UNIX i LINUX
UNIX system dla róznych komputerów: mikrokomputerów, stacji roboczych, superkomputerów powsta w latach 60-tych (Ken Thompson, Dennis Ritchie z Bell Laboratories) 1988 powo ano oraganizacj UNIX International (ponad 200 cz onków: AT&T, Control Data, Fujitsu, ICL, Motorola, NRC, NEC, Olivetti, Sun Microsystems, Toshiba,... ) standaryzacja
SCO Unix Open Server 5, opracowany przez kalifornijsk firm Santa Cruz Operation; AIX (Advanced Interactive executive) na stacje robocze RISC serii 6000 firmy IBM A/UX (Apple Unix), dla MacIntoshy HP-UXna komputery Hewletta-Packarda (pocz tkowo znana jako AP-UX) oraz unixopodobny system MPE/iX Irix na komputery Silicon Graphics Sinix, na komputery Siemens-Nixdorf SunOS i Solaris, na komputery Sun Ultrix, Digital Unixi Unixo-podobny system OSF na komputery firmy DEC Inne: Coherent - najta szy komercyjny Unix, IBM-PC Xenix - najstarszy na PC
Jedna z najpopularniejszych wersji Unix (darmowy) dzie o Linusa Torvalda z Finlandii, Skromne wymagania, na PC i stacje robocze trudny w konfiguraci i instalacji. Mo liwo ci uruchomiania programów dla Windows - za pomoc emulacji lub pakietu WINE.
wielodost pno (16 kilkaset osób) wieoloprocesowo (wielozadaniowo ) mechanizmy synchronizacji i komunikacji hierarchiczny system plików (katalogi, pliki i urz dzenia zewn trzne = pliki) wykonywanie operacji we/wy niezale nie od typu urz dzenia du o programów narz dziowych (kompilatory j zyków: C, Pascal, Fortran, Basic, Cobol) kontrola uprawnie dost pu
z cze funkcji systemowych u ytkownicy ko cowi Oprogramowanie u ytkowe (edytory, kompilatory, itp.) Funkcje systemowe (open, close, wait, read, exit) J dro Systemu Operacyjnego UNIX (zarz dzanie pami ci, procesami, urz dzeniami, systemem plików) Sprz t komputerowy (procesory, pami z cze z u ytkownikiem, dyski, itp.) tryb u ytkowania tryb j dra
J dro warstwa wewn trzna: obs uga przerwa, przydzia czasu procesora, realizacja procesów, zarz dzanie pami ci. warstwa zewn trzna zestaw procesów odpowiadaj cych za wykonywanie programów systemowych i programów u ytkownika pow oka (shell) proces warstwy zewn trznej odpowiadaj cy za komunikacj z uzytkownikiem (interpretacj polece ) zwykle dost pne s dwie pow oki: Bourne Shell oraz Bercley C Shell
logiczny system plików: ka de urz dzenie, plik i katalog traktowane s jak plik (niezale nie od typu i lokalizacji) istnieje jeden wyró niony system zawieraj cy katalog pierwotny (root korze systemu) musi znajdowa si na HD do katalogu pierwotnego do czone s inne systemy plików (na dyskach, dyskietkach, ta mach itd.)
Ka dy zbiór informacji traktowany jest jak plik katalog jest plikiem zawieraj cym list plików, oraz (..) odno nik do katologu nadrz dnego (rodzica) do ka dego katalogu musi istnie odwo anie w conajmniej jednym katalogu nadrz dnym cechy plików: brak struktury wewn trznej ci g znaków zako czony EOF nazwa, wielko dost pu, w a ciciel, czas powstaniam prawa
dowolny ci g 14 znaków ASCII (bez / *? { } < > & spacja) du e i ma e litery s rozró nialne zaleca si ma e nie mog zaczyna si od kropki nie maj rozszerze (programy u ytkowe mog ich potrzebowa ):.a pliki archiwalne.c programy w C.f programy w Fortranie.p programy w Paskalu.s programy asemblerowe.h zbiór wierszy definicyjnych dla C.i pliki wynikowe procesor C.o - modu programu w postaci wynikowej
* dowolny ci g znaków? zast pienie jednego znaku [] zast pienie znakiem z nawiasu: test*: test_1, testowy.xxx, lub tester test?: test1, test., test_ [AOE]la: Ala, Ola, Ela
prawa dost pu - 9 bitów: - --- --- --- rwx katalog? prawa w a ciciela prawa grupy prawa pozosta ych u ytkowników r prawo czytania w prawo pisania x - prawo wykonywania (execute) - rwx rwx rwx pe ne uprawnienia
chmod [kto][+/- co] [plik] kto a all wszyscy u user u ytkownik g - grupa o - pozostali co + nadanie - odebranie = nowe niezale ne od poprzednich r prawo czytania w prawo pisania x - prawo wykonywania chmod a+r *
login - rozpocz cie sesji:{ login u ytkownik } lub: { login u ytkownik } { password has o } logout - zako czenie sesji {ctrl-d, exit } passwd - zmiana has a program interterpretuj cy polecenia - shell sh - Bourne shell csh - C shell ksh
dir cls copy del ls clear cp rm deltree rm -R rmdir edit vi pico format fdformat mount umount move / rename mv type cd more < file md win less <file> cd chdir more file mkdir startx
who [am i] - podaje nazwy zalogowanych u ytkowników pwd- podanie bie cego katalogu {print working directory} ls - wy wietlenie zawarto ci katalogu ls -l - wy wietlenie katalogu w formie rozszerzonej cd - zmiana katalogu mkdir - utworzenie katalogu rmdir - usuni cie katalogu cat - zawarto pliku (tekstowego) cp - kopiowanie pliku mv - przesuni cie lub zmiana nazwy pliku mail, mailx - programy poczty elektronicznej man komenda- wy wietlenie podr cznika (pomocy)
telnet - logowanie sie na swoje konto passwd - zmiana hasla exit lub quit - zakonczenie pracy na koncie Ctrl + d "kombinacja klawiszy" - przerywa uruchomiony proces pierwszoplanowy man -wyswietla pomoc na wyspecyfikowany temat (np. man ls) wiecej informacji uzyj rozkazu: man -a man w celu przegladania stron helpu uzyj klawisza spacji ps - sprawdza ile procesow jest aktualnie uruchomionych - sprawdzaj to przed zakonczeniem pracy!!! (np. ps -a; ps -afl) kill - kasowanie uruchomionych procesow, ktore widoczne sa po uzyciu polecenia ps (gdzie PID jest numerem identyfikacyjnym procesu) (np. kill nrpid; kill -9 nrpid)
pwd - sprawdzenie gdzie si aktualnie znajdujemy w "drzewie katalogowym ls - wy wietla nazwy plików i podkatalogów znajduj cych si w aktywnym katalogu [opcje] -l - wyswietla pelne informacje o plikach (calkowita skladnia: ls -l) np.: drwxr-xr-- 2 kat uzytkow 40 Apr 21 10:40 test_1 typ pliku: - plik zwyk y; b twardy lub mi kki dysk; c specjalne urz dzenie znakowe; d katalog; m n plik specjalny z nazwa; p potok z nazwa; s flaga uprawnienia do: r odczytu; w zapisu; x wykonania; - brak zezwolenia liczba po cze (sciezek do np.pliku) nazwa wlasciciela nazwa grupy rozmiar np.pliku w bajtach data i czas ostatniej modyfikacji nazwa pliku -c -a -wyswietla dodatkowo pliki ukryte
cd - przejscie do innego katalogu (folderu) [opcje] / -przejscie do katalogu podstawowego (calkowita skladnia cd /).. -przejscie o jeden katalog w "gore drzewa katalogow"../.. -przejscie o dwa katalogi w "gore drzewa katalogowego /nazwakatalogu/nazwacelkatalog -przejscie do katalogu o wybranej nazwie find- poszukiwanie pliku (np. find /wkatalogu -name szukananazwa) cat - wyswietla zawartosc pliku o wyspecyfikowanej nazwie pliku (np. cat nazwapliku ; cat *) more- wyswietla zawartosc pliku - podobnie jak cat, ale z wiekszymi mo liwo ciami
vi - edycja pliku (np.vi nowyplik; vi staryplik) kilka podstawowych funkcji wewnetrznych: i - przejscie w tryb edytowania (pisanie tekstu; przejscie do nastepnego wiersza [Enter];poprawki tylko w trybie rozkazow) [Esc] - przejscie do trybu rozkazow x - kasowanie znaku znajdujacego sie przy kursorze dw - kasowanie slowa w obrebie ktorego jest kursor dd - kasowanie wiersza w ktorym znajduje sie kursor :w - zapisanie :q! - wyjscie bez zapisu :x - wyjscie z zapisaniem pliku
cp - kopiowanie plików (np. cp nazwapliku1 nazwapliku2+1; cp kopiujplik /dokatalogu) rm - kasowanie plików (np. rm nazwapliku; rm *) mv - zmiana nazwy pliku (np. mv staranazwa nowanazwa) oraz przenoszenie plików (np. mv nazwapliku /dokatalogu) Operacje na katalogach cp - kopiowanie katalogów (np. copy katalog /na/nowykatalog mkdir- tworzenie katalogów (np. mkdir nazwanowegokatalogu rmdir - osuwanie katalogów (np. rmdir nazwakatalogu
Operacje pomi dzy u ytkownikami who - pokazuje aktywne konta na serwerze (np. who) finger - (szerzej) pokazuje aktywne konta na wybranym serwerze (np. finger; finger nazwakonta@serwer) talk - interakcyjne porozumiewanie si (np. talk nazwakonta@nazwa.serwera ----> odbiorca podaje: talk nazwamojegokonta@nazwa.mojego.serwera) write - wysy anie wiadomo ci ukazuj cych si na ekranie drugiej osoby pod warunkiem, ze wprowadzi polecenie: mesg y (np. write nazwakonta nazwaterminala [ENTER] Czy mozesz... [Enter]... to narazie ctrl +d; nazweterminala (np.ttyp1) pokazuje polecenie who) mail - poczta elektroniczna Przyklady: mail nazwakonta [Enter] Witam Pana. Co nowego... Ctrl + d; [ENTER] mail nazwakonta1 nazwakonta2 nazwakontan < nazwaplikuzlistem [Enter]
Dodatki date cal bc mc - aktualna data i godzina - kalendarz - kalkulator (np. bc [Enter] 2^2 [Enter]; wyj cie ctrl + d lub quit) - program podobny do NC dla DOS - dost pny w systemie Linux Znaki ogolnego zastosowania: & - przenoszenie procesu w tlo tj.uruchamianie dodatkowego okna obs uguj cego proces (np. xterm -sb &) > - skierowanie wyniku procesu np. na plik a nie na ekran jak jest w domy le (np. ls > nowyplik) >> - skierowanie wyniku procesu np. na plik a nie na ekran jak jest w domy le i do czenie jego do istniej cego pliku (np. ls >> istniejacyplik) < - pobranie danych do rozkazu np. z pliku (np. mail nazwakonta < nazwaplikuzlistem) - rozdzielenie kilku polece zapisanych w jednym wierszu tzw. potok (np. ls wc -l)
This document was created with Win2PDF available at http://www.daneprairie.com. The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only.