Sytuacja w rolnictwie po wstąpieniu do Unii Europejskiej. I. Programy pomocowe dla rolników. Z chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej dla gospodarstw rolnych oraz obszarów wiejskich zostały uruchomione dwa duże programy: 1. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich 2004 2006. W ramach tego programu występują następujące działania: - Inwestycje w gospodarstwach rolnych: budowa, modernizacja budynków, zakup maszyn, zwierząt hodowlanych pomoc do 50% kosztów kwalifikowanych. - Ułatwienie startu młodym rolnikom celem jest ułatwienie założenia lub przejęcia gospodarstwa rolnikowi w wieku do 40 roku życia premia do 100. 000 złotych. - Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów działanie to dotyczy głównie agroturystyki, - Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem cel tego działania to budowa i modernizacja indywidualnego zaopatrzenia gospodarstwa w wodę, lokalnych systemów kanalizacyjnych. Środki finansowe na wsparcie dwóch pierwszych działań zostały w całości wyczerpane i wnioski są już nie przyjmowane.
1. Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004 2006 r. Plan ten obejmuje działania: - renty strukturalne dla rolników, którzy ukończyli 55 lat i zrezygnują z prowadzenia działalności rolniczej. - wsparcie dla gospodarstw niskotowarowych rolnik odpowiadający definicji gospodarstwa niskotowarowego, może otrzymywać przez okres 5 lat premię pod warunkiem osiągnięcia wyznaczonych celów dla gospodarstwa program wyczerpany. - zalesianie gruntów rolnych o niskiej przydatności dla rolnictwa. - wsparcie dostosowań gospodarstwa do standartów Unii Europejskiej działanie obejmuje poprawę w dziedzinie ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt, takich jak budowa płyt obornikowych, zbiorników na gnojówkę program wyczerpany. - wsparcie dla grup producentów rolnych. - działania, które nie obejmuję gminy Krotoszyn: obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania oraz program rolno środowiskowy. Po doświadczeniach związanych z przedakcesyjnym programem SAPARD, rozeznanie rolników o możliwościach korzystania z nowych programów należy uznać za dobre. Fundusze przeznaczone na inwestycje w gospodarstwach, dostosowanie gospodarstw oraz na wsparcie gospodarstw niskotowarowych zastały wyczerpane w ciągu kilku tygodni. II. Dopłaty bezpośrednie. Szczegóły dotyczące dopłat bezpośrednich przedstawia Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W celu ułatwienia 2
sporządzania wniosków przez rolników w Urzędzie Miejskim przy współdziałaniu z Powiatowym Urzędem Pracy i Biurem Powiatowym AR i MR zatrudniono w okresie od 01. 04. 2004r, do 31.08 2004r, 4 osoby, które udzielały pomocy przy sporządzaniu wniosków. W bieżącym roku takiej pomocy udzielają dwie osoby w Biurze Powiatowym Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Do pomocy włączeni zostali pracownicy Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. III. Kwoty mleczne. Do 30. 04. 2004 r. rolnicy producenci mleka musieli złożyć wnioski o przyznanie tzw. Kwot mlecznych. Podstawą naliczenia wielkości kwoty była wielkość sprzedaży w okresie referencyjnym od 01. 04. 2003 r. 31. 03. 2004 r. Dla gospodarstw ubiegających się o przyznanie kwoty w Urzędzie Miejskim wydano 580 zaświadczeń o prowadzeniu gospodarstw producentów mleka. IV. Dyrektywa azotanowa. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu wydał w dniu 26. 04. 2004 r. Rozporządzenie (ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Wojewody Wielkopolskiego Dz. Urz. Nr 61 z dnia 05. 05. 2004 r.) wprowadzające w życie Pogram działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego obejmującego zlewnię rzeki Orli. Pomiar stężenia azotanów w rzece Orla i Żydowskim Potoku wykazał znaczne przekroczenie wartości granicznej 50 mg NO3/dcm3. 3
Stan ten spowodowany jest intensywną gospodarką rolną, wysokim nawożeniem nawozami mineralnymi oraz dużą obsadą zwierząt gospodarskich. Na terenie Gminy Krotoszyn obszar szczególnie wrażliwy obejmuje wsie: Benice, Bożacin, Brzoza, Dzierżanów, Lutogniew, Nowy Folwark, Osusz Salnia, Raciborów, Romanów, Unisław, Ustków, Wielowieś, Wronów, Wróżewy. Poziom nawożenia nawozami organicznymi w tych wsiach nie będzie mógł przekraczać 170 kg czystego azotu na 1ha, tj. 40 ton obornika / ha. W okresie zimowym przeprowadzono w tych wsiach szkolenia i sporządzono rejestr gospodarstw, w których prowadzone będą książk i nawozowe i regularnie prowadzone przez stacje chemiczną badania gleb. Rejestr obejmuje 182 gospodarstwa, które spełniają przynajmniej jeden z warunków: powierzchnia powyżej 15 ha, lub powyżej 15 sztuk DJP (dużych jednostek przeliczeniowych, przykładowo: 1 krowa 1 DJP, maciora 0,3 DJP) w gospodarstwie. V. Ceny wybranych artykułów i produktów rolnych. Powszechna była opinia, że po wstąpieniu do Unii Europejskiej nastąpi istotny wzrost cen produktów rolnych jak i środków do produkcji rolnej. Na podstawie prowadzonego rejestru cen przez zespół ds. obszarów wiejskich i rolnictwa porównanie cen w miesiącu IV 2004 r w stosunku do cen w miesiącu IV 2005 r przedstawia się następująco: 4
LP. NAZWA PRODUKTÓW J.M IV 2004 V 2005 1. żyto zł/q 60,00 30,00 2. pszenica zł/q 76,00 40,00 3. mieszanka zbożowa zł/q 70,00 36,00 4. jęczmień zł/q 75,00 38,00 5. Ziemniaki jadalne zł/kg 0,60 0,50 6. Żywiec wieprzowy zł/kg 3,91 3,36 7. Żywiec wołowy(buhaje) zł/kg 3,30 4,70 8. Prosięta zł/szt 82,00 165,00 9. Mleko kl. Ekstra zł/l 0,92 0,92 10. Pasze: mieszanka L(dla loch) zł/q 94,20 90,30 11. Mieszanka PT2(dla tuczników) zł/q 87,85 85,00 12. Mieszanka B(dla bydła) zł/q 77,50 74,00 13. Koncentrat 10% dla tuczników zł/q 180,10 158,70 14. Nawozy mineralne: mocznik zł/q 88,80 97,00 15. Saletra amonowa zł/q 76,70 76,50 16. Saletrzak zł/q 76,20 70,00 17. Polifoska 8 : 24 : 24 zł/q 98,30 99,50 18. Superfosfat granulowany ( 19%) zł/g 56,00 50,80 19. Sól potasowa (60%) zł/q 71,10 84,00 20. Olej napędowy zł/l 2,69-2,93 3,32-3,46 Niskie ceny zbóż spowodowane są bardzo dobrymi zbiorami w 2004 r., po słabych zbiorach spowodowanych suszą wiosną 2003 r. i zmienionemu systemowi skupu interwencyjnego zbóż. 5
VI. Niski poziom cen zbóż ma wpływ na polepszenie opłacalności chowu trzody chlewnej, o czym świadczy też wysoka cena na prosięta. Sytuacja ta może spowodować zwiększenie hodowli trzody chlewnej, który może być przyczyną spadku cen żywca. Ustabilizowana jest hodowla bydła. Spowodowana jest to uregulowaniem poziomu produkcji mleka oraz dobrymi cenami na żywiec wołowy. Wnioski. 1. Rok 2004 był dobry dla rolnictwa niezależnie od faktu wstąpienia do Unii Europejskiej, złożyły się na to dobre urodzaje produkcji roślinnej oraz wzrost cen żywca wieprzowego. 2. Na pewno pozytywnym czynnikiem jest system dopłat bezpośrednich do produkcji rolnej. 3. Z programów pomocowych korzystać mogą głównie gospodarstwa większe charakteryzujące się wysoką produkcją. 4. Pozytywnym zjawiskiem jest szybkie przystosowywanie się gospodarstw do nowych wymogów, najlepszym przykładem jest jakość produkcji mleka ponad 90% dostaw jest w najwyższej klasie. 5. Po roku przynależności do Unii Europejskiej trudno jednoznacznie określić trwałość korzyści z niej wynikających. Krotoszyn, dnia 06. 05. 2005 r. Załączniki: 1.Informacja - Biura Powiatowego AR i MR. 2.Informacja - Powiatowego Lekarza Weterynarii. 3.Informacja - Zespołu Doradztwa ODR. 4.Informacja - Zakłady Mięsne Krotoszyn. 6