PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE dr n. med. Paweł Grzesiowski Fundacja Instytut Profilaktyki Zakażeń WARSZAWA, 16.07.2011 r.
Fakty o szczepieniach ochronnych Szczepionki są najbardziej bezpiecznym produktem leczniczym /badania przedrejestracyjne preparatów szczepionkowych/ Ryzyko choroby wielokrotnie przewyższa ryzyko szczepienia Zaprzestanie/brak szczepień ochronnych powoduje wzrost zachorowań na choroby zakaźne (np. epidemia błonicy w Rosji, krztusiec i odra w Europie, ospa wietrzna w Polsce) Niezaszczepione dziecko jest podatne na zachorowanie na chorobę zakaźną szczególnie poza granicami naszego kraju.paweł Grzesiowski 2
Paradoks szczepień ochronnych Pozytywny efekt szczepień, który jest widoczny w badaniach epidemiologicznych jest niewidoczny dla laików, ale powikłania i niepożądane efekty szczepień ochronnych nagłaśnia każdy..paweł Grzesiowski 3
KRYZYS OBSZARY ZAŁAMANIA? OBNIŻENIE AUTORYTETU LEKARZY I ZAUFANIA DO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA, W TYM SZCZEPIEŃ HPV SZCZEPIONKA ROZWIĄZŁOŚCI GRYPA SUKCES PR MZ OBOWIĄZEK VS PRZYMUS.Paweł Grzesiowski 4
KRYZYS OBSZARY ZAGROŻENIA? KRYZYS ZAUFANIA RODZICÓW DO SZCZEPIEŃ WYSOKIE CENY NIEDOSTĘPNOŚĆ DLA WIĘKSZOŚCI SPOŁECZEŃSTWA POSTAWY ANTYSZCZEPIONKOWE I OBOJĘTNOŚĆ LEKARZY.Paweł Grzesiowski 5
KRYZYS OBSZARY ZAŁAMANIA? GŁUPOTA PRODUCENTÓW WYSOKIE (SZTYWNE) CENY AGRESYWNA PROMOCJA W MEDIACH SZANTAŻ EMOCJONALNY RODZICÓW METODA MŁOTA WOBEC PROFESJONALISTÓW MEDYCZNYCH.Paweł Grzesiowski 6
KRYZYS OBSZARY ZAGROŻENIA? BRAK ROZWOJU PSO - STAGNACJA AOTM BRAK EBM WYSOKIE CENY NIEDOSTĘPNOŚĆ DLA WIĘKSZOŚCI SPOŁECZEŃSTWA POSTAWY ANTYSZCZEPIONKOWE POLITYKÓW KONFLIKT LEKARZE-FARMACEUCI.Paweł Grzesiowski 7
LEKARZE KONTRA FARMACEUCI O CO CHODZI? ZARZĄDZENIE NFZ DOTYCZY TYCH PRZYCHODNI, KTÓRE MAJĄ KONTRAKT NA POZ INNE MOGĄ ROZLICZAĆ SIĘ Z PACJENTEM ZA USŁUGĘ PRZYCHODNIE BEZ KONTRAKTU LUB SZCZEPIĄCE NIE SWOICH PACJENTÓW W OGÓLE NIE MUSZĄ BRAĆ POD UWAGĘ TYCH PRZEPISÓW TE KTÓRE MAJĄ KONTRAKT NA POZ SĄ W DWÓCH GRUPACH: ZOZ MOGĄ ZAOPATRYWAĆ SIĘ W LEKI W HURTOWNIACH INNE NIŻ ZOZ (INDYWIDUALNA PRAKTYKA, GRUPOWA PRAKTYKA) NIE MOGĄ KUPOWAĆ LEKÓW W HURTOWNIACH Z WYJĄTKIEM ZESTAWÓW P/WSTRZASOWYCH.Paweł Grzesiowski 8
LEKARZE KONTRA FARMACEUCI O CO CHODZI? WEDŁUG PRAWA FARMACEUTYCZNEGO I ROZPORZ. W SPRAWIE ZAOPATRZENIA W LEKI, ZOZ JEST UPRAWNIONY DO ZAKUPU SZCZEPIONEK W HURTOWNIACH ZOZ PRZECHOWUJE I PODAJE SZCZEPIONKI OBOWIĄZKOWE JEŚLI MA UMOWĘ NA POZ I JEGO PACJENT PRZYCHODZI NA SZCZEPIENIE NIE POWINIEN PŁACIĆ ANI ZA PREPARAT ANI JEGO PODANIE, NAWET JEŚLI SĄ ZALECANE OPŁATA MOŻE DOTYCZYĆ KOSZTÓW POŚREDNICH PRZECHOWYWANIE, PRZYGOTOWANIE, UBEZPIECZENIE ETC..Paweł Grzesiowski 9
DODATKOWE KOSZTY WYNIKAJĄCE Z UTRZYMANIA ZIMNEGO ŁAŃCUCHA KOSZTY SZCZEPIONEK WZROSŁY W PRZYPADKU AWARII, KRADZIEŻY(!) ubezpieczenie! OPAKOWANIA SZCZEPIONEK MAJĄ WIĘKSZE GABARYTY KONIECZNOŚĆ SPRZĘTU CHŁODNICZEGO KONIECZNOŚĆ MONITORINGU TEMPERATURY 24/h/365d ZA ZIMNY ŁAŃCUCH ODPOWIADAJĄ W DUŻYCH ZOZ WYSPECJALIZOWANE FIRMY KOSZTY (!) ZGODNIE Z USTAWĄ O CHOR. ZAKAŹNYCH: osoba poddająca się zalecanemu szczepieniu ochronnemu ponosi koszty zakupu szczepionki..paweł Grzesiowski 10
BRAK SZCZEPIONEK W GABINECIE Konieczność dwóch wizyt, często z badaniem kwalifikacyjnym przed szczepieniem Utrudnienie dostępu pacjenta do szczepionek konieczność podróży do apteki, często odległej od ZOZ Opóźnienia w realizacji szczepień z powodu braków szczepionek na bieżąco w aptekach i dwóch wizyt w POZ Przerwanie zimnego łańcucha pacjent nie ma świadomości szczególnych wymagań transportu szczepionek dodatkowe ryzyko NOP i wzrostu kosztu Spadek wyszczepialności obowiązkowych i zalecanych szczepień, ponieważ dziś 60% obowiązkowych szczepionek otrzymują rodzice w gabinecie!.paweł Grzesiowski 11
KRYZYS PSO W POLSCE Od 2009 r. nie wprowadzono żadnych istotnych zmian w PSO, mimo wielokrotnych zapewnień Min. Zdrowia (poza wzw B w 14 rż oraz dwu-dawkowym schematem przeciw ospie wietrznej) Współpraca z (GIS) Min. Zdrowia nie przynosi oczekiwanych efektów Pandemia grypy w 2009 r. powiększyła różnice w podejściu do PSO i wzmogła postawy antyszczepionkowe Polityka i polityczny PR weszły głęboko w obszar szczepień ochronnych.paweł Grzesiowski 12
ZAŁAMANIE SYSTEMU FINANSOWANIA SZCZEPIEŃ W POLSCE KOSZT ZAKUPU SZCZEPIONEK W POLSCE 2000 r. ok. 40 mln zł 2006 R. ok. 63 mln zł 2007 r. ok. 61 mln zł 2008 r. ok. 69 mln zł 2009 r. ok. 70 mln 2010 r. ok. 70 mln 2011 r. ok. 80 mln RODZICE KUPUJĄ 50% SZCZEPIONEK DTP-IPV-HIB/HBV DOCHÓD NA JEDNEGO MIESZKAŃCA POLSKI W 2009 R. ~ 10.000 $.Paweł Grzesiowski 13
KOSZTY SZCZEPIEŃ W POLSCE KOSZT ZAKUPU SZCZEPIONEK DLA JEDNEGO DZIECKA DO 10 RŻ obowiązkowy kalendarz szczepień ~ realnie 200 zł wg (cen uzyskanych dzięki przetargom) KOSZT ZAKUPU SZCZEPIONEK ZALECANYCH DLA JEDNEGO DZIECKA w APTECE Pneumokoki 2+1 ~ 750 zł Meningokoki 1+1 ~ 350 zł Ospa wietrzna 1 dawka ~ 180 zł Rotawirusy 2 dawki ~ 750 zł HPV 3 dawki ~ 1500 zł!!! OBNIŻENIE CENY SZCZEPIONKI W ZAKUPIE CENTRALNYM np. MMR o 70%, Hib o 60%.Paweł Grzesiowski 14
WYKORZYSTANIE SZCZEPIONEK PRZECIW ICHM W POLSCE SZCZEPIONKI POLISACHARYDOWE DWUSKŁADNIKOWA A+C (MENINGO A+C) i CZTEROSKŁADNIKOWA (ACWY135) 10-15 tys osób podróżujących + wojsko i służby mundurowe (misje) SZCZEPIONKI SKONIUGOWANE JEDNOSKŁADNIKOWE: SEROGRUPA C (NEISVAC C, MENINGITEC) do 2006 r. około 5 tys osób rocznie 2007 r. około 250 tys osób wg IMS 160 000 2008 r. około 150 tys osób 140 000 2009 r. około 100 tys osób 120 000 2010 r. około 50 tys dawek (!) Rynek prywatny Budżet państwa Władze lokalne Wojsko 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 Interwencje w ogniskach epidemicznych Programy samorządowe 0 2006 2007 2008 2009 2010 1 2 3 4 5.Paweł Grzesiowski 15
BEZPIECZEŃSTWO KTO SIĘ BOI SZCZEPIEŃ? LEKARZ PIELĘGNIARKA RODZIC DZIECKO DOROSŁY PACJENT DZIENNIKARZ GAP.Paweł Grzesiowski 16
CZEGO SIĘ BOIMY? STRACH PRZED OBOWIĄZKIEM STRACH PRZED LEKARZEM/PIELĘGNIARKĄ STRACH PRZED IGŁĄ STRACH PRZED DZIAŁANIAMI NIEPOŻĄDANYMI STRACH PRZED NIESKUTECZNOŚCIĄ STRACH PRZED NIEUCZCIWOŚCIĄ LEKARZY/PRODUCENTÓW.Paweł Grzesiowski 17
Nadzór nad niepożądanymi odczynami poszczepiennymi przestarzały system biernej kontroli bezpieczeństwa szczepień prowadzony przez instytucje państwowe nadzorujące: PSSE, WSSE i PZH /np. przypadki śmiertelne, leczone w szpitalu/.paweł Grzesiowski 18
Bezpieczeństwo szczepień ochronnych stosowanie szczepionek zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego (ChPL): m.in. dawkowanie, schemat podania, przeciwwskazania, działania niepożądane ChPL stanowi podstawę do przygotowania informacji dla lekarzy/pielęgniarek i dla pacjentów obowiązek monitowania skutków stosowania szczepionek, a zwłaszcza raportowania działań niepożądanych (ew. zmiana ChPL) przestrzeganie zaleceń zawartych w ChPL ma na celu zminimalizowanie działań niepożądanych i osiągnięci maksymalnej skuteczności szczepionki.paweł Grzesiowski 19
Postawy antyszczepionkowe działania zmierzające do zaniechania lub wręcz zahamowania indywidualnych i masowych szczepień ochronnych populacji niektóre argumenty są słuszne, jednak na ich podstawie zwalcza się ideę szczepień, ale nie modyfikuje w kierunku większego bezpieczeństwa Przykład: fundusz na rekompensowanie NOP tzw. pseudoekologiczne postawy /szkodliwość szczepień, naturalne przechorowania zdrowsze / TIOMERSAL, AUTYZM, SM, cukrzyca /brak dowodów naukowych/ rola prasy, TV, Internetu /zwłaszcza dla rodziców oraz opiekunów dzieci i młodzieży/ Brak łatwo dostępnych opartych na EBM źródeł informacji o szczepieniach.paweł Grzesiowski 20
Cechy współczesnego społeczeństwa europejskiego a postawy antyszczepionkowe Łatwy dostęp do informacji o niepewnej ( internet ) wartości merytorycznej Brak zaufania do nauki i autorytetów (lekarz, pielęgniarka) Słabe przeciętne wykształcenie i niski poziom świadomości Niechęć do ryzyka przy braku choroby Lekarz jako zarządzający wiedzą a nie źródło wiedzy Muir Gray Lancet 1999;354:1550-1553.Paweł Grzesiowski 21
PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE 10 elementów nowoczesnego nadzoru nad bezpieczeństwem szczepień: formularz świadomej zgody na szczepienia w sytuacjach podwyższonego ryzyka formularz świadomej odmowy szczepień ochronnych formularz skierowania do specjalisty w kwestii przeciwwskazań do szczepień formularz oceny ryzyka działań niepożądanych formularz (anonimowy) rejestracji istotnych informacji o zdarzeniach niepożądanych związanych ze szczepieniami.paweł Grzesiowski 22
PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE.Paweł Grzesiowski 23
PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE.Paweł Grzesiowski 24
PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE.Paweł Grzesiowski 25
PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE.Paweł Grzesiowski 26
PROGRAM SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE materiały informacyjne o szczepionkach bez logo firm farmaceutycznych (niezależne informacje EBM i ekspertow) materiały informacyjne o NOP (wg EBM i ekspertów) formularz indywidualnego monitorowania NOP dla rodziców po szczepieniu przez miesiąc rodzic wpisuje obserwacje, zwraca lekarzowi przy kolejnej wizycie certyfikowany/rekomendowany system zimnego łańcucha i przechowywania zgodnie z wytycznymi WHO certyfikowany/rekomendowany skład zestawu p/wstrząsowego.paweł Grzesiowski 27
PROGRAM SZCZEPIĆ Wdrożenie systemu BEZPIECZNIE nieodpłatne udostępnienie przystępującym punktom szczepień wszystkich formularzy w internecie przygotowanie programu komputerowego do prowadzenia dokumentacji szczepień ochronnych punkt szczepień składa raport o spełnianiu w/w kryteriów \ komisja PZ otrzymuje certyfikat/znak "SZCZEPIĆ BEZPIECZNIE". powstanie nternetowy wykaz punktów które uczestniczą w programie.paweł Grzesiowski 28
KRYZYS? Kryzys jest częścią naszego życia, dotyczy nas wszystkich, jest spodziewany, a nawet pożądany, wymaga od nas zmian i podejmowania nowych wyzwań i zadań. Sytuacje kryzysowe - wywołują kształtowanie postaw zachowawczych, często rezygnację a nawet skrajny krytycyzm rzeczywistości, zamiast poszukiwania rozwiązań sytuacji trudnych, innych niż te, do których jesteśmy przyzwyczajeni. Kryzys społeczny - skumulowany stan napięć i konfliktów społecznych, których brak rozwiązania na czas spowoduje przerwanie dotychczasowego cyklu rozwojowego.paweł Grzesiowski 29
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ! IMMU-LINIA 601 838 939 paolo@fipz.edu.pl.paweł Grzesiowski 30