www.ingmina.pl Folder informacyjny Projekt Partnerstwa na rzecz Rozwoju

niepe³nosprawnym www.ingmina.pl Folder informacyjny Projekt Partnerstwa na rzecz Rozwoju

niepe³nosprawnym Spis treœci : S³owo wstêpne...3 Cele Projektu...4 Do kogo skierowany jest Projekt - Beneficjenci Ostateczni...5 Jakie organizacje tworz¹ Partnerstwo i jaka jest ich rola...6 Program Partnerstwa na rzecz Rozwoju...9 Jak bêd¹ tworzone spó³dzielnie socjalne osób niepe³nosprawnych...10 Innowacyjnoœæ projektu...11 Zasada empowerment i sposób jej realizacji...12 Zasada mainstreaming...15 Projekt realizowany przy udziale œrodków Europejskiego Funduszu Spo³ecznego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL. Adres Departamentu Zarz¹dzania Europejskim Funduszem Spo³ecznym: Ministerstwo Gospodarki i Pracy, skr. poczt. 59, 00-955 Warszawa 15 www.efs.gov.pl; www.equal.org.pl

Szanowni Pañstwo, Oddajemy w Wasze rêce Folder Informacyjny Partnerstwa na rzecz Rozwoju, które powsta³o w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, w celu zrealizowania innowacyjnego projektu pt. Kluczowa rola gminy w aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych. Folder ten rozpoczyna cykl wydawniczy 12 edycji biuletynu Gmina Niepe³nosprawnym, które bêd¹ wydawane przez Fundacjê Promocji Gmin Polskich. Celem biuletynu bêdzie dostarczenie rzeczowej informacji o spó³dzielczoœci socjalnej osób niepe³nosprawnych i efektach realizacji partnerskiego projektu, którego skrótowy opis znajdziecie Pañstwo na nastêpnych stronach. Biuletyn bêdzie rozsy³any do liderów gmin wiejskich i ma³ych miast, w szczególnoœci do wójtów, dzia³aczy spo³ecznych oraz osób zaanga owanych w tworzenie spó³dzielni socjalnych osób niepe³nosprawnych. Spó³dzielnie socjalne to instrument gospodarki spo³ecznej, w której cele spo³eczne s¹ traktowane na równi z celami ekonomicznym. Inne znane w Polsce przyk³ady przedsiêbiorstw spo³ecznych osób niepe³nosprawnych to: Zak³ady Aktywnoœci Zawodowej, Zak³ady Pracy Chronionej, Spó³dzielnie Inwalidów i Niewidomych, Centra Integracji Spo³ecznej, których podstawê prawn¹ stworzy³a ustawa o zatrudnieniu socjalnym oraz ró ne organizacje po ytku publicznego, dzia³aj¹ce na rzecz aktywizacji gospodarczej osób niepe³nosprawnych. Polska posiada d³ugie tradycje w tworzeniu i funkcjonowaniu spó³dzielni. Jednak w wyniku konkurencji na wolnym rynku wiele z tych spó³dzielni upad³o i zosta³o zlikwidowanych. Obecnie, z pomoc¹ œrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spo³ecznego, w szczególnoœci Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, mo liwe jest odbudowywanie spó³dzielni socjalnych i rozwój ich potencja³u w zakresie aktywizacji spo³eczno-zawodowej tych osób, które s¹ zagro one trwa³ym spo³ecznym wykluczeniem. Nale ¹ do nich w szczególnoœci osoby niepe³nosprawne z terenów wiejskich i ma³omiasteczkowych. Do nich w³aœnie skierowany jest nasz projekt. Projekt realizowany bêdzie do koñca 2007 roku, jednak dzia³ania Partnerów nie skoñcz¹ siê wraz z projektem. Powstanie Partnerski Oœrodek Wsparcia Spó³dzielni Socjalnych Osób Niepe³nosprawnych, który w dalszym okresie bêdzie œwiadczy³ profesjonalne us³ugi doradcze w sferze prawnej, marketingowej, organizacyjnej, finansowej, podatkowej, dla osób niepe³nosprawnych, zainteresowanych prac¹ w spó³dzielniach i ich rozwojem. Mamy nadziejê, e prezentowany biuletyn przyczyni siê do upowszechnienia idei spó³dzielczoœci socjalnej osób niepe³nosprawnych na obszarach wiejskich i ma³ych miast i dostarczy przystêpnych i inspiruj¹cych informacji o mo liwoœciach rozwoju tej obiecuj¹cej i przysz³oœciowej formy gospodarki spo³ecznej. Wszystkie zainteresowane osoby i ludzi dobrej woli zapraszamy do w³¹czenia siê w innowacyjny i inspiruj¹cy proces tworzenia lokalnych miejsc pracy dla osób niepe³nosprawnych i dzielenia siê z nami swoimi doœwiadczeniami. S³u ymy swoj¹ pomoc¹! Miko³aj Niedek Koordynator ds. Promocji www.ingmina.pl 3

niepe³nosprawnym Cele Projektu Ogólnym celem Partnerstwa na rzecz Rozwoju (PnrR) i projektu Kluczowa rola gminy w aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych jest pobudzenie aktywnoœci gospodarczej niepe³nosprawnych mieszkañców wsi i ma³ych miejscowoœci oraz aktywizacja gmin i lokalnych organizacji spo³ecznych w celu wdro enia modelu spó³dzielni socjalnej osób niepe³nosprawnych, z udzia³em lub pod auspicjami gmin. Celem projektu jest tak e stworzenie systemu wsparcia tych spó³dzielni od momentu rekrutacji cz³onków, poprzez proces ich powstawania, a do momentu uruchomienia ich dzia³alnoœci i zapewnienia trwa³ego funkcjonowania. Do szczegó³owych celów projektu nale ¹: 1. Pozyskanie przychylnoœci i aktywnego uczestnictwa samorz¹dów gminnych i miejscowych organizacji pozarz¹dowych do wizji aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych poprzez tworzenie spó³dzielni socjalnych lub aktywne wspieranie podejmowania przez niektóre z tych osób samodzielnej dzia³alnoœci gospodarczej. Zamierzamy bezpoœrednio w³¹czyæ 30 gmin do dzia³añ na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych poprzez tworzenie spó³dzielni socjalnych oraz zapewniæ wsparcie dla inicjatyw podjêcia przez kilkadziesi¹t osób niepe³nosprawnych samodzielnej dzia³alnoœci gospodarczej. 2. Wypracowanie modelu spó³dzielczoœci socjalnej osób niepe³nosprawnych na obszarach wiejskich i ma³omiasteczkowych. 3. Utworzenie Partnerskiego Oœrodka Wsparcia Spó³dzielni Socjalnych (POWSS) osób niepe³nosprawnych oraz innych form ich aktywizacji zawodowej. 4. Utworzenie 10 spó³dzielni socjalnych osób niepe³nosprawnych (SSON) na obszarach wiejskich i ma³omiasteczkowych i zapewnienie w nich zatrudnienia kilkunastu miejscowym osobom niepe³nosprawnym, w równej mierze kobietom i mê czyznom. 5. Zapewnienie warunków dla trwa³ego funkcjonowania spó³dzielni po zakoñczeniu projektu w ramach IW EQUAL, w szczególnoœci poprzez dzia³anie systemu POWSS. 6. Wykorzystanie wspó³pracy ponadnarodowej i wymiany doœwiadczeñ dla rozwoju innowacyjnoœci i efektywnoœci uruchamianych spó³dzielni SSON na terenach wiejskich i ma³omiasteczkowych. 7. Zapewnienie rozwoju, trwa³oœci i skutecznoœci dzia³ania Partnerstwa na rzecz Rozwoju (PnrR) równie po formalnym zakoñczeniu projektu.

Do kogo skierowany jest projekt - Beneficjenci Ostateczni Beneficjenci ostateczni to grupy osób, do których skierowany jest projekt i którzy powinni odnieœæ najwiêcej korzyœci z uczestnictwa w nim. W projekcie Kluczowa rola gminy w aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych do beneficjentów ostatecznych nale ¹: 1. Niepe³nosprawne mieszkanki i niepe³nosprawni mieszkañcy wsi i ma³ych miast, w szczególnoœci z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepe³nosprawnoœci. 2. Samorz¹dy gminne, wójtowie i pracownicy urzêdów gmin odpowiedzialni za pomoc osobom niepe³nosprawnym. 3. Lokalne organizacje pozarz¹dowe dzia³aj¹ce na rzecz osób niepe³nosprawnych. S¹ to g³ównie stowarzyszenia wchodz¹ce w sk³ad Polskiego Forum Osób Niepe³nosprawnych, posiadaj¹cego rozbudowan¹ sieæ ogólnokrajow¹, Polski Zwi¹zek Niewidomych i Polski Zwi¹zek G³uchych. Partnerstwo zwraca szczególn¹ uwagê na organizacje lokalne, zw³aszcza e stanowiæ one bêd¹ Ÿród³o pracy wolontariuszy. Inicjatywa Partnerstwa odpowiada równie interesom innych organizacji pozarz¹dowych, zw³aszcza tych, które w swej pracy podejmuj¹ zagadnienia wykluczenia spo³ecznego. 4. Grup¹ beneficjentów ostatecznych, zwi¹zanych bezpoœrednio z osobami niepe³nosprawnymi i objêtych podobnymi dzia³aniami w ramach projektu, bêd¹ równie osoby sprawne, których uczestnictwo w projekcie oka e siê niezbêdne do utworzenia i prowadzenia spó³dzielni socjalnych. Bêd¹ to osoby wywodz¹ce siê g³ównie ze struktur organizacji lokalnych lub samorz¹du gminnego oraz osoby zarejestrowane w powiatowych urzêdach pracy jako bezrobotne lub poszukuj¹ce pracy, nie pozostaj¹ce w zatrudnieniu. Udzia³ tych osób w tworzeniu spó³dzielni socjalnych mo e byæ niezbêdny ze wzglêdu na kwalifikacje, których nie bêd¹ posiadaæ osoby niepe³nosprawne. www.ingmina.pl 5

niepe³nosprawnym Jakie organizacje tworz¹ Partnerstwo i jaka jest ich rola W Projekcie bierze udzia³ 8 partnerów, a ka dy z nich spe³nia wiele funkcji i zadañ. Nazwa Partnera i adres Rola w Partnerstwie na rzecz Rozwoju (PnrR) Pañstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepe³nosprawnych 00-828 Warszawa Al. Jana Paw³a II 13 tel. 0 22 505 55 00 www.pfron.org.pl e-mail:tomasz_gawski@pfron.org.pl! Administrowanie, koordynacja pracy poszczególnych partnerów! Zarz¹dzanie finansami PnrR, obs³uga Rady Projektu PnrR! Kontrola finansowa, wewnêtrzny audyt! Koordynacja wspó³pracy ponadnarodowej Krajowy Zwi¹zek Rewizyjny Spó³dzielni Inwalidów i Spó³dzielni Niewidomych 00-362 Warszawa ul. Ga³czyñskiego 4 tel. 0 22 827 86 80 www.kzrsiisn.republika.pl e-mail: kzrsiisn@poczta.onet.pl Krajowa Izba Gospodarczo- Rehabilitacyjna 00-362 Warszawa ul. Ga³czyñskiego 4 tel. 0 22 828 68 04 fax: 0 22 826 30 38 www.kigr.pl email: kigr@kigr.pl! Szkolenia kadr samorz¹dowych i spo³ecznych, w tym kadr SSON! Wiod¹ca rola w zakresie utworzenia i dzia³ania partnerskiej sieci wsparcia! Wiod¹ca rola w zakresie tworzenia, organizacji i dzia³alnoœci spo³ecznogospodarczej spó³dzielni socjalnych! Koordynacja ca³okszta³tu dzia³añ wobec 10 zainicjowanych spó³dzielni socjalnych! Wiod¹ca rola w pracach nad przetestowaniem modelu kalkulacji dodatkowych kosztów tworzenia miejsca pracy osób niepe³nosprawnych w ró nych formach gospodarki spo- ³ecznej i na otwartym rynku pracy! Wiod¹ca rola w prowadzeniu Partnerskiego Oœrodka Wsparcia Spó³dzielczoœci Socjalnej osób niepe³nosprawnych! Wiod¹ca rola w opracowaniu modelu spó³dzielni socjalnej! Wiod¹ca rola w promowaniu antydyskryminacyjnych postaw pracodawców dzia³aj¹cych w œrodowiskach wiejskich i ma³ych miejscowoœciach

Akademia Pedagogiki Specjalnej ul. Szczêœliwicka 40 02-353 Warszawa tel. 0 22 589-36-00; 658-00-69 fax: 0 22 658 11 18 www.aps.edu.pl e-mail: aps@aps.edu.pl! Wiod¹ca rola w badaniach uwarunkowañ aktywizacji gmin w dzia³aniach na rzecz rehabilitacji zawodowej osób niepe³nosprawnych, poprzez wspieranie tworzenia i dzia- ³ania podmiotów gospodarki spo- ³ecznej, zw³aszcza spó³dzielni socjalnych, a tak e samodzielnej dzia- ³alnoœci gospodarczej osób niepe³nosprawnych! Udzia³ w wypracowaniu modelu spó³dzielni socjalnej osób niepe³nosprawnych! Wiod¹ca rola w badaniach spo³ecznych efektów dzia³alnoœci testowanych spó³dzielni socjalnych! Udzia³ w dzia³aniach szkoleniowych i doradczych wobec poszczególnych grup beneficjentów projektu! Wiod¹ca rola w organizacji koñcowej konferencji promocyjnej podsumowuj¹cej dzia³alnoœæ Partnerstwa. Centralny Instytut Ochrony Pracy. Pañstwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 tel. 0 22 623 36 98 fax: 0 22 623 36 93 www.ciop.pl e-mail: oinip@ciop.pl! Wiod¹ca rola w badaniach z zakresu psychofizycznych uwarunkowañ pracy osób niepe³nosprawnych w formach gospodarki spo³ecznej i podmiotach otwartego rynku pracy! Wiod¹ca rola w wypracowaniu modelu kalkulacji dodatkowych kosztów tworzenia miejsca pracy i pracy osób niepe³nosprawnych w ró nych formach gospodarki spo³ecznej, zw³aszcza w spó³dzielniach socjalnych, a tak e w podmiotach otwartego rynku pracy! Udzia³ w realizacji zadañ szkoleniowych i konsultacyjnych dla pracowników gmin dot. specyficznych aspektów zatrudnienia osób niepe³nosprawnych, w tym warunków BHP! Wiod¹ca rola w zakresie przygotowania spó³dzielni spo³ecznych do spe³niania warunków wymaganych do zatrudnienia osób niepe³nosprawnych! Wiod¹ca rola w przygotowaniu konferencji promocyjnej podsumowuj¹cej inauguracyjne fazy realizacji projektu www.ingmina.pl 7

niepe³nosprawnym Nazwa Partnera i adres Wk³ad i rola w Partnerstwie na rzecz Rozwoju (PnrR) Zwi¹zek Gmin Wiejskich RP 61-812 Poznañ ul. Kantaka 4 tel/fax 0 61 851 74 18; 851 99 61 www.zgwrp.org.pl e-mail:biuro@zgwrp.org.pl Polskie Forum Osób Niepe³nosprawnych 00 216 Warszawa ul. Konwiktorska 7/9 tel: 0 22 635 34 77 www.pfon.org.pl e-mail: biuro@pfon.org.pl Fundacja Promocji Gmin Polskich 00-634 Warszawa, ul.jaworzyñska 7/3 tel/fax: 0 22 827 19 99 www.ingmina.pl e-mail: mniedek@cigg.pl & Wiod¹ca rola w pracach analitycznych prawnych uwarunkowañ dzia- ³ania samorz¹dów gminnych na rzecz aktywizacji osób niepe³nosprawnych oraz udzia³u w tworzeniu spó³dzielczoœci socjalnej & Wsparcie organizacji udzia³u samorz¹dów gminnych w projekcie & Udzia³ w promocji projektu wœród gmin wiejskich & Udzia³ w upowszechnianiu rezultatów projektu & Aktywizacja i koordynacja pracy organizacji osób niepe³nosprawnych, dzia³aj¹cych w gminach objêtych projektem & Inspirowanie ich do promocji spó³dzielni socjalnych i samodzielnej dzia³alnoœci gospodarczej & Rekrutacja promotorów projektu do szkolenia & Koordynacja wolontariatu & Wiod¹ca rola w zakresie ewaluacji wewnêtrznej Partnerstwa! Przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych! Dzia³alnoœæ informacyjna, promocyjna i wydawnicza Partnerstwa! Wiod¹ca rola w upowszechnianiu dzia³alnoœci PnrR, koncepcji, rezultatów i osi¹gniêæ uczestników projektu! Stworzenie filmu o karierze osób niepe³nosprawnych z terenów wiejskich i multimedialnego Vademecum projektu na CD.! Koordynacja dzia³añ wobec kilku spó³dzielni SSON

Program Partnerstwa na rzecz Rozwoju Program Dzia³ania Partnerstwa przewiduje w pierwszym okresie przeprowadzenie kampanii promocyjnej projektu, w tym cyklu lokalnych spotkañ informacyjnych z osobami niepe³nosprawnymi, samorz¹dowcami i dzia³aczami spo³ecznymi na terenie gmin, które przyst¹pi¹ do projektu. Zostanie nawi¹zana œcis³a wspó³praca z lokalnymi organizacjami pozarz¹dowymi dzia³aj¹cymi na rzecz osób niepe³nosprawnych i samorz¹dami gminnymi. Wydawany bêdzie tak e przez Fundacjê Promocji Gmin Polskich dwumiesiêczny biuletyn Gmina Niepe³nosprawnym, monitoruj¹cy dzia³ania organizacji partnerskich i efekty realizacji projektu. Program Partnerstwa przewiduje tak e: & Ocenê aktualnego stanu spó³dzielczoœci socjalnej w Polsce i w wybranych krajach, & Analizê efektywnoœci spo³eczno-ekonomicznej zatrudniania osób niepe³nosprawnych w spó³dzielniach socjalnych w porównaniu do podmiotów komercyjnych, & Przygotowanie niepe³nosprawnych mieszkañców obszarów wiejskich i ma³omiasteczkowych do uczestnictwa w tworzeniu i prowadzeniu spó³dzielni socjalnych SSON. Przeprowadzone bêd¹ w szczególnoœci: - ankiety poœwiêcone okreœleniu mo liwoœci uczestnictwa beneficjentów ostatecznych (osób niepe³nosprawnych, dzia³aczy samorz¹dowych i spo³ecznych) w tworzeniu spó³dzielni SSON, - szkolenia adaptacyjne i warsztaty psychologiczne dla osób niepe³nosprawnych, zainteresowanych prac¹ w spó³dzielni, - ocena cech psychofizycznych, motywacji i kwalifikacji zawodowych osób niepe³nosprawnych, objêtych rekrutacj¹, do pracy w spó³dzielni socjalnej lub podjêcia samodzielnej dzia³alnoœci gospodarczej, - wydanie materia³ów pomocniczych dla prowadz¹cych spó³dzielnie socjalne SSON. & Przygotowanie dzia³aczy samorz¹dowych i spo³ecznych do uczestnictwa w inicjowaniu i prowadzeniu spó³dzielni socjalnych SSON, poprzez cykl specjalnych szkoleñ i opracowanie szczegó³owych wytycznych dzia³ania, & Rozpoczêcie wspierania tworzenia spó³dzielni i prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej osób niepe³nosprawnych przez Partnerski Oœrodek Wsparcia Osób Niepe³nosprawnych, & Utworzenie Partnerskiej sieci wiejskich i ma³omiasteczkowych spó³dzielni SSON, www.ingmina.pl 9

niepe³nosprawnym! Upowszechnienie efektów i potencja³u projektu w œrodowisku samorz¹dowym i politycznym i doprowadzenie do korzystnych dla rozwoju spó³dzielczoœci socjalnej osób niepe³nosprawnych zmian w regulacjach prawnych. Partnerstwo, które zawi¹zaliœmy ma tak e swój wymiar ponadnarodowy. Jego celem jest wykorzystanie dobrych praktyk i doœwiadczeñ innych krajów w dziedzinie tworzenia i prowadzenia spó³dzielni socjalnych osób niepe³nosprawnych. Praktyki te powinny byæ twórczo dostosowane do polskich uwarunkowañ, lokalnych potrzeb i mo liwoœci. Uczestniczymy w Partnerstwie VAL.INDI i INNOVATION FOR SOCIAL ECONOMY. Pozwoli to na dok³adne poznanie i wykorzystanie dobrych praktyk i doœwiadczeñ innych krajów (W³ochy, Francja, S³owacja, Grecja, Holandia). Jak bêd¹ tworzone spó³dzielnie socjalne osób niepe³nosprawnych Partnerstwo na rzecz Rozwoju przewiduje uruchomienie 10 spó³dzielni socjalnych, w których wed³ug naszych prognoz zatrudnienie powinno znaleÿæ oko³o 120 osób niepe³nosprawnych oraz maksymalnie 30 osób sprawnych. Spó³dzielnia socjalna liczyæ mo e od 5 do 50 cz³onków. Mo na przyj¹æ, e zatrudnienie w utworzonych w wyniku realizacji projektu spó³dzielniach, wynosiæ bêdzie œrednio 15 osób. Rekrutacja tych osób powierzona zostanie w pierwszym rzêdzie organizacjom pozarz¹dowym. Prowadziæ j¹ bêd¹ w œcis³ej wspó³pracy z Powiatowymi Urzêdami Pracy. Bezpoœrednimi realizatorami tego dzia³ania bêd¹ g³ównie wolontariusze tych organizacji. Podstawow¹ form¹ bêd¹ kontakty indywidualne, ewentualnie spotkania w ma³ych grupach. Umo liwi to mniej skrêpowany kontakt. Pod tym te k¹tem przygotowane zostan¹ instrukcje i scenariusze rozmów rekrutacyjnych. W rekrutacji szczególna uwaga zostanie zwrócona na niepe³nosprawne kobiety, jako osoby najbardziej potrzebuj¹ce wsparcia w pogodzeniu nowej roli (cz³onka i pracownika spó³dzielni) z innymi funkcjami dotychczas pe³nionymi w gospodarstwie rolnym, domowym, yciu rodzinnym, jak równie w przezwyciê aniu œrodowiskowej izolacji, jakiej czêsto doœwiadczaj¹ osoby niepe³nosprawne na wsi i w ma³ych miastach. Partnerstwo stawia przed sob¹ za cel osi¹gniêcie 50% wskaÿnika zatrudnienia kobiet i mê czyzn. Partnerstwo dbaæ bêdzie równie o to, aby w podziale przysz³ych prac spó³dzielni, uwzglêdniano koniecznoœæ ³¹czenia przez kobiety zatrudnienia w spó³dzielni socjalnej z obowi¹zkami domowymi, a tak e o to, aby kobiety by³y w³aœciwie reprezentowane we w³adzach spó³dzielni i w spó³dzielczych organizacjach.

Rekrutacja poprzedzona zostanie dzia³aniem promocyjnym, maj¹cym na celu zainteresowanie osób niepe³nosprawnych perspektyw¹ pracy w spó³dzielni socjalnej. Innowacyjnoœæ projektu Polsce potrzebny jest model nowoczesnej spó³dzielczoœci socjalnej, w którym cele ekonomiczne bêd¹ s³u yæ osi¹ganiu celów spo³ecznych, zapewniona bêdzie podmiotowoœæ osoby niepe³nosprawnej i stworzone zostan¹ warunki do jej aktywnego w³¹czenia siê w ycie swojego œrodowiska. Jak dot¹d funkcjonuj¹cy system wsparcia aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych w Polsce koñczy siê na poziomie powiatu. Tymczasem jednym z wa nych zadañ gmin powinna byæ dzia³alnoœæ w zakresie aktywizacji zawodowej osób niepe³nosprawnych. Innowacyjnoœæ Projektu polega wiêc na zaanga owaniu samorz¹du gminnego do wspierania zatrudnienia osób niepe³nosprawnych w formie spó³dzielni socjalnych. Uzasadnieniem takiego podejœcia jest bezpoœredni wgl¹d samorz¹dów gminnych w sytuacjê miejscowych osób niepe³nosprawnych i stosunkowo najlepsze rozpoznanie problemów osób zagro onych wykluczeniem spo³ecznym. Doceniaj¹c zalety wielu modeli spó³dzielni socjalnych, Partnerstwo skoncentruje siê na ich dwóch g³ównych typach: spó³dzielni organizowanej od podstaw oraz spó³dzielni tworzonej z przekszta³cenia tradycyjnej spó³dzielni inwalidów. Wykorzystane zostan¹ przy tym doœwiadczenia w³oskie, francuskie, greckie i holenderskie. Szczególne mo liwoœci zatrudnienia oferuje typ spó³dzielni œwiadcz¹cej us³ugi: & na potrzeby lokalnej spo³ecznoœci Mog¹ to byæ us³ugi zwi¹zane z dzia³alnoœci¹ rolnicz¹ lub pozarolnicz¹, z bran ¹ przetwórcz¹, spo ywcz¹, odzie ow¹ i inn¹; & zwi¹zane z ochron¹ œrodowiska Szczególnie du e mo liwoœci stwarza renowacja lub utylizacja odpadów gabarytowych, w tym starego sprzêtu AGD, na potrzeby recyklingu; & zwi¹zane z turystyk¹ i rekreacj¹ Dotyczy to zw³aszcza gmin o walorach krajobrazowych i wypoczynkowych. www.ingmina.pl 11

niepe³nosprawnym W projekcie innowacyjne jest równie podejœcie do niepe³nosprawnych kobiet - mieszkanek wsi i ma³ych miasteczek. Wyra a to d¹ enie do uruchomienia i wykorzystania ich potencja³u, m.in. poprzez uzupe³nienie ich kwalifikacji w dziedzinie nowoczesnych rozwi¹zañ technicznych i technologicznych oraz kwalifikacji zarz¹dczych. Spó³dzielnia socjalna zdaje siê byæ miejscem szczególnie sprzyjaj¹cym rozwijaniu kierowniczych kompetencji kobiet. Tworzenie spó³dzielni socjalnych na s³abo rozwiniêtych obszarach wiejskich, o s³abym zaludnieniu i rozproszonej zabudowie, bêdzie wymagaæ wspó³pracy miêdzygminnej, po³¹czenia zasobów i mo liwoœci s¹siaduj¹cych ze sob¹ gmin. Zak³adamy równie, e proponowane przez Partnerstwo rozwi¹zania bêd¹ funkcjonowaæ jako przejœciowo wspierane rynki pracy, stanowi¹ce przejœcie do otwartego rynku pracy. Na poziomie krajowym Partnerstwo ma na celu zainicjowanie wspó³pracy wszystkich podmiotów zaanga owanych w aktywizacjê osób niepe³nosprawnych na obszarach wiejskich i ma³omiasteczkowych. Szczególn¹ wagê przyk³adamy do tworzenia sieci powi¹zañ spó³dzielni socjalnych oraz tworzonych przez samorz¹dy gminne - w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój zasobów Ludzkich - centrów integracji spo³ecznej. Krajowy wymiar mieæ bêdzie równie wniesienie wk³adu w kszta³towanie regulacji prawnych dotycz¹cych spó³dzielni socjalnych, w szczególnoœci takich, które kszta³towaæ bêd¹ warunki sprzyjaj¹ce dynamicznemu rozwojowi tej formy gospodarki spo³ecznej. Zasada empowerment i sposób jej realizacji Zasada empowerment oznacza w³¹czenie grup zagro onych wykluczeniem spo³ecznym (a wiêc bezrobotnych osób niepe³nosprawnych) do procesu podejmowania decyzji przez Partnerstwo na rzecz Rozwoju i ich aktywny udzia³ w procesie realizacji projektu.dla zapewnienia efektywnoœci tworzenia przedsiêwziêæ gospodarki spo³ecznej konieczne jest oparcie procesu tworzenia spó³dzielni socjalnych o zaanga owanie ich przysz³ych udzia³owców, zarówno na poziomie osób niepe³nosprawnych lub organizacji pozarz¹dowych dzia³aj¹cych na ich rzecz, jak i samorz¹du gminnego. Œrodowiska te powinny odgrywaæ w tym procesie podmiotow¹ rolê. Zapewnia im to Partnerstwo - w³¹czaj¹c ich reprezentantów do swojej struktury zarz¹dzania - Rady Konsultacyjnej. Przyczyni siê to do integracji wszystkich poziomów wdra ania projektu, zapewni weryfikacjê koncepcji z praktyk¹, przede wszystkim jednak przyczyni siê do uœwiadomienia sobie przez osoby niepe³nosprawne wiêkszej spo³ecznej roli, jak¹ mog¹ odegraæ w spo³ecznoœci lokalnej. Z kolei przed samorz¹dami lokalnymi otworzy to dodatkowe, czêsto nowe i dotychczas nierozpoznane mo liwoœci zaspokajania potrzeb mieszkañców, aktywizacji ycia gospodarczego i spo³ecznego.

Rodzaj zaanga owania Opis dzia³añ Promocja indywidualnego zaanga owania Pobudzenie wspólnej odpowiedzialnoœci i zdolnoœci do dzia³ania Udzia³ w upowszechnianiu rezultatów Podstawow¹ form¹ rekrutacji bêdzie indywidualne podejœcie do beneficjentów ostatecznych czyli osób niepe³nosprawnych, poprzez przedstawicieli samorz¹du i przygotowanych do tego wolontariuszy. Celem tego dzia³ania bêdzie zainspirowanie beneficjentów do indywidualnego zaanga owania siê i przyst¹pienia do tworzenia spó³dzielni socjalnej lub podjêcia samodzielnej dzia³alnoœci gospodarczej. Spó³dzielnia jest t¹ form¹ dzia³alnoœci, która zapewnia udzia³owcom (i osobom podejmuj¹cym samodzieln¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹) bezpoœredni wp³yw na jej losy, indywidualn¹ odpowiedzialnoœæ za sukces i niepowodzenie. S³u yæ temu bêd¹ dzia³ania Partnerstwa maj¹ce na celu lepsze przygotowanie do odgrywania takiej roli: konsultacje, wsparcie w miejscu pracy. Spó³dzielnia jest równie t¹ form¹ dzia³alnoœci, która wymaga podjêcia wspólnej odpowiedzialnoœci i dzia³ania. Zamierzamy kszta³towaæ te postawy poprzez warsztaty wzmacniaj¹ce gotowoœæ i umiejêtnoœæ wspólnego dzia³ania i ponoszenia wspólnej odpowiedzialnoœci,szczególnie w wykorzystywaniu demokratycznej struktury zarz¹dzania spó³dzielni¹. Wypracowane zostan¹ równie formy partnerstwa miêdzy samorz¹dem a spó³dzielni¹. Beneficjenci ostateczni zaprezentuj¹ swoje osi¹gniêcia w zaplanowanych filmach dla telewizji oraz w innych mediach. Przedstawi¹ je równie podczas Kongresów Gmin Wiejskich RP oraz konferencji podsumowuj¹cej. Organizacje osób niepe³nosprawnych, jak np. Polskie Forum Osób Niepe³nosprawnych, bêd¹ aktywnie uczestniczyæ w upowszechnieniu rezultatów na p³aszczyÿnie krajowej i zagranicznej, w tym w krêgach opiniotwórczych i decyzyjnych. www.ingmina.pl 13

niepe³nosprawnym Rodzaj zaanga owania Opis dzia³añ Udzia³ w realizacji i ocenie dzia³añ Udzia³ w tworzeniu i modyfikacji planu pracy Beneficjenci ostateczni bêd¹ za³o ycielami, udzia³owcami i realizatorami zadañ utworzonej przez siebie spó³dzielni. Lokalne b¹dÿ regionalne organizacje osób niepe³nosprawnych realizowaæ bêd¹ zadania promocji projektu w swoich œrodowiskach lokalnych, zw³aszcza w samorz¹dzie gminnym, rekrutacji beneficjentów ostatecznych do dzia³añ przygotowawczych i do pracy w spó³dzielni, w zapewnianiu niezbêdnego wsparcia niepe³nosprawnym spó³dzielcom w miejscu pracy. Organizacje te w³¹czone zostan¹ do procesu oceny dzia³añ Partnerstwa. Ich przedstawiciele w Radzie Partnerstwa i Radzie Konsultacyjnej na równi z innymi partnerami uczestniczyæ bêd¹ w ocenie dzia³añ. Aby osoby niepe³nosprawne wziê³y na siebie wspó³odpowiedzialnoœæ za projekt, musz¹ one na ka dym etapie realizacji i modyfikacji planu dzia³ania odgrywaæ podmiotow¹ rolê. W przeciwnym razie beneficjenci ostateczni projektu przestan¹ identyfikowaæ siê z ca³ym przedsiêwziêciem. Przedstawiciele samorz¹dów i spó³dzielni wejd¹ w sk³ad Rady Konsultacyjnej, bêd¹cej elementem struktury zarz¹dzania PnrR. Do ich uprawnieñ nale eæ bêdzie zg³aszanie sugestii modyfikacji planu pracy do Rady Projektu i Zespo³u Zarz¹dzaj¹cego. Wdro enie projektu w sposób, który przyczyni siê do upodmiotowienia beneficjentów ostatecznych, bêdzie czynnikiem zapewnienia trwa³oœci utworzonych spó³dzielni socjalnych i indywidualnych form dzia³alnoœci gospodarczej osób niepe³nosprawnych. Cz³onkowie Partnerstwa zak³adaj¹ równie, i tworz¹ je nie tylko na trzy lata, ale na d³u sz¹ perspektywê. Identyczne deklaracje zosta³y z³o one tak e przez cz³onków partnerstw ponadnarodowych. Perspektywê tak¹ widzimy w dzia³alnoœci sieci, jaka powstanie w trakcie realizacji Projektu. Po³¹czy ona struktury Partnerstwa z utworzonymi spó³dzielniami socjalnymi, gminami i lokalnymi interesariuszami. Jej centrum stanowiæ bêdzie Partnerski Oœrodek Wspierania Spó³dzielczoœci Socjalnej - POWSS. Zak³adamy, i bêdzie on zdolny do funkcjonowania i œwiadczenia us³ug beneficjentom równie po zakoñczeniu finansowania z PIW Equal.

Z ca³¹ pewnoœci¹ w ramach sieci Partnerstwo, wykorzystuj¹c zdobyte doœwiadczenia i mo liwoœci wspó³pracy ponadnarodowej, wystêpowaæ bêdzie w imieniu, b¹dÿ na rzecz beneficjentów ostatecznych, jak równie gmin, z wnioskami o œrodki europejskich funduszy strukturalnych oraz z programów rz¹dowych. Ponadto oczekujemy, i czynnikiem zwiêkszenia trwa³oœci podmiotów utworzonych w ramach Partnerstwa stan¹ siê krajowe i europejskie sieci tematyczne. Z czêœci¹ beneficjentów utrzymywaæ bêdziemy kontakt, monitoruj¹c ich indywidualne kariery zawodowe i losy spó³dzielni, czy obejmuj¹c ich badaniami socjologicznymi. Wol¹ naszego Partnerstwa jest utrwalenie tego elementu podmiotowoœci osób niepe³nosprawnych, jaki zamierzamy rozwin¹æ w toku realizacji projektu. Zasada mainstreaming Angielskie s³owo mainstreaming w Programie IW EQUAL oznacza upowszechnienie i w³¹czenie rezultatów projektu do g³ównego nurtu polityki. Polega to na tym, e efekty i wnioski z realizacji Projektu powinny zostaæ wykorzystane w tworzeniu polityki spo³ecznej i regulacji prawnych, dotycz¹cych spó³dzielczoœci socjalnej osób niepe³nosprawnych. Nie respektowanie tej zasady prowadzi³oby do ograniczenia pozytywnych efektów realizowanego projektu tylko do 10 gmin, w których bêdzie wdra any. Zasada mainstreaming umo liwi to, e wypracowane mechanizmy pomocy niepe³nosprawnym w tworzeniu swoich miejsc pracy bêd¹ mog³y byæ upowszechnione i szeroko wykorzystane w innych miejscach kraju, jak równie poza jego granicami. www.ingmina.pl 15

Pañstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepe³nosprawnych 00-828 Warszawa Al. Jana Paw³a II 13 tel. 0 22 505 55 00 www.pfron.org.pl e-mail: tomasz_gawski@pfron.org.pl Krajowy Zwi¹zek Rewizyjny Spó³dzielni Inwalidów i Spó³dzielni Niewidomych 00-362 Warszawa ul. Ga³czyñskiego 4 tel. 0 22 827 86 80 www.kzrsiisn.republika.pl e-mail: kzrsiisn@poczta.onet.pl Centralny Instytut Ochrony Pracy Pañstwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 tel. 0 22 623 36 98 fax: 0 22 623 36 93 www.ciop.pl e-mail: oinip@ciop.pl Akademia Pedagogiki Specjalnej ul. Szczêœliwicka 40 02-353 Warszawa tel. 0 22 589 36 00; 658 00 69 fax: 658 11 18 www.aps.edu.pl e-mail: aps@aps.edu.pl Krajowa Izba Gospodarczo - Rehabilitacyjna 00-362 Warszawa ul. Ga³czyñskiego 4 tel. 0 22 828 68 04 fax: 0 22 826 30 38 www.kigr.pl email: kigr@kigr.pl Zwi¹zek Gmin Wiejskich RP 61-812 Poznañ ul. Kantaka 4 tel/fax: 0 61 851 74 18; 851 99 61 www.zgwrp.org.pl e-mail:biuro@zgwrp.org.pl Polskie Forum Osób Niepe³nosprawnych 00 216 Warszawa ul. Konwiktorska 7/9 tel. 0 22 635 34 77 www.pfon.org.pl e-mail: biuro@pfon.org.pl Fundacja Promocji Gmin Polskich 00-634 Warszawa ul.jaworzyñska 7/3 tel/fax: 0 22 827 19 99 www.ingmina.pl e-mail: mniedek@cigg.pl Treœæ tego projektu mo e nie odzwierciedlaæ pogl¹dów Wspólnot Europejskich i/lub rz¹du polskiego, a instytucje te nie ponosz¹ jakiejkolwiek odpowiedzialnoœci w zwi¹zku z jego realizacj¹. Proj. graf. Jaros³aw Dubaniewicz