WYMAGANIA EDUKACYJNE z języka polskiego dla klasy II (poziom podstawowy) Poziom Uczeń dopuszczający potrafi: KONIECZNY Wymienić tytuły i autorów utworów literackich wskazanych w liście lektur. Wymienić bohaterów literackich poznanych utworów. Wskazać ramy czasowe epok oświecenia i romantyzmu Pozytywizmu, Młodej Polski. Przedstawić główne fakty z Ŝycia i twórczości A. Mickiewicza, S. Wyspiańskiego. Znać pojęcia związane z kulturą epoki: oświecenie, racjonalizm, klasycyzm, sentymentalizm, romantyzm, ludowość, indywidualizm romantyczny, historyzm, mesjanizm, Praca organiczna, praca u podstaw, filantropia, utylitaryzm, pozytywizm, modernizm, ekspresjonizm, impresjonizm, symbolizm, secesja, neoromantyzm, realizm, naturalizm, racjonalizm, scjentyzm, ewolucjonizm, dekadentyzm. Wykazać się znajomością nazw i pojęć gatunków oświeceniowych i romantycznych, pozytywistycznych, młodopolskich. Wygłosić z pamięci 2-3 utwory romantyczne, w tym fragm.. Pana Tadeusza" A. Mickiewicza. Znać pojęcia: wyrazu jako znaku językowego, synonimu, związku frazeologicznego, budowy słowotwórczej. Wskazać cechy typowe dla postawy oświeceniowej i romantycznej, OdróŜnić gatunki literackie epok oświecenia i romantyzmu, pozytywizmu, Młodej Polski: typu bajek, satyrę, poemat heroikomiczny, komedię i jej rodzaje, balladę, dramat romantyczny, epopeję narodową powieść poetycką powieść, nowelę, obrazek. Wyjaśnić pojęcia z poetyki historycznej: kategorii komizmu, ironii, synkretyzmu rodzaj owo-gatunkowego, kategorii tragizmu, ironii romantycznej, Wyjaśnić pojęcie: treści i zakresu znaczeniowego wyrazu Określić cechy gatunków literackich oświecenia i romantyzmu, Kształtować własny tekst w sposób zamierzony pod względem jego spójności i kompozycji, uwyraźnionej w zapisie graficznym, Wypowiadać się w zróŝnicowanych formach wypowiedzi (jak w klasach poprzednich) ze szczególną troską o spójność tekstu i uwyraźnienie kompozycji w zapisie graficznym (akapity, a linea, podkreślenia).
Uczeń dostateczny potrafi to co na ocenę dopuszczającą i ponadto: PODSTAWOWY Wymienić cechy klasycyzmu, sentymentalizmu, rokoka i romantyzmu, Przedstawić główne fakty z Ŝycia i twórczości J. Słowackiego, K. Przerwy - Tetmajera, Norwida. Wymienić przedstawicieli klasycyzmu, sentymentalizmu i romantyzmu, pozytywizmu i modernizmu europejskiego wskazanych przez program. Wyjaśnić pojęcia związane ze światopoglądem epoki oświecenia: racjonalizm, empiryzm, krytycyzm, sceptycyzm, wolterianizm, libertynizm, Wyjaśnić pojęcia związane z kulturą epoki romantyzmu (romantyzm, indywidualizm romantyczny, historyzm, ludowość, natura, miłość romantyczna, mesjanizm, egzotyzm, egotyzm, poezja narodowa, wieszcz) i pozytywizmu (asymilacja, emancypacja, antysemityzm, solidaryzm społeczny), Młodej Polski (poeta -kapłan, chłopomania, nirwana). OdróŜniać gatunki literackie oświecenia i romantyzmu: pozytywizmu, Młodej Polski, powiastka filozoficzna, powieść poetycka, poemat dygresyjny, sonet, powieść, nowela, obraz. Wskazać utwory literackie kontynuujące tradycje oświeceniowe i romantyczne. Rozpoznać i wyjaśnić funkcje motywów antycznych i symboli biblijnych literackich poznawanych utworach literackich RozróŜnić typy synonimów. Wyjaśnić funkcje frazeologizmów. Zaznaczyć zjawiska dialektyczne. RozróŜnić style funkcjonalne w tekstach. Rozpoznać cytaty. Porównać romantyzm z oświeceniem wskazując cechy róŝnic światopoglądowych, romantyzm z pozytywizmem, romantyzm z Młodą Polską. Odnaleźć hasła i ideały oświeceniowe i romantyczne, pozytywistyczne i młodopolskie w utworach literackich. Ustalić kontekst interpretacyjny utworu. Scharakteryzować bohatera romantycznego i pozytywistycznego (na wybranym przykładzie). Wskazać i opisać charakterystyczne cechy językowe i stylistyczne w tekstach oświeceniowych (np. klasyczna precyzja języka, logika argumentacji, ironia i in.) oraz w tekstach romantycznych (np. nasycenie emocjonalne mowa uczuć", funkcje metaforyki i obrazów poetyckich); określić cechy gatunkowe utworów literackich oświecenia i romantyzmu. Analizować znaki języka naturalnego (ze świadomością istnienia innych rodzajów znaków oddziałujących na człowieka i jego otoczenia) pod względem ich budowy słowotwórczej, znaczenia i nacechowania, Sporządzić konspekt, notatkę, streszczenie opracowania popularnonaukowego. Sporządzić konspekt, notatkę, streszczenie opracowania popularnonaukowego.
Uczeń dobry potrafi to co na ocenę dostateczną i ponadto: ROZSZERZAJĄCY Przedstawić sylwetki twórców oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu i modernizmu polskiego i europejskiego Wyjaśnić pojęcia: tragizm, ironia romantyczna, mistycyzm, wiersz sylabotoniczny, autoironia, Rozpoznać i wyjaśnić funkcje motywów antycznych i symboli biblijnych w poznanych utworach literackich, Wyjaśnić istotę romantycznego rozumienia narodu i wolności, Przedstawić romantyczne wzorce patriotyzmu, Definiować wybrane wyrazy i pojęcia w tekstach oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych I młodopolskich. Ustalać szerszy kontekst interpretacyjny utworu, określając związki z uwarunkowaniami narodowymi i społecznymi oraz prądami umysłowymi epoki, Interpretować poznane utwory w konwencjach gatunkowych i prądów artystycznych epoki, Charakteryzować bohaterów literatury oświecenia i romantyzmu, pozytywizmu, modernizmu wyjaśniać ich artystyczne, kreacje na tle epoki i późniejszym odbiorze czytelników Wskazać cechy dramatu romantycznego w wybranym utworze, Wskazać cechy epopei w Panu Tadeuszu" Scharakteryzować róŝne zadania poezji romantycznej i wcielenia poety romantycznego, Wskazać w utworze literackim charakterystyczne znaki, motywy, symbole romantyczne, Posługiwać się, świadomie i celowo, synonimami róŝnych typów oraz wyrazami i związkami wyrazowymi wartościującymi i nacechowanymi uczuciowo w formach wypowiedzi wskazanych przez program. Zabrać głos w dyskusji (z odwołaniem się do cytatu, utworu, wiedzy o epoce).
Uczeń bardzo dobry potrafi to co na ocenę dobrą i ponadto: DOPEŁNIAJĄCY Podać przykłady wybitnych inscenizacji teatralnych dramatów romantycznych, młodopolskich Przedstawić przykłady tradycji klasycznej i romantycznej w utworze współczesnym (lub filmie), Przedstawić ewolucje bohatera romantycznego Porównać bohaterów oświeceniowych i romantycznych, Porównać bohaterów romantycznych i pozytywistycznych. Ocenić bohaterów oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych Ocenić bohaterów romantycznych, młodopolskich Wyjaśnić artystyczne kreacje bohaterów oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych i młodopolskich na tle epoki i w późniejszym odbiorze czytelników, Dostrzec obecność róŝnych kultur w utworach romantycznych, Wykryć w utworach oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych, młodopolskich treści uniwersalne, Dostrzec obecność tradycji klasycznej i romantycznej w literaturze współczesnej (i w filmie), Określić funkcje metaforyki i obrazów poetyckich w utworach romantycznych, Wykryć i określić funkcje występujących w utworach romantycznych i Młodej Polskiej znaków, symboli, motywów, Podjąć samodzielną próbę napisania eseju i recenzji teatralnych.
Uczeń celujący potrafi to co na ocenę bardzo dobry i ponadto: DOPEŁNIAJĄCY Wskazać związki omawianych epok z kulturą powszechną w lekturach z kanonu podstawowego oraz poznanych w toku własnej, samodzielnej pracy, Ustalić konteksty filozoficzne i estetyczne oraz społeczno-polityczne i zastosować je w interpretacji utworu Porównywać róŝne dziedziny sztuki teatru i filmu. Scharakteryzować utwory będące ilustracjami pozytywistycznych idei młodopolskich i z mów. Analizować, syntezować i oceniać zjawiska literackie i kulturowe poznane w toku nauki w szkole, oceniać i wartościować poznane dzieła, uzasadnić swój sąd, Gromadzić, porządkować i wykorzystywać materiały z naukowych źródeł o literaturze, teatrze i filmie, Sporządzać bibliografie na zadany temat. Analizować teksty literackie i lnie literackie ze wskazaniem funkcji wykrytych środków stylistycznych, Analizować teksty dialektyczne. Interpretować róŝne teksty kultury, Napisać dojrzałą recenzję przedstawienia teatralnego lub filmu, Układać teksty własne w określonym stylu z wykorzystaniem róŝnych środków stylistycznych, Parafrazować tekst własny za pomocą doboru róŝnych środków językowych Napisać szkolny esej lub esej krytycznoliteracki
WYMAGANIA EDUKACYJNE z języka polskiego dla klasy II (poziom rozszerzony) Poziom Uczeń dopuszczający potrafi: KONIECZNY Wymienić tytuły i autorów utworów literackich wskazanych w liście lektur. Wymienić bohaterów literackich poznanych utworów. Wskazać ramy czasowe epok oświecenia i romantyzmu Pozytywizmu, Młodej Polski. Przedstawić główne fakty z Ŝycia i twórczości A. Mickiewicza, S. Wyspiańskiego. Znać pojęcia związane z kulturą epoki: oświecenie, racjonalizm, klasycyzm, sentymentalizm, romantyzm, ludowość, indywidualizm romantyczny, historyzm, mesjanizm, Praca organiczna, praca u podstaw, filantropia, utylitaryzm, pozytywizm, modernizm, ekspresjonizm, impresjonizm, symbolizm, secesja, neoromantyzm, realizm, naturalizm, racjonalizm, scjentyzm, ewolucjonizm, dekadentyzm. Wykazać się znajomością nazw i pojęć gatunków oświeceniowych i romantycznych, pozytywistycznych, młodopolskich. Wygłosić z pamięci 2-3 utwory romantyczne, w tym fragm.. Pana Tadeusza" A. Mickiewicza. Znać pojęcia: wyrazu jako znaku językowego, synonimu, związku frazeologicznego, budowy słowotwórczej. Wskazać cechy typowe dla postawy oświeceniowej i romantycznej, OdróŜnić gatunki literackie epok oświecenia i romantyzmu, pozytywizmu, Młodej Polski: typu bajek, satyrę, poemat heroikomiczny, komedię i jej rodzaje, balladę, dramat romantyczny, epopeję narodową, powieść poetycką, powieść, nowelę, obrazek, dramat symboliczny, naturalny, awangardowy, Wyjaśnić pojęcia z poetyki historycznej: kategorii komizmu, ironii, synkretyzmu rodzajowogatunkowego, kategorii tragizmu, ironii romantycznej, Wyjaśnić pojęcie: treści i zakresu znaczeniowego wyrazu, RozróŜnić odmiany jęz. Ogólnopolskiego: mówioną i pisaną, potoczną standardową i oficjalną, regionalną, dialekty terytorialne. Określić cechy gatunków literackich oświecenia i romantyzmu, Kształtować własny tekst w sposób zamierzony pod względem jego spójności i kompozycji, uwyraźnionej w zapisie graficznym Wypowiadać się w zróŝnicowanych formach wypowiedzi (jak w klasach poprzednich) ze szczególną troską o spójność tekstu i uwyraźnienie kompozycji w zapisie graficznym (akapity, a linea, podkreślenia).
A. zapamiętane B. rozumiane C. w sytuacjach typowych Uczeń dostateczny potrafi to co na ocenę dopuszczającą i ponadto: D. w sytuacjach problemowych PODSTAWOWY Wygłosić z pamięci tekst poetycki i fragmenty prozy, Wymienić cechy klasycyzmu, sentymentalizmu, rokoka i romantyzmu, Przedstawić główne fakty z Ŝycia i twórczości J. Słowackiego, K. Przerwy - Tetmajera, Norwida. Wymienić przedstawicieli klasycyzmu, sentymentalizmu i romantyzmu, pozytywizmu i modernizmu europejskiego wskazanych przez program, Zidentyfikować symbol w tekście literackim, metaforę i obraz poetycki; dialektyzację i archaizację, Nazwać błąd stylistyczny, Wyliczyć stylistyczne środki językowe. Wyjaśnić pojęcia związane ze światopoglądem epoki oświecenia: racjonalizm, empiryzm, krytycyzm, sceptycyzm, wolterianizm, libertynizm, Wyjaśnić pojęcia związane z kulturą epoki romantyzmu (romantyzm, indywidualizm romantyczny, historyzm, ludowość, natura, miłość romantyczna, mesjanizm, egzotyzm, egotyzm, poezja narodowa, wieszcz) i pozytywizmu (asymilacja, emancypacja, antysemityzm, solidaryzm społeczny), Młodej Polski (poeta -kapłan, chłopomania, nirwana). OdróŜniać gatunki literackie oświecenia i romantyzmu: pozytywizmu, Młodej Polski, powiastka filozoficzna, powieść poetycka, poemat dygresyjny, sonet, powieść, nowela, obraz. Wskazać utwory literackie kontynuujące tradycje oświeceniowe i romantyczne. Rozpoznać i wyjaśnić funkcje motywów antycznych i symboli biblijnych w poznawanych utworach literackich RozróŜnić typy synonimów. Wyjaśnić funkcje frazeologizmów. Zaznaczyć zjawiska dialektyczne. RozróŜnić style funkcjonalne w tekstach. Rozpoznać cytaty, Wyjaśnić pojęcie stylu funkcjonalnego i artystycznego. Porównać romantyzm z oświeceniem wskazując cechy róŝnic światopoglądowych, romantyzm z pozytywizmem, romantyzm z Młodą Polską. Odnaleźć hasła i ideały oświeceniowe i romantyczne, pozytywistyczne i młodopolskie w utworach literackich. Ustalić kontekst interpretacyjny utworu. Scharakteryzować bohatera romantycznego i pozytywistycznego (na wybranym przykładzie). Wskazać i opisać charakterystyczne cechy językowe i stylistyczne w tekstach oświeceniowych (np. klasyczna precyzja języka, logika argumentacji, ironia i in.) oraz w tekstach romantycznych (np. nasycenie emocjonalne mowa uczuć", funkcje metaforyki i obrazów poetyckich); określić cechy gatunkowe utworów literackich oświecenia i romantyzmu. Analizować znaki języka naturalnego (ze świadomością istnienia innych rodzajów znaków oddziałujących na człowieka i jego otoczenia) pod względem ich budowy słowotwórczej, znaczenia i nacechowania, Sporządzić konspekt, notatkę, streszczenie opracowania popularnonaukowego. Sporządzić konspekt, notatkę, streszczenie opracowania popularnonaukowego.
Uczeń dobry potrafi to co na ocenę dostateczną i ponadto: ROZSZERZAJĄCY Przedstawić sylwetki twórców oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu i modernizmu polskiego i europejskiego Wyjaśnić pojęcia: tragizm, ironia romantyczna, mistycyzm, wiersz sylabotoniczny, autoironia, Rozpoznać i wyjaśnić funkcje motywów antycznych i symboli biblijnych w poznanych utworach literackich, Wyjaśnić istotę romantycznego rozumienia narodu i wolności, Przedstawić romantyczne wzorce patriotyzmu, Definiować wybrane wyrazy i pojęcia w tekstach oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych i młodopolskich. Ustalać szerszy kontekst interpretacyjny utworu, określając związki z uwarunkowaniami narodowymi i społecznymi oraz prądami umysłowymi epoki, Interpretować poznane utwory w konwencjach gatunkowych i prądów artystycznych epoki, Charakteryzować bohaterów literatury oświecenia i romantyzmu, pozytywizmu, modernizmu wyjaśniać ich artystyczne, kreacje na tle epoki i późniejszym odbiorze czytelników Wskazać cechy dramatu romantycznego w wybranym utworze, Wskazać cechy epopei w Panu Tadeuszu" Scharakteryzować róŝne zadania poezji romantycznej i wcielenia poety romantycznego, Wskazać w utworze literackim charakterystyczne znaki, motywy, symbole romantyczne, Posługiwać się, świadomie i celowo, synonimami róŝnych typów oraz wyrazami i związkami wyrazowymi wartościującymi i nacechowanymi uczuciowo w formach wypowiedzi wskazanych przez program. Zabrać głos w dyskusji (z odwołaniem się do cytatu, utworu, wiedzy o epoce).
Uczeń bardzo dobry potrafi to co na ocenę dobrą i ponadto: DOPEŁNIAJĄCY Podać przykłady wybitnych inscenizacji teatralnych dramatów romantycznych, młodopolskich Przedstawić przykłady tradycji klasycznej i romantycznej w utworze współczesnym (lub filmie), Przedstawić ewolucje bohatera romantycznego Porównać idee pozytywistyczne z cechami formacji romantycznej i młodopolskiej, Porównać bohaterów oświeceniowych i romantycznych, Porównać bohaterów romantycznych i pozytywistycznych, Porównać róŝne dziedziny sztuki, literatury, malarstwa, teatru, filmu. Rozwiązywać problemy postawione w toku pracy nad lekturą Ocenić bohaterów oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych Ocenić bohaterów romantycznych, młodopolskich Wyjaśnić artystyczne kreacje bohaterów oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych i młodopolskich na tle epoki i w późniejszym odbiorze czytelników, Dostrzec obecność róŝnych kultur w utworach romantycznych, Wykryć w utworach oświeceniowych, romantycznych, pozytywistycznych, młodopolskich treści uniwersalne, Dostrzec obecność tradycji klasycznej i romantycznej w literaturze współczesnej (i w filmie), Określić funkcje metaforyki i obrazów poetyckich w utworach romantycznych, Wykryć i określić funkcje występujących w utworach romantycznych i Młodej Polskiej znaków, symboli, motywów, Podjąć samodzielną próbę napisania eseju i recenzji teatralnych, Napisać szkolny esej lub esej krytycznoliteracki.
Uczeń celujący potrafi to co na ocenę bardzo dobry i ponadto: DOPEŁNIAJĄCY Wskazać związki omawianych epok z kulturą powszechną w lekturach z kanonu podstawowego oraz poznanych w oku własnej, samodzielnej pracy, Ustalić konteksty filozoficzne i estetyczne oraz społeczno-polityczne i zastosować je w interpretacji utworu Porównywać róŝne dziedziny sztuki teatru i filmu. Scharakteryzować utwory będące ilustracjami pozytywistycznych idei młodopolskich i z mów. Analizować, syntezować i oceniać zjawiska literackie i kulturowe poznane w toku nauki w szkole, oceniać i wartościować poznane dzieła, uzasadnić swój sąd, Gromadzić, porządkować i wykorzystywać materiały z naukowych źródeł o literaturze, teatrze i filmie, Sporządzać bibliografie na zadany temat. Analizować teksty literackie i lnie literackie ze wskazaniem funkcji wykrytych środków stylistycznych Analizować teksty dialektyczne. Interpretować róŝne teksty kultury, Napisać dojrzałą recenzję przedstawienia teatralnego lub filmu, Układać teksty własne w określonym stylu z wykorzystaniem róŝnych środków stylistycznych, Parafrazować tekst własny za pomocą doboru róŝnych środków językowych Napisać szkolny esej lub esej krytycznoliteracki