Program rewitalizacji dla Miasta Jordanowa

Program rewitalizacji dla Miasta Jordanowa na lata 2007-2015 Kraków, listopad 2007 r.

Dokument na zlecenie Urzędu Miasta w Jordanowie opracował zespół w składzie: Dr inŝ. Anna OSTRĘGA Dr inŝ. Wiesław WAŃKOWICZ Mgr inŝ. arch. Zbigniew ŚNIEśEK Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Instytut Rozwoju Miast w Krakowie ID Biuro Projektów w Krakowie Ze strony Urzędu Miasta do konsultacji Programu rewitalizacji powołany został przez Burmistrza Miasta Jordanowa zespół w składzie: 1 Mgr inŝ. Krzysztof BIGOSIŃSKI Sekretarz Miasta 2 Mgr inŝ. Teresa BEDNARZ 3 Mgr inŝ. Tadeusz KRAWCZYK 4 Jan GRINGRAS 5 Mgr Marzena MIEZIEWSKA-DROBNY Inspektor ds. Budownictwa i Ochrony Środowiska Inspektor ds. Geodezji i Zarządzania Nieruchomościami Kierownik Referatu Gospodarczo- Inwestycyjnego Inspektor ds. Zamówień Publicznych i Pozyskiwania Środków Finansowych Kierownik zespołu- Dr inŝ. Anna OSTRĘGA...

SPIS TREŚCI PODSTAWA FORMALNA OPRACOWANIA... 4 PRZEDMIOT OPRACOWANIA I METODYKA PRACY... 4 SŁOWNIK... 5 SYNTEZA OPRACOWANIA... 6 1. Charakterystyka miasta Jordanowa... 8 1.1. Lokalizacja... 8 1.2. Jordanów wczoraj i dziś... 8 1.3. Zagospodarowanie przestrzenne... 11 1.4. Sfera mieszkaniowa... 13 1.5. Infrastruktura techniczna... 13 1.6. Sytuacja społeczna... 14 1.7. Sytuacja gospodarcza... 17 1.8. Baza turystyczno wypoczynkowa... 18 2. Analiza SWOT dla obszarów problemowych... 20 3. ZałoŜenia Programu rewitalizacji... 21 3.1. Cele Programu rewitalizacji i sposoby ich realizacji... 21 3.2. Zasięg terytorialny Programu rewitalizacji i uzasadnienie jego granic... 21 3.3. Strefa Rynku... 25 3.3.1. Charakterystyka obszaru... 25 3.3.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego... 25 3.3.3. Stan własności... 26 3.3.4. Wytyczne dla rewitalizacji strefy Rynku... 29 3.4. Placówki edukacyjne... 34 3.4.1. Charakterystyka obiektów... 34 3.4.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego... 34 3.4.3. Stan własności... 34 3.4.4. Wytyczne dla rewitalizacji... 35 3.4.5. Zadania proekologiczne realizowane w placówkach edukacyjnych... 36 3.5. Teren Ośrodka ASTRA - rozwój infrastruktury turystyczno - wypoczynkowej... 37 3.5.1. Charakterystyka obszaru i obiektów... 37 3.5.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego... 37 3.5.3. Stan własności... 38 3.5.4. Wytyczne dla rewitalizacji Ośrodka ASTRA i rozbudowy bazy turystyczno-wypoczynkowej... 38 3.5.5. Forma realizacji przedsięwzięcia... 39 3.6. Teren Zakładów Komunalnych - adaptacja na mieszkania socjalne... 39 3.6.1. Charakterystyka obiektu... 39 3.6.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego... 39 3.6.3. Stan własności... 40 3.6.4. Wytyczne dla rewitalizacji... 40 4. Czas realizacji Programu... 41 5. Nawiązanie do dokumentów strategicznych i planistycznych... 41 6. Harmonogram prac i plan finansowy... 43 6.1. Strefa Rynku... 43 6.2. Placówki edukacyjne... 47 6.3. Teren Ośrodka ASTRA - rozwój infrastruktury turystyczno wypoczynkowej... 47 6.4. Teren Zakładów Komunalnych - adaptacja na mieszkania socjalne... 47 7. Planowane wskaźniki produktów, rezultatów i oddziaływania... 48 8. Zarządzanie procesem rewitalizacji... 50 9. Literatura i źródła informacji... 56 Załączniki Dokumentacja fotograficzna (płyta CD) Raport z warsztatów z Beneficjentami Informacje o Programie rewitalizacji z prasy i internetu

PODSTAWA FORMALNA OPRACOWANIA Podstawą opracowania jest umowa nr RGI 340/u/07/18 zawarta w dniu 16 kwietnia 2007 r. pomiędzy Gminą Miasto Jordanów - Urzędem Miasta Jordanowa, z siedzibą 34-240 Jordanów, ul. Rynek 1, reprezentowaną przez Burmistrza Jordanowa Pana mgr inŝ. Kazimierza Hajdę, a Fundacją Nauka i Tradycje Górnicze z siedzibą na Wydziale Górnictwa i GeoinŜynierii Akademii Górniczo-Hutniczej im. St. Staszica, 30-059 Kraków al. Mickiewicza 30, reprezentowaną przez prof. dr hab. inŝ. Jerzego Klicha. PRZEDMIOT OPRACOWANIA I METODYKA PRACY Przedmiotem opracowania jest sporządzenie Programu rewitalizacji dla Miasta Jordanów, w zakresie terytorialnym określonym w rozdziale trzecim. Celem programu jest wyznaczenie najistotniejszych zadań, których realizacja przyniesie przywrócenie funkcjonalności i poprawę ładu przestrzennego wyznaczonym obszarom miasta, które utraciły swoje znaczenie w wyniku destruktywnej działalności człowieka oraz przede wszystkim poprzez intensywne przemiany społeczno-gospodarcze ostatniego dwudziestolecia. Odpowiednie ujęcie poszczególnych zadań ułatwi Władzom Miasta dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji, głównie ze środków funduszy finansujących rozwiązywanie problemów w ramach polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Inwestycje z zakresu rewitalizacji wspierane mogą być z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na podstawie Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2007-13 (MRPO). W ramach tego programu przewiduje się finansowanie przedsięwzięć realizowanych nie tylko przez jednostki samorządu terytorialnego, ale równieŝ inne instytucje takie jak administracja rządowa, organizacje pozarządowe, instytucje kultury, kościoły i związki wyznaniowe, szkoły i placówki, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe. JednakŜe to w rękach Władz Miasta leŝy inicjatywa, która powinna doprowadzić do powstania programu rewitalizacji obejmującego swoim zakresem wytyczne nie tylko dla działań w sferze przestrzennej i środowiskowej, ale takŝe gospodarczej i społecznej bez względu na formę własności nieruchomości znajdujących się w obszarze rewitalizacji. Program będzie podstawą do oceny projektów rewitalizacyjnych oraz wskazaniem tych, które mogą zostać dofinansowane. Program rewitalizacji musi spełnić określone wymagania, jakie przedstawione zostały przez Instytucję Zarządzającą (Zarząd Województwa Małopolskiego), aby mógł być podstawą ubiegania się o środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Stąd teŝ wynikają najistotniejsze elementy procedury prac nad Programem rewitalizacji: 1. Diagnoza sytuacji przestrzennej i społeczno-gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem bazy wypoczynkowo turystycznej na terenie miasta i wyznaczenie obszarów/projektów priorytetowych do realizacji, które będą motorem rozwoju społeczno-gospodraczego miasta. 2. Analiza obszarów wyznaczonych do rewitalizacji (charakterystyka, stan własności, ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, formy ochrony konserwatorskej). 3. Opracowanie wytycznych dla rewitalizacji poszczególnych obszarów i obiektów w konsultacji z zespołem UM Jordanowa. 4. Przedstawienie Programu rewitalizacji przyszłym Beneficjentom podczas warsztatów, konsultacji indywidualnych oraz konsultacji przez stronę internetową Miasta. 5. Podjęcie Programu rewitalizacji dla Miasta Jordanowa uchwałą Rady Miasta.

SŁOWNIK Pojęcia charakterystyczne dla opracowania przedstawiono w słowniku. Program rewitalizacji opracowany i przyjęty przez jednostkę samorządu terytorialnego (uchwałą rady) i koordynowany przez tą jednostkę (lub instytucję zewnętrzną na zlecenie j.s.t.) wieloletni program w sferze przestrzeni, urządzeń technicznych, społeczeństwa i gospodarki, a takŝe środowiska naturalnego, opisujący stan i stopień degradacji terenu (obszaru rewitalizacji) za pomocą wskaźników społecznych i ekonomicznych oraz planowane do realizacji działania oraz system ich wdraŝania, których celem jest wyprowadzenie tego obszaru z sytuacji kryzysowej poprzez nadanie mu nowych funkcji lub przywróceniu funkcji jakie pełnić powinien zgodnie ze swoją specyfiką. Celem takiego programu jest takŝe oprócz przywrócenia funkcjonalności stworzenie korzystnych warunków do jego dalszego trwałego rozwoju (Metodyka, 2007). Obszar objęty programem rewitalizacji oznacza obszar, dla którego opracowano i wdraŝa się program rewitalizacji - dla części lub całości obszaru w sytuacji kryzysowej (Metodyka, 2007). Projekt rewitalizacyjny = operacja przedsięwzięcie, które jest częścią programu rewitalizacji, w ramach którego realizowane są zadania inwestycyjne, społeczne i ekonomiczne (Metodyka, 2007). Obszar projektu rewitalizacyjnego oznacza część obszaru programu rewitalizacji obejmującą grupę nieruchomości w kontekście problemów społecznych i ekonomicznych, gdzie realizowany ma być projekt rewitalizacyjny (Metodyka, 2007). Stan kryzysowy oznacza szereg szkodliwych i niszczycielskich procesów dotykających przestrzeń, urządzenia techniczne, społeczeństwo oraz gospodarkę, które doprowadziły do degradacji danego obszaru (Metodyka, 2007). Budowa wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a takŝe odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu budowlanego (art. 3, Prawo budowlane, 2006). Przebudowa wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów uŝytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego (art. 3, Prawo budowlane, 2006). Remont wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieŝącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niŝ uŝyto w stanie pierwotnym (art. 3, Prawo budowlane, 2006). Modernizacja unowocześnienie czegoś poprzez wymianę starych elementów na nowe lub wprowadzenie nowych form działania (Słownik, 1996). Renowacja czynności obejmujące wszelką działalność zmierzającą do przywrócenia pierwotnego stanu jakimś przedmiotom, obiektom, odnowienie (Słownik, 1996).

SYNTEZA OPRACOWANIA Tytuł opracowania: Program rewitalizacji dla Miasta Jordanowa NA LATA 2007-2015 Lokalizacja: Miasto Jordanów, powiat suski, województwo małopolskie Powierzchnia obszaru rewitalizacji: 2100 ha Liczba mieszkańców w obszarze rewitalizacji: 5113 osób. Uzasadnienie wyboru obszaru: - degradacja historycznego centrum miasta, w tym obiektów zabytkowych, niska klasa energetyczna i zły stan techniczny obiektów budowlanych, chaos spowodowany ulokowaniem obiektów tymczasowych w pierzejach Rynku, słabo rozwinięte funkcje centrotwórcze, uciąŝliwy ruch samochodowy w ścisłym centrum miasta; - słabo rozwinięta lub wymagająca remontu infrastruktura techniczna, zwłaszcza sieć kanalizacyjna, drogi i chodniki. - utrata znaczenia miasta jako ośrodka letniskowego, słabo rozwinięta baza wypoczynkowo turystyczna i zaplecze jakie powinno jej towarzyszyć (obiekty kulturowe, sportowo-rekreacyjne); - bezrobocie dotykające głównie ludzi młodych i bez kwalifikacji, niedostatek mieszkań socjalnych; Czas trwania: lata 2007 2015 Szacunkowy koszt inwestycji: całość: 31 348 000 zł, w tym: publiczny gminny: 21 837 500 zł, publiczny inny: 120 000, prywatny: 9 390 500 zł. Zakres terytorialny programu: Program rewitalizacji obejmuje całe miasto, z wyszczególnieniem czterech obszarów/projektów: 1. Strefa Rynku 2. Placówki edukacyjne i budowa obiektów sportowych 3. Teren Ośrodka ASTRA - rozwój bazy turystyczno-wypoczynkowej 4. Teren Zakładów Komunalnych - adaptacja budynku na mieszkania socjalne. Wykonawca Programu: Burmistrz Miasta Jordanowa Partnerzy: mieszkańcy miasta, Wspólnoty Mieszkaniowe, spółdzielnie, przedsiębiorcy, powiat suski, przedstawiciele placówek edukacyjnych. Cele programu: poprawa estetyki miasta, poprawa bezpieczeństwa w mieście, rozwój funkcji centrotwórczych, poprawa atrakcyjności inwestycyjnej miasta, ochrona obiektów zabytkowych, rozwój bazy turystycznej, zwiększenie oferty mieszkaniowej, zwłaszcza dla najuboŝszych, poprawa jakości Ŝycia mieszkańców, ochrona środowiska. Planowane przedsięwzięcia dla realizacji w/w celów: rewitalizacja centrum Miasta, remont i rozbudowa placówek edukacyjnych i towarzyszących im obiektów sportowych, rozwój bazy turystyczno-wypoczykowej, adaptacja pustych przestrzeni w obiektach komunalnych na mieszkania socjalne. Stan zaawansowania prac rewitalizacyjnych: W ramach rewitalizacji Miasta Jordanowa wykonano następujące prace/opracowania: 1) Program prac konserwatorskich dotyczący remontu elewacji budynku neogotyckiego Ratusza (Urząd Miasta Jordanowa) w Jordanowie przy ulicy Rynek 1, 2006 r. 2) Wycena prac konserwatorskich dotycząca remontu elewacji budynku neogotyckiego Ratusza (Urząd Miasta Jordanowa) w Jordanowie przy ulicy Rynek 1, 2006 r. 3) Projekt budowlany dla budowy wielofunkcyjnego boiska sportowego ogólnie dostępnego dla dzieci i młodzieŝy, 2007 r. 4) Projekt wykonawczy na wymianę dachu nad salą gimnastyczną oraz wymianę podłogi w budynku Szkolnej Hali Sportowej przy Gimnazjum w Jordanowie. Termin wykonania projektu: 15 grudzień 2007, kosztorysu inwestorskiego: 31 grudzień 2007 r. 5) Dokumentacja budowlana dla remontu Szkoły Podstawowej przy ul. Kolejowej. Opracowanie w trakcie realizacji. 6) System wodno kanalizacyjny dorzecza górnej Skawy-Świnna Poręba. Projekt przygotowany do realizacji w ramach PO Infrastruktura i Środowisko.

7) Koncepcja modernizacji i rozbudowy oczyszczalni, uwzględniająca przyjmowanie ścieków rozbudowaną kanalizacją z terenu Jordanowa oraz Naprawy (Gmina Jordanów). Projekt przygotowywany do realizacji w ramach Krajowego Systemu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

1. Charakterystyka miasta Jordanowa W rozdziale tym przedstawiono informacje o sytuacji przestrzennej, społecznej i gospodarczej istotne dla procesu rewitalizacji. Informacje te posłuŝą następnie do wskazania obszarów do rewitalizacji, których realizacja przyczyni się do rozwiązania problemów w sferze przestrzennej i środowiskowej, a dzięki nim do oŝywienia społeczno gospodarczego. Podstawę opracowania tego rozdziału stanowiły: - studia historyczne (materiały archiwalne) Miasta Jordanowa sporządzone na potrzeby opracowania, - dane statystyczne GUS, - dokumenty strategiczne: Strategia rozwoju miasta Jordanowa na lata 2007 2015, - dokumenty planistyczne: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, - analizy stanu bezpieczeństwa w mieście wykonane przez Komendę Policji w Jordanowie, - informacje przygotowane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej UM w Jordanowie, - informacje przygotowane przez Referat Gospodarczo-Inwestycyjny UM w Jordanowie, - obserwacje w terenie i dokumentacja fotograficzna sporządzona na potrzeby opracowania, - badania ankietowe przeprowadzone podczas warsztatów dotyczących Programu rewitalizacji z mieszkańcami Jordanowa 1.1. Lokalizacja Miasto Jordanów połoŝone jest na południu województwa małopolskiego w powiecie suskim na styku grup górskich: Beskidu Wyspowego, Beskidu Makowskiego (Średniego) i Beskidu śywieckiego (Pasmo Babiogórskie). Miasto zlokalizowane jest w dolinie rzeki Skawy, na wysokości 450 m n.p.m. W odległości kilkunastu kilometrów od Jordanowa znajdują się znane miejscowości uzdrowiskowe i wypoczynkowe jak Rabka Zdrój i Maków Podhalański. Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. W pobliŝu Jordanowa krzyŝują się waŝne szlaki komunikacyjne: Kraków Zakopane oraz Cieszyn, Bielsko- Biała, Rabka, Nowy Sącz, Przemyśl, Rzeszów. Natomiast w środku miasta krzyŝują się szosy: Kraków, Myślenice ChyŜne oraz Śląsk Przemyśl, Rzeszów i Śląsk Zakopane, Kraków. Przez Jordanów przebiega trakcja kolejowa relacji Kraków Zakopane. Dzięki temu miasto jest dobrze skomunikowane nie tylko z otaczającymi miejscowościami, ale dalej połoŝonymi, znaczącymi miastami. Odczuwalny jest jednak brak obwodnicy miasta w ciągu drogi krajowej, co wywołuje uciąŝliwości w funkcjonowaniu centrum miasta. 1.2. Jordanów wczoraj i dziś 1 Historia jest świadkiem czasu, światłem prawdy, Ŝyciem pamięci i zwiastunką przyszłości /Marcus Tullius Cicero/ ZałoŜycielem miasta był wojewoda krakowski Wawrzyniec Spytek Jordan, który w 1564 r. uzyskał od króla Zygmunta Augusta przywilej lokacyjny. Miasto załoŝone zostało na terenie wsi Malejowa i nazwane Jordanów od nazwy rodu swego załoŝyciela. Dzisiejszy układ urbanistyczny centrum miasta pochodzi z czasów jego lokacji. Jordanowski rynek stanowiła drewniana parterowa zabudowa o konstrukcji zrębowej. Domy były przewaŝnie zwrócone szczytami do placu i posiadały przejazdową sień, zwykle wspólną dla dwóch domów. Przy szczytach domów były zadaszone ganki. Wybudowane w XVIII i pierwszej połowie XIX w. domy zniszczone zostały przez poŝary lub w czasie II WŚ. Ostatnie rozebrano w latach 80-tych XX w, ponoć ze względu na ich zły stan techniczny, nie bacząc, Ŝe znajdowały się w katalogu zabytków. 1 Rozdział opracowano na podstawie: M. Michałowicz-Kubal: Jordanów i okolice. Wydawnictwo PUW ROKSANA sp. z o. o., Jordanów 2000 oraz P. Matejko, Ziemia Jordanowska na starych pocztówkach, zdjęciach i dokumentach. Oficyna Wydawnicza APLA, Krosno 2003.

Fot. 1.1 Drewniana zabudowa Rynku rozebrana w latach 80-tych XX w. (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. 1.2 Tymczasowe obiekty handlowe na miejscu drewnianej zabudowy (fot. A. Ostręga) DuŜe rozmiary rynku świadczyły o tym, Ŝe w zamyśle jego załoŝyciela miasto miało stać się ośrodkiem handlu i rzemiosła. Takie zamierzenie zostało osiągnięte. Ordynacja Spytka Jordana z 1571 r. ustanowiła poniedziałek dniem handlowym. Głośne na całą okolicę targi odbywały się na rynku, a miejscowi handlarze zwolnieni byli z opłat targowych. W odróŝnieniu od targów, o pozwolenie na organizację jarmarków właściciele miasta musieli starać się u kolejnych królów, którzy wydawali przywileje na jeden, cztery lub 12 jarmarków w roku. To właśnie handel był podstawą szybkiego rozwoju miasta. Jordanów słynął z jarmarków bydlęcych, handlu solą, garncarstwa i tkactwa. Istniały cechy: drzewny, metalowy, skórzany i tkacki. Fot. 1.3 Jarmark na Rynku, 1903 (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. 1.4 Targ na rynku, 2007 (fot. M. Mieziewska-Drobny) Z zachowanego opisu jordanowskiego Rynku wynika, Ŝe w latach 80-tych XIX w. ten obszerny plac porośnięty był trawą, na którym wznosił się zajęty kramami drewniany ratusz, równieŝ zabudowa mieszkalna była drewniana, a z murowanych obiektów wymienia się szkołę, plebanię i dom dla ubogich. W 1911 pośrodku rynku wybudowano nowy murowany ratusz z podcieniami, gdzie znajdowały się, usunięte po II WŚ, kramy. Po śmierci Spytka Wawrzyńca rozbudowę miasta kontynuowała jego Ŝona Anna. Była fundatorką kościoła w Jordanowie, który miał być godną ozdobą grodu. W swojej historii, miasta nie omijały nieszczęścia takie jak epidemie, które dziesiątkowały ludność, poŝary, które wielokrotnie trawiły drewnianą zabudowę, a takŝe zawieruchy wojenne. W czasach zaboru austriackiego Jordanów stracił prawie całkowicie charakter miejski (posiadał jedynie statut miasta). Ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa, a tylko dla nielicznych rzemieślników czy kupców praca na roli czy hodowla zwierząt stanowiła dodatkowy dochód.

Fot. 1.5 Rynek z Ratuszem, 1911 (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. 1.6 Rynek z Ratuszem, 2007 (fot. A. Ostręga) W XIX wieku powstają w mieście kolejne instytucje: szkoły, sąd powiatowy, urząd pocztowy i telegraficzny oraz straŝ poŝarna. Następuje rozwój miasta pod względem infrastrukturalnym i kulturowym. DuŜa w tym zasługa aktywności mieszkańców, którzy organizując się w róŝne stowarzyszenia stawiali sobie za cel poprawę sytuacji w miasteczku. Powstaje wówczas Towarzystwo Gimnastyczne Sokół i Ochotnicza StraŜ PoŜarna obie instytucje aktywne były równieŝ na polu oświatowo kulturalnym. W 1884 r. do uŝytku oddany został odcinek Galicyjskiej Linii Transwersalnej przechodzący przez Jordanów. Uruchomienie linii kolejowej miało niebagatelne znaczenie dla oŝywienia gospodarczego regionu dzięki ułatwieniu wymiany handlowej, zwłaszcza zasobów naturalnych. Rozwinęła się wówczas turystyka na terenie Beskidów równieŝ i w Jordanowie. Miasto dostrzeŝone zostało przez letników i wczasowiczów jako miejsce wypoczynku i baza wypadowa w góry. W tym okresie Jordanów nazwany został przez odwiedzających Zielonym Miastem ze względu na swoje walory wypoczynkowe. Po I wojnie światowej władze miasta nawiązując do wizerunku Jordanowa jako Zielonego Miasta starają się o jego rozwój jako miejsca idealnego do wypoczynku i turystyki. Cel ten osiągnięto. Dzięki walorom przyrody i zdrowemu powietrzu Jordanów staje się miejscem letniskowym i uzdrowiskowym, przyciąga wielu wczasowiczów, co przyczynia się do rozwoju miasta i poprawy sytuacji materialnej jego mieszkańców. Dla propagowania funkcji letniskowych, uzdrowiskowych i turystycznych powstaje specjalna Komisja Letniskowa (1928) oraz oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1932). W mieście było wówczas schronisko i stacje turystyczne, pensjonaty, hotele, wille i domki dla letników oraz obiekty dla uprawy sportów zimowych i letnich. Komisja dbała o reklamę miasta w prasie i przewodnikach. W latach trzydziestych dwudziestego wieku urząd pocztowy stęplował pocztówki nadawane w mieście kasownikiem Letnisko Podkarpackie Jordanów. Fot. 1.7 Pensjonat Willa Wanda, 1932 r. (źródło: P. Matejko, 2003) Fot. 1.8 Ośrodek wypoczynkowy ASTRA, 2007 r. (fot. A. Ostręga) Podczas wojny miasto w 60 70% zostało zniszczone. Jego powojenną rozbudowę i rozwój niweczy poŝar (1967). W latach 70-tych powstaje Jordanowska Fabryka Armatur i rozbudowuje się Spółdzielnia Prac

Przemysłu OdzieŜowego Jordanowianka oba zakłady przetrwały okres transformacji i nadal zapewniają zatrudnienie mieszkańcom miasta. Powstają kolejne zakłady związane z przetwórstwem drewna i przemysłem muzycznym. Od 1975 następują zmiany administracyjne, prowadzące ostatecznie w 1992 r. do rozdziału Miasta Jordanów i Gminy Jordanów. Dziś miasto Jordanów jest po Makowie Podhalańskim najmniejszym miastem w powiecie suskim. Jest teŝ miastem najstarszym. Tradycje organizowania targów przetrwały do dziś i w kaŝdy poniedziałek na jordanowskim Rynku odbywa się targ. Jednak handel ten nie ma juŝ takiego znaczenia jak sto lat temu (istotne, ponadlokalne znaczenie, przyciągające kupców nie tylko lokalnych, ale równieŝ spoza Jordanowa). Natomiast tradycje Jordanowa jako miejscowości letniskowo uzdrowiskowej podupadły, o czym świadczy słabo rozwinięta i niskiej jakości baza turystyczno wypoczynkowa oraz brak obiektów rekreacyjnych i kulturowych i atrakcyjnej oferty spędzania wolnego czasu. NaleŜy zatem zadać pytanie, jaką funkcję w Małopolsce, powiecie suskim pełni dziś Jordanów, a jaką rolę pełnić powinien biorąc pod uwagę uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne, kulturowe i historyczne. Wydawać by się mogło, Ŝe naturalną konsekwencją górskiego połoŝenia, wiodąca winna być turystyka. Natomiast historia miasta ukształtowała gospodarkę jako przemysłowo-usługową (przy czym usługi te mają charakter głównie lokalny), a turystyka i rekreacja stanowią marginalną część. Biorąc pod uwagę uwarunkowania historyczne (Jordanów był waŝnym ośrodkiem wypoczynkowym po I WŚ, a takŝe po II WŚ do poŝaru) oraz przyrodnicze (klimatyczne i krajobrazowe) naturalnym wydaje się, Ŝe głównym czynnikiem kształtowania miejskiej gospodarki powinna być właśnie turystyka. W związku z innymi priorytetami rozwoju gospodarczego kraju w latach 60-70-tych Jordanów utracił funkcje wypoczynkowo-rekreacyjne, na rzecz rozwoju przemysłu, co w konsekwencji przemian ustrojowych przyczyniło się do zmniejszenia znaczenia miasta w regionie. Ponadto, funkcja Jordanowa jako centrum handlowego została mocno osłabiona i sprowadzona głównie do lokalnej działalności. 1.3. Zagospodarowanie przestrzenne Ukształtowanie powierzchni. Geograficznie miasto usytuowane jest w rozległej strefie pogórzy, pomiędzy Beskidem śywieckim i Beskidem Wyspowym. Cechą obszaru jest urozmaicona rzeźba, charakteryzująca się przemieszaniem form właściwych pogórzom wysokim, średnim i niskim. Połowę powierzchni miasta, w jego granicach administracyjnych zajmują wzgórza, z przewagą średnich, o dość stromych stokach i deniwelacjach rzędu 50-100 m. Pozostały obszar to płaskie podnóŝa wzniesień, szerokie dna dolin i kotlin. Przez miasto przepływa rzeka Skawa, która stanowi waŝne źródło wody zarówno dla celów komunalnych jak i przemysłowych. Skawa jest odbiornikiem duŝej ilości ścieków, głównie komunalnych z miejscowości zlokalizowanych w jej zlewni. Przyroda Jordanowa. Na terenie miasta Jordanowa znajdują się pomniki przyrody takie jak: zespół parkowy Chrobocze, zadrzewienie wąwozu Chrobocze w sąsiedztwie parku, grupa 4 drzew w otoczeniu kościoła oraz sosna pospolita przy drodze Jordanów Łętownia. Cennym zespołem krajobrazowo-przyrodniczym jest góra Przykrzec z atrakcyjnymi punktami widokowymi na dolinę Skawy, Beskid Wyspowy, Gorce, Tatry i Pasmo Babiogórskie. W okolicy Jordanowa znajduje się Babiogórski Park Narodowy utworzony w celu ochrony unikalnych walorów krajobrazowych i przyrodniczych Babiej Góry. Park włączony został do międzynarodowej sieci rezerwatów biosfery UNESCO. Na terenie powiatu suskiego znajduje się południowo-wschodnia część Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. Na terenie Jordanowa panuje specyficzny mikroklimat dzięki czemu moŝna skutecznie leczyć wiele chorób, głównie układu oddechowego, co potwierdzają specjaliści (źródło: strona www powiatu suskiego).

Struktura nieruchomości. Powierzchnia miasta wynosi 21 km². W strukturze form zagospodarowania powierzchni przewaŝają uŝytki rolne 56% i lasy 34% głównie prywatne. Tabela 1.1 Struktura uŝytkowania gruntów w Jordanowie Lp. Typ uŝytkowania powierzchnia [ha] 1. UŜytki rolne: ogółem 1187 56,3 w tym: grunty orne 1063 50,4 sady 23 1,1 łąki 50 2,4 pastwiska 51 2,4 2. Lasy i zadrzewienia 720 34,2 3. Wody 27 1,3 4. UŜytki kopalne 4 0,2 5. Tereny komunikacyjne: ogółem 106 5,0 w tym: drogi 92 4,4 koleje i inne tereny komunikacyjne 14 0,6 6. Tereny osiedlowe 50 2,4 7. Tereny róŝne 14 0,6 8. NieuŜytki Powierzchnia wyrównawcza -16-0,8 Powierzchnia ewidencyjna ogółem 2108 100 Powierzchnia geodezyjna ogółem 2092 100 % Struktura własności gruntów w mieście przedstawia się następująco: Prywatne Skarbu Państwa Gminy komunalne 1623 ha, co stanowi 77,0% powierzchni ogólnej miasta, 360 ha, co stanowi 17,1% powierzchni ogólnej miasta, 125 ha, co stanowi 5,9% powierzchni ogólnej miasta. Dominacja własności prywatnej oraz rozdrobnienie działek stwarza problemy w realizacji zadań publicznych zarówno lokalnych jak i wyŝszego szczebla, szczególnie infrastrukturalnych. Niewielki zasób gruntów komunalnych moŝliwych do zabudowy ogranicza rozwój terenów miasta. Strefy ochrony konserwatorskiej i obiekty zabytkowe. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wyznaczona została strefa ochrony konserwatorskiej obejmująca historyczny układ urbanistyczny śródmieścia, gdzie przedmiotem ochrony jest przestrzenne załoŝenie miejskie, w tym Rynek z podstawowym układem ulic, zabudowa w formie pierzei Rynku i wychodzących z niego ulic, obiekty zabytkowe wpisane do rejestru i znajdujące się w gminnej ewidencji oraz starodrzew. Zarówno w strefie ochrony konserwatorskiej, jak i po za nią znajdują się obiekty i ich zespoły wpisane do rejestru i ewidencji zabytków, z których część wymaga renowacji. Są one następujące: Drewniany dwór Chrobacze z ogrodem dworskim i alejami dojazdowymi z początku XVIII w., połoŝony ok. 2,5 km od centrum (Ks. A-329 i Ks. A-526), Ratusz Miejski zlokalizowany na środku jordanowskiego Rynku zaprojektowany przez Jana Sas Zubrzyckiego i oddany do uŝytku w 1911 r. oraz Rynek w obrębie pierzei (Ks. A-789), Figura Św. Jana Nepomucena z XVII w., znajdująca się na skrzyŝowaniu głównych szlaków komunikacyjnych w centrum Rynku. Św. Jan Nepomucen jest patronem dobrej sławy oraz opiekunem dróg i mostów, a takŝe orędownikiem w czasie powodzi (Ks. B-148), Budynek Poczekaj z początku XVIII w. znajdujący się przy ulicy Kolejowej 10, na dawnym szlaku solnym prowadzącym z Wieliczki na Węgry. Na parterze budynku znajdował się zajazd, gdzie na posiłek i wypoczynek zatrzymywali się kupcy, a w piętrowej części budynku były pokoje dla gości (Ks. A-788),

Kościół Parafialny pw. Przenajświętszej Trójcy, a zarazem Sanktuarium Matki BoŜej Trudnego Zawierzenia Pani Jordanowskiej, z 1913 r. z wyposaŝeniem i drzewostanem. (Ks. A-754 i Ks. B-14), Budynek byłego Sądu Grodzkiego zlokalizowany przy Rynku 2, zaprojektowany równieŝ przez Jana Sas Zubrzyckiego. Obecnie w budynku mieszczą się: Urząd Gminy w Jordanowie, Urząd Pocztowy, Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie. PrzydroŜne kapliczki z XVII i XVIII w. Ponadto na terenie miasta znajduje się ok. 16 nieudokumentowanych archeologicznych stref ochrony konserwatorskiej, gdzie przedmiotem ochrony są nieruchome zabytki archeologiczne. Działania związane z prowadzeniem prac ziemnych lub budowlanych w granicach stref wymagają uzyskania zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków. Ze względu na turystyczny charakter miasta wspomnieć naleŝy równieŝ o zabytkach znajdujących się w najbliŝej okolicy Jordanowa. W Łętowni znajduje się kościół z XVIII w., zaliczony do zabytków I klasy, na Wysokiej zabytkowy dwór z XVI w. Komunikacja. Jordanów ma bardzo dobrze zorganizowaną sieć połączeń środkami komunikacyjnymi, będącymi własnością prywatnych przewoźników co sprawia, Ŝe moŝna szybko i wygodnie dojechać do Krakowa, Zakopanego, Rabki, a takŝe okolicznych miejscowości. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 28 dzięki temu przez Jordanów przejeŝdŝają przelotowe autobusy PKS ze Śląska w kierunku Zakopanego, Rzeszowa, Przemyśla. Komunikację na trasie Kraków - Zakopane i Sucha Beskidzka - Nowy Sącz zapewnia takŝe linia kolejowa wraz ze stacją w Jordanowie. Przedstawiony powyŝej potencjał Jordanowa w postaci interesującej i bogatej historii, zachowanego dziedzictwa kulturowego i historycznego układu przestrzennego oraz walorów przyrodniczych, a takŝe umiejscowienie miasta w przestrzeni geograficznej na waŝnych szlakach komunikacyjnych, predestynują Jordanów do pełnienia w Małopolsce waŝnego ośrodka rozwoju turystyki wypoczynkowej, a szczególnie aktywnej turystyki górskiej. Wydaje się równieŝ, Ŝe istotne znaczenie dla rozwoju miasta i okolic będzie miało udokumentowanie i wykorzystanie specyficznego mikroklimatu, na bazie którego mogłaby rozwinąć się równieŝ turystyka uzdrowiskowa. Specyficzny mikroklimat to istotny czynnik marketingowy, który powinien zostać wykorzystany w promocji miasta. 1.4. Sfera mieszkaniowa Dominującą formą zabudowy w Jordanowie jest zabudowa jednorodzinna. Zasoby mieszkaniowe na terenie miasta charakteryzują się korzystnymi wielkościami zarówno w odniesieniu do województwa małopolskiego jak i powiatu (0,93 osoby na izbę). Ogółem jest 1678 mieszkań. Przeciętna powierzchnia uŝytkowa mieszkania wynosi 75,7 m², zaś na 1 osobę przypada średnio 24,8 m² powierzchni mieszkania. Większość mieszkań 95,6% jest podłączonych do wodociągu, 87,8% ma łazienkę, a 75,6% posiada centralne ogrzewanie. W ostatnich latach (2003-2006) do uŝytkowania oddawanych było 11-19 budynków mieszkalnych rocznie (wg: Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Suchej Beskidzkiej). W strukturze własności zasobów mieszkaniowych dominuje własność prywatna (87%), następnie spółdzielcza (6,8%), a zakładowa i komunalna stanowią łącznie 6,2%. Na podstawie składanych podań ocenia się, Ŝe zapotrzebowanie na mieszkania socjalne wynosi ok. 30 mieszkań. 1.5. Infrastruktura techniczna Sieć drogowa. Na terenie miasta znajdują się drogi: krajowa nr 28 Zator Nowy Sącz Przemyśl (długość 5,5 km), powiatowe (długość 7,4 km), gminne (długość 13 km), gminne dojazdowe do pól (długość 13 km). Ogólny stan dróg na terenie miasta jest zły, połowa dróg wymaga kapitalnego remontu. Długość chodników wynosi 16 km, w duŝej mierze wymagają one przebudowy i wymiany nawierzchni. Większość peryferyjnych

ulic miasta nie posiada chodników, co naraŝa pieszych na niebezpieczeństwo, zwłaszcza przy ulicach o duŝym natęŝeniu ruchu. W celu odciąŝenia centrum miasta, zwiększenia przelotowości i bezpieczeństwa ruchu drogowego konieczna jest budowa obwodnicy. Jej przebieg wytyczony został w mpzp. Sieć kanalizacyjna pokrywa jedynie niewielką część Jordanowa (długość 10,3 km) i w co najmniej 50% wymaga modernizacji. Z kanalizacji sanitarnej korzysta około 40% mieszkańców miasta. Słabo rozwinięta sieć kanalizacyjna wpływa na jakość środowiska i w konsekwencji na poziom Ŝycia mieszkańców miasta. Utrudnienia w rozwoju systemu kanalizacji związane są z ukształtowaniem terenu miasta wymuszającym realizację kilku systemów podraŝających koszty. W Jordanowie działa nowa miejska biologicznomechaniczna oczyszczalnia ścieków, w technologii nisko obciąŝonego osadu czynnego o wydajności 400 m³/d z zakładaną elastycznością zakresu pracy. Długość sieci wodociągów miejskich wynosi 16 km, korzysta z niej ponad 80% mieszkańców. Istnieją dwa wodociągi zasilane wodą z rzeki Skawy i wodą źródlaną. Mieszkańcy Jordanowa mogą równieŝ korzystać z wody źródlanej z ujęcia Przykrzec poprzez 11 zdrojów ulicznych, znajdujących się na terenie miasta. Stan zaopatrzenia miasta w wodę nie jest zadawalający, konieczna jest: budowa i rozbudowa sieci wodociągowej, zwłaszcza w części miasta całkowicie jej pozbawionej, modernizacja nieszczelnej i ulegającej awariom sieci (ok. 40-50 letniej), wymiana magistrali wodociągowej wokół Rynku (tzw. opaski ). rozbudowa i modernizacja ujęcia wody wraz ze stacją uzdatniania. Sieć energetyczna. Źródłem energii dla miasta jest stacja 110/15 kv znajdująca się na jego obszarze. Energia elektryczna rozprowadzana jest siecią średnich napięć w wykonaniu napowietrznym i kablowym. Celowe jest zastąpienie energetycznej sieci nadziemnej kablami podziemnymi. Na terenie miasta zainstalowanych jest 395 punktów oświetleniowych, które wymagają modernizacji i rozbudowy, uwzględniając iluminację świetlną eksponującą zabytkowy budynek Ratusza. Sieć gazowa. Poza częścią os. Zagrody miasto pozbawione jest gazu ziemnego. 1.6. Sytuacja społeczna Struktura demograficzna i społeczna Miasto Jordanów zamieszkuje 5113 osób (dane koniec grudnia 2006 r.). Średnia gęstość zaludnienia wynosi więc ok. 243 osoby/km kw., natomiast średnia gęstość zaludnienia dla powiatu suskiego wynosi 119 osób/km kw. Ludność miasta jest populacją młodą, bowiem odsetek osób w wieku 12% 5% 6% przedprodukcyjnym wynosi 21,6%, w wieku 7% produkcyjnym 64,5%, a w wieku 17% poprodukcyjnym 13,9% (rys 2.1). W okresie od 1999-2006 przyrost naturalny kształtował się w granicach od -8 do 19 osób na rok, przy czym w 2006 r. był ujemny (-1). Zjawiskiem negatywnym jest ujemne saldo migracji, świadczące o odpływie ludności. Generalnie wynika to z braku miejsc pracy. 26% 9% 0 do 4 5 do 9 10 do 14 15 do 19 20 do 24 25 do 29 30 do 49 50 do 64 65 i więcej Rys. 1.1 Struktura wiekowa mieszkańców Jordanowa (źródło: Strategia rozwoju.., 2007) 9% 9% Struktura zatrudnienia i wynagrodzenie Spośród osób czynnych zawodowo zdecydowana większość pracuje w sektorze prywatnym. 68,64% osób pracujących zatrudniona jest w przemyśle i budownictwie, 31,2% w usługach, pozostała część 0,16% w rolnictwie i leśnictwie. Około 43% wszystkich pracujących to kobiety. Przeciętne miesięczne

wynagrodzenie brutto w powiecie suskim wynosi 1978,23 zł i jest ono niŝsze o ok. 14,1 % od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w województwie małopolskim (dane na 31grudzień 2005 r.). Poziom bezrobocia Stopa bezrobocia w Jordanowie na koniec 2006 ukształtowała się na poziomie 7,5% i była niŝsza od średniej powiatowej (8,7%), wojewódzkiej (11,4%) oraz średniej krajowej (14,9%). W szczegółach bezrobocie w Jordanowie przedstawia się następująco: 62,3 % ogółu bezrobotnych stanowią kobiety, 22,6 % to mieszkańcy powyŝej 50 lat, a 20,8 % nie ukończyły 25 lat, zdecydowana większość bezrobotnych to osoby młode: 20,75% z nich jest w wieku 18-24 lata, a ponad 29% ma 25-34 lata, 1,9% stanowią osoby niepełnosprawne, 82 osoby są długotrwale bezrobotne, 42 osoby nie posiadają kwalifikacji. 24% 19% 7% 0% Rys. 1.2 Struktura wiekowa bezrobotnych w Jordanowie (źródło: Strategia..., 2007) 21% 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 PowyŜej 60 lat 29% Zjawiskiem niepokojącym jest przyrost ludności w wieku produkcyjnym i jednocześnie obniŝający się popyt na siłę roboczą powodowany restrukturyzacją i prywatyzacją gospodarki. Konieczne jest zatem podjęcie działań w sferze gospodarczej, które pomogą rozwiązać problemy związane z zapewnieniem miejsc pracy dla młodzieŝy osiągającej wiek produkcyjny oraz pracy dla osób będących juŝ bezrobotnymi. Na terenie Jordanowa nie ma instytucji działającej w zakresie rozwoju rynku pracy, która mogłaby słuŝyć pomocą w zakładaniu działalności gospodarczej. Osoby bezrobotne mogą korzystać z pomocy Powiatowego Urzędu Pracy w Suchej Beskidzkiej. Nie ma tez uchwał dotyczących ułatwień administracyjnych oraz zwolnień z podatku dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Przy duŝych obciąŝeniach ze strony Państwa dla osób prowadzących działalność gospodarczą ulgi ze strony Władz Miasta byłyby niewątpliwie zachętą do zakładania działalności gospodarczej. Przedstawiona powyŝej sytuacja demograficzna w powiązaniu ze strukturą i trendami bezrobocia są niepokojącymi sygnałami dla lokalnej gospodarki. Oznacza to bowiem, Ŝe bardzo duŝo ludzi młodych wyjeŝdŝa z miasta poszukując wykształcenia oraz lepszej pracy. Stąd stosunkowo niskie bezrobocie ogółem, ale wysokie wśród młodzieŝy o niskich kwalifikacjach. Dlatego teŝ koniecznym jest powołanie do Ŝycia aktywnych instytucji rynku pracy, które współpracując z innymi podmiotami świadczącymi usługi kształcenia ustawicznego i podnoszenia kwalifikacji przyczynią się do zahamowania odpływu ludności oraz powstawania nowych firm, w szczególności w sektorze usług turystycznych. Pomoc społeczna W Jordanowie działa Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, który świadczy swoje usługi w formie pomocy pienięŝnej, rzeczowej czy teŝ usługowej jak równieŝ pracy socjalnej. Pomocą społeczną objęte są osoby (rodziny), które borykają się z długotrwałą lub cięŝką chorobą, niepełnosprawnością, bezrobociem, bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniem gospodarstwa domowego, ubóstwem i alkoholizmem. Z pomocy społecznej korzysta stosunkowo duŝa liczba ok. 9,1% ludności w wieku produkcyjnym mimo niskiego jak na warunki województwa małopolskiego poziomu bezrobocia. Wskazuje to na niski poziom lub brak dochodów u pewnej grupy mieszkańców miasta.

Infrastruktura społeczna Miasto Jordanów naleŝy do obszarów dobrze wyposaŝonych w instytucje ochrony zdrowia. Na terenie miasta znajduje się Dział Pomocy Doraźnej i Transportu Sanitarnego (Podstacja w Jordanowie) natomiast podstawową opiekę medyczną zapewniają SP ZOZ Miejska Przychodnia Rejonowa w Jordanowie oraz Niepubliczny ZOZ oraz poradnie specjalistyczne. Uzupełnienie stanowią prywatne gabinety lekarskie. Brak jednak niektórych specjalistów np. kardiologa, dermatologa, radiologa, alergologa, urologa, ortopedy, chirurga. Stomatolog jest tylko 3 razy w tygodniu, laryngolog 1 raz w tygodniu. Wprawdzie istniejąca sieć placówek edukacyjnych (przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja) w pełni zaspokaja potrzeby miasta (jeśli chodzi o ilość), to ich stan techniczny nie jest zadawalający. Obiekty te dla zapewnienia ich prawidłowego funkcjonowania oraz poprawy bezpieczeństwa wymagają remontów i przebudowy. W celu zmniejszenia zuŝycia ciepła konieczne jest ocieplenie budynków, wymiana stolarki okiennej, modernizacja sieci centralnego ogrzewania, załoŝenie kolektorów słonecznych. Dla podniesienia jakości usług edukacyjnych oraz sprawności młodzieŝy szkoły powinny posiadać multimedialne pracownie językowe oraz sale sportowe. Wśród placówek kulturowych wymienić naleŝy Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie oraz miejską bibliotekę. Miejski Ośrodek Kultury zajmuje się kultywowaniem tradycji regionalnych oraz rozwijaniem zainteresowań dzieci i młodzieŝy w róŝnego rodzaju kołach twórczych. W siedzibie ośrodka mieści się galeria, gdzie podziwiać moŝna prace artystów z ziemi jordanowskiej. Miejski Ośrodek Kultury jest organizatorem wielu corocznych imprez, konkursów oraz wystaw. Biblioteka miejska, z której korzysta głównie młodzieŝ i dzieci posiada księgozbiór o charakterze uniwersalnym, a takŝe wciąŝ uzupełniany księgozbiór regionalny. Budynek biblioteki miejskiej wymaga prac remontowych i adaptacyjnych (adaptacja pomieszczeń strychu na dział biblioteki dziecięcej lub samodzielnej sali internetowej). Z bezpłatnego dostępu do internetu moŝna skorzystać w czytelni Biblioteki Miejskiej, gdzie znajdują się trzy stanowiska. W Miejskim Ośrodku Kultury zlokalizowanym przy Rynek 2 znajduje się kafejka internetowa. W pracownie komputerowe wyposaŝone są szkoły: podstawowa i gimnazjum. W mieście działa kilka klubów sportowych np. Ludowy Klub Sportowy JORDAN, Uczniowski Klub Sportowy SPRINT, Sekcja BrydŜa Sportowego. Organizowane są cykliczne imprezy sportowe. Brak jest jednak wystarczającej infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla dzieci i młodzieŝy np. wielofunkcyjnych boisk sportowych, ośrodka sportów ekstremalnych co wpływa na poziom sportowego wychowania młodzieŝy i zaspokojenie potrzeb w zakresie rekreacji mieszkańców miasta. Boisko sportowe, z którego korzysta obecnie Ludowy Klub Sportowy wymaga modernizacji, budowy nowego ogrodzenia, dostosowania płyty boiska do wymogów Polskiego Związku Piłki NoŜnej, a takŝe wykonania prac wykończeniowych przy zapleczu socjalnym. Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo mieszkańców Jordanowa rozpatrywane będzie w dwóch aspektach: zagroŝenie przestępczością, bezpieczeństwa na drogach, Z dokumentu Analiza stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie działania Komisariatu Policji w Jordanowie, za okres 2006 roku wykonanego przez tenŝe Komisariat obejmującego swoim zasięgiem działania oprócz miasta Jordanowa takŝe gminę Jordanów oraz gminę Bystra-Sidzina (w sumie osiem miejscowości) wynika, Ŝe największe zagroŝenie przestępczością występuje na terenie miasta Jordanowa. W 2006 r. na terenie działania Komisariatu wszczęto ogółem 242 postępowania przygotowawcze (98 w mieście Jordanowie, w tym 158 dotyczących przestępstw kryminalnych. Pozytywnym zjawiskiem jest wzrastający wskaźnik wykrywalności przestępstw. Wskaźnik wykrywalności ogólnej w 2006 r. wyniósł 85,2 % (w 2005 r. 69,3 %), natomiast wskaźnik wykrywalności przestępstw o charakterze kryminalnym w 2006 r. wyniósł 60,6 % (w 2005 r. 55,2 %). Wskaźniki te są wyŝsze niŝ w powiecie suskim i województwie małopolskim. Z policyjnych analiz wynika, Ŝe najbardziej niebezpiecznym miejscem w Jordanowie jest Rynek, nazwany strefą Zero tolerancji, czego konsekwencją było podpisanie porozumienia pomiędzy Komisariatem Policji

a Burmistrzem Miasta. W porozumieniu tym Komisariat Policji zobowiązał się do prowadzenia stałych patroli policyjnych strefy Rynku. Oprócz wielu innych, przyczyną wypadków na drogach jest ich zły stan a takŝe brak chodników przy ruchliwych drogach. Statystyki dotyczące wypadków drogowych wskazują na tendencję spadkową (o 23 zdarzenia mniej w 2006 r. w porównaniu z rokiem 2005). O ile infrastruktura sportowo rekreacyjna (choć często wymaga pilnych inwestycji) istnieje i zaspokaja potrzeby dzieci starszych oraz młodzieŝy i dorosłych, to w Jordanowie brak jest specjalnego miejsca, w którym bezpiecznie mogłyby się bawić dzieci młodsze pod nadzorem rodziców. Obecnie rodzice z małymi dziećmi wykorzystują planty w Rynku w pobliŝu ruchliwych dróg jako plac zabaw dla najmłodszych, co stwarza niebezpieczeństwo zarówno dla dzieci i dorosłych, jak i pojazdów poruszających się po drogach przecinających Rynek. Istotnym z punktu widzenia rozwoju społecznego miasta jest likwidacja barier architektonicznych. W Jordanowie mieszka 88 osób niepełnosprawnych, a największą barierą dla nich są budynki uŝyteczności publicznej. Wpływa to niekorzystnie na wizerunek miasta jako atrakcyjnego dla mieszkańców i przyjezdnych, a w szczególności dla potencjalnych turystów, w tym takŝe z upośledzeniami ruchowymi. Poprawa stanu technicznego istniejącego zaplecza sportowo-rekreacyjnego a takŝe jego uzupełnienie, likwidacja barier architektonicznych oraz poprawa stanu bezpieczeństwa musi być potraktowana priorytetowo w ramach poprawy warunków Ŝycia jego mieszkańców i przywracania miastu dawnych funkcji turystycznych. 1.7. Sytuacja gospodarcza Działalność gospodarcza i rolnicza Część istniejących niegdyś na terenie Jordanowa duŝych zakładów przemysłowych w wyniku reform uległa prywatyzacji lub likwidacji, co pociągnęło za sobą zwolnienia pracowników. Obecnie działalność prowadzi 559 podmiotów gospodarki narodowej, w tym (GUS, grudzień 2006 r.): 30 w sektorze publicznym, 529 w sektorze prywatnym (działalność gospodarczą prowadzą: 434 osoby fizyczne, a ponadto spółki handlowe, spółdzielnie, stowarzyszenia i organizacje społeczne). W stosunku do roku poprzedniego nastąpił spadek ilości podmiotów działających w sferze publicznej. Na terenie miasta znajduje się 8 zakładów, które generują większą liczbę miejsc pracy, np. Jordanowska Fabryka Armatury Valvex S.A. czy Spółdzielnia Pracy Przemysłu OdzieŜowego Jordanowianka. Działalność gospodarcza koncentruje się głównie na usługach oraz handlu. Sieć placówek handlowych jest dobrze rozwinięta i zaspokaja w pełni potrzeby mieszkańców miasta oraz turystów. Brakuje natomiast duŝych firm remontowo budowlanych oraz miejsc noclegowych, a wydaje się, Ŝe taka sytuacja nie powinna mieć miejsca w mieście, gdzie poziom bezrobocia sięga 7,5% i występuje głównie wśród młodych. Sytuacja ta wymaga przeprowadzenia analiz zmierzających do ustalenia przyczyn i podjęcia odpowiednich działań. Przyczyny mogą być następujące: brak osób młodych i energicznych, które podjęłyby się ryzyka podjęcia działalności gospodarczej przy wykorzystaniu własnych zasobów (posiadane domy z wolnymi pokojami); w mieście jest wystarczająco duŝo osób, które mogłyby zająć się działalnością turystyczną, jednak brak jest im wiedzy, wykształcenia i doświadczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej. W zaleŝności od przyczyny konieczne będzie podjęcie odpowiednich działań naprawczych, które zmienią tą niekorzystną sytuację 36% 2% 21% Rys. 1.3 Podmioty Gospodarki Narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON (źródło: GUS) 41% rolnictwo przemysł handel usługi

(przemysł: obejmuje równieŝ przetwórstwo przemysłowe; usługi: budowlane, gastronomiczne, hotelarskie, transportowe, wolne zawody) Strukturę agrarną charakteryzuje duŝe rozdrobnienie gruntów, na terenie Jordanowa znajduje się 866 gospodarstw rolnych, w tym 865 gospodarstw indywidualnych. 41,62% to gospodarstwa indywidualne powyŝej 1 ha. Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego wynosi 3,06 ha co sprawia, Ŝe utrzymanie się wyłącznie z produkcji rolnej nie jest moŝliwe. Produkcja dominujących w strukturze obszarowej bardzo małych gospodarstw nastawiona jest na samozaopatrzenie. Czynnikami ograniczającymi produkcję rolną poza duŝym rozdrobnieniem gospodarstw, jest krótki okres wegetacji, duŝe nachylenie stoków, niskie klasy bonitacyjne oraz niski poziom wskaźnika jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynoszący 46,1 pkt (wg IUNG) co plasuje region na jednym z ostatnich miejsc w kraju. Rolniczo wypoczynkowy charakter miasta jest jego atutem. Celowym jest wykorzystanie atrakcyjnego połoŝenia miasta, czystego środowiska i działalności rolniczej dla rozwoju ubogiej obecnie bazy noclegowej sprzyjającej rozwojowi agroturystyki czy ekoturystyki. 1.8. Baza turystyczno wypoczynkowa Rozwój gospodarczy miasta realizowany moŝe być w oparciu o jego charakter wynikający z połoŝenia w rejonie ugruntowanych tradycji letniskowych i w węźle szlaków turystycznych. W związku z tym stan aktualny oraz uwarunkowania rozwoju bazy turystyczno wypoczynkowej zostaną szerzej przeanalizowane. Trasy turystyczne. Miasto stanowi dogodny punkt wyjściowy w otaczające pasma górskie. Z centrum prowadzi pięć szlaków turystycznych na: 1) Babią Górę najwyŝszy poza Tatrami szczyt w Polsce 1725 m.n.p.m., trasa wiedzie przez Bystrą, Police, Krowiarki, Sokolicę, 2) Turbacz przez Rabkę i Stare Wierchy, 3) Luboń Wielki przez Luboń Mały, 4) Beskidy przez Górę Ludwiki, 5) Łysinę przez Balową i Lubień. Pod kościołem w Jordanowie zaczyna się Szlak Papieski na Ziemi Jordanowskiej. Szlak prowadzi przez Toporzysko na Wysoką, gdzie na Górze Ludwiki włącza się do szlaku łączącego Turbacz z Babią Górą poprzez Halę Krupową. Na odcinku Jordanów Toporzysko biegnie przez tzw. Polankę Harcerską, gdzie w podzięce za uniknięcie tragedii w 1946 r. harcerze własnoręcznie wybudowali kapliczkę. Fot. 1.9 Drogowskaz z trasami turystycznymi w Rynku (fot. A. Ostręga) O ile sieć szlaków turystycznych jest bardzo dobrze rozwinięta, rozbudowy wymagają trasy rowerowe zarówno na terenie powiatu jak i miasta Jordanów. W okolicach Jordanowa biegną dwa szlaki rowerowe liczące w sumie 54,3 km. W chwili obecnej jeden z nich (zielony) przebiega częściowo przez Jordanów. Infrastruktura turystyczno wypoczynkowa Bazę noclegową Jordanowa stanowią dwie prywatne kwatery i ośrodek gastronomiczno-rekreacyjnowypoczynkowy. Kwatery prywatne znajdują przy: ul. Zakopiańskiej 138 40 miejsc noclegowych ul. 3-go Maja 4 (w samym centrum miasta) 10 miejsc noclegowych. Kwatery prywatne nie posiadają zaplecza gastronomicznego. Ośrodek Gastronomiczno-Rekreacyjno-Wypoczynkowy Astra, ul. Piłsudskiego 112, czynny przez cały rok, oferuje ok. 50 miejsc noclegowych w domkach kempingowych o dość niskim standardzie.

Na terenie powiatu suskiego znajduje się 183 róŝnego rodzaju miejsc noclegowych, oprócz kwater prywatnych i gospodarstw agroturystycznych, których jest największa liczba są to schroniska, pensjonaty, domy wczasowe i wypoczynkowe, ośrodki kolonijne, hotele, motele i inne. Wynika z tego, Ŝe w mieście Jordanowie znajduje się jedynie 1,6% powiatowej bazy noclegowej. Bazę gastronomiczną miasta stanowią restauracje i karczmy: 1) Restauracja Zodiak ul. Piłsudskiego 1 2) Restauracja "Astra" ul. Piłsudskiego 112 3) Restauracja "Kuchnia Włoska" ul. Rynek 4) Karczma "Przykiec" ul. Przykiec 226 5) Karczma Przystań u Lipy ul. 3 Maja 47 oraz kawiarnie i bary: 6) Kawiarnia, ul. Rynek 19 7) Kawiarnia "Cafe Pub Royal" ul. Rynek 3 8) Bar "Carlo" ul. 3 Maja 73 Stan infrastruktury sportowo-rekreacyjnej i kulturowej oraz bazy noclegowej jest dalece niewystarczający. W mieście nie ma naturalnych kąpielisk, ani ogólnodostępnych obiektów sportowo-rekreacyjnych, tak poŝądanych dla miasta o turystyczno-wypoczynkowym charakterze. Jedyny basen, a takŝe mały kort tenisowy i grilowisko znajduje się na terenie ośrodka Astra. Wzbogacenie oferty aktywnego spędzania czasu, zróŝnicowanej względem pór roku, wieku i zamoŝności jest istotne zarówno ze względu na potrzeby mieszkańców Jordanowa jak i turystów. Analogicznie, wzbogacona powinna być równieŝ oferta kulturowa. Zasadnym byłoby oparcie jej w pewnym zakresie o tradycje lokalne/regionalne budując tym samym toŝsamość miasta i zwiększając jego atrakcyjność. Odczuwalny jest brak takich obiektów jak kina, teatry, kluby. Są to jednak obiekty, których budowa i utrzymanie wymagałoby duŝych nakładów finansowych na wybudowanie i utrzymanie. Rozwiązaniem byłoby udostępnienie jednego obiektu/pomieszczenia i przygotowanie go do organizacji gościnnych występów teatralnych czy pokazów filmowych. Baza noclegowa Jordanowa jest niewystarczająca wymaga rozwinięcia w celu powiększenia, urozmaicenia i poprawy standardu. Bogata oferta sportowo-rekreacyjna i kulturowa to czynnik zatrzymujący turystów na dłuŝszy czas aniŝeli tylko przejazd czy nocleg przed wypadem w góry, a w konsekwencji przysparzający dochodów właścicielom/zarządcom poszczególnych obiektów. Brak takich obiektów i oferty związanej z ich funkcjonowaniem uniemoŝliwi rozwój funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej, jakie miasto pełniło w przeszłości. Podsumowanie diagnozy miasta. Charakterystyka uwarunkowań przestrzennych, przyrodniczych i kulturowych, a takŝe istniejące tradycje wypoczynkowe zarówno miasta jak i rejonu wskazują na moŝliwość i potrzebę rozwoju infrastruktury turystyczno wczasowej. Walory przyrodnicze i kulturowe, dogodne skomunikowanie z duŝymi aglomeracjami oraz wzrastający popyt na wyspecjalizowane usługi turystycznowypoczynkowe stwarzają podstawy do budowy zaplecza dla tych usług. Miasto ma szansę na umocnienie swojego znaczenia jako ośrodka wypoczynku i turystyki, co przełoŝy się na poprawę sytuacji społeczno gospodarczej.

2. Analiza SWOT dla obszarów problemowych Słabe strony Mocne strony Sfera przestrzenna (techniczna) i środowiskowa Zły stan dróg i chodników lub brak chodników Brak obwodnicy miasta Słabo rozwinięta sieć kanalizacyjna, zły stan istniejącej Zły stan techniczny sieci wodociągowej, brak sieci w części miasta Zły stan techniczny niektórych placówek edukacyjnych Brak obiektów sportowo-rekreacyjnych Brak placu zabaw dla dzieci Niedostosowanie obiektów uŝyteczności publicznej do potrzeb niepełnosprawnych Dominacja własności prywatnej nieruchomości i ich rozdrobnienie Brak oferty kulturowej Ujemne saldo migracji odpływ ludzi z miasta DuŜa liczba bezrobotnych ludzi młodych i niewykwalifikowanych Brak lokalnej instytucji wspomagającej rozwój gospodarczy Zapotrzebowanie na mieszkania socjalne Brak niektórych specjalistycznych gabinetów lekarskich Rynek najbardziej niebezpiecznym miejscem w mieście (zagroŝenie przestępczością) Brak oferty spędzania wolnego czasu dla seniorów Utrudnienia w rozwoju przestrzennym i gospodarczym spowodowane występowaniem walorów przyrodniczych i kulturowych Utrudnienia rozwoju miasta spowodowane niewielkie zasobami gruntów komunalnych i Skarbu Państwa Występowanie czynników ograniczających produkcję rolną: np. rozdrobnienie gospodarstw, duŝe nachylenie stoków, niskie klasy bonitacyjne Słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna Niewystarczająca baza noclegowa Utrudnienia w realizacji inwestycji ze względu na niski budŝet miasta ZagroŜenia Skomplikowane procedury ubiegania się o fundusze UE Sfera społeczna Sfera gospodarcza PołoŜenie miasta w rejonie wysokich walorów przyrodniczych i krajobrazowych Dobre skomunikowanie miasta z okolicznymi miejscowościami i większymi miastami (drogowe i kolejowe) Lokalizacja miasta w rejonie ugruntowanych tradycji letniskowych, uzdrowiskowych i turystycznych, Specyficzny mikroklimat odpowiedni do leczenia wielu chorób, głównie układu oddechowego Występowanie obiektów zabytkowych w mieście i okolicy Wysoki odsetek osób młodych w mieście Stosunkowo niski poziom bezrobocia Stosunkowo duŝa liczba ludności w wieku produkcyjnym korzystająca z pomocy społecznej Zadawalający stan podstawowej słuŝby zdrowia Przetrwanie tradycji handlowych i wypoczynkowych miasta Miasto dogodnym punktem wypadowym w góry Dominacja podmiotów prywatnych nad publicznymi MoŜliwość rozwoju agroturystyki i ekoturystyki na bazie gospodarstw rolnych Sprzyjające uwarunkowania do budowy zaplecza dla usług wypoczynkowo-turystycznych Szanse Wzrost popytu na wyspecjalizowane usługi w zakresie wypoczynku, lecznictwa i turystki MoŜliwość ubiegania się o dofinansowanie przedsięwzięć ze źródeł zewnętrznych: fundusze ochrony środowiska, fundusze strukturalne Uchwalenie ustawy o PPP wspomagającej realizację przedsięwzięć, na które miasto nie ma wystarczających funduszy

3. ZałoŜenia Programu rewitalizacji 3.1. Cele Programu rewitalizacji i sposoby ich realizacji Na podstawie diagnozy sytuacji przestrzennej, środowiskowej i społeczno gospodarczej miasta Jordanów zdefiniowano cele rewitalizacji oraz podano sposoby ich osiągnięcia (tab. 3.1). Tabela 3.1 Cele Programu rewitalizacji i sposoby ich osiągnięcia Lp. Cele programu rewitalizacji Sposoby realizacji celów 1 Poprawa jakości Ŝycia mieszkańców miasta 2 Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców 3 4 Poprawa estetyki miasta oraz ochrona obiektów i układów zabytkowych Poprawa warunków rozwoju gospodarczego 6 Poprawa stanu środowiska - remont placówek edukacyjnych i hal sportowych, budowa boiska przy gimnazjum - likwidacja barier architektonicznych - remont i rozbudowa sieci technicznych - zwiększenie zasobu mieszkań socjalnych - budowa placu zabaw dla dzieci i ośrodka sportów ekstremalnych dla młodzieŝy, - budowa lub adaptacja pomieszczenia na Klub Seniora - wykorzystanie istniejącej i nowej infrastruktury dla realizacji róŝnych programów aktywizacji mieszkańców np. zawody sportowe sporty ekstremalne, mistrzostwa szachowe czy brydŝowe w Klubie Seniora. - remont ciągów komunikacyjnych - budowa chodników - zwiększenie patroli policyjnych i (ewentualnie) instalacja monitoringu w najbardziej niebezpiecznych punktach miasta - remont elewacji zewnętrznych budynków - renowacja obiektów zabytkowych - iluminacja świetlna obiektów historycznych - przebudowa przestrzeni Rynku - wymiana lub doposaŝenie w elementy małej architektury - remont, rozbudowa i urozmaicenie infrastruktury turystycznej - uruchomienie lokalnego okienka przedsiębiorczości - ulgi podatkowe dla rozpoczynających działalność gospodarczą - programy edukacyjne i szkoleniowe dla osób prowadzących, lub zamierzających prowadzić własną działalność gospodarczą - budowa kanalizacji - termomodernizacja budynków - instalacja solarów - organizacja akcji ekologicznych w szkołach 3.2. Zasięg terytorialny Programu rewitalizacji i uzasadnienie jego granic Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Metodyce. Jordanów, jako miasto o liczbie mieszkańców poniŝej 20 000 kwalifikuje się w całości do objęcia go programem rewitalizacji. Jednak ze względu na ograniczone moŝliwości finansowe miasta, koniecznym było wydzielenie obszarów, których rewitalizacja jest najistotniejsza ze względu na znaczenie miejsca (Rynek) czy rozwój gospodarczy (baza turystycznowypoczynkowa), jak równieŝ kwestie społeczne (poprawa funkcjonalności placówek edukacyjnych i powiększenie zasobu mieszkań socjalnych). Zarówno obszary do rewitalizacji jak równieŝ zadania do realizacji wyznaczone zostały na podstawie: - analizy sytuacji przestrzennej, gospodarczej i społecznej w oparciu o istniejące dokumenty, przede wszystkim Strategię rozwoju miasta i sporządzonej na tej podstawie analizy SWOT, - obserwacji miasta jego zagospodarowania, funkcjonowania, stanu technicznego infrastruktury,

- a takŝe odwołania się do historii miasta, którego dawne znaczenie handlowe i turystycznowypoczynkowe powinno być wzorem dla obecnego procesu rewitalizacji. Obszary/projekty, gdzie zadania z zakresu rewitalizacji powinny być przeprowadzone priorytetowo są następujące: Strefa Rynku Placówki edukacyjne Teren Ośrodka ASTRA rozwój infrastruktury turystyczno wypoczynkowej Teren Zakładów Komunalnych adaptacja budynku na mieszkania socjalne. 1) Strefa Rynku Uzasadnienie: Rynek w Jordanowie, to jedyny w swoim rodzaju zabytkowy układ urbanistycznoprzestrzenny, który zagroŝony jest zniszczeniem i dewastacją wynikającą z niekorzystnego układu komunikacyjnego. W Rynku krzyŝują się bowiem dwie główne drogi krajowa i powiatowa, którymi prowadzony jest intensywny ruch samochodowy, w tym samochodów cięŝkich. Taka sytuacja przyczynia się do niszczenia budynków zlokalizowanych w pierzejach Rynku, w tym zabytkowego Ratusza siedziby Władz Miasta, a takŝe walorów przyrodniczych roślinności porastającej ten obszar, która stanowi o wyjątkowości tego miejsca. W związku z tym, Ŝe jordanowski Rynek mający charakter plant (parku), a miasto nie posiada parku ani placu zabaw, jest on w godzinach popołudniowych bardzo popularnym miejscem wypoczynku i spacerów matek z dziećmi. Jest jednak miejscem niebezpiecznym ze względu na intensywny ruch samochodów (wypadki, zanieczyszczenie powietrza, hałas) oraz występujące tam bardzo często w godzinach wieczornych incydenty chuligańskie. Koniecznym jest zatem podjęcie takich działań, które wyeliminują zidentyfikowane zagroŝenia, bądź teŝ przyczynią się do ich redukcji. Koniecznym jest równieŝ podjęcie działań w celu poprawy estetyki tej najwaŝniejszej części miasta i zahamowanie destrukcji obiektów zabytkowych jak i całego załoŝenia urbanistycznego, a w konsekwencji stworzenia saloniku miejskiego, do którego chętnie przychodzić będą mieszkańcy i turyści. 2) Placówki edukacyjne Uzasadnienie: Placówki edukacyjne (szkoły i przedszkola) to elementy infrastruktury społecznej, które świadczą nie tylko o jakości Ŝycia mieszkańców miasta, a przede wszystkim stanowią zaplecze dla rozwoju najmłodszej społeczności. Od jakości kształcenia zaleŝy bowiem jak wiele młodych osób będzie kontynuowało naukę na wyŝszych uczelniach, co zwiększy ich szanse na rynku pracy. Baza edukacyjna w Jordanowie pod względem ilości jest wystarczająca, natomiast jej stan wpływający na jakość kształcenia wymaga interwencji (remontu i wyposaŝenia w pracownie i obiekty sportowe). Efekty planowanych działań w zakresie remontu placówek edukacyjnych będą wielopłaszczyznowe: poprawa komfortu prowadzenia i uczestniczenia w zajęciach lekcyjnych, poprawa estetyki przestrzeni publicznej, redukcja kosztów utrzymania budynku (docieplenie, solary), dodatkowe środki na pomoce naukowe dzięki uzyskanym oszczędnościom. Dodatkowo utworzenie w szkole multimedialnych pracowni językowych wpłynie na poziom kształcenia, a tym samym poprawi szanse dzieci z małego miasta na lepszą pracę i otworzy okno na świat. 3) Teren Ośrodka ASTRA rozwój infrastruktury turystyczno wypoczynkowej Uzasadnienie: Jordanów zawsze pełnił rolę ośrodka wypoczynkowo-rekreacyjnego. Jednak na przestrzeni lat, kiedy następowało urynkowienie gospodarki w niezbyt zamoŝnym społeczeństwie zabrakło wystarczającego kapitału oraz determinacji do utrzymania tego statusu poprzez prace remontowe i budowlane na obiektach, które mogłyby posłuŝyć jako baza noclegowa i sportowo rekreacyjna. Potrzeba przywrócenia i rozwoju funkcji turystyczno-wypoczynkowych w Jordanowie

wynika ze sprzyjających prowadzeniu takiej działalności uwarunkowań geograficzno-przyrodniczych i klimatycznych oraz zapotrzebowania na nowe miejsca pracy zwłaszcza dla duŝej liczby młodych bezrobotnych. 4) Teren Zakładów Komunalnych adaptacja budynku na mieszkania socjalne Uzasadnienie: Miasto Jordanów, boryka się z róŝnymi problemami społecznymi, w tym ze zjawiskiem ubóstwa. Obecnie 30 rodzin nie jest w stanie samodzielnie zapewnić sobie mieszkania. Wynika z tego potrzeba posiadania odpowiedniej liczby lokali socjalnych oraz zastępczych w zasobie gminy. Niski budŝet Jordanowa nie pozwala na realizację zadania ze środków własnych. MoŜliwość pozyskania funduszy zewnętrznych na adaptację niewykorzystywanych pomieszczeń na mieszkania socjalne będzie niewątpliwie duŝym wsparciem dla Władz Miasta i pozwoli odwrócić niekorzystną sytuację jego najuboŝszych mieszkańców.

Obszar 4 TEREN ZAKŁADÓW KOMUNALNYCH - ADAPTACJA BUDYNKU NA MIESZKANIA SOCJALNE Obszar 1 STREFA RYNKU Obszar 3 TEREN OŚRODKA ASTRA ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNO- WYPOCZYNKOWEJ Obszar 2 PLACÓWKI EDUKACYJNE Rys. 3.1 Lokalizacja obszarów wyznaczonych do rewitalizacji

3.3. Strefa Rynku 3.3.1. Charakterystyka obszaru Jordanowski rynek połoŝony jest w centralnej części miasta i zajmuje powierzchnię około 2,3 ha. Przebiegające przez jego środek drogi: krajowa i powiatowa dzielą plac na cztery części. Pomiędzy drogami znajdują się planty zarówno z niską jak i duŝą ilością wysokiej zieleni. W centralnej części Rynku po wschodniej i północnej stronie skrzyŝowania dróg znajdują się zabytkowe obiekty: budynek ratusza i figura Św. Jana Nepomucena. Przez planty przebiegają ścieŝki wyposaŝone w ławki, są równieŝ dwie fontanny wymagające przebudowy. Rys. 3.2 Rynek w Jordanowie (źródło: www.jordanow.pl) Niektóre spośród drzew znajdujących się na Rynku mają wartość pamiątkową ( Dąb Wolności posadzony w 1919 r. dla upamiętnienia odzyskania przez Polskę niepodległości oraz Dęby - Pomniki Historii posadzone w 2001 r. dla upamiętnienia: Ojca Świętego Jana Pawła II, księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego, księdza błogosławionego Piotra Dańkowskiego oraz księdza błogosławionego Stanisława Pyrtka). Rynek otacza asfaltowa jednokierunkowa droga z szerokimi poboczami stanowiącymi miejsca parkingowe, gdzie w kaŝdy poniedziałek odbywa się targ. Pierzeje Rynku stanowi zabudowa o zróŝnicowanej wartości historycznej i stanie technicznym. W pierzejach występują liczne luki w zabudowie, wypełniane tymczasowymi obiektami handlowymi. W tej części miasta znajduje się większość obiektów uŝyteczności publicznej, ani same obiekty ani chodniki do nich prowadzące nie są przystosowane do poruszania się osób niepełnosprawnych. Na Rynku znajduje się pętla minibusów, przy której nie ma przystanku. DuŜa ilość zieleni, w tym wysokiej oraz skrzyŝowanie ruchliwych dróg w środku Rynku to dwie charakterystyczne cechy tego miejsca. Jednak zróŝnicowany stan zdrowotny drzew, dopuszczenie ruchu cięŝkich samochodów oraz występowanie obiektów budowlanych nie przystających charakterem do miejsca sprawia, Ŝe Rynek zatraca charakter najwaŝniejszego placu w mieście. 3.3.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rynek znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej historycznego układu urbanistycznego śródmieścia ustalonej na podstawie mpzp. W strefie tej nie dopuszcza się działań, które mogłyby znacząco zmienić historycznie ukształtowany charakter załoŝenia. W związku z tym dokument mpzp nakłada obowiązki: utrzymania funkcji obszaru, nawiązania gabarytów realizowanych obiektów i ich formy architektonicznej do form przewaŝających w poszczególnych pierzejach lub grupach zabudowy, uzgadniania z wojewódzkim konserwatorem zabytków projektów dot. budowy lub przebudowy obiektów w pierzejach Rynku, a w szczególności dotyczących części pierzei północno - zachodniej, w której zabudowa ma charakter tymczasowy. W strefie Rynku znajduje się 13 budynków wpisanych do ewidencji zabytków i jeden wpisany do rejestru zabytków zaznaczone są na rysunku planu (RYS. 3.3).

Rys. 3.3 Ustalenia mpzp dla centrum Jordanowa Aktualnie obowiązujący mpzp nie przewiduje zmian jakie zaproponowane zostały w koncepcji (rys. 3.6 ), zatem jej realizacja wymagać będzie zmiany mpzp. 3.3.3. Stan własności Struktura własności gruntów i obiektów w strefie Rynku rozkłada się głównie pomiędzy własność osób prywatnych i miasta, co przedstawione zostało na rysunkach 3.4 i 3.5. Z ogólnej liczby budynków 38: 4 są własnością komunalną 24 są własnością prywatną 2 są własnością zakonu 8 ma mieszaną formę własności (Skarb Państwa, Spółdzielnia, Wspólnota Mieszkaniowa).

Rys. 3.4 Struktura własności gruntów w strefie Rynku (opracowanie: A. Ostręga)

Rys. 3.5 Struktura własności obiektów kubaturowych w strefie rynku (opracowanie: A. Ostręga) Uwaga: Konieczne jest uporządkowanie numeracji budynków stanowiących pierzeje Rynku, obecnie numery budynków powtarzają się nawet kilkakrotnie

3.3.4. Wytyczne dla rewitalizacji strefy Rynku W ramach rewitalizacji strefy rynku proponuje się następujące zadania: 1) Przebudowa i zmiana organizacji płyty rynku W celu poprawy estetyki i funkcjonalności najwaŝniejszego placu w mieście proponuje się: wprowadzenie ruchu okręŝnego jednokierunkowego, zamianę obecnych ciągów dróg: krajowej i powiatowej na ciągi piesze z wprowadzeniem funkcji handlowej (tradycyjnie w poniedziałki), nadanie ratuszowi wyŝszej rangi poprzez utworzenie zorganizowanej przestrzeni z kostki bazaltowej albo granitowej przed wejściem do budynku i iluminację świetlną obiektu, wyeksponowanie figury św. Nepomucena światłem i zielenią, redukcję zieleni, usunięcie chorych drzew, wyposaŝenie w małą architekturę (ławki, kosze, lampki); przebudowa fontann, budowa placu zabaw dla dzieci (nr 2 na rysunku 3.5) budowa przystanku autobusowego (alternatywnie przy pierzei wschodniej lub zachodniej). Przeniesienie ruchu samochodowego z układu przekątnych ma układ ruchu okręŝnego winno nastąpić po wybudowaniu obwodnicy, która przejmie ruch z drogi krajowej. MoŜliwe jest zrealizowanie tego zadania w wersji mieszanej przebudowanie ciągów wzdłuŝ pierzei uporządkuje tę przestrzeń, ale zasadnicze kierunki ruchu ulicami biegnącymi przekątnymi pozostanie. Koncepcja dla strefy rynku przedstawiona została na rysunku 3.6.

Rys. 3.6 Koncepcja przebudowy Rynku (opracowanie W. Wańkowicz na podstawie koncepcji Z. ŚnieŜek) 2) Rozbudowa i modernizacja sieci technicznych a. Sieć kanalizacyjna b. Sieć wodociągowa c. Sieć elektryczna i teletechniczna. 3) Remont i renowacja obiektów uŝyteczności publicznej Ratusz: Ratusz jest siedzibą Władz samorządowych miasta oraz Urzędu Miasta Jordanowa. Budynek nigdy nie był poddawany pracom remontowym czy konserwatorskim (poza doraźnymi pracami naprawczymi złej jakości). W związku z tym obecny wygląd budynku odbiega od pierwotnego stanu jeśli chodzi o estetykę i stan techniczny zachowania elementów tworzących elewacje. Kwalifikuje to do wykonania pełnego zakresu prac konserwatorskich mających na celu przywrócenie walorów estetycznych budynku stanowiącego charakterystyczny akcent architektoniczny miasta.

Tabela 3.1 Zakres prac remontowych i konserwatorskich przy Ratuszu Prace zewnętrzne odnowienie kamiennego detalu architektonicznego i ceramicznych wątków ceglanych na całości elewacji odnowienie istniejących wypraw tynkowych odnowienie elementów metalowych (krat, obróbek blacharskich) odnowienie stolarki okiennej i drzwiowej we wszystkich elewacjach obiektu przystosowanie budynku dla osób niepełnosprawnych drenaŝ i izolacja przeciwwilgociowa osuszanie i odgrzybianie odwodnienie zagospodarowanie otoczenia dekoracyjne oświetlenie budynku w celu jego wyeksponowania Źródło: Urząd Miasta Jordanowa Prace wewnętrzne remont stropu nad salą obrad termoizolację stropu przystosowanie budynku dla osób niepełnosprawnych przebudowa toalet adaptacja poddasza remont pomieszczeń piwnic wymiana instalacji elektrycznej, co, p. poŝ. wykonanie wentylacji (i klimatyzacji) remont, wymiana posadzek w pomieszczeniach biurowych i sali obrad oraz stolarki wewnętrznej roboty malarskie Szczegółowy zakres prac konserwatorskich zawarty został w Programie prac konserwatorskich, 2006. Urząd Gminy, poczta Rynek 2: budynek wybudowany wg projektu architekta Jana Sas Zubrzyckiego, wpisany do ewidencji zabytków. Kiedyś pełnił funkcję Sądu Grodzkiego, dziś jest siedzibą Urzędu Gminy i od okresu międzywojennego siedzibą urzędu pocztowego. Zakres wymaganych prac remontowych na obiekcie zawarto w tabeli 3.2. Tabela 3.2 Zakres prac remontowych dla obiektu przy Rynek 2 Prace zewnętrzne remont dachu obejmujący: konstrukcję, obróbki blacharskie wraz z rynnami i rurami spustowymi, przebudowę kominów, instalację odgromową, wymianę pokrycia drenaŝ i izolacja przeciwwilgociowa restauracja elewacji przystosowanie budynku dla osób niepełnosprawnych dekoracyjne i eksponujące oświetlenie budynku Źródło: Urząd Miasta Jordanowa Prace wewnętrzne przystosowanie budynku dla osób niepełnosprawnych termoizolacja stropu remont pomieszczeń piwnic wymiana instalacji elektrycznej, co wykonanie wentylacji (i klimatyzacji) wykonanie instalacji p.poŝ Budynek przychodni lekarskiej ul. 3 Maja 2: budynek wpisany do ewidencji zabytków. Zakres wymaganych prac remontowych na obiekcie zawarto w tabeli 3.3.

Tabela 3.3 Zakres prac remontowych dla obiektu przy ul. 3-go Maja 2 Prace zewnętrzne drenaŝ i izolacja przeciwwilgociowa termomodernizacja elewacji remont dachu obejmujący: konstrukcję, obróbki blacharskie wraz z rynnami i rurami spustowymi, wymianę pokrycia zagospodarowanie otoczenia instalacja solarów słonecznych Prace wewnętrzne termoizolacja stopu remont i adaptacja poddasza kompleksowy remont piętra remont piwnic wymiana instalacji co z wyjątkiem parteru wymiana instalacji p.poŝ. Źródło: Urząd Miasta Jordanowa Budynek Biblioteki i MOPS-u ul. Piłsudskiego 25. Budynek znajduje się w niewielkiej odległości od Rynku, ale z racji tego, Ŝe świadczy usługi publiczne został ujęty w zakres rewitalizacji. Jego stan techniczny a takŝe nie wykorzystane obecnie poddasze kwalifikuje obiekt do remontu. Budynek posiada dwie kondygnacje i zajmuje powierzchnię 192 m kw. Tabela 3.4 Zakres wymaganych prac dla obiektu biblioteki i MOPS-u Prace zewnętrzne termomodernizacja elewacji termoizolacja stropu drenaŝ i izolacja przeciwwilgociowa przystosowanie budynku dla osób niepełnosprawnych instalacja solarów wykonanie nowego wejścia do piwnic/kotłowni remont dachu obejmujący: obróbki blacharskie wraz z rynnami i rurami spustowymi, przebudowę kominów, instalację odgromową, wymianę pokrycia zagospodarowanie otoczenia (remont dziedzińca) Źródło: Urząd Miasta Jordanowa adaptacja poddasza Prace wewnętrzne przystosowanie budynku dla osób niepełnosprawnych remont pomieszczeń piwnic wymiana instalacji elektrycznej i co wykonanie instalacji p. poŝ. oraz wentylacji (i klimatyzacji) wymiana stolarki wewnętrznej remont, wymiana posadzek roboty malarskie 4) Podniesienie standardów funkcjonalnych, technicznych i estetycznych zabudowy Rynku Zakłada się: a. remont istniejących obiektów kubaturowych (odnowa elewacji zewnętrznych, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, zmiana pokrycia dachu, rozbudowa, nadbudowa). b. Wyburzenie/przeniesienie tymczasowych i budowa nowych obiektów stanowiących uzupełnienie pierzei. Dla zwiększenia estetyki miejsca proponuje się likwidację obiektów i urządzeń o charakterze tymczasowym, degradujących przestrzeń reprezentacyjnej części miasta i uzupełnienie powstałych w ten sposób oraz juŝ istniejących luk w zabudowie stanowiącej pierzeje Rynku nowymi obiektami kubaturowymi. Ilość obiektów tymczasowych do wyburzenia lub przeniesienia: 10, w tym jeden pięciosegmentowy i jeden dziewięciosegmentowy. Ilość obiektów proponowanych do wybudowania: 7, w tym jeden na działce komunalnej a 6 na działkach prywatnych.

Działki komunalne, na których proponuje się wyburzenie istniejących i wybudowanie nowych obiektów oznaczone są nr ewidencyjnymi 5770/1 (pow. 540 m kw.) i 5786/26 (pow. 4601 m kw). Zlokalizowane w północno-zachodnim naroŝu Rynku. Na działkach tych znajdują się obecnie dwa pięcio- i dziewięciosegmentowe obiekty o charakterze handlowo usługowym. Po wybudowaniu nowego budynku funkcje te mogą być do niego przeniesione. Usytuowanie nowego obiektu oznaczonego nr 1 pokazano na rysunku 3.5 oraz rysunku 3.7. Rys. 3.7 Koncepcja przebudowy Rynku - pierzeje (opracowanie: W. Wańkowicz) 5) Poprawa bezpieczeństwa Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców realizowana moŝe być poprzez: wzmoŝenie patroli policyjnych (ewentualnie) instalację monitoringu w rynku, uznanym za miejsce najbardziej niebezpieczne w Jordanowie. W ramach poprawy bezpieczeństwa mieszkańców miasta kontynuowane będą patrole miejsc najbardziej niebezpiecznych czyli strefy rynku na podstawie porozumienia pn. 0 tolerancji zawartego pomiędzy Komendą Policji a Burmistrzem Miasta. Skuteczniejszą formą poprawy bezpieczeństwa byłoby zainstalowanie cyfrowego systemu monitoringu.

3.4. Placówki edukacyjne 3.4.1. Charakterystyka obiektów Jak pisano juŝ wyŝej Jordanów świadczy usługi zakresu szkolnictwa nie tylko dzieciom i młodzieŝy z terenu miasta, ale i z otaczających wsi. Znajdujące się na terenie miasta szkoły podstawowa i gimnazjum, a takŝe przedszkole wymagają remontu lub doposaŝenia w infrastrukturę sportową czy specjalistyczne pracownie w celu podniesienia komfortu i poziomu nauczania. 3.4.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rys. 3.8 Ustalenia mpzp dla gimnazjum i przedszkola przy ul. Konopnickiej Rys. 3.9 Ustalenia mpzp dla szkoły podstawowej przy ul. Kolejowej Podstawowe przeznaczenie terenów oznaczonych symbolami Up4 i Up2 na rysunku planu to: usługi oświaty z urządzeniami sportowo - rekreacyjnymi. Na tych terenach dopuszcza się: utrzymanie, realizację i zmianę sposobu uŝytkowania obiektów i lokali o przeznaczeniu uzupełniającym i innych nie kolidujących z funkcją podstawową, realizację urządzeń infrastruktury technicznej o znaczeniu lokalnym oraz liniowych elementów infrastruktury. 3.4.3. Stan własności Szkoły i przedszkola podlegają samorządowi gminnemu. Rys. 3.10 Lokalizacja Szkoły Podstawowej (opracowanie A. Ostręga)

Rys. 3.11 Stan własności i lokalizacja projektowanego boiska wielofunkcyjnego (opracowanie A. Ostręga) 3.4.4. Wytyczne dla rewitalizacji W ramach rewitalizacji placówek oświatowych proponuje się remont budynków szkolnych i przedszkola, wyposaŝenie ich w wielofunkcyjne obiekty sportowe i pracownie, zagospodarowanie otoczenia oraz remont nawierzchni ulic i chodników prowadzących do tych placówek. Zakres prac budowlanych i remontowych dla poszczególnych obiektów a. Gimnazjum, ul. Konopnickiej budowa przyszkolnego boiska wielofunkcyjnego Wielofunkcyjne boisko zostanie wybudowane przy gimnazjum na niezagospodarowanych działkach o nr ewid. 2150/2, 2151/1 i 2152/6 o łącznej powierzchni 0,28 ha. Boisko dostępne będzie z drogi gminnej nr 5421. Szczegóły techniczne realizacji inwestycji zawarte zostały w dokumentacji projektowej. b. Miejskie przedszkole, ul. Konopnickiej - remont Przewidziany zakres prac remontowych dla Miejskiego przedszkola przedstawiono w tabeli 3.5. Tabela 3.5 Zakres prac remontowych dla budynku Przedszkola Miejskiego przy ul. Konopnickiej Prace zewnętrzne DrenaŜ i izolacja przeciwwilgociowa Termomodernizacja elewacji Remont dachu obejmujący: konstrukcję, obróbki blacharskie wraz z rynnami i rurami spustowymi, wymianę pokrycia Zagospodarowanie otoczenia Prace wewnętrzne Termoizolacja stopu Remont i adaptacja poddasza Kompleksowy remont piętra i piwnic Wymiana instalacji co z wyjątkiem parteru Wymiana instalacji p.poŝ. Źródło: Urząd Miasta Jordanowa c. Szkoła podstawowa, ul. Kolejowa - remont Przewidziany zakres prac remontowych dla Miejskiego przedszkola przedstawiono w tabeli 3.6.

Tabela 3.6 Zakres prac remontowych dla budynku Szkoły Podstawowej przy ul. Kolejowej Prace zewnętrzne Prace wewnętrzne budowa zaplecza sali gimnastycznej (zaplecze sanitarne, szatnia, sala rekreacyjna) poprzez przystosowanie dla osób niepełnosprawnych nadbudowę istniejącego budynku przybudówki przebudowa dachu na sali gimnastycznej (likwidacja stropu, ocieplenie, wymiana pokrycia urządzenie multimedialnej pracowni językowej. dachu, wykonanie izolacji termicznej dachu wymiana stolarki okiennej i drzwiowej remont wszystkich pomieszczeń, załoŝenie kolektorów słonecznych wymiana instalacji elektrycznej, wymiana instalacji co w ograniczonym zakresie przystosowanie dla osób niepełnosprawnych wykonanie instalacji p.poŝ. Źródło: Urząd Miasta Jordanowa 3.4.5. Zadania proekologiczne realizowane w placówkach edukacyjnych Dla miasta takiego jak Jordanów, nastawionego na rozwój turystyki opartej o walory krajobrazowe i specyficzny mikroklimat istotna jest dbałość o czystość środowiska. Placówki edukacyjne Jordanowa oprócz edukacji ekologicznej realizują szereg akcji ekologicznych przy współudziale dzieci i młodzieŝy. Temat organizacji akcji ekologicznych poruszony został na warsztatach zorganizowanych w ramach opracowywania Programu rewitalizacji. Potem przeprowadzone zostały w szkole podstawowej i gimnazjum ankiety mające na celu pokazanie zaangaŝowania dzieci i młodzieŝy w działalność proekologiczną i pomysły na nowe akcje. W ankietach, wśród zrealizowanych do tej pory akcji wymieniano: - ewidencjonowanie dzikich wysypisk odpadów, - segregację odpadów (zbiórka makulatury, puszek, baterii), - sprzątanie miasta, sprzątanie lasu, sprzątanie doliny, - pielęgnacja drzew pomnikowych, - zakładanie zieleńców wokół szkół, - promocja zdrowej Ŝywności w sklepiku szkolnym, degustacja zdrowej Ŝywności, - przeznaczanie dochodów ze szkolnych dyskotek na schronisko dla zwierząt, - organizacja konkursów wiedzy ekologicznej, - a takŝe uczestnictwo w corocznej akcji Sprzątanie Świata. Z analizy przeprowadzonych ankiet wynika, Ŝe świadomość ekologiczna dzieci i młodzieŝy jest wysoka, realizowana przez nich działalność na rzecz ochrony środowiska jest intensywna i systematyczna. Akcje te organizowane są kilka razy w roku, a część z nich przez cały rok i obejmują zwykle całe klasy lub nawet szkoły. Dzieci i młodzieŝ mają równieŝ pomysły na nowe akcje. Wymienić tu moŝna: - załoŝenie stowarzyszenia ekologicznego wśród dzieci i młodzieŝy, którego celem byłoby organizowanie akcji ekologicznych, - sadzenie drzewek, - zrywanie ogłoszeń z drzew, - propagowanie selektywnej zbiórki odpadów w mieście. Kontynuacja realizowanych do tej pory akcji i rozwijanie nowych poprawi z pewnością wizerunek miasta.

3.5. Teren Ośrodka ASTRA - rozwój infrastruktury turystyczno - wypoczynkowej Jak opisano w podrozdziale 2.6 baza turystyczno wypoczynkowa wymaga przeprowadzenia inwestycji związanych nie tylko z remontem istniejącego zaplecza, ale i jego rozbudową w celu urozmaicenia oferty dla potencjalnych turystów. Sprzyjać temu będą istniejące uwarunkowania lokalizacyjne i klimatyczne. 3.5.1. Charakterystyka obszaru i obiektów Istniejące zaplecze turystyczno-wypoczynkowe Jordanowa stanowią: Ośrodek Gastronomiczno- Rekreacyjno-Wypoczynkowy Astra atrakcyjnie zlokalizowany w kotlinie przy drodze krajowej (ul. Piłsudskiego) oraz dwie prywatne kwatery zlokalizowane w centrum miasta. Potencjał do rozwoju infrastruktury turystyczno-wypoczynkowej posiada Ośrodek Astra, jednak wymaga on kapitalnego remontu i rozbudowy, aby stać się atrakcyjnym miejscem przyciągającym turystów. Teren ośrodka zajmuje powierzchnię 1,38 ha 3.5.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rys. 3.12 Ustalenia mpzp dla terenu Ośrodka Gastronomiczno-Rekreacyjno-Wypoczynkoweg Astra Podstawowe przeznaczenie terenu oznaczonego na rysunku planu symbolem US2 i US2 to teren dla urządzeń sportu i rekreacji: US 2 - zespół obiektów sportowo rekreacyjnych i turystycznych (istniejących z moŝliwością modernizacji i rozbudowy), US 7 - wyciąg narciarski. Wszystkie obiekty powinny być wyposaŝone w urządzenia sanitarne. W granicach działki inwestora naleŝy przewidzieć miejsca parkingowe. Teren US2 połoŝony jest w obrębie obszarów naraŝonych na niebezpieczeństwo powodzi, a zatem: w obrębie strefy zalewu wodami powodziowymi wznoszenie nowych obiektów kubaturowych dopuszcza się na warunkach określonych w 8 ust. 1 p.3 mpzp, w obrębie obszarów bezpośredniego zagroŝenia powodzią obowiązują ustalenia 8 ust. 1 p.2 mpzp oraz dopuszcza się realizację boisk, urządzeń rekreacyjno sportowych i elementów małej architektury. Ponadto mpzp przewiduje tereny pod zabudowę mieszkalno letniskową (budynki rekreacji indywidualnej) oraz pod zabudowę mieszkalno pensjonatową i urządzenia rekreacyjno sportowe.

3.5.3. Stan własności Teren Ośrodka Astra stanowi własność komunalną. Obecnie jest dzierŝawiony podmiotom prywatnym. Stok narciarski znajduje się na gruntach prywatnych, które w okresie zimowym są dzierŝawione w celu uruchomienia wyciągu. Struktura własności przedstawiona została na rysunku 3.13. Rys. 3.13 Struktura własności ośrodka gastronomiczno-rekreacyjnowypoczynkowego ASTRA 3.5.4. Wytyczne dla rewitalizacji Ośrodka ASTRA i rozbudowy bazy turystycznowypoczynkowej Proponowany zakres prac remontowych i budowlanych dla Ośrodka jest następujący: - remont/rozbudowa domków campingowych, budowa motelu, - konserwacja i uruchomienie stoku narciarskiego, - budowa większego basenu, kortów tenisowych i boiska sportowego, - remont lub budowa nowej restauracji, - budowa zaplecza konferencyjno-szkoleniowego oraz sali wykładowej (Zielona Szkoła), - remont dróg dojazdowych.

Ponadto proponuje się rozwój bazy noclegowej poza obecnym ośrodkiem ASTRA, np. poprzez budowę pensjonatów, domków letniskowych i urządzeń rekreacyjno sportowych, adaptację gospodarstw rolnych na agroturystyczne lub kwatery prywatne co przewidziano w mpzp. W mieście powinna powstać zróŝnicowana pod względem standardu i cen baza noclegowa. 3.5.5. Forma realizacji przedsięwzięcia Proponuje się realizację zadania związanego z remontem i rozbudową ośrodka Astra na zasadzie Partnerstwa Publiczno Prywatnego (PPP) co opisano w rozdziale pt. Zarządzanie programem rewitalizacji. Zakłada się natomiast, Ŝe rozwój bazy noclegowej i rekreacyjnej poza ośrodkiem Astra odbywał się będzie z udziałem głównie podmiotów prywatnych. Proponuje się organizację szkoleń i fachową pomoc dla osób bezrobotnych, którzy chcieliby załoŝyć działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług związanych z wypoczynkiem i turystyką. Realizacja zadania związanego z rozbudową bazy noclegowej musi być: - poprzedzona analizą ruchu turystycznego i zapotrzebowania na noclegi, - prowadzona równolegle z rozwojem innych elementów bazy turystyczno wypoczynkowej, - a takŝe wsparta promocją miasta jako ośrodka wypoczynkowego posiadającego bogatą ofertę noclegową, rekreacyjną i kulturową, a takŝe czyste środowisko i piękny krajobraz. Równoległa realizacja wymienionych zadań przyczyni się do sprawnego funkcjonowania zaplecza turystyczno-wypoczynkowego. 3.6. Teren Zakładów Komunalnych - adaptacja na mieszkania socjalne 3.6.1. Charakterystyka obiektu Budynek Zakładu Komunalnego zlokalizowany jest przy ul. Komunalnej na działce o nr ewid. 2016. Powierzchnia działki wynosi 4 630 m 2. Poza budynkiem Zakładu Komunalnego na działce znajdują się cztery obiekty typu garaŝe, warsztaty. Cały teren wymaga uporządkowania i ponownego zagospodarowania a infrastruktura techniczna wraz z drogami dojazdowymi kapitalnego remontu. Część budynku Zakładu Komunalnego 2 pomieszczenia planuje się zaadaptować na mieszkania socjalne. 3.6.2. Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Rys. 3.14 Ustalenia mpzp dla terenu Zakładów Komunalnych