt Ubytki masy ciała, Urazy i uszkodzenia skóry, Wady jakościowe mięsa.
Stres transportowy
Gatunkowa odporność na stres transportowy (malejąco) bydło dorosłe Owce Kozy Konie Cieleta Świnie Drób
UPADKI TUCZNIKÓW W CZASIE OBROTU PRZEDUBOJOWEGO W USA % Kraje UE od 0,03% do 0,5% (Kołacz 2003) Polska płd wsch 0.015 (Tereszkiewicz i wsp. 2004)
UBYTKI MASY CIAŁA I ODSETEK TUCZNIKÓW Z OBRAŻENIAMI W ZALEŻNOŚCI OD ODLEGŁOŚCI TRANSPORTU (Tereszkiewicz i wsp. 2004) % 50 87,50 45 90 40 80 35 70 30 60 82,50 71,20 67,50 50 25 % 20 40 15 30 10 20 10 5 0 0 1 2 3 4 5 6 7 wielkość ubytków masy ciała (kg) 100 km 200 km 300 km 8 9 10 100 200 300 odległość transportu (km) 400 km CZAS OBROTU (h) UBYTKI MASY CIAŁA (%) 6 3,30 12 4,70 24 7,40 48 8,10 72 9,20 (Borzuta 1998) 400
UBYTKI MASY CIAŁA PODCZAS TRANSPORTU DOROSŁEGO BYDŁA RZEŹNEGO CZAS OBROTU (h) UBYTKI MASY CIAŁA (%) 12 4,30 24 8,00 48 8,90 72 9,10 96 9,40 (Wajda 1998)
Etapy obrotu przedubojowego zwierząt rzeźnych 1. 2. 3. 4. Odbiór zwierząt z farmy (załadunek) Przewóz do zakładu ubojowego Wyładunek Wypoczynek przedubojowy
Dokumenty w transporcie zwierząt 1. 2. 3. 4. Świadectwo miejsca pochodzenia zwierząt Świadectwo zdrowia zwierząt Lista identyfikacyjna zwierząt Plan trasy
PODSTAWOWE ZASADY TRANSPORTU ZWIERZĄT Zwierzęta do transportu należy przygotować (kondycyjnie, żywieniowo), Zwierzęta muszą być zaopatrzone w świadectwo miejsca pochodzenia, Transportować można tylko zwierzęta zdrowe, nie wykazujące objawów klinicznych choroby, Zabrania się transportu samic w wysokiej ciąży, Zwierzęta różnych gatunków należy transportować oddzielnie, Grupy transportowe zestawiać, z osobników o zbliżonej masie ciała, Zwierzęta duże zwłaszcza konie powinny być transportowane na uwięzi, Osobniki męskie niekastrowane należy oddzielić od samic, Osobniki agresywne należy transportować indywidualnie, W czasie transportu należy zapewnić zwierzętom minimalną powierzchnie podłogi
NORMY POWIERZCHNI PODŁOGI W TRANSPORCIE ŚWIŃ PROSIĘTA 0,25 m2/sztukę, WARCHLAKI 0,30 m2/sztukę, ŚWINIE O MASIE 60 80 kg 0,35m2/sztukę, ŚWINIE O MASIE 80 100 kg 0,40m2/sztukę, ŚWINIE O MASIE 100 150 kg 0,50m2/sztukę, ŚWINIE O MASIE POWYŻEJ 150 kg 0,60m2/sztukę,
NORMY POWIERZCHNI PODŁOGI W TRANSPORCIE BYDŁA Masa ciała zwierząt (kg) Powierzchnia podłogi (m2/sztukę) Do 55 55 110 110 200 200 300 300 400 400 500 500 700 Powyżej 700 0,30 0,40 0,70 0,70 0,95 0,95 1,05 1,05 1,30 1,30 1,50 1,50 1,60 Powyżej 1,60
NORMY POWIERZCHNI PODŁOGI W TRANSPORCIE OWIEC I KÓZ Masa ciała zwierząt (kg) Powierzchnia podłogi (m2/sztukę) Do 35 35 55 Powyżej 55 0,20-0,30 0,30-0,40 0,40 0,75
NORMY POWIERZCHNI PODŁOGI W TRANSPORCIE KONI KATEGORIA KONI Powierzchnia podłogi (m2/sztukę) Źrebaki do 6 mies. Kucyki Konie młode 6 24 mies. Konie dorosłe 1,40 1,00 1,20 1,50 1,75
W celu sprawdzenia pojemności trzeba znać: Dostępną dla zwierząt powierzchnię całkowitą w m2 A Liczbę zwierząt N Wagę załadunku w kilogramach L W pojeździe znajduje się 35 sztuk bydła (N), waga załadunku wynosi 12 560 kg (L). Zwierzęta są załadowane na powierzchnię całkowitą wynoszącą 24 m2(a).
Powierzchnia / zwierzę Y = 24 m2 / 35 = 0,686 m Średnia waga / zwierzę W = 12 560 kg /35 = 359 kg 2 Minimalna powierzchnia wymagana na mocy dyrektywy na jedną sztukę bydła o wadze 300-400 kg wynosi 1,05-1,30m2 POJAZD JEST PRZEŁADOWANY!
Wymagania dla środków transportu zwierząt
Pojazdy muszą być zabezpieczone przed wydostaniem się zwierząt. Pojazdy muszą być skonstruowane w taki sposób, aby uniknąć zranienia lub zbędnego cierpienia zwierząt.
Podłoga musi być pokryta ściółką lub wyposażona w system zapewniający wchłanianie odchodów zwierząt.
Wystarczająca przestrzeń między głowami zwierząt a poziomem znajdującym się powyżej.
Pojazdy muszą być tak skonstruowane, aby ochraniać zwierzęta przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i znacznymi różnicami w warunkach klimatycznych.
Pojazd musi być wyposażony w odpowiedni system wentylacyjny, który może być używany zarówno w czasie postoju pojazdu, jak też w czasie jego poruszania się. Przed wyruszeniem w podróż należy sprawdzić czy wentylacja działa prawidłowo
Jeżeli pojazd nie jest wyposażony w mechaniczny system wentylacji, w pojeździe musi być utrzymywany zakres tempartury od 5 do 30 C. W tym celu pojazd musi być wyposażony w system kontroli temperatury.
W każdej chwili musi być możliwy bezpośredni dostęp do wszystkich transportowanych zwierząt w celu ich inspekcji oraz zapewnienia im odpowiedniej opieki.
Tak nie należy!
Wypoczynek przedubojowy Po zakończonym transporcie zwierzęta rzeźne gromadzone są w pomieszczeniach przedubojowych ( magazyn żywca), w których powracają do równowagi fizjologicznej. Optymalny czas gromadzenia zwierząt wynosi 2 4 godziny. Zasady: Zagwarantować zwierzętom spokój, zapewnić odpowiednią powierzchnię (świnie 1m2, bydło 3m2, owce, kozy, 0,7m2) Zapewnić dostęp do wody, Zapewnić odpowiedni mikroklimat, Odizolować zwierzęta wykazujące objawy chorobowe lub kontuzje, Ograniczyć czas oczekiwania na ubój.
Trzoda chlewna Maksymalnie 24-godzinny transport 24 godziny odpoczynku, stały dostęp do wody
Metody utrwalania mięsa i przetworów mięsnych FIZYCZNE NISKIE TEMPERATURY - chłodzenie - mrożenie - liofilizacja WYSOKIE TEMPERATURY -suszenie -parzenie -gotowanie -smażenie -duszenie -pieczenie -pasteryzacja -sterylizacja