Temat: Polska w latach 1948-1956. Przekształcenia gospodarcze po 1945r.
1. Powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1948r.) Likwidacja PSL Wchłonięcie PPS 15 grudnia 1948r. Kongres Zjednoczeniowy PPR i PPS i powstaje PZPR Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Istniało jeszcze Stronnictwa Ludowe (od 1949r. Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, ZSL) i Stronnictwo Demokratyczne (SD) System monopartyjny
2. Polska państwem totalitarnym Powstanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (przeciwko wrogom ludu) Prześladowania byłych akowców, inteligencje, bogatych chłopów, księży (w latach 1953-1956 więziona kard. Wyszyńskiego) księżą partioci, Stowarzyszenie Pax Urząd Bezpieczeństwa (UB) Torturami wymuszano zeznania, odbywały się procesy pokazowe, kary śmierci Rotmistrz Pilecki Rozprawianie się z przeciwnikami wewnątrzpartyjnymi (1951r., areszt Gomułki za odchylenia prawicowonacjonalistyczne )
Stalinizacja; wzorowana na ZSRR kultura, nauka, gospodarka, sądy Na czele wojska marszałek Konstanty Rokossowski (z ZSRR) Propaganda miłości do ZSRR Kult jednostki Stalina i Bieruta
Sowietyzacja życia kulturalnego socrealizm Socrealizm panował w kulturze i był wzorowany na modelu radzieckim Wiersze, obrazy, architektura miała służyć ku chwale partii, wodza, socjalizmu Tematy prac związane z pracą (np. Traktory zdobędą wiosnę )
"Widokówka z miasta socjalistycznego" A. Ważyk O świcie niecierpliwa, niesyta swojego piękna, syczała lokomotywa nad dziewczyną, która uklękła. Ktoś, kto przelotnie zobaczył pogański profil dziewczyny, opacznie sobie tłumaczył, że modli się do maszyny. "O wielkim Stalinie" L. Krzemieniecka...Józef Stalin - już to imię znacie. Ludowej Polski - wielki przyjaciel. Jego armia, jego wola wzniosła krwi ofiarą wolność nam przyniosła. W pierwszych latach, gdy nam zbrakło zboża, Stalin spichrze radzieckie otworzył, słał transporty surowca i maszyn, żeby przemysł ruszył w kraju naszym. A jej tylko drgała warga, gdy ranną racją oliwy maściła, czuła kolejarka, tłoki lokomotywy. W Polsce szkoły i fabryki rosną, rośnie szczęście i socjalizm rośnie. Imię wodza pokoju - Stalina - ludzie nasi powtarzają z ufnością.
Bardzo ograniczono dostęp do Zachodu; ograniczano korespondencję, cenzurowano informacje zanim trafiły do prasy, zakaz handlu obcą walutą Cenzura od 1946r. Zabroniono słuchania Głosu Ameryki i Radia Wolna Europa (od 1950r.)
3. Konstytucja PRL (22 lipca 1952r.) 1. Nowa nazwa Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) 2. Godło orzeł bez korony 3. Odrzucenie trójpodziału władzy 4. w miejsce urzędu prezydenta przewodniczący Rady Państwa (15-osobowego organu władzy); RP mogła wydawać dekrety z mocą ustawy 5. Sejm (najwyższy organ władzy); zdominowany przez komunistów 6. W terenie władza w rękach rad narodowych 7. Władza w rękach Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR z I sekretarzem na czele
4. Gospodarka centralnie planowana Ogromne zniszczenia wojenne (Warszawa 73%) Ogromne straty ludności (6 mln ludności) Ogromne straty kultury
Dekret o reformie rolnej 6 września 1944r. Majątki ziemskie powyżej 50 ha (100 ha na ziemiach odzyskanych) rozparcelowano między bezrolnych i małorolnych chłopów Odebranie ziemiaństwu ziemię, dwory Utworzono Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR); gospodarstwa rolne, których właścicielem było państwo Utrzymano kontyngenty
Nacjonalizacja przemysłu Przejęcie na własność państwa kopalń, fabryk, zakładów przemysłowych, banków, obiektów wcześniej należących do Niemców, mienie pożydowskie, mienie emigrantów i wysiedleńców
Walka o handel (kwiecień 1947) Rozprawiano się z prywatnym handlem (pretekst walki ze spekulacją) za pomocą koncesji, zakazów działalności, dodatkowych podatków Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym
Plan Trzyletni 1947-1949 Główny cel: odbudowa gospodarki, uruchomienie kopalń, portów, stoczni, hut, fabryk maszyn, traktorów i samochodów Celem było też zagospodarowanie Ziem Odzyskanych oraz polepszenie warunków życia obywateli Plan 3-letni został zrealizowany na dwa miesiące przed terminem
Plan Sześcioletni 1950-1955 Cel: przyspieszona industrializacja, skupienie się na przemyśle ciężkim i zbrojeniowym (wojna w Korei) Zaniedbano przemysł lekki, spożywczy i rolnictwo Powielanie wzorców radzieckich Osiągnięto jedynie 2/3 założeń Wybudowano m.in. Hutę im. Lenina, Fabrykę Samochodów Osobowych na Żeraniu, stocznię w Gdyni i Szczecinie