RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2013 ROKU (II/P 2013)

Transkrypt

1 RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2013 ROKU (II/P 2013) Mielec sekretariat@pup.mielec.pl 1

2 Spis treści: 1. Wstęp Analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodów) Analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów) Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Wnioski Spis tabel sekretariat@pup.mielec.pl 2

3 1. WSTĘP Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, realizując zadania samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy opracował analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w roku W dobie gospodarki rynkowej coraz większego znaczenia nabiera konieczność dostosowywania podaży zasobów pracy do pojawiającego się popytu. Podaż stanowią pracownicy oraz osoby poszukujące pracy i bezrobotni wraz ze swoimi kwalifikacjami, natomiast sfera popytu kreowana jest przez pracodawców. To oni tworzą miejsca pracy, a tym samym poszukują odpowiednio wykwalifikowanego personelu. W celu dostosowywania strumienia podaży do popytu na pracę należy prowadzić cykliczne, wieloaspektowe badania rynku pracy. W tym celu opracowano w 2003r. w Departamencie Rynku Pracy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej założenia metodologii wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Tym samym wyraźnie zaakcentowano, że monitoring można wykorzystać przy stawianiu prognoz dotyczących zmieniającego się popytu na pracę. Jednakże, co należy podkreślić, prognozy te mogą mieć jedynie charakter prognoz krótkookresowych. Wynika to z dużej dynamiki następujących zmian na rynku pracy szczególnie w układzie lokalnym. Podstawowe pojęcia w przyjętej metodologii to: zawód deficytowy, nadwyżkowy i w równowadze. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Z zawodem nadwyżkowym będziemy mieli wówczas do czynienia, gdy na rynku występuje na niego mniejsze zapotrzebowanie w stosunku do liczby poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Natomiast zawód w równowadze to ten, na który występuje na danym rynku bardzo zbliżone zapotrzebowanie w stosunku do liczby osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Podstawą do sporządzenia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest Klasyfikacja zawodów i specjalności wprowadzona rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej sekretariat@pup.mielec.pl 3

4 stosowania (Dz. U. nr 82, z dnia 17 maja 2010 r., poz. 537 z późn. zm.), której struktura obejmuje 10 grup wielkich, 43 grupy duże (wewnętrzny podział grup wielkich), 132 grupy średnie (wewnętrzny podział grup dużych) 444 grupy elementarne, które obejmują 2366 zawodów i specjalności. Zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera części o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Umiejętność z kolei określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Podstawowym źródłem informacji, które zostały wykorzystane w niniejszym raporcie diagnostycznym są przetworzone dane statystyczne gromadzone przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu, a w szczególności: załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujący pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności Dane statystyczne zgromadzone w załączniku nr 3 stanowiły merytoryczną podstawę do określania natężenia deficytu bądź nadwyżki poszczególnych zawodów. Aby zdiagnozować specyfikę lokalnego rynku pracy w ujęciu zastanych danych statystycznych większość analiz przeprowadzono na poziomie poszczególnych zawodów (kody 6-cyfrowe). sekretariat@pup.mielec.pl 4

5 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Na koniec 2013 roku powiat mielecki plasował się na pierwszym miejscu w województwie podkarpackim ze względu na najniższą wysokość stopy bezrobocia (12,4%). Na drugim miejscu znajdował się powiat dębicki (13,8%), a na trzecim sanocki (13,9%). Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano w powiatach niżańskim (26%) i brzozowskim (24,3%). Stopa bezrobocia dla całego kraju kształtowała się w tym czasie na poziomie 13,4%, a dla województwa podkarpackiego wynosiła 16,4%. Według stanu na dzień r. w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pozostawało osoby bezrobotne, z czego 49,5% stanowiły kobiety (3.805 osób). W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego ilość bezrobotnych zmniejszyła się o 761 osób, co stanowi zmianę o 9%. Jednocześnie odnotowano spadek ilości kobiet zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu o 12,4% (540 osób). Według stanu na dzień r. spośród osób bezrobotnych osoby poprzednio pracowało (w poprzednim okresie 7.154, co oznacza spadek ilości osób w tej grupie o ponad 14%, a osób nie świadczyło dotychczas pracy zarobkowej (w roku ubiegłym liczba osób, która nie podjęła jeszcze zatrudnienia kształtowała się na nieco niższym poziomie 1.300). Pośród osób poprzednio pracujących najwięcej osób pracowało w: przetwórstwie przemysłowym osób, tj. 34%, handlu hurtowym i detalicznym; naprawie pojazdów samochodowych, włączając motocykle osób, tj. 18,5%, budownictwie 721 osób, tj. 11,7%, działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej 452 osoby, tj. 7,3%, administracji publicznej i obronie narodowej; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne 241 osób, tj. 3,9%, działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej 229 osób, tj. 3,7%, działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznym 162 osoby, tj. 2,6% edukacji 160 osób, tj. 2,6% rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie 158 osób, tj. 2,6% transporcie i gospodarce magazynowej 158 osób, tj. 2,6%, pozostała działalność usługowa- 105 osób, tj. 1,7%, sekretariat@pup.mielec.pl 5

6 działalności finansowej i ubezpieczeniowej 94 osoby, tj. 1,5%, dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami oraz działalności związanej z rekultywacją - 92 osoby, tj. 1,5%, opiece zdrowotnej i pomocy społecznej 86 osób, tj. 1,4%, działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją 75 osób, tj. 1,2%, informacji i komunikacji - 59 osób, tj. 1%, działalności nie zidentyfikowanej 47 osób, tj. 0,8%, działalności związanej z obsługą rynku nieruchomości 33 osoby, tj. 0,5%, gospodarstwach domowych zatrudniających pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 21 osób, tj. 0,3%, górnictwie i wydobywaniu - 17 osób, 0,3% wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 9 osób, tj. 0,1%, Analizując strukturę osób bezrobotnych pod kątem branż, w których poprzednio pracowały, należy zauważyć, że 3 sektory gospodarki (przetwórstwo przemysłowe, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle oraz budownictwo) skupiają 64% osób bezrobotnych. Zaobserwowano znaczny spadek ilości osób "bez zawodu. Niemniej jednak jest to dalej najliczniejsza grupa osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie. Grupa ta obejmuje osoby, które ukończyły licea ogólnokształcące, licea profilowane, gimnazja i szkoły podstawowe. Na koniec 2013 roku osoby te stanowiły 16% ogółu bezrobotnych (1.225 osób, w tym 619 kobiet). W porównaniu z rokiem 2012 odnotowano znaczny spadek ilości osób "bez zawodu" o 28,5% (488 osób). Wśród osób bezrobotnych posiadających zawód wyuczony lub nabyty po przepracowaniu minimum 1 roku na stanowisku pracy najwięcej osób zakwalifikowano do następujących dużych grup zawodowych: robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni (72) 1007 osób, tj. 13,1% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: ślusarz 265 osób (w tym 120 długotrwale bezrobotnych) tokarz w metalu 144 osoby (w tym 67 długotrwale bezrobotnych) mechanik pojazdów samochodowych 105 osób (w tym 17 długotrwale bezrobotnych) mechanik samochodów osobowych 99 osób (w tym 42 długotrwale bezrobotnych) sekretariat@pup.mielec.pl 6

7 mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 98 osób (w tym 52 długotrwale bezrobotnych) frezer 74 osoby (w tym 38 długotrwale bezrobotnych) operator obrabiarek skrawających 49 osób (w tym 4 długotrwale bezrobotnych) robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) (71) 622 osoby, tj. 8,1% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: murarz 184 osoby (w tym 71 długotrwale bezrobotnych) malarz budowlany 75 osób (w tym 37 długotrwale bezrobotnych) posadzkarz 65 osób (w tym 10 długotrwale bezrobotnych) monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 32 osoby (w tym 20 długotrwale bezrobotnych) malarz-tapeciarz 29 osób (w tym 3 długotrwale bezrobotnych) betoniarz zbrojarz 25 osób (w tym 12 długotrwale bezrobotnych) średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (31) 601 osób, tj. 7,8% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: technik mechanik 181 osób (w tym 53 długotrwale bezrobotnych) technik rolnik 83 osoby (w tym 36 długotrwale bezrobotnych) technik budownictwa 80 osób (w tym 18 długotrwale bezrobotnych) technik elektryk 44 osoby (w tym 20 długotrwale bezrobotnych) operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym 42 osoby (w tym 17 długotrwale bezrobotne) technik elektronik 22 osoby (w tym 5 długotrwale bezrobotnych) technik mechanik lotniczy 14 osób (w tym 5 długotrwale bezrobotnych) sprzedawcy i pokrewni (52) 546 osób, tj. 7,1% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: sprzedawca 483 osoby (w tym 216 długotrwale bezrobotnych) technik handlowiec 28 osób (w tym 16 długotrwale bezrobotnych) kasjer handlowy 11 osób ( w tym 5 długotrwale bezrobotne) pracownicy usług osobistych (51) 509 osób, tj. 6,6% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: sekretariat@pup.mielec.pl 7

8 kucharz 166 osób (w tym 85 długotrwale bezrobotnych) kucharz małej gastronomii 108 osób (w tym 27 długotrwale bezrobotnych) fryzjer 102 osoby (w tym 37 długotrwale bezrobotne) robotnik gospodarczy 60 osób (w tym 31 długotrwale bezrobotnych) kelner 36 osób (w tym 16 długotrwale bezrobotne) robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (75) 499 osób tj.6,5% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: krawiec 165 osób (w tym 81 długotrwale bezrobotnych) cukiernik 118 osób (w tym 53 długotrwale bezrobotnych) stolarz 78 osób (w tym 31 długotrwale bezrobotnych) piekarz 52 osoby (w tym 16 długotrwale bezrobotnych) średni personel do spraw biznesu i administracji (33) 303 osoby, tj. 3,9% ogółu bezrobotnych, z czego najwięcej w zawodach: technik ekonomista 219 osób (w tym 86 długotrwale bezrobotne) technik administracji 38 osób (w tym 11 długotrwale bezrobotnych) przedstawiciel handlowy 21 osób (w tym 8 długotrwale bezrobotnych) W okresie 2013 roku do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu napłynęło osoby bezrobotnych z czego najwięcej stanowiły osoby bez zawodu 20,9% (2.170 osób). W porównaniu do 2012 w tym roku nastąpił nieznaczny wzrost o 2%. Warto odnotować, że w analizowanym okresie zarejestrowało się absolwentów szkół w tym kobiet. Wśród osób bezrobotnych posiadających zawód najwięcej osób legitymowało się zawodem sprzedawca (483 osoby, w tym 449 kobiet) co stanowiło 4,6% ogółu rejestrujących się w Urzędzie. W roku 2013 do ewidencji Urzędu napłynęło 543 osoby legitymujące się tym zawodem, co oznacza, że utrzymuje się tendencja nadwyżkowa w tym zawodzie. Liczne rejestracje odnotowano również w przypadku osób bezrobotnych posiadających kwalifikacje do wykonywania zawodu: ślusarz 300 osób, technik ekonomista 282 osoby, technik mechanik 251 osób, ekonomista osób, murarz 202 osoby, mechanik pojazdów samochodowych 183 osoby, fryzjer 173 osoby, technik żywienia i gospodarstwa domowego 157 osób, kucharz małej gastronomii 150 osób, kucharz 142 osoby, krawiec 139 osób, technik budownictwa 135 osób oraz specjalista administracji publicznej 131 osób. sekretariat@pup.mielec.pl 8

9 Tabela 1. Najliczniejsze rejestracje osób bezrobotnych wg zawodów w 2013 roku. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem kobiety w tym Absolwenci Ogółem Kobiety Bez zawodu Sprzedawca Ślusarz Technik ekonomista Technik mechanik Ekonomista Murarz Mechanik pojazdów samochodowych Fryzjer Technik żywienia i gospodarstwa domowego Kucharz małej gastronomii Kucharz Krawiec Technik budownictwa Specjalista administracji publicznej Tokarz w metalu Cukiernik Mechanik samochodów osobowych Stolarz Operator obrabiarek skrawających Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych Posadzkarz Frezer Pedagog Technik rolnik Elektromechanik pojazdów samochodowych Technik prac biurowych Robotnik budowlany Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych Malarz budowlany Malarz tapeciarz Piekarz Źródło: Opracowanie własne. sekretariat@pup.mielec.pl 9

10 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W 2013 roku pracodawcy zgłosili ofert pracy, w tym ofert zatrudnienia niesubsydiowanego, które realizowane były w ramach pośrednictwa otwartego udostępnienie ofert pracy zawierających dane umożliwiające identyfikację pracodawcy (2.816 ofert pracy), zamknięte udostępnianie i realizacja ofert pracy niezawierających danych umożliwiających identyfikację pracodawcy (27 ofert pracy), oferty dla osób z ustalonym stopniem niepełnosprawności (162 oferty pracy) oraz w ramach zorganizowanych w Urzędzie giełd pracy (233 oferty pracy). Struktura ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu w 2013 roku przedstawia się w następujący sposób: ofert niesubsydiowanych, oferty subsydiowane w tym: 825 w ramach stażu, 288 w ramach otrzymanej przez pracodawcę dotacji na utworzenie/doposażenie miejsca pracy, 188 w ramach prac interwencyjnych, 19 w ramach prac społecznie użytecznych, 109 w ramach robót publicznych. W stosunku do roku 2012 odnotowano wzrost ilości zgłaszanych ofert zatrudnienia o 9%. Zaobserwowano wzrost ofert pracy niesubsydiowanej o ponad 28% (925 ofert), przy jednoczesnym 26 procentowym spadku ilości propozycji pracy w ramach ofert subsydiowanych (503 oferty). W 2012 roku Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu dysponował ofertami stażu, a w 2013 roku 825 ofertami stażu, co oznacza znaczny spadek ( ponad 37%). W przypadku pozostałych realizowanych instrumentów rynku pracy zaobserwowano nieznaczne zmiany, za wyjątkiem prac społecznie użytecznych, gdzie nastąpił spadek o 77%. Zaistniała sytuacja wynikała ze zmniejszenie wydatków z Funduszu Pracy przeznaczonych na aktywizację osób bezrobotnych zamieszkałych na terenie powiatu mieleckiego. Tabela 2. Najliczniej zgłaszane oferty pracy wg zawodów w roku Kod zawodu Nazwa zawodu Zgłoszone w roku 2013 Oferty pracy Na koniec roku 2013 Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym Sprzedawca sekretariat@pup.mielec.pl 10

11 Monter maszyn i urządzeń przemysłowych Technik prac biurowych¹ Kierowca samochodu ciężarowego Pakowacz Ślusarz Robotnik gospodarczy¹ Robotnik budowlany Kierowca operator wózków jezdniowych Kelner Pomoc kuchenna¹ Operator obrabiarek sterowanych numerycznie Magazynier Opiekunka dziecięca¹ Kucharz Przedstawiciel handlowy Spawacz metodą MIG Doradca klienta Mechanik pojazdów samochodowych Agent ubezpieczeniowy Spawacz metodą MAG Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych Pracownik kancelaryjny¹ Stolarz Operator maszyn do obróbki skrawaniem Sprzątaczka biurowa Specjalista do spraw sprzedaży Spawacz metodą TIG Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Monter wyrobów z tworzyw sztucznych Meliorant Sekretarka¹ Frezer Technik administracji¹ oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia. Źródło: Opracowanie własne. Z danych dotyczących ofert zatrudnienia wynika, iż w 2013 najczęściej poszukiwano kandydatów do pracy w zawodzie operatora zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym. Bardzo wysoka liczba zgłoszonych ofert wynikała z faktu wzmożonego zapotrzebowania na ten zawód ze strony jednej z mieleckich firm działających na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Mielcu. W 2013 roku zgłoszono 432 oferty pracy w ww. zawodzie, w tym jednorazowo 200 w ramach ofert zawierających dane umożliwiające identyfikację pracodawcy. Następnie zgłoszono zapotrzebowanie na 200 wolnych stanowisk pracy w tym zawodzie wnioskując o zorganizowanie giełdy pracy. W 2012 roku nie zgłoszono ani jednej oferty w tym zawodzie. W poprzednich latach były to tylko przypadki jednostkowe. sekretariat@pup.mielec.pl 11

12 Na drugim miejscu pod względem najliczniej zgłaszanych ofert pracy znajduje się zawód sprzedawcy. W roku 2013 przedsiębiorcy zgłosili do Urzędu 309 ofert pracy w zawodzie sprzedawcy i w porównaniu z rokiem ubiegłym zaobserwowano znaczny wzrost o ponad 31%. Należy podkreślić, iż na koniec okresu sprawozdawczego w rejestrze bezrobotnych pozostawało 483 osoby (w tym 216 długotrwale bezrobotnych) legitymujących się posiadaniem zawodu sprzedawcy. Zawód ten był również reprezentowany przez największą grupę bezrobotnych (543 osoby, w tym 492 kobiet) rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu w 2013 roku. Dane dotyczące ilości ofert zatrudnienia na stanowiskach technik prac biurowych, robotnik gospodarczy, pomoc kuchenna, opiekunka dziecięca, pracownik kancelaryjny, sekretarka czy technik administracji nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji na rynku pracy, gdyż zgłaszane przez pracodawców oferty pracy w tych zawodach są w większym stopniu realizowane w ramach instrumentów rynku pracy. Skorzystanie z subsydiowanej formy zatrudnienia nie obciąża pracodawcy kosztami utrzymania miejsca pracy (wypłaty wynagrodzenia lub wypłaty części wynagrodzenia w zależności od formy wsparcia) i powoduje, że oferowanie pracy osobom młodym, nie posiadającym doświadczenia zawodowego lub będącym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, staje się dla pracodawcy wyjątkowo korzystne i ekonomicznie uzasadnione. Jednocześnie korzystanie z subsydiowanego zatrudnienia pozwala osobom bezrobotnym na powrót na otwarty rynek pracy oraz umożliwia nabycie pierwszych doświadczeń zawodowych. Analiza ofert pracy pozyskanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w 2013 roku wskazuje, że największe zapotrzebowanie pracodawców dotyczy zatrudniania pracowników pomocniczych przygotowujących posiłki - 0,8021; sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach 0,7666; monterzy 0,5143; kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 0,4444; sekretarek, operatorów urządzeń biurowych i pokrewnych - 0,431.Wysokie wartości wskaźnika szansy zatrudnienia mają też osoby posiadające kwalifikacje do pracy w zawodach zaliczanych do następujących dużych grup: kierownicy do spraw produkcji i usług - 0,375; kierownicy do spraw zarządzania i handlu 0,2222; pozostali pracownicy obsługi biura 0,2222; specjaliści do spaw technologii informacyjno komunikacyjnych -0,213. Zdecydowanie mniejsze wartości wskaźnika uzyskali: średni personel do spraw zdrowia 0,0391; elektrycy i elektronicy 0,0351; specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 0,0336; pracownicy opieki osobistej i pokrewni 0,0333; specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 0,0327; specjaliści nauczania i wychowania 0,0233; robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 0,232; robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 0,0212; specjaliści do spraw zdrowia - 0,0186; rolnicy produkcji towarowej 0,0077; specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 0,0071; leśnicy i rybacy 0,0064; technicy i informatycy 0, sekretariat@pup.mielec.pl 12

13 Zerowe wskaźniki szansy uzyskania oferty mają: rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby, żołnierze szeregowi oraz przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni. 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Pomimo, że na lokalnym rynku pracy od dłuższego czasu utrzymuje się nadwyżka podaży siły roboczej, nie wszystkie oferty zgłaszane do Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu mogą być zrealizowane. Wynika to głównie z faktu, iż większość osób bezrobotnych posiada nieodpowiednie lub zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe i nie jest w stanie sprostać nowoczesnym standardom rynku pracy. Dodatkowo rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami płacowymi i umiejętnościami posiadanymi przez osoby bezrobotne, a proponowanymi przez pracodawców warunkami pracy i płacy sprawiają, że wiele wakatów pozostaje nie obsadzonych przez dłuży okres czasu. Jednocześnie klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie nie jest w pełni spójna i nie w całości pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy. Rozbieżności w nazewnictwie zawodów mają swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Ponadto kłopoty i trudności obserwowane w systemie oświaty oraz dynamiczne zmiany, jakie zachodzą w poszczególnych zawodach i co się z tym wiąże w kwalifikacjach i umiejętnościach koniecznych do wykonywania pracy, sprawiają, że nie wszystkie szkoły kształcą absolwentów w pełni przygotowanych do podjęcia zatrudnienia. Ze zgromadzonego materiału statystycznego wynika, iż większość zawodów odznacza się niedopasowaniem popytu i podaży siły roboczej do potrzeb lokalnego rynku pracy. Analiza danych wyraźnie wskazuje, że najliczniejszą grupę zawodów reprezentowanych przez osoby bezrobotne zarejestrowane w Urzędzie stanowią zawody uznawane za nadwyżkowe. Biorąc pod uwagę wskaźnik średniej miesięcznej nadwyżki podaży siły roboczej wśród zawodów nadwyżkowych z najmniejszą szansą na uzyskanie zatrudnienia znalazły się specjalności wymienione w poniższej tabeli. sekretariat@pup.mielec.pl 13

14 Tabela 3. Ranking zawodów nadwyżkowych w roku 2013 ze względu na średnią miesięczną nadwyżkę podaży siły roboczej. Średnia Średnia miesięczna miesięczna liczba Kod liczba ofert Nazwa zawodu zarejestrowanych zawodu pracy bezrobotnych w zgłoszonych w roku 2013 roku 2013 Średnia miesięczna nadwyżka podaży siły roboczej w roku Bez zawodu 0 180, , Technik ekonomista 0 23,5 23, Technik mechanik 0,25 20, , Sprzedawca 25,75 45,25 19, Ekonomista 0 19,25 19, Murarz 1, , , Technik żywienia i gospodarstwa domowego 0 13, , Fryzjer 1,25 14, , Ślusarz 12, , Mechanik pojazdów samochodowych 4, ,25 11, Technik budownictwa 0, ,25 11, Specjalista administracji publicznej 0 10, , Kucharz małej gastronomii 1, ,5 10, Krawiec 1, , , Mechanik samochodów osobowych 0,1667 9,9167 9, Tokarz w metalu 1,25 10,75 9, Operator obrabiarek skrawających 0,1667 8,8333 8, Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych 0 8,5 8, Cukiernik 2 10,0833 8, Posadzkarz 0,25 7,5833 7, Kucharz 4, ,8333 7, Pedagog 0,0833 7,25 7, Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 1,25 8,0833 6, Technik rolnik 0 6,25 6, Stolarz 3,3333 8,9167 5,5833 Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych Malarz tapeciarz 0,0833 4,9167 4, Frezer 2,5 7,3333 4, Elektromechanik pojazdów samochodowych 1,25 5,6667 4, Malarz budowlany Fizjoterapeuta 0,5 4,3333 3, Technik elektronik 0,3333 3,9167 3, Socjolog 0 3,5 3, Technik informatyk 0 3,5 3, Rolnik 0 3,4167 3, Specjalista do spraw rachunkowości 0 3,3333 3, Prawnik legislator 0 3,3333 3, Technik elektryk 0,3333 3,5 3, Piekarz 2 4,9167 2, Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 0 2,8333 2, Nauczyciel języka angielskiego 0,3333 2,75 2,4167 Źródło: Opracowanie własne. sekretariat@pup.mielec.pl 14

15 W najtrudniejszej sytuacji znajdują się osoby bez zawodu, dla których wskaźnik średniej miesięcznej nadwyżki podaży siły roboczej jest największy i kształtuje się na poziomie 180,833. Wysoka wartość wskaźnika spowodowana jest corocznym napływem absolwentów, którzy ukończyli edukację w liceach ogólnokształcących i nie uzyskali kwalifikacji do wykonywania konkretnego zawodu. Aspiracje zawodowe i płacowe tej grupy osób bezrobotnych w zestawieniu z oczekiwaniami prezentowanymi przez pracodawców powodują, że tylko część absolwentów podejmuje zatrudnienie. Obserwuje się także nadwyżkę podaży siły roboczej wśród osób bezrobotnych z zawodem technik ekonomista (23,5), technik mechanik (20,6667), sprzedawca (19,5), ekonomista (19,25), murarz (15,25), technik żywienia i gospodarstwa domowego (13,9167), fryzjer (13,1667), ślusarz (12,75), mechanik pojazdów samochodowych (11,1667), technik budownictwa (11,0833), specjalista administracji publicznej (10,1967), kucharz małej gastronomi (10,6667), krawiec (10,1667). Zawody określane mianem deficytowych występują na lokalnym rynku pracy zdecydowanie rzadziej, aniżeli zawody nadwyżkowe, co wskazuje na niedopasowanie kwalifikacji osób bezrobotnych do potrzeb i wymagań pracodawców. Ze względu na wskaźnik średniego miesięcznego deficytu podaży siły roboczej przedstawiciele niżej opisywanych zawodów mają największe szanse na uzyskanie zatrudnienia. Tabela 4. Ranking zawodów deficytowych w 2013 roku ze względu na średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w roku 2013 Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w roku 2013 Średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej w roku Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej 36,25 4, ,9167 w przemyśle elektromaszynowym Monter maszyn i urządzeń przemysłowych 18,9167 0, , Technik prac biurowych¹ 18,4167 5, , Kierowca samochodu ciężarowego 15,1667 2,75-12, Pakowacz 12,9167 2,5-10, Robotnik gospodarczy¹ 10,8333 4,75-6, Pomoc kuchenna¹ 5,6667 0,5833-5, Kierowca operator wózków jezdniowych 6,1667 1,3333-4, Spawacz metodą MIG 4,4167 0,25-4, Opiekunka dziecięca¹ 4,8333 0, Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 5,5833 1,8333-3, Agent ubezpieczeniowy 3, , Pracownik kancelaryjny¹ 3, , Doradca klienta 4,1667 0,8333-3, Spawacz metodą MAG 3,4167 0,1667-3, Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 3,4167 0,1667-3, Przedstawiciel handlowy 4,4167 1,6667-2, Operator maszyn do obróbki skrawaniem 3 0,25-2, Specjalista do spraw sprzedaży 2,75 0,0833-2, sekretariat@pup.mielec.pl 15

16 Spawacz metodą TIG 2,75 0,25-2, Monter wyrobów z tworzyw sztucznych 2,5833 0,0833-2, Kelner 5,8333 3,5-2, Meliorant 2,5833 0,5-2, Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 2,75 0,6667-2, Listonosz 2,0833 0, Sekretarka¹ 2,5 0,9167-1, Operator maszyn i urządzeń do produkcji okien z tworzyw sztucznych 1, , Tokarz / frezer obrabiarek sterowanych numerycznie 1,8333 0,3333-1, Sprzedawca w stacji paliw 1,6667 0,25-1, Pracownik ochrony fizycznej bez licencji 1,75 0,3333-1, oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia. Źródło: Opracowanie własne. W roku 2013 największym zainteresowaniem ze strony jednej z firm Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Mielcu cieszył się zawód operatora zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym. Przeciętnie w każdym miesiącu 2013 roku Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu dysponował ponad 36 ofertami pracy niesubsydiowanej, a jednocześnie w rejestrze bezrobotnych pozostawało ponad 4 osoby legitymujące się posiadaniem niezbędnych kwalifikacji do wykonywania takiej pracy. Podobna sytuacja dotyczy zawodu montera maszyn i urządzeń przemysłowych, który również cieszył się dużym zainteresowaniem ze strony kilku, a w szczególności jednej z firm Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Przeciętnie w każdym miesiącu 2013 roku Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu dysponował prawie 19 ofertami pracy niesubsydiowanej, a jednocześnie w rejestrze bezrobotnych pozostawało niespełna 2 osoby legitymujące się posiadaniem niezbędnych kwalifikacji do wykonywania takiej pracy. Z uwagi na fakt, iż część ofert pracy realizowana była w ramach instrumentów rynku pracy (staży, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych oraz dotacji na utworzenie lub doposażenie miejsca pracy) dane o zawodach deficytowych nie odzwierciedlają rzeczywistego obrazu rynku pracy. Największym zainteresowaniem ze strony pracodawców cieszyła się organizacja staży dla osób bezrobotnych w zawodzie technik prac biurowych. Średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej w tym zawodzie wynosił -13,0833. Przeciętnie w każdym miesiącu roku 2013 Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu dysponował ponad 18 ofertami pracy subsydiowanej na stanowisko technik prac biurowych, a jednocześnie w rejestrze bezrobotnych pozostawało około 5 osób legitymujących się posiadaniem niezbędnych kwalifikacji do wykonywania takiej pracy. Zauważalny jest również deficyt podaży siły roboczej w zawodach: pakowacz (-10,4167), robotnik gospodarczy (-6,0833), pomoc kuchenna (-5,0833), kierowca operator wózków widłowych (-4,8333), spawacz metodą MIG (4,1667), opiekunka dziecięca (-4), operator obrabiarek sterowanych numerycznie (-3,75), agent ubezpieczeniowy (-3,5833), pracownik kancelaryjny (-3,3333) oraz doradca klienta (-3,3333). sekretariat@pup.mielec.pl 16

17 W celu pełnego zobrazowania sytuacji na lokalnym rynku pracy oraz przeanalizowania zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy również wziąć pod uwagę wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu zawodów. Wskaźnik ten wyliczany jest jako udział średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w zawodzie do średniej miesięcznej liczby osób bezrobotnych zarejestrowanych z tym zawodem. W metodologii niniejszego opracowania przyjęto, że jeżeli wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest mniejszy od wartości 0,75 to dany zawód należy uznać za nadwyżkowy. Jeżeli wartość wskaźnika jest większa niż 0,75 ale mniejsza niż 1,5 to mamy do czynienia z zawodem zrównoważonym i możemy mówić, że w danym zawodzie występuje równowaga na rynku pracy. Natomiast w przypadku gdy wartość wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest większa niż 1,5 to dany zawód należy uznać za deficytowy. Dla części zawodów nie jest możliwe określenie wartości wskaźnika, gdyż średnia miesięczna liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych wynosi zero. Oznacza to, że pracodawcy zgłaszali chęć zatrudniania pracowników, a w rejestrze bezrobotnych nie figurowały osoby legitymujące się posiadaniem konkretnego zawodu. Sytuacja taka występuje w przypadku zawodów niszowych, w których pracodawcy zgłosili 1 lub 2 oferty pracy w przeciągu całego roku Na podstawie zgromadzonych danych statystycznych za rok 2013 do zawodów nadwyżkowych zaliczono profesje ujęte w poniższej tabeli. Tabela 5. Ranking 30 najbardziej nadwyżkowych zawodów w roku 2013 ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów. Kod Wskaźnik intensywności Nazwa zawodu zawodu nadwyżki zawodów Pedagog 0, Technik mechanik 0, Technik budownictwa 0, Mechanik samochodów osobowych 0, Malarz tapeciarz 0, Operator obrabiarek skrawających 0, Posadzkarz 0, Inżynier budownictwa - budownictwo ogólne 0, Nauczyciel wychowania fizycznego 0, Technik mechanik lotniczy 0, Betoniarz zbrojarz 0, Rzeźnik wędliniarz 0, Technik elektronik 0, Fryzjer 0, Kosmetolog 0, Cieśla 0, Murarz 0, Technik elektryk 0, Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 0, Nauczyciel nauczania początkowego 0, Biolog 0, Inżynier mechanik - środki transportu 0, sekretariat@pup.mielec.pl 17

18 Fizjoterapeuta 0, Tokarz w metalu 0, Nauczyciel języka angielskiego 0, Krawiec 0, Inżynier zootechniki 0, Rolnik upraw polowych 0, Monter elektronik 0, Robotnik magazynowy 0,125 Źródło: Opracowanie własne. Analiza wskaźnika intensywności nadwyżki zawodów wskazuje, że w powiecie mieleckim mamy do czynienia ze znaczącą nadwyżką osób posiadających wykształcenie średnie techniczne. Do tej grupy zaliczamy zawody: technik mechanik (0,012), technik budownictwa (0,148), technik mechanik lotniczy (0,0556), technik elektronik (0,0851) oraz technik elektryk (0,0952). Kłopoty w znalezieniu pracy w zawodzie mają osoby z wykształceniem: pedagog (0,0115), mechanik samochodów osobowych (0,0168), malarz tapeciarz (-0,0169), operator obrabiarek skrawających (0,0189), posadzkarz (0,033) oraz inżynier budownictwa budownictwo ogólne (0,0385). Pomimo obserwowanego rozwoju branży budowlanej nadal zawody takie jak: technik budownictwa, malarz tapeciarz, posadzkarz, inżynier budownictwa budownictwo ogólne, betoniarz zbrojarz, cieśla oraz murarz zaliczane są do zawodów nadwyżkowych. Spowodowane jest to znaczną ilością osób bezrobotnych legitymujących się posiadaniem tego rodzaju zawodów, które jednak nie są zainteresowane podjęciem pracy w budownictwie i poszukują zatrudnienia w innych sektorach gospodarki lub też posiadają zdezaktualizowane kwalifikacje zawodowe nie odpowiadające standardom współczesnego rynku pracy. Nader często w wielu przypadkach barierę stanowi wiek kandydatów, gdyż pracodawcy zainteresowani są zatrudnianiem osób młodych i dyspozycyjnych. Ranking 10 zawodów nierobotniczych o najwyższym wskaźniku intensywności nadwyżki obejmuje: pedagog - 0,0115; technik mechanik -0,0012; technik budownictwa - 0,0148; inżynier budownictwa budownictwo ogólne - 0,0385; nauczyciel wychowania fizycznego - 0,0417; technik mechanik lotniczy - 0,0556; technik elektronik 0,0851; kosmetolog 0,0909; technik elektryk - 0,0952; nauczyciel nauczania początkowego 0, sekretariat@pup.mielec.pl 18

19 W przypadku zawodów związanych z wykonywaniem pracy fizycznej na stanowiskach robotniczych do grupy 10 zawodów i specjalności charakteryzujących się najwyższą wartością wskaźnika intensywności nadwyżki zaliczono następujące zawody: mechanik samochodów osobowych - 0,0168; malarz - tapeciarz - 0,0169; operator obrabiarek skrawających - 0,0189; posadzkarz - 0,033; betoniarz - zbrojarz - 0,0625; rzeźnik wędliniarz 0,0667; fryzjer - 0,0867; cieśla - 0,0909; murarz - 0,0941; monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody - 0,0952. Zawody określane mianem zawodów zrównoważonych to takie, w których średnia ilość zgłaszanych ofert zatrudnienia kształtuje się na poziomie zbliżonym do średniej ilości osób bezrobotnych zarejestrowanych w tym zawodzie. Zestawienie zawodów zakwalifikowanych do grupy zawodów zrównoważonych w roku 2013 roku przedstawia poniższa tabela. Tabela 6. Ranking zawodów zrównoważonych w roku 2013 ze względu na wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów. Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki /(deficytu) zawodów Programista aplikacji 0, Fryzjer damski 0, Zaopatrzeniowiec 0, Elektryk 0, Inżynier mechanik - maszyny i urządzenia do obróbki metali 0, Telemarketer 0, Mechanik silników spalinowych 0, Asystent do spraw księgowości 0, Kierownik działu produkcji Grafik komputerowy multimediów Specjalista do spraw organizacji i rozwoju transportu Psycholog Technik geodeta Kontroler jakości wyrobów mechanicznych Technik mechanik maszyn i urządzeń 1 sekretariat@pup.mielec.pl 19

20 Technik mechanik urządzeń przemysłowych Technik organizacji produkcji Technik elektroradiolog Pozostali pracownicy bibliotek i informacji naukowej Operator wprowadzania danych Asystent usług pocztowych Pozostali pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń Asystent nauczyciela przedszkola Monter sieci wodnych i kanalizacyjnych Zgrzewacz Mechanik maszyn rolniczych Pozostali drukarze Elektromechanik urządzeń chłodniczych Operator urządzeń mieszających Operator urządzeń przetwórstwa surowców gumowych Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych Operator maszyn krojących i wykrawających do papieru Operator sprzętu ciężkiego Robotnik placowy Sprzątaczka biurowa 1, Magazynier 1, Księgowy 1, Tynkarz 1, Robotnik budowlany 1, Opiekun w domu pomocy społecznej 1, Inżynier mechanik - technologia mechaniczna 1, Monter ociepleń budynków 1, Monter instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych (telemonter) 1, Szwaczka 1,5 Źródło: Opracowanie własne. Należy zwrócić uwagę, że grupa zawodów zrównoważonych składa się zaledwie z 44 zawodów. Sytuacja ta obrazuje skalę niedopasowania jakie występuje na powiatowym rynku pracy, gdyż w przypadku rynku dojrzałego grupa ta powinna być najliczniejsza. Wydaje się, ze w obecnej sytuacji należy zintensyfikować działania zmierzające do skoordynowania systemu nauczania szkolnego na poziomie ponadgimnazjalnym do potrzeb lokalnego rynku pracy oraz promować, upowszechniać i prowadzić edukację ustawiczną dorosłych osób pracujących oraz bezrobotnych poprzez organizację szkoleń, kursów i programów doskonalenia umożliwiających podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Wydawałoby się, że najmniej liczną grupę zawodów powinny stanowić zawody zakwalifikowane jako deficytowe, czyli takich w których brakuje wykwalifikowanych kandydatów do pracy, a ilość zgłoszonych ofert zatrudnienia jest większa niż liczba osób bezrobotnych. Pomimo występowania problemu bezrobocia zawody deficytowe pojawiają się coraz częściej nie tylko z powodu niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy, ale również ze względu na emigrację zarobkową. sekretariat@pup.mielec.pl 20

21 Tabela 7. Ranking 30 najbardziej deficytowych zawodów w roku 2013 ze względu na wskaźnik intensywności deficytu zawodów. Wskaźnik Kod Nazwa zawodu intensywności deficytu zawodu zawodów Monter maszyn i urządzeń przemysłowych 113, Specjalista do spraw sprzedaży Monter wyrobów z tworzyw sztucznych Listonosz Spawacz metodą MAG 20, Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 20, Spawacz metodą MIG 17, Grafik komputerowy DTP Operator maszyn do obróbki skrawaniem Rozbieracz - wykrawacz Spawacz metodą TIG Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej Operator maszyn drogowych Pokojowa Pomoc kuchenna¹ 9, Florysta Archiwista¹ 8, Operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle 8,3654 elektromaszynowym Spedytor¹ Specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych Asystentka stomatologiczna Konsultant / agent sprzedaży bezpośredniej Lakiernik Lakiernik proszkowy Blacharz samochodowy Operator pras kuźniczych Sprzedawca w stacji paliw 6, Asystent osoby niepełnosprawnej¹ Operator ładowarki Opiekunka dziecięca¹ 5,8 1- oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia. Źródło: Opracowanie własne. Analiza wskaźnika intensywności deficytu zawodów wskazuje, że w okresie roku 2013 największe szanse na podjęcie zatrudnienia miały osoby na stanowisku monter maszyn i urządzeń przemysłowych. Praca w warunkach szkodliwych oraz wciąż stosunkowo niskie wynagrodzenie oferowane przez pracodawców powodują, iż osoby bezrobotne nie są zainteresowane podjęciem tego typu pracy. Wysokie wartości wskaźnika intensywności deficytu zaobserwowano w przypadku następujących zawodów: specjalista do spraw sprzedaży (33), monter wyrobów z tworzyw sztucznych (31), listonosz (25), spawacz metodą MAG (20,5), operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych (20,5), spawacz metodą MIG (17,6667) oraz grafik komputerowy DTP. sekretariat@pup.mielec.pl 21

22 Zestawienie danych dotyczących zawodów nierobotniczych o najwyższym wskaźniku intensywności deficytu pozwala określić dziesięć specjalizacji, w których deficyt siły roboczej jest największy: specjalista do spraw sprzedaży - 33; grafik komputerowy DTP- 17; archiwista¹ 8,5; spedytor¹ - 8; specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych - 7; asystentka stomatologiczna - 7; konsultant/agent sprzedaży bezpośredniej - 7; asystent osoby niepełnosprawnej ¹- 6; opiekunka dziecięca¹ 5,8; doradca klienta oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia Ranking najważniejszych dziesięciu zawodów robotniczych charakteryzujących się największą wartością intensywności deficytu obejmuje następujące zawody: monter maszyn i urządzeń przemysłowych 113,5; monter wyrobów z tworzyw sztucznych - 31; listonosz - 25; spawacz metodą MAG 20,5; operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 20,5; spawacz metodą MIG 17,6667; operator maszyn do obróbki spawaniem - 12; rozbieracz - wykrawacz - 12; spawacz metodą TIG - 11; operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej oferty pracy realizowane w co najmniej 50% w ramach subsydiowanych form zatrudnienia Przedstawione rankingi nie do końca obrazują aktualną sytuację na lokalnym rynku pracy, gdyż pracodawcy nie zawsze informują Urząd o wolnych miejscach pracy, a stosowana Klasyfikacja Zawodów i Specjalności nie odzwierciedla rzeczywistych realiów rynku pracy. Nie mniej jednak można zauważyć sekretariat@pup.mielec.pl 22

23 zwiększone zainteresowanie przedsiębiorców zatrudnianiem osób w zawodach: monter maszyn i urządzeń przemysłowych, monter wyrobów z tworzyw sztucznych, listonosz, spawacz metodą MAG, operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych oraz spawacz metodą MIG. W przypadku zawodów nierobotniczych przedsiębiorcy zgłaszali zwiększone potrzeby kadrowe na stanowiska: specjalista do spraw sprzedaży, grafik komputerowy DTP, specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych oraz asystentka stomatologiczna. Wskaźnik intensywności deficytu zawodów wskazuje, że w przypadku ofert pracy subsydiowanej najczęściej pracodawcy poszukiwali osób do pracy w zawodach: pomoc kuchenna, archiwista oraz spedytor. 5. WNIOSKI Analiza informacji statystycznych dotyczących ilości i struktury osób bezrobotnych pozostających w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu, napływu do ewidencji Urzędu osób posiadających kwalifikacje do wykonywania poszczególnych profesji, zgłoszonych przez pracodawców ofert zatrudnienia, wskaźnika nadwyżki (deficytu) podaży siły roboczej oraz zawodów w ujęciu intensywności nadwyżki prowadzi do następujących wniosków: Pomimo podejmowanych działań aktywizujących wciąż najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby "bez zawodu" (1.225 osób, w tym 898 kobiet). W porównaniu z rokiem 2012 odnotowano znaczny spadek ilości osób "bez zawodu" o 28,5% (488 osób). Najliczniej reprezentowanymi zawodami są: sprzedawca (543 osoby), ślusarz (300 osób), technik ekonomista (282 osoby), technik mechanik (251 osób), ekonomista (231 osób), murarz (202 osoby), mechanik pojazdów samochodowych (183 osoby), fryzjer (173 osoby), technik żywienia i gospodarstwa domowego (167 osób) oraz kucharz małej gastronomii (150 osób). W 2013 roku najwięcej ofert pracy przedsiębiorcy zgłosili w następujących zawodach: operator zautomatyzowanej i zrobotyzowanej linii produkcyjnej w przemyśle elektromaszynowym (435 ofert), sprzedawca (309 ofert), monter maszyn i urządzeń przemysłowych (227 ofert), technik prac biurowych (221 ofert), kierowca samochodu ciężarowego (182 oferty), pakowacz (155 ofert), ślusarz (147 ofert), robotnik gospodarczy (130 ofert), robotnik budowlany (79 ofert), kierowca operator wózków jezdniowych (74 oferty), kelner (70 ofert) oraz pomoc kuchenna (68 ofert). Do grupy zawodów nadwyżkowych zakwalifikowano następujące specjalizacje: pedagog, technik mechanik, technik budownictwa, mechanik samochodów osobowych, malarz tapeciarz, sekretariat@pup.mielec.pl 23

24 operator obrabiarek skrawających, posadzkarz, inżynier budownictwa budownictwo ogólne, nauczyciel wychowania fizycznego, technik mechanik lotniczy, betoniarz zbrojarz, rzeźnik wędliniarz, technik elektronik, fryzjer, kosmetolog, cieśla, murarz, technik elektryk, monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody oraz nauczyciel nauczania początkowego. Pośród zawodów deficytowych największy niedobór pracowników na lokalnym rynku pracy utrzymywał się w zawodach: monter maszyn i urządzeń przemysłowych, specjalista do spraw sprzedaży, monter wyrobów z tworzyw sztucznych, listonosz, spawacz metodą MAG, operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych, spawacz metodą MIG, grafik komputerowy DTP, operator maszyn do obróbki skrawaniem, rozbieracz wykrawacz, spawacz metodą TIG, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej oraz operator maszyn drogowych. Spadek ilości osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu w 2013 roku oraz znaczny wzrost ilości zgłaszanych ofert pracy potwierdzają informację o korzystnych zmianach zachodzących na powiatowym rynku pracy. Warto zauważyć, iż na koniec 2013 roku powiat mielecki plasował się na pierwszym miejscu w województwie podkarpackim ze względu na najniższą wysokość stopy bezrobocia (12,4%). W przeciągu 1 roku stopa bezrobocia w powiecie mieleckim uległa spadkowi o 1,5 punktu procentowego. Zaobserwowane zmiany wynikają ze wzrostu ilości zgłaszanych ofert niesubsydiowanych. Jednocześnie obserwowana korzystna sytuacja nie uprawnia do stwierdzenia, iż w najbliższych latach na lokalnym rynku pracy sytuacja nie ulegnie zmianie. Należy mieć jednak nadzieję, że rozwój gospodarczy kraju oraz nowa pula środków dostępna na okres przyczyni się do dalszego spadku osób bezrobotnych i poprawy sytuacji na lokalnym rynku pracy. Spis tabel: Tabela 1. Najliczniejsze rejestracje osób bezrobotnych wg zawodów w roku Tabela 2. Najliczniej zgłaszane oferty pracy wg zawodów w roku Tabela 3. Ranking zawodów nadwyżkowych w 2013 roku ze względu na średnią miesięczną nadwyżkę podaży siły roboczej Tabela 4. Ranking zawodów deficytowych w 2013 roku ze względu na średni miesięczny deficyt podaży siły roboczej sekretariat@pup.mielec.pl 24