PP.MPX.0714-C-30/2007 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIELCU RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W I PÓŁROCZU 2007 ROKU (I/P 2007) Mielec 2007 e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 1
Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodów)... 4 3. Analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów)... 7 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych... 9 5. Wnioski... 18 Spis tabel... 20 e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 2
1. WSTĘP Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu, zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, realizując zadania samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy opracował analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w I półroczu 2007 roku. Celem opracowania jest przedstawienie informacji opisujących kształtowanie się podstawowych wielkości charakteryzujących powiatowy rynek pracy w układzie opartym o kwalifikacje zawodowe. Analiza nie stanowi prognozy i ostatecznej odpowiedzi na pytanie jak w przyszłości będzie kształtowała się popyt i podaż na pracę w poszczególnych zawodach, daje jednak orientację o kierunkach możliwych zmian. Podstawowym źródłem informacji do przeprowadzenia monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych są sporządzone przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu sprawozdania ministerialne (Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy a także Załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności ). Dane statystyczne dotyczące ilości osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy opracowano w oparciu o nazwy grup zawodów i specjalności zgodnie z obowiązującą Klasyfikacją Zawodów i Specjalności wprowadzoną Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004r. (Dz.U. 2004 nr 265, poz. 2644). Klasyfikacja jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Struktura klasyfikacji powstała w wyniku grupowania zawodów na podstawie podobieństwa kwalifikacji zawodowych wymaganych dla realizacji zadań danego zawodu (specjalności), z uwzględnieniem obu aspektów kwalifikacji tj. ich poziomu i specjalizacji oraz oparta jest na systemie pojęć, z których najważniejsze to: zawód, specjalność, umiejętność oraz kwalifikacje zawodowe. Zawód jest w niej definiowany jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności) zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu winno stanowić źródło dochodu. Zawód może dzielić się na specjalności, które są wynikiem podziału pracy w ramach zawodu i zawierają czynności o podobnym charakterze wymagające pogłębionej lub dodatkowej wiedzy oraz umiejętności zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Umiejętność określono jako sprawdzoną możliwość wykonywania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu, natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. W efekcie struktura kwalifikacji obejmuje: 10 grup wielkich, 30 grup dużych (jako wewnętrzny podział grup wielkich), 116 grup średnich (jako wewnętrzny podział grup dużych) i 392 grupy elementarne (jako wewnętrzny podział grup średnich), przy czym grupy elementarne obejmują 1 707 zawodów i specjalności. Szczegółową analizą objęto grupy duże (dwucyfrowe) oraz poszczególne zawody i specjalności w ramach grup elementarnych. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 3
2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Na koniec I półrocza 2007 roku powiat mielecki plasował się na drugim miejscu w województwie podkarpackim ze względu na wysokość stopy bezrobocia (10,9%). Na pierwszym miejscu z najniższą stopą bezrobocia znajdował się powiat stalowowolski (10,3%). Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano w powiecie brzozowskim (22,2%). Stopa bezrobocia dla całego kraju kształtowała się w tym czasie na poziomie 12,4%, a dla województwa podkarpackiego wynosiła 14,2%. Według stanu na dzień 30.06.2007 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pozostawało 6.406 osób bezrobotnych z czego 62,6% stanowiły kobiety (4.008 osób). W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego ilość osób bezrobotnych zmniejszyła się o 1.737 osób co stanowi zmianę o 21,3%. Jednocześnie odnotowano spadek ilości kobiet zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu o 19,3% (959 osób). Spośród osób bezrobotnych 5.017 osób poprzednio pracowało (w poprzednim okresie 6.299 zmiana o 20,4%) a 1.389 osób nie świadczyło dotychczas pracy zarobkowej (w roku ubiegłym 1.844 spadek o 24,7%). Pośród osób poprzednio pracujących najwięcej osób pracowało w: przetwórstwie przemysłowym 2.042 osoby, tj. 40,7%, handlu i usługach naprawczych 1.054 osoby, tj. 21,0%, budownictwie 443 osoby, tj. 8,8%, administracji publicznej i obronie narodowej; obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych i powszechnych ubezpieczeniach zdrowotnych 285 osób, tj. 5,7%, obsłudze nieruchomości, wynajmie i usługach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej 225 osób, tj. 4,5%, działalności usługowej komunalnej, społecznej i indywidualnej pozostałej 169 osób, tj. 3,4%, rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie 158 osób, tj. 3,1%, hotelach i restauracjach 130 osób, tj. 2,6%, ochronie zdrowia i pomocy społecznej 127 osób, tj. 2,5%, edukacji 104 osoby, tj. 2,1%, transporcie, gospodarce magazynowej i łączności 102 osoby, tj. 2,0%, gospodarstwach domowych zatrudniających pracowników 54 osoby, tj. 1,1%, pośrednictwie finansowym 45 osób, tj. 0,9% wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę 44 osoby, tj. 0,9%, pozostałej działalności gospodarczej 35 osób, tj. 0,7%. Analizując strukturę osób bezrobotnych pod kątem branż, w których poprzednio pracowały należy zauważyć, że 3 sektory gospodarki (przetwórstwo przemysłowe, handel i usługi naprawcze oraz budownictwo) skupiają blisko 70% osób. Sytuacja ta jest analogiczna jak w roku poprzednim, a prezentowana struktura branżowa nie uległa zmianie w okresie ostatnich 12 miesięcy. Obserwuje się jednocześnie stopniowy spadek ilości osób bez zawodu chociaż nadal jest to najliczniejsza grupa osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie. Grupa ta obejmuje osoby, które ukończyły licea ogólnokształcące, licea profilowane, gimnazja i szkoły podstawowe. Na koniec I półrocza 2007 roku osoby te stanowiły 28,3% ogółu bezrobotnych (1.815 osób w tym 1.158 kobiet). W porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano spadek ilości osób bez zawodu o 27,6% (693 osoby). e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 4
Wśród osób bezrobotnych posiadających zawód wyuczony lub nabyty po przepracowaniu minimum 1 roku na stanowisku pracy najwięcej osób zakwalifikowano do następujących dużych grup zawodowych: robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń (72) 889 osób tj. 13,9% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: ślusarz 204 osoby (w tym 113 długotrwale bezrobotnych), tokarz 140 osób (w tym 88 długotrwale bezrobotnych), mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 105 osób (w tym 64 długotrwale bezrobotne), mechanik samochodów osobowych 102 osoby (w tym 42 długotrwale bezrobotne), frezer 65 osób (w tym 43 długotrwale bezrobotne), mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 31 osób (w tym 10 długotrwale bezrobotnych). pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (74) 450 osób tj.7,0% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: krawiec 259 osób (w tym 165 długotrwale bezrobotnych), cukiernik 56 osób (w tym 30 długotrwale bezrobotnych), piekarz 51 osób ( w tym 25 długotrwale bezrobotnych), stolarz 26 osób (w tym 5 długotrwale bezrobotnych). górnicy i robotnicy (71) 382 osoby tj. 6,0% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: murarz 108 osób (w tym 51 długotrwale bezrobotnych), malarz budowlany 71 osób (w tym 42 długotrwale bezrobotne), posadzkarz 33 osoby (w tym 17 długotrwale bezrobotnych), monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 19 osób (w tym 9 długotrwale bezrobotnych). modelki, sprzedawcy i demonstratorzy (52) 380 osób tj. 5,9% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodzie sprzedawca 377 osób (w tym 215 długotrwale bezrobotnych). pracownicy usług osobistych i ochrony (51) 380 osób tj. 5,9% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: kucharz 194 osoby (w tym 113 długotrwale bezrobotnych), fryzjer 77 osób (w tym 51 długotrwale bezrobotnych), kelner 43 osoby (w tym 30 długotrwale bezrobotnych), kucharz małej gastronomii 27 osób (w tym 4 długotrwale bezrobotne). średni personel techniczny (31) 371 osób tj. 5,8% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: technik mechanik 167 osób ( w tym 84 długotrwale bezrobotne), technik budownictwa 54 osoby (w tym 15 długotrwale bezrobotnych), technik elektryk 30 osób (w tym 15 długotrwale bezrobotnych), technik elektronik 25 osób (w tym 7 długotrwale bezrobotnych). pracownicy pozostałych specjalności (34) 340 osób tj. 5,3% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: asystent ekonomiczny 239 osób (w tym 136 długotrwale bezrobotnych), handlowiec 24 osoby (w tym 8 długotrwale bezrobotnych), pracownik administracyjny 19 osób (w tym 10 długotrwale bezrobotnych). e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 5
W okresie I półrocza 2007 do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu napłynęło 3.506 bezrobotnych z czego najwięcej stanowiły osoby bez zawodu 29,3% (1.026 osób). W analogicznym okresie roku ubiegłego do rejestru bezrobotnych zostało wpisanych 3.964 osoby co oznacza spadek ilości rejestracji o 11,6%. Warto odnotować, że w analizowanym okresie zarejestrowało się 720 absolwentów szkół w tym 495 kobiet. Wśród osób bezrobotnych posiadających zawód najwięcej osób legitymowało się zawodem sprzedawca (160 osób w tym 151 kobiet) co stanowiło 4,6% ogółu rejestrujących się w Urzędzie. W I półroczu 2006 do ewidencji Urzędu napłynęło 170 osób legitymujących się zawodem sprzedawca, co oznacza, że w przeciągu ostatnich 12 miesięcy sytuacja nie uległa znacznej zmianie. Równie licznie rejestrowały się osoby w zawodzie ślusarz (114 osób), technik mechanik (93 osoby) oraz asystent ekonomiczny 87 osób w tym 80 kobiet. Tabela 1. Najliczniejsze rejestracje osób bezrobotnych wg zawodów w I półroczu 2007 roku. w tym Kod Bezrobotni Nazwa zawodu absolwenci zawodu ogółem kobiety ogółem kobiety 000000 Bez zawodu 1026 631 451 335 522107 Sprzedawca 160 151 8 8 722204 Ślusarz 114 11 1 0 311502 Technik mechanik 93 9 3 0 341902 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 87 80 3 3 723105 Mechanik samochodów osobowych 82 0 8 0 241102 Ekonomista 80 63 17 15 743304 Krawiec 79 78 0 0 412102 Asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości] 69 60 20 19 512201 Kucharz 65 52 1 0 321402 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 63 49 11 6 712102 Murarz 52 0 4 0 722304 Tokarz 51 11 0 0 311204 Technik budownictwa 44 3 11 0 723304 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 41 18 0 0 321208 Technik rolnik 40 15 2 0 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 38 37 7 7 742204 Stolarz 38 1 1 0 741203 Piekarz 32 13 0 0 241912 Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży] 29 24 12 10 512202 Kucharz małej gastronomii 29 18 8 4 247901 Specjalista administracji publicznej 28 20 7 7 224101 Pielęgniarka 27 27 0 0 311302 Technik elektryk 27 0 5 0 741201 Cukiernik 25 17 6 4 713203 Posadzkarz 24 0 5 0 722301 Frezer 23 8 0 0 723306 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 23 0 0 0 714101 Malarz budowlany 22 4 0 0 817101 Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym 21 11 0 0 311401 Technik elektronik 20 0 2 0 914103 Robotnik gospodarczy 20 5 0 0 Źródło: Opracowanie własne. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 6
3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W I półroczu 2007 roku pracodawcy zgłosili 2.404 oferty pracy w tym 1.552 oferty zatrudnienia niesubsydiowanego, które realizowane były w ramach pośrednictwa otwartego (1.257 ofert) oraz półotwartego (295 ofert pracy). Instytucje działające w ramach sektora publicznego zgłosiły w okresie sprawozdawczym 378 ofert pracy z czego jedynie 13 ofert pracy niesubsydiowanej. Firmy prowadzące działalność w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec zgłosiły 265 propozycji pracy z czego 235 ofert zatrudnienia realizowane było jako oferty niesubsydiowane. Należy podkreślić, że dane o ofertach pracy nie mają charakteru wyczerpującego oraz nie prezentują pełnego obrazu sytuacji na lokalnym rynku pracy, gdyż pomimo istnienia obowiązku ustawowego pracodawcy nie zawsze przekazują do Urzędu informacje o wolnych miejscach zatrudnienia. Struktura ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu w I półroczu 2007 roku przedstawia się w następujący sposób: 1.442 oferty niesubsydiowane, 742 oferty subsydiowane w tym: 375 w ramach stażu, 183 w ramach przygotowania zawodowego w miejscu pracy, 99 w ramach otrzymanej przez pracodawcę dotacji na utworzenie/doposażenie nowego miejsca pracy, 19 w ramach prac interwencyjnych, 10 w ramach programu 50+, 56 w ramach prac społecznie użytecznych, 110 w ramach ofert dla niepełnosprawnych. W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego odnotowano wzrost ilości zgłoszonych ofert zatrudnienia o 31,8% (580 ofert w tym 236 ofert pracy niesubsydiowanej). Obserwowano również wzrost zainteresowania subsydiowanymi formami zatrudniania. W analizowanym okresie do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pracodawcy zgłosili o ponad jedną piątą więcej ofert pracy realizowanych w ramach oferowanych instrumentów rynku pracy. Tabela 2. Najliczniej zgłaszane oferty pracy wg zawodów w I półroczu 2007 roku. Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy Zgłoszone w I półroczu 2007r. Na koniec I półrocza 2007r. 522107 Sprzedawca 233 17 419101 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 1 195 8 914103 Robotnik gospodarczy 1 97 6 931301 Robotnik budowlany 91 1 832302 Kierowca samochodu ciężarowego 76 4 413103 Magazynier 60 3 722301 Frezer 54 1 341201 Agent ubezpieczeniowy 53 0 515902 Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: Technik ochrony fizycznej osób i mienia] 52 9 722204 Ślusarz 49 5 e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 7
743304 Krawiec 49 1 821107 Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 48 3 343101 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 1 42 0 712102 Murarz 42 1 722304 Tokarz 40 1 742204 Stolarz 38 1 721202 Spawacz ręczny gazowy 35 2 821104 Operator maszyn do produkcji wyrobów z drutu, lin, siatek i kabli 35 0 915105 Goniec 35 1 512201 Kucharz 29 2 932103 Pakowacz 29 1 823205 Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 28 5 913207 Sprzątaczka 1 27 1 411101 Sekretarka 1 26 4 713302 Tynkarz 25 0 913204 Pomoc kuchenna 1 25 0 315206 Kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe 1 24 6 832101 Kierowca samochodu osobowego 22 5 241912 Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży] 21 1 723201 Mechanik lotniczy 21 0 214501 Inżynier mechanik maszyny i urządzenia do obróbki metali 20 3 712501 Meliorant 18 2 722303 Szlifierz metali 17 0 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 16 1 341503 Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny] 15 1 512301 Bufetowy [barman] 15 4 713601 Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 15 0 1 - oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia. Źródło: Opracowanie własne. Z danych dotyczących ofert zatrudnienia wynika, że pracodawcy najczęściej poszukują kandydatów do pracy w zawodzie sprzedawca. W I półroczu 2007 roku przedsiębiorcy zgłosili do Urzędu 233 oferty pracy w zawodzie sprzedawca i w porównaniu z rokiem ubiegły odnotowano wzrost ilości ofert o 44,7%. Należy podkreślić, że na koniec okresu sprawozdawczego w rejestrze bezrobotnych pozostawało 377 osób (w tym 215 długotrwale bezrobotnych) legitymujące się posiadaniem zawodu sprzedawcy. Zawód ten był również reprezentowany przez największą grupę bezrobotnych (160 osób w tym 151 kobiet) rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu w okresie pierwszych 6 miesięcy 2007 roku. Dane dotyczące ilości ofert zatrudnienia na stanowiskach sekretarka, pracownik biurowy oraz pracownik administracyjny nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji na rynku pracy, gdyż zgłaszane przez pracodawców oferty pracy w tych zawodach są praktycznie w całości realizowane w ramach instrumentów rynku pracy (stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy). Skorzystanie z subsydiowanej formy zatrudnienia nie obciąża pracodawcy kosztami utrzymania miejsca pracy (wypłaty wynagrodzenia) i powoduje, że oferowanie pracy osobom młodym, nie posiadającym doświadczenia zawodowego lub będącym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, staje się dla pracodawcy wyjątkowo korzystne i ekonomicznie uzasadnione. Jednocześnie korzystanie z subsydiowanego zatrudnienia pozwala osobom bezrobotnym na powrót na otwarty rynek pracy oraz umożliwia nabycie pierwszych doświadczeń zawodowych. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 8
Analiza oferty pracy pozyskanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w okresie dwóch pierwszych kwartałów 2007 roku wskazuje, że największe zapotrzebowanie pracodawców dotyczy zatrudniania osób posiadających kwalifikacje do wykonywania pracy z zakresu obrotu pieniężnego i obsługi klientów. Wskaźnik szansy uzyskania oferty pracy (liczony jako stosunek średniej miesięcznej liczby ofert w zawodzie do średniomiesięcznego poziomu rejestrowanego bezrobocia) dla przedstawicieli tej grupy wynosi 0,6. Wysokie wartości wskaźnika szansy zatrudnienia mają też osoby posiadające kwalifikacje do pracy w zawodach zaliczanych do następujących dużych grup: nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 0,5 oraz robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 0,4686 a także kierowcy i operatorzy pojazdów 0,3946. Zdecydowanie mniejsze wartości wskaźnika uzyskali: modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 0,0995; specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 0,0976; górnicy i robotnicy budowlani 0,0815; robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 0,0784; pracownicy pozostałych specjalności 0,0778; pracownicy usług osobistych i ochrony 0,061; specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 0,0583 oraz specjaliści szkolnictwa 0,05. Najniższe wskaźniki szansy zatrudnienia mają osoby zaliczane do grup: ogrodnicy 0,0216; średni personel techniczny 0,0213 oraz średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 0,0113. Zerowe wskaźniki szansy uzyskania oferty mają: leśnicy i rybacy ; kierownicy małych przedsiębiorstw ; kierownicy dużych i średnich przedsiębiorstw ; siły zbrojne ; rolnicy oraz rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby. 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Pomimo, że na lokalnym rynku pracy od dłuższego czasu utrzymuje się nadwyżka podaży siły roboczej nie wszystkie oferty zgłaszane do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu mogą być zrealizowane. Wynika to głównie z faktu, iż większość osób bezrobotnych posiada nieodpowiednie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe i nie jest w stanie sprostać nowoczesnym standardom rynku pracy. Dodatkowo rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami płacowymi i umiejętnościami posiadanymi przez osoby bezrobotne, a proponowanymi przez pracodawców warunkami pracy i płacy sprawiają, że wiele wakatów pozostaje nie obsadzonych przez dłuży okres czasu. Jednocześnie klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie nie jest spójna i nie pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy. Rozbieżności w nazewnictwie zawodów maja swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Ponadto kłopoty i trudności obserwowane w systemie oświaty oraz dynamiczne zmiany, jakie zachodzą w poszczególnych zawodach i co się z tym wiąże w kwalifikacjach i umiejętnościach koniecznych do wykonywania pracy, sprawiają, że nie wszystkie szkoły kształcą absolwentów w pełni przygotowanych do podjęcia zatrudnienia. Ze zgromadzonego materiału statystycznego wynika, iż większość zawodów odznacza się niedopasowaniem popytu i podaży siły roboczej do potrzeb lokalnego rynku pracy. Analiza danych wyraźnie wskazuje, że najliczniejszą grupę zawodów reprezentowanych przez osoby bezrobotne zarejestrowane w Urzędzie stanowią zawody uznawane za nadwyżkowe. Biorąc pod uwagę wskaźnik średniej miesięcznej nadwyżki podaży siły roboczej wśród zawodów nadwyżkowych z najmniejszą szansą na uzyskanie zatrudnienia znalazły się specjalności wymienione w poniższej tabeli. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 9
Tabela 3. Ranking zawodów nadwyżkowych w I półroczu 2007 roku ze względu na średnią miesięczną nadwyżkę podaży siły roboczej. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2007 roku Średnia miesięczna liczba osób bezrobotnych w I półroczu 2007 roku Średnia miesięczna nadwyżka podaży siły roboczej w I półroczu 2007 roku 000000 Bez zawodu 0 171 171 311502 Technik mechanik 0,5 15,5 15 341902 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 0 14,5 14,5 241102 Ekonomista 0,1667 13,3333 13,1667 723105 Mechanik samochodów osobowych 1,6667 13,6667 12 722204 Ślusarz 8,1667 19 10,8333 321402 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 0 10,5 10,5 412102 Asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości] 1,8333 11,5 9,6667 311204 Technik budownictwa 0,1667 7,3333 7,1667 321208 Technik rolnik 0,1667 6,6667 6,5 723304 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,3333 6,8333 6,5 512201 Kucharz 4,8333 10,8333 6 743304 Krawiec 8,1667 13,1667 5 512202 Kucharz małej gastronomii 0 4,8333 4,8333 247901 Specjalista administracji publicznej 0,1667 4,6667 4,5 311302 Technik elektryk 0,3333 4,5 4,1667 723306 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 0 3,8333 3,8333 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 2,6667 6,3333 3,6667 817101 Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym 0 3,5 3,5 713203 Posadzkarz 0,6667 4 3,3333 741203 Piekarz 2,1667 5,3333 3,1667 311401 Technik elektronik 0,3333 3,3333 3 714101 Malarz budowlany 0,8333 3,6667 2,8333 224101 Pielęgniarka 1,8333 4,5 2,6667 741201 Cukiernik 1,5 4,1667 2,6667 713901 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 0 2,3333 2,3333 724103 Elektromechanik sprzętu gospodarstwa domowego 0 2,3333 2,3333 613101 Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik] 0 2,1667 2,1667 621190 Pozostali ogrodnicy producenci warzyw, kwiatów i pokrewni 0 2,1667 2,1667 724301 Elektromonter instalacji elektrycznych 0,6667 2,6667 2 Źródło: Opracowanie własne. W najtrudniejszej sytuacji znajdują się osoby bez zawodu, dla których wskaźnik średniej miesięcznej nadwyżki podaży siły roboczej jest największy i kształtuje się na poziomie 171. Wysoka wartość wskaźnika spowodowana jest corocznym napływem absolwentów, którzy ukończyli edukację w liceach ogólnokształcących i nie uzyskali kwalifikacji do wykonywania konkretnego zawodu. Aspiracje zawodowe i płacowe tej grupy osób bezrobotnych w zestawieniu z oczekiwaniami prezentowanymi przez pracodawców powodują, że tylko część absolwentów podejmuje zatrudnienie. Analogicznie jak w roku poprzednim obserwuje się także nadwyżkę podaży siły roboczej wśród osób bezrobotnych z zawodem technika mechanika (15) oraz legitymujących się wykształceniem ekonomicznym w zawodach: asystent ekonomiczny (14,5), ekonomista (13,1667) i asystent rachunkowości (9,667). e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 10
Duża liczba osób figurujących w rejestrze bezrobotnych Urzędu w zawodach takich jak: ślusarz, kucharz, krawiec, fryzjer, piekarz czy też cukiernik odzwierciedla problem strukturalnego bezrobocia dotykającego lokalny rynek pracy. Znaczny udział w tych grupach stanowią osoby bezrobotne zwolnione z pracy w okresie przemian ustrojowych oraz zarejestrowane po zakończeniu restrukturyzacji zakładów działających na terenie powiatu mieleckiego. Dodatkowo część osób nie posiada doświadczenia zawodowego (np.: kobiety, które przebywały na urlopach wychowawczych przez dłuższy okresy czasu), co w chwili obecnej powoduje, że powrót na nowoczesny, otwarty rynek pracy jest bardzo utrudnione. Zawody określane mianem deficytowych występują na lokalnym rynku pracy zdecydowanie rzadziej, a niżeli zawody nadwyżkowe, co wskazuje na niedopasowanie kwalifikacji osób bezrobotnych do potrzeb i wymagań pracodawców. Ze względu na wskaźnik średniego miesięcznego deficytu podaży siły roboczej przedstawiciele niżej opisywanych zawodów maja największe szanse na uzyskanie zatrudnienia. Tabela 4. Ranking zawodów deficytowych w I półroczu 2007 roku ze względu na średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej. Średnia Średni Średnia miesięczna miesięczny miesięczna liczba deficyt Kod liczba osób Nazwa zawodu ofert pracy podaży siły zawodu bezrobotnych zgłoszonych roboczej w w I półroczu w I półroczu I półroczu 2007 roku 2007 roku 2007 roku 419101 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 1 32,5 2-30,5 931301 Robotnik budowlany 15,1667 2,1667-13 914103 Robotnik gospodarczy 1 16,1667 3,3333-12,8333 522107 Sprzedawca 38,8333 26,6667-12,1667 832302 Kierowca samochodu ciężarowego 12,6667 1,8333-10,8333 413103 Magazynier 10 0,8333-9,1667 341201 Agent ubezpieczeniowy 8,8333 0-8,8333 515902 Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: Technik ochrony fizycznej osób i mienia] 8,6667 0-8,6667 821107 Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 8 1,3333-6,6667 821104 Operator maszyn do produkcji wyrobów z drutu, lin, siatek i kabli 5,8333 0-5,8333 915105 Goniec 5,8333 0-5,8333 721202 Spawacz ręczny gazowy 5,8333 0,1667-5,6667 343101 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 1 7 1,5-5,5 722301 Frezer 9 3,8333-5,1667 823205 Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 4,6667 0,3333-4,3333 411101 Sekretarka 1 4,3333 0,3333-4 315206 Kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe 1 4 0,5-3,5 713302 Tynkarz 4,1667 0,6667-3,5 913204 Pomoc kuchenna 1 4,1667 0,6667-3,5 214501 Inżynier mechanik maszyny i urządzenia do obróbki metali 3,3333 0-3,3333 932103 Pakowacz 4,8333 1,5-3,3333 712501 Meliorant 3 0-3 832101 Kierowca samochodu osobowego 3,6667 0,8333-2,8333 913207 Sprzątaczka 1 4,5 1,6667-2,8333 512301 Bufetowy [barman] 2,5 0-2,5 723201 Mechanik lotniczy 3,5 1,5-2 814101 Operator maszyn do produkcji płyt i sklejek 2 0-2 1 - oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia Źródło: Opracowanie własne. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 11
Z uwagi na fakt, iż część ofert pracy realizowana była w ramach instrumentów rynku pracy (stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, prac interwencyjnych, prac społecznie użytecznych oraz dotacji na utworzenie lub doposażenie miejsca pracy) dane o zawodach deficytowych nie odzwierciedlają rzeczywistego obrazu rynku pracy. Największym zainteresowaniem ze strony pracodawców cieszyła się organizacja staży dla osób bezrobotnych do 25 roku życia w zawodzie pracownik biurowy. Średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej w tym zawodzie wynosił -30,5. Przeciętnie w każdym miesiącu 2006 roku Powiatowy Urzęd Pracy w Mielcu dysponował ponad 30 ofertami pracy subsydiowanej na stanowisku pracownik biurowy, a jednocześnie w rejestrze bezrobotnych pozostawało 2 osoby legitymujące się posiadaniem niezbędnych kwalifikacji do wykonywania takiej pracy. Na zgłaszane oferty pracy Urząd kierował w większości osoby bez zawodu, które ukończyły edukacje w liceach ogólnokształcących. Dane statystyczne odzwierciedlają zmiany jakie zachodzą w sektorze budownictwa i potwierdzają wzrost zainteresowania pracodawców zatrudnianiem pracowników budowlanych. W najlepszej sytuacji na rynku pracy znajdują się w chwili obecnej osoby z zawodem robotnika budowlanego. Średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej wyniósł w badanym okresie -13. Przeciętnie w każdym miesiącu I półrocza 2007 roku w dyspozycji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu było ponad 15 ofert zatrudnienia na stanowisko robotnika budowlanego, a w ewidencji bezrobotnych pozostawało 2 osoby legitymujące się tym zawodem. Zauważalny jest również deficyt podaży siły roboczej w zawodach: sprzedawca (-12,1667); kierowca samochodu ciężarowego (-10,883) oraz magazynier (-9,1667). Specyfika lokalnego rynku pracy, spowodowana działalnością firm zlokalizowanych w obrębie Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec, sprawia, że zauważalny jest również deficyt podaży siły roboczej w zawodach związanych z obróbką metali w tym operator obrabiarek sterowanych numerycznie (-6,6667); spawacz ręczny gazowy (-5,6667), frezer (-5,1667) i inżynier mechanik maszyny i urządzenia do obróbki metali (-3,333) oraz w zawodach: operator maszyn do produkcji wyrobów z drutu, lin, siatek i kabli (-5,8333); operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych (-4,3333); kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe (-3,5), a także operator maszyn do produkcji płyt i sklejek (-2). W celu pełnego zobrazowania sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz przeanalizowania zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy również wziąć pod uwagę wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu zawodów. Wskaźnik ten wyliczany jest jako udział średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w zawodzie do średniej miesięcznej liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych z tym zawodem. Za zawód nadwyżkowy uznano taki, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie, niż liczba bezrobotnych z tym zawodem, a zawód deficytowy jest rozumiany jako zawód, na który występuje wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób bezrobotnych legitymujących się posiadaniem tego zawodu. W metodologii niniejszego opracowania przyjęto, że jeżeli wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest mniejszy od wartości 0,90 to dany zawód należy uznać za nadwyżkowy. Jeżeli wartość wskaźnika jest większa niż 0,90 ale mniejsza niż 1,10 to mamy do czynienia z zawodem zrównoważonym i możemy mówić, że w danym zawodzie występuje równowaga na rynku pracy. Natomiast w przypadku gdy wartość wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest większa niż 1,10 to dany zawód należy uznać za deficytowy. Dla części zawodów nie jest możliwe określenie wartości wskaźnika, gdyż średnia miesięczna liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych wynosi zero. Oznacza to, że pracodawcy zgłaszali chęć zatrudniania pracowników, a w rejestrze bezrobotnych nie figurowały osoby legitymujące się posiadaniem konkretnego zawodu. Sytuacja taka występuje w przypadku zawodów niszowych, w których pracodawcy zgłosili 1 lub 2 oferty pracy w przeciągu całego I półrocza 2007 roku. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 12
Na podstawie zgromadzonych danych statystycznych za pierwsze 6 miesięcy 2007 roku do zawodów nadwyżkowych zaliczono profesje ujęte w poniższej tabeli. Tabela 5. Ranking zawodów nadwyżkowych w I półroczu 2007 roku ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów. Kod Wskaźnik intensywności Nazwa zawodu zawodu nadwyżki zawodów 241102 Ekonomista 0,0125 311204 Technik budownictwa 0,0227 321208 Technik rolnik 0,025 311502 Technik mechanik 0,0323 247901 Specjalista administracji publicznej 0,0357 723304 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,0488 311302 Technik elektryk 0,0741 419190 Pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani 0,0909 311401 Technik elektronik 0,1 723105 Mechanik samochodów osobowych 0,122 322401 Masażysta [zawód szkolny: Technik masażysta] 0,125 741104 Rzeźnik wędliniarz 0,125 412102 Asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości] 0,1594 713203 Posadzkarz 0,1667 833104 Kierowca ciągnika rolniczego 0,1667 214505 Inżynier mechanik środki transportu 0,2 322402 Technik fizjoterapii 0,2 712201 Betoniarz 0,2 714101 Malarz budowlany 0,2273 241205 Specjalista do spraw rachunkowości 0,25 321401 Dietetyk 0,25 724301 Elektromonter instalacji elektrycznych 0,25 712202 Betoniarz zbrojarz 0,2857 512302 Kelner 0,3077 233108 Nauczyciel nauczania początkowego 0,3333 322905 Ratownik medyczny 0,3333 724102 Elektromechanik pojazdów samochodowych 0,3333 827403 Operator urządzeń do produkcji pieczywa 0,3333 913206 Salowa 0,3333 932104 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0,3333 741201 Cukiernik 0,36 741203 Piekarz 0,4062 224101 Pielęgniarka 0,4074 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 0,4211 722204 Ślusarz 0,4298 512201 Kucharz 0,4462 214906 Specjalista kontroli jakości 0,5 222105 Inżynier rolnictwa 0,5 232108 Nauczyciel języka obcego 0,5 241204 Specjalista do spraw finansów [analityk finansowy] 0,5 247902 Specjalista do spraw integracji europejskiej 0,5 347102 Plastyk 0,5 723302 Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali 0,5 832201 Kierowca autobusu 0,5 e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 13
341501 Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 0,5556 743304 Krawiec 0,6203 214506 Inżynier mechanik technologia mechaniczna 0,6667 221102 Biolog 0,6667 723104 Mechanik samochodów ciężarowych 0,6667 241912 Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży] 0,7241 722304 Tokarz 0,7843 712102 Murarz 0,8077 Źródło: Opracowanie własne. Analiza wskaźnika intensywności nadwyżki zawodów wskazuje, że w powiecie mieleckim mamy do czynienia ze znaczącą nadwyżką osób posiadających zawód ekonomisty. Wartość wskaźnika intensywności wynosi w tym przypadku 0,0125. Kłopoty w znalezieniu pracy w zawodzie maja osoby z wykształceniem technik budownictwa (0,0227); technik rolnik (0,025) oraz technik mechanik (0,0323). Pomimo obserwowanego rozwoju branży budowlanej nadal zawody takie jak: posadzkarz, betoniarz, malarz budowlany, betoniarz-zbrojarz oraz murarz zaliczane są do zawodów nadwyżkowych. Spowodowane jest to znaczną ilością osób bezrobotnych legitymujących się posiadaniem tego rodzaju zawodów, które jednak nie są zainteresowane podjęciem pracy w budownictwie i poszukują zatrudnienia w innych sektorach gospodarki lub też posiadają nieaktualne kwalifikacje zawodowe. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku zawodów związanych z obróbką metali (mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, ślusarz, mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali, inżynier mechanik technologia mechaniczna, tokarz). Zmiany technologiczne i fakt wykorzystywania w produkcji nowoczesnych maszyn sterowanych numerycznie spowodowały, że kwalifikacje osób bezrobotnych uległy dezaktualizacji. Dodatkowo w wielu przypadkach barierę stanowi wiek kandydatów, gdyż pracodawcy zainteresowani są zatrudnianiem osób młodych i dyspozycyjnych. Ranking 10 zawodów nierobotniczych o najwyższym wskaźniku intensywności nadwyżki obejmuje: ekonomista 0,0125; technik budownictwa 0,0227; technik rolnik 0,025; technik mechanik 0,0323; specjalista administracji publicznej 0,0257; technik elektryk 0,0741; pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani 0,0909; technik elektronik 0,1; masażysta [zawód szkolny: technik masażysta] 0,125; asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości] 0,1594. W przypadku zawodów związanych z wykonywaniem pracy fizycznej na stanowiskach robotniczych do grupy 10 zawodów i specjalności charakteryzujących się najwyższą wartością wskaźnika intensywności nadwyżki zaliczono następujące zawody: mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,0488; mechanik samochodów osobowych 0,122; rzeźnik-wędliniarz 0,125; posadzkarz 0,1667; kierowca ciągnika rolniczego 0,1667; e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 14
betoniarz 0,2; malarz budowlany 0,2273; POWIATOWY URZĄD PRACY W MIELCU elektromonter instalacji elektrycznych 0,25; betoniarz-zbrojarz 0,2857, kelner 0,3077. Zawody określane mianem zawodów zrównoważonych to takie, w których średnia ilość zgłaszanych ofert zatrudnienia kształtuje się na poziomie zbliżonym do średniej ilości osób bezrobotnych zarejestrowanych w tym zawodzie. Zestawienie zawodów zakwalifikowanych do grupy zawodów zrównoważonych w I półroczu 2007 roku przedstawia poniższa tabela. Tabela 6. Ranking zawodów zrównoważonych w I półroczu 2007 roku ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 341503 Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny] 0,9375 214211 Inżynier inżynierii środowiska systemy wodociągowe i kanalizacyjne 1 214401 Inżynier elektronik 1 214923 Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy 1 232121 Nauczyciel techniki 1 241403 Zarządca nieruchomości 1 313104 Fotograf 1 322404 Terapeuta zajęciowy 1 331105 Nauczyciel/instruktor praktycznej nauki zawodu 1 513202 Pomoc dentystyczna 1 713101 Dekarz 1 721290 Pozostali spawacze i pokrewni 1 742204 Stolarz 1 833202 Operator maszyn drogowych [zawód szkolny: Mechanik maszyn i urządzeń drogowych] 1 833313 Operator żurawia jezdniowego 1 913302 Praczka 1 Źródło: Opracowanie własne. Należy zwrócić uwagę, że grupa zawodów zrównoważonych składa się zaledwie z kilkunastu zawodów. Sytuacja ta obrazuje skalę niedopasowania jakie występuje na powiatowym rynku pracy, gdyż w przypadku rynku dojrzałego grupa ta powinna być najliczniejsza. Wydaje się, ze w obecnej sytuacji należy zintensyfikować działania zmierzające do skoordynowania systemu nauczania szkolnego na poziomie ponadgimnazjalnym do potrzeb lokalnego rynku pracy oraz promować, upowszechniać i prowadzić edukację ustawiczną dorosłych osób pracujących oraz bezrobotnych poprzez organizację szkoleń, kursów i programów doskonalenia umożliwiających podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Wydawałoby się, że najmniej liczną grupę zawodów powinny stanowić zawody zakwalifikowane jako deficytowe, czyli takie, w których zauważalny jest brak rąk do pracy, a ilość zgłoszonych ofert zatrudnienia jest większa niż liczba osób bezrobotnych. Pomimo występowania problemu bezrobocia zawody deficytowe pojawiają się coraz częściej nie tylko z powodu niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy, ale również ze względu na falę emigracji zarobkowej. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 15
Tabela 7. Ranking zawodów deficytowych w I półroczu 2007 roku ze względu na wskaźnik intensywności deficytu zawodów. Kod Wskaźnik intensywności Nazwa zawodu zawodu deficytu zawodów 833401 Kierowca operator wózków jezdniowych 1,2 713601 Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 1,25 724201 Elektromonter [elektryk] zakładowy 1,2857 223903 Fizjoterapeuta 1 1,3333 522107 Sprzedawca 1,4562 211301 Chemik 1,5 214203 Inżynier budownictwa budownictwo ogólne 1,5 712301 Cieśla 1,625 322601 Technik farmaceutyczny 1,6667 421102 Kasjer handlowy 1,75 721203 Spawacz ręczny łukiem elektrycznym 1,75 713604 Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 1,8333 235908 Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 1 2 341601 Zaopatrzeniowiec 2 342204 Spedytor [zawód szkolny: Technik spedytor] 2 346102 Opiekun w domu pomocy społecznej 1 2 347504 Instruktor rekreacji ruchowej 1 2 348101 Archiwista zakładowy 1 2 414101 Listonosz 2 712204 Zbrojarz 2 915202 Dozorca 2 723201 Mechanik lotniczy 2,3333 732402 Galwanizer 2,3333 722301 Frezer 2,3478 514103 Kosmetyczka [zawód szkolny: Technik usług kosmetycznych] 2,4 722303 Szlifierz metali 2,4286 241913 Specjalista do spraw organizacji i rozwoju przemysłu 2,5 713401 Monter izolacji budowlanych 2,5 513102 Opiekunka dziecięca 1 2,6 913207 Sprzątaczka 1 2,7 347601 Animator kultury 1 3 713501 Monter/składacz okien 3 932103 Pakowacz 3,2222 712401 Brukarz 3,3333 734601 Drukarz sitodrukowy 3,5 513301 Opiekunka domowa 1 4 832101 Kierowca samochodu osobowego 4,4 343101 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 1 4,6667 914103 Robotnik gospodarczy 1 4,85 241203 Specjalista bankowości 5 311101 Laborant chemiczny 5 732107 Odlewnik wyrobów ceramicznych 5 422201 Recepcjonista 1 5,5 621201 Ogrodnik terenów zieleni 6 821107 Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 6 823104 Wulkanizator 6 e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 16
713302 Tynkarz 6,25 913204 Pomoc kuchenna 1 6,25 832302 Kierowca samochodu ciężarowego 6,9091 714201 Lakiernik samochodowy 7 931301 Robotnik budowlany 7 315206 Kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe 1 8 916201 Robotnik placowy/fizyczny 8 811102 Operator koparek i zwałowarek 9 743604 Szwaczka 10 825302 Operator maszyn do produkcji opakowań z papieru i tektury 1 11 413103 Magazynier 12 411101 Sekretarka 1 13 823205 Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 14 419101 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 1 16,25 721202 Spawacz ręczny gazowy 35 1 - oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia Źródło: Opracowanie własne. Analiza wskaźnika intensywności deficytu zawodów wskazuje, że w okresie I półrocza 2007 roku największe szanse na podjęcie zatrudnienia miały osoby na stanowisku spawacza. Charakter pracy obciążający w znacznej mierze organizm oraz wciąż stosunkowo niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawców powodują, że osoby bezrobotne nie są zainteresowane podjęciem tego typu pracy. Rozwój firm funkcjonujących w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec przełożył się na zwiększone zainteresowanie zatrudnianiem osób na stanowiskach: operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych, magazynier, szwaczka, kontroler jakości wyrobów artykuły przemysłowe. Wysokie wartości wskaźnika intensywności deficytu zawodów obserwowane są również w przypadku niektórych zawodów związanych z branżą budowlaną (operator koparek i zwałowarek, robotnik budowlany, tynkarz, brukarz, monter izolacji budowlanych, zbrojarz, monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych, cieśla, monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody) oraz obróbką metali (operator obrabiarek sterowanych numerycznie, szlifierz metali, frezer, galwanizer). Kolejny raz obserwowano deficyt w podaży siły roboczej w zawodach: lakiernik samochodowy, kierowca samochodu ciężarowego, spawacz ręczny łukiem elektrycznym oraz kierowca operator wózków jezdniowych. Zestawienie danych dotyczących zawodów nierobotniczych o najwyższym wskaźniku intensywności deficytu pozwala określić dziesięć specjalizacji, w których deficyt siły roboczej jest największy: pracownik biurowy [zawód szkolny: Technik prac biurowych] 1 16,25; sekretarka 1 13; magazynier 12; recepcjonista 1 5,5; specjalista bankowości 5; laborant chemiczny 5; pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 1 4,6667; animator kultury 1 3; specjalista do spraw organizacji i rozwoju przemysłu 2,5; kosmetyczka [zawód szkolny: Technik usług kosmetycznych] 2,4. 1 - oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 17
Ranking najważniejszych dziesięciu zawodów robotniczych charakteryzujących się największą wartością intensywności deficytu obejmuje następujące zawody: spawacz ręczny gazowy 35; operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 14; operator maszyn do produkcji opakowań z papieru i tektury 1 11; szwaczka 10; operator koparek i zwałowarek 9; kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe 1 8; robotnik placowy/fizyczny 8; lakiernik samochodowy 7; robotnik budowlany 7; kierowca samochodu ciężarowego 6,9091. 1 - oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia Przedstawione rankingi nie do końca obrazują aktualną sytuację na lokalnym rynku pracy, gdyż pracodawcy nie zawsze informują Urząd o wolnych miejscach pracy, a stosowana Klasyfikacja Zawodów i Specjalności nie odzwierciedla rzeczywistych realiów rynku pracy. Nie mniej jednak można zauważyć zwiększone zainteresowanie przedsiębiorców zatrudnianiem osób w zawodach: spawacz, operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych, szwaczka, operator koparek i zwałowarek, lakiernik samochodowy, robotnik budowlany oraz kierowca samochodu ciężarowego. W przypadku zawodów nierobotniczych przedsiębiorcy zgłaszali zwiększone potrzeby kadrowe na stanowiska: magazynier, specjalista bankowości, laborant chemiczny, specjalista do spraw organizacji i rozwoju przemysłu, a także kosmetyczka. Wskaźnik intensywności deficytu zawodów wskazuje, że w przypadku ofert pracy subsydiowanej najczęściej pracodawcy poszukiwali osób do pracy w zawodach: pracownik biurowy, sekretarka, recepcjonista, pracownik administracyjny i animator kultury. Równie dużym zainteresowaniem przedsiębiorców cieszyli się kandydaci do pracy na stanowiskach operator maszyn do produkcji opakowań z papieru i tektury oraz kontroler jakości wyrobów artykuły przemysłowe. 5. WNIOSKI Analiza informacji statystycznych dotyczących ilości i struktury osób bezrobotnych pozostających w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu, napływu do ewidencji Urzędu osób posiadających kwalifikacje do wykonywania poszczególnych profesji, zgłoszonych przez pracodawców ofert zatrudnienia, wskaźnika nadwyżki (deficytu) podaży siły roboczej oraz zawodów w ujęciu intensywności nadwyżki prowadzi do następujących wniosków: Pomimo podejmowanych działań aktywizacyjnych wciąż najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby bez zawodu. W porównaniu z I półroczem 2006 roku odnotowano spadek ilości osób bezrobotnych bez zawodu o 27,6% (693 osoby). Najliczniej reprezentowanymi zawodami są: sprzedawca (377 osób), krawiec (259 osób), asystent ekonomiczny [zawód szkolny: technik ekonomista] (239 osób), ślusarz (204 osoby), kucharz (194 osoby) oraz technik mechanik (167 osób). W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego struktura zawodowa osób bezrobotnych nie uległa zmianie. e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 18
W I półroczu 2007 roku najwięcej ofert pracy przedsiębiorcy zgłosili w następujących zawodach: sprzedawca (233 oferty), robotnik budowlany (91 ofert), kierowca samochodu ciężarowego (76 ofert) oraz magazynier (60 oferty). W ramach ofert zatrudnienia realizowanych w oparciu o instrumenty rynku pracy najwięcej propozycji pracy zostało zgłoszonych na stanowiska: pracownik biurowy (195 ofert), robotnik gospodarczy (97 ofert), pracownik administracyjny (42 oferty), sprzątaczka (27 ofert), sekretarka (26 ofert) oraz pomoc kuchenna (25 ofert). Do grupy zawodów nadwyżkowych zakwalifikowano następujące specjalizacje: ekonomista, technik budownictwa, technik rolnik, technik mechanik, specjalista administracji publicznej, technik elektryk, pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani, technik elektronik, masażysta [zawód szkolny: technik masażysta], asystent rachunkowości [zawód szkolny: technik rachunkowości] a także mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, mechanik samochodów osobowych, rzeźnik-wędliniarz, posadzkarz, kierowca ciągnika rolniczego, betoniarz, malarz budowlany, elektromonter instalacji elektrycznych, betoniarz-zbrojarz i kelner. Pośród zawodów deficytowych największy niedobór pracowników na lokalnym rynku pracy utrzymywał się w zawodach: magazynier, specjalista bankowości, laborant chemiczny, specjalista do spraw organizacji i rozwoju przemysłu, kosmetyczka [zawód szkolny: technik usług kosmetycznych], spawacz ręczny gazowy, operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych, szwaczka, operator koparek i zwałowarek, robotnik placowy/fizyczny, lakiernik samochodowy, robotnik budowlany oraz kierowca samochodu ciężarowego. Znaczący spadek ilości osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu oraz wzrost ilości ofert pracy potwierdzają informację o zmianach zachodzących na powiatowym rynku pracy. Pomimo tego faktu nie jest możliwe udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie jak sytuacja na rynku pracy będzie kształtować się w okresie kilku kolejnych lat. Należy jednak przypuszczać, że będziemy obserwować stopniową poprawę. Dynamiczny rozwój lokalnych przedsiębiorstw, napływ do regionu nowych inwestycji, wsparcie finansowe wielu obszarów życia społeczno-gospodarczego ze środków Unii Europejskiej oraz podejmowanie przez obywateli polskich zatrudnienia na otwartym, europejskim rynku pracy będzie skutkować dalszym spadkiem poziomu bezrobocia. Aneks statystyczny Szczegółowe tabele wynikowe można pobrać ze strony internetowej Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pod adresem www.pup.mielec.pl e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 19
Spis tabel: Tabela 1. Najliczniejsze rejestracje osób bezrobotnych wg zawodów w I półroczu 2007 roku...6 Tabela 2. Najliczniej zgłaszane oferty pracy wg zawodów w I półroczu 2007 roku...7 Tabela 3. Ranking zawodów nadwyżkowych w I półroczu 2007 roku ze względu na średnią miesięczną nadwyżkę podaży siły roboczej...10 Tabela 4. Ranking zawodów deficytowych w I półroczu 2007 roku ze względu na średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej...11 Tabela 5. Ranking zawodów nadwyżkowych w I półroczu 2007 roku ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów...13 Tabela 6. Ranking zawodów zrównoważonych w I półroczu 2007 roku ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów...15 Tabela 7. Ranking zawodów deficytowych w I półroczu 2007 roku ze względu na wskaźnik intensywności deficytu zawodów...16 e-mail: rzmi@praca.gov.pl http://www.pup.mielec.pl 20