UŻYTKOWNIK. APLIKACJE UŻYTKOWE (wszelkie programy zawarte domyślnie w systemie operacyjnym jak i samodzielnie zainstalowane przez użytkownika systemu)

Transkrypt

1 System operacyjny mgr inż. Sławomir Kopko System operacyjny (OS - Operating System) zaraz po sprzęcie jest jednym z najważniejszych składników komputera. Najprościej mówiąc jest to oprogramowanie zarządzające pracą całego komputera, wykonujące polecenia użytkownika i zarządzające komunikacją oraz urządzeniami podłączonymi do komputera. UŻYTKOWNIK APLIKACJE UŻYTKOWE (wszelkie programy zawarte domyślnie w systemie operacyjnym jak i samodzielnie zainstalowane przez użytkownika systemu) SYSTEM OPERACYJNY SPRZĘT Ze względu na sposoby, w jakim systemy operacyjny komunikują się z użytkownikiem dzielimy je na: Graficzne (GUI - Graphical User Interface, Graficzny Interfejs Użytkownika) Tekstowe (wszelkie polecenia wydawane są w formie komend tekstowych). Przykład graficznego interfejsu użytkownika systemu operacyjnego MS Windows XP z otwartym oknem wiersza poleceń.

2 Przykład graficznego interfejsu użytkownika systemu Linux Ubuntu z otwartą konsolą tekstową. Budowa systemu operacyjnego. System operacyjny składa się z trzech głównych elementów: jądra systemu (kernel) - podstawowej części systemu operacyjnego odpowiedzialnej za wszystkie jego zadania; powłoki systemowej (shell) programu pełniącego rolę pośrednika pomiędzy systemem operacyjnym, aplikacjami a użytkownikiem; systemu zapisu plików sposobu przechowywania plików, zarządzania nimi, informacją o pliku, tak aby dostęp do plików oraz danych w nim zawartych był dla użytkownika czytelny łatwy w obsłudze; SPRZĘT STEROWNIKI JĄDRO POWŁOKA UŻYTKOWNIK

3 Podstawowe polecenia MS DOS <komenda> /? (wyświetla krótką pomoc na temat danej komendy) <dysk>: (zmiana bieżącego dysku) np. C:\>D: zamiana bieżącego dysku na dysk D bieżąca ścieżka ścieżka znajdująca się przed znakiem zachęty > np. C:\>Filmy> oznacza, że katalogiem bieżącym jest katalog Filmy na dysku C TYPE (wyświetlenie zawartości piku) np. C:\>TYPE wizytowka.txt na ekranie zostanie wyświetlona zawartość pliku znajdującego się na dysku C o nazwie wizytowka.txt. DIR (wyświetlanie zawartość katalogu) /P wyświetla informacje stronicowo /W wyświetla informacje w kolumnach, wypisując jedynie nazwy, katalogi w nawiasach [ ] /S wyświetla wszystkie pliki i katalogi znajdujące się w katalogu bieżącym i podkatalogach /A:<atrybut> wyświetla pliki o określonych atrybutach: H ukryte, S systemowe, D katalogi, A archiwalne, R tylko do odczytu, znak poprzedzający atrybut odwraca jego znaczenie /O:<porządek> sortuje pliki według schematu: N wg nazwy, E wg rozszerzenia, D od najstarszych, S od najmniejszych, G katalogi przed plikami, C wg kompresji znak oznacza porządek odwrotny np. DIR D:\system wyświetlanie zawartości katalogu system na dysku D DIR /w wyświetlanie zawartości katalogu bieżącego w kolumnach DIR /O:D wyświetlanie plików w kolejności od najmłodszych TREE (wyświetlanie drzewa katalogów) /F wyświetla również pliki np. TREE temp wyświetlanie drzewa katalogów dla katalogu temp MD, MKDIR <nazwa> (tworzenie nowego katalogu na dysku) np. MD Muzyka\Rockowa tworzenie katalogu Rockowa w katalogu Muzyka (jeśli katalog Muzyka nie istnieje, to zostanie utworzony) MD swiat\europa\wolchy\rzym swiat\afryka swiat\azja polecenie utworzy drzewo katalogów: RD, RMDIR <nazwa> (usuwanie katalogu) komenda może usuwać tylko puste katalogi, nie można usunąć katalogu bieżącego /S pozwala na usunięcie zawartości katalogu np. RD swiat\azja usunie pusty katalog azja z katalogu swiat RD swiat /S usunie katalog swiat wraz z całą zawartością CD, CHDIR <ścieżka katalogu> (zmiana bieżącego katalogu) CD.. przejście poziom w górę CD \ przejście do katalogu głównego

4 np. CD D:\>mojkomp\pliki zmiana katalogu na pliki znajdujący się w mojkomp na dysku D CD..\..\.. przejście trzy poziomy w górę COPY <nazwa pliku> <miejsce docelowe> (kopiowanie plików) * zastępuje dowolny ciąg znaków,? zastępuje jeden znak np. COPY C:\>tekst.txt kopiowanie pliku tekst.txt z dysku C do katalogu bieżącego COPY *.txt D:\>wiersze kopiowanie plików tekstowych (o rozszerzeniu.txt) z bieżącego katalogu do katalogu wiersze na dysku D CON (plik reprezentujący monitor lub klawiaturę w zależności od sposobu jej użycia) COPY CON (kopiuje do pliku to, co zostanie wpisane z klawiatury) np. C:\>COPY CON wizytowka.txt (odczytane dosłownie skopiować klawiaturę do pliku wizytowka.txt jego wykonanie spowoduje, że wszystkie znaki naciskane na klawiaturze będą zapisywane w pliku wizytowka.txt. Należy pamiętać, że po wydaniu tego polecenia kopiowanie znaków będzie trwało do momentu wprowadzenia znaku końca pliku ^Z (Ctrl+Z) Wyświetlenie na ekranie zawartości pliku wizytowka.txt za pomocą polecenia COPY <nazwa_pliku> CON np. C:\> COPY wizytowka.txt CON DEL, ERASE <nazwa pliku> (kasowanie plików) /P pytanie o potwierdzenie przed skasowaniem np. DEL a?????? kasowanie plików, których nazwa zaczyna się na a i składa się z siedmiu znaków z bieżącego katalogu UNDELETE <nazwa pliku> (zabezpieczenie i odtwarzanie omyłkowo skasowanych plików) REN, RENAME <nazwa pliku> <nowa nazwa> (zmienia nazwę pliku) np. REN tekst.txt wiersz.txt zmiana nazwy pliku tekst.txt na wiersz.txt w bieżącym katalogu MOVE <nazwa> <miejsce docelowe> (przenoszenie jednego lub więcej plików z możliwością zmiany nazwy, w przypadku grupy plików nie można zmieniać ich nazw, a jedynie położenie) np. MOVE?a* D:\ przeniesienie wszystkich plików, w których nazwie na drugą literą jest a na dysk D ATTRIB +atrybut -atrybut <ścieżka pliku lub katalogu> /S (wyświetla lub zmienia atrybuty plików) /S komenda dotyczy plików w podanym katalogu i jego podkatalogach +/-ustawianie/usuwanie atrybutu A archiwalny H ukryty R tylko do odczytu S systemowy np: ATTRIB C:\ wyświetlanie wszystkich plików na dysku C i ich atrybuty ATTRIB A +R tekst.txt usuwa atrybut archiwalny a ustawia R tylko do odczytu dla pliku tekst.txt w katalogu bieżącym

5 CLS (czyszczenie ekranu) FDISK (tworzenie partycji) FORMAT <dysk>: <parametr> (przeprowadzanie formatowania danego dysku) UNFORMAT <dysk>: (służy do odzyskiwania danych z omyłkowo sformatowanego dysku) VOL <dysk>: (wyświetlanie etykiety i numeru seryjnego dysku) LABEL <dysk>: <etykieta> (pozwala zakładać, usuwać i zmieniać etykiety dysków) DATE <rrmmdd> (sprawdza i ustawia datę systemową) TIME <gg:mm:ss> (wyświetlanie i sprawdzanie czasu systemowego) VER (wyświetlanie wersji DOS) MEM (wyświetla informacje o zagospodarowaniu pamięci komputera) EDIT (uruchamia pełnoekranowy edytor plików tekstowych) PRINT (przesyłanie pliku na drukarkę) HELP <help komenda> (wyświetlenie opisów podstawowych poleceń) EXIT (wyłącza interpreter poleceń) Obszerne materiały na temat DOS można znaleźć na: Ćwiczenia i zadania: Ćwiczenia: 1. Za pomocą odpowiedniej komendy MS DOS, na dysku utworzyć plik tekstowy o dowolnej nazwie, będący własną wizytówką, wpisując w nim swoje dane. 2. Dane z wizytówki wyświetlić na ekranie monitora w wierszu poleceń. 3. Za pomocą polecenia MS DOS, otworzyć edytor plików tekstowych i wpisać w nim jakiekolwiek dane. Zapisać plik na dysku pod dowolną nazwą. 4. Skopiować dane z pliku utworzonego w ćwiczeniu 1-szym, do innego pliku tekstowego nadając mu dowolną nazwę. 5. Zmienić nazwę pliku z ćwiczenia 4-go i nadać mu nazwę nowszy.txt 6. Utworzyć własne drzewo katalogów składające się, z co najmniej czterech podkatalogów. Przykład: katalog_a\katalog_b\katalog_c\katalog_d katalog_a\katalog_b\katalog_e katalog_a\katalog_b\katalog_f katalog_a\katalog_g 7. W wierszu poleceń wyświetlić to drzewo. 8. Usunąć poleceniem MS DOS wcześniej utworzony przez siebie do ćwiczeń, plik o rozszerzeniu.txt 9. Skopiować wszystkie pliki z dysku C:\> o rozszerzeniu.txt na inny dysk dowolny dysk roboczy. np.: A:\> bądź D:\> 10. Poleceniem MS DOS usunąć jeden z utworzonych w ćwiczeniu 6-tym katalogów wraz z zawartością.

6 Zadania: Zadanie 1. Jakie polecenie należy wydać, aby zmienić nazwę pliku? Proszę podać przykład na własnym pliku utworzonym do ćwiczeń. Zadanie 2. Jakie polecenie należy wydać aby wyświetlić wszystkie pliki o rozszerzeniu.txt z dowolnego dysku roboczego? Proszę podać przykład z własnych ćwiczeń. Zadanie 3. Jakie polecenie należy wykonać, aby wyświetlić drzewiastą strukturę katalogów? Proszę podać przykład z własnych ćwiczeń. Zadanie 4. Jakie polecenie należy wydać, aby wyświetlić zawartość pliku tekstowego w oknie wiersza poleceń? Proszę podać przykład na własnym pliku utworzonym do ćwiczeń. Zadanie 5. Jakie polecenie należy wydać, aby wyświetlić wszystkie pliki w zasobach dysku roboczego, lub w dowolnym katalogu? Proszę podać przykład z własnych ćwiczeń. Zadanie 6. Jakie polecenie trzeba wydać, aby zakończyć edycję pliku tekstowego w wierszu poleceń? Proszę podać przykład z własnych ćwiczeń. Zadanie 7. Jakie polecenie trzeba wydać, aby wyświetlić pomoc na temat dowolnej komendy DOS? Proszę podać przykład z własnych ćwiczeń. Zadanie 8. Jakie polecenie zmienia atrybut pliku na tylko do odczytu i jak się ten atrybut usuwa? Proszę podać przykład na własnym pliku utworzonym do ćwiczeń. Zadanie 9. Jakim poleceniem kopiuje się pliki a jakim zmienia nazwy katalogów? Proszę podać przykład na własnym pliku utworzonym do ćwiczeń. Zadanie 10. Jakie polecenie czyści ekran w okienku wiersza pleceń? Zadanie 11. Jakie polecenie usuwa pusty katalog a jakie usuwa katalog wraz z zawartością? Proszę podać przykład z własnych ćwiczeń. Zadanie 12. Jakie polecenie zamyka wiersz poleceń? UWAGA! Sprawozdanie powinno być oddane lub przesłane w formie elektronicznej, w dowolnym edytorze tekstowym. Powinno zawierać zrzuty ekranu z okna wiersza poleceń, wraz z wszystkimi komendami oraz wyświetleniem wykonanych wyników z ćwiczeń poleceniem DIR. Zrzut aktywnego okna robi się za pomocą kombinacji klawiszy na klawiaturze (lewy) ALT+PrtSc. Termin oddania lub przesłania sprawozdania upływa po ustalonym na laboratorium terminie. Nieterminowe dostarczenie sprawozdanie skutkuje mniejszą ilością punktów 0,5 pkt za każdy tydzień zwłoki. Maksymalna ilość punktów to 4. kopko@o2.pl