SYTUACJA ROLNICTWA NA TERENIE MIASTA I GMINY KROTOSZYN W 2009 ROKU

Transkrypt

1 MIASTO I GMINA KROTOSZYN Wydział Gospodarki Komunalnej, Ochrony Środowiska i Rolnictwa SYTUACJA ROLNICTWA NA TERENIE MIASTA I GMINY KROTOSZYN W 2009 ROKU Sporządził: mgr inż. Sebastian Ludwiczak Krotoszyn, dnia 3 listopad 2009r.

2 Spis treści 1. Wstęp Wiadomości ogólne Sytuacja na rynku produkcji rolnej Rynek płodów rolnych Rynek żywca wieprzowego i wołowego Rynek mleka Rynek środków do produkcji rolnej Środki Unii Europejskiej, a krotoszyńskie rolnictwo Załącznik nr 1. Informacja dotycząca plonów głównych ziemiopłodów rolnych w 2009 roku na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn Załącznik nr 2. Zarys kierunków rozwoju obszarów wiejskich - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2

3 1. Wstęp 1.1. Wiadomości ogólne Powierzchnia administracyjna Miasta i Gminy wynosi ha, w tym: użytki rolne zajmują powierzchnię ha (61,5%) lasy i grunty leśne ha (28,7%), pozostałe grunty tj. pod zabudowaniami, drogami, wodami i innymi ha (9,8%). W użytkach rolnych grunty orne zajmują powierzchnię ha (90,9%), trwałe użytki zielone ha (8,5%), sady 93 ha (0,6%). Udział sektora indywidualnego w ogólnej powierzchni użytków rolnych wynosi ha tj. 94,5%. Dawny sektor uspołeczniony to Zakład Rolny Wronów Dzierżanów, wchodzący w skład Przedsiębiorstwa Rolnego RUSKO sp. z o. o. w Rusku oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Ustków gospodarująca na gruntach położonych na terenie gminy Krotoszyn i Rozdrażew. Według ostatniego spisu rolnego przeprowadzonego w 2002 r. było gospodarstw; średnia wielkość gospodarstwa wynosiła około12 ha. Szacuje się, że w ostatnich latach nie nastąpiły większe zmiany w strukturze i ilości gospodarstw. Faktycznie rolnicy gospodarują na większej od wykazanych powierzchni, gdyż posiadają znaczną ilość gruntów poza granicami gminy. W roku 2002 gospodarowali na powierzchni ha użytków rolnych. W strukturze zasiewów największą powierzchnię zajmuje uprawa zbóż ha tj. 74,3%, ponadto: kukurydza 1600 ha tj. 10,8%, buraki cukrowe ok. 900 ha tj. 6%. W ostatnich kilkunastu latach nastąpiły duże zmiany w strukturze zasiewów, areał upraw zbóż wzrósł o ok. 20%, buraków cukrowych zmalał o ok. 50%, a powierzchnia uprawy ziemniaków zmniejszyła sie 4 krotnie do poziomu około 300 ha. Struktura zasiewów została dostosowana do potrzeb produkcji zwierzęcej i nowych technologii żywienia zwierząt. 3

4 Tabela 1. Pogłowie zwierząt na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn wg. danych z ostatniego spisu rolnego w 2002 roku bydło ogółem szt. 85,6 szt./100 ha UR w tym: krowy szt. 37,8 szt./100 ha UR trzoda chlewna ogółem szt. 413,6 szt./100 ha UR w tym macior szt. 44,7 szt./100 ha UR owce 504 szt. 3,1 szt./100 ha UR konie 70 szt. 0,42 szt./ 100 ha UR Źródło: opracowanie własne W chowie bydła i trzody chlewnej, a co za tym idzie w produkcji mleka i żywca wołowego i wieprzowego gmina Krotoszyn, jak i cały powiat krotoszyński jest ścisłą czołówką krajową. 2. Sytuacja na rynku produkcji rolnej 2.1. Rynek płodów rolnych Ceny zakupu ziarna konsumpcyjnego w czerwcu 2009 roku spadły o 6,5% w porównaniu z miesiącem poprzednim. Zaś w odniesieniu do czerwca 2008 roku były niższe średnio o 32%. Ziarno konsumpcyjne w pierwszym półroczu 2009 roku było o 40% tańsze niż w analogicznym okresie 2008 roku. Średnia cena pszenicy konsumpcyjnej w przedsiębiorstwach w czerwcu 2009 roku wynosiła 564 zł/tonę i podrożała o 6% w ciągu miesiąca. Jej cena była niższa o blisko 31% w odniesieniu do analogicznego miesiąca 2008 roku. Średnia cena pszenicy konsumpcyjnej w ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2009 roku osiągnęła poziom 540 zł/tonę i była niższa o 40% w porównaniu do tego samego okresu roku poprzedniego. Cena żyta konsumpcyjnego ukształtowała się na poziomie 369 zł/tonę, co stanowiło wzrost ceny zaledwie o 0,3%. W porównaniu z czerwcem 2008 roku jego cena spadła o 49%. Średnia cena żyta konsumpcyjnego w pierwszym półroczu br. wynosiła 372 zł/tonę, co stanowiło spadek ceny o blisko 50% w porównaniu do analogicznego okresu 2008 roku. 4

5 W pierwszym półroczu 2009 roku zboża na targowiskach potaniały średnio o 39% w porównaniu do analogicznego okresu 2008 roku. Najbardziej, bo o ponad 45% potaniało żyto, którego średnia cena w okresie styczeń-czerwiec ukształtowała się na poziomie 395 zł/tonę. Pszenżyto również osiągnęło w tym okresie duży spadek (o 40%), a jego cena w pierwszym półroczu 2009 roku wynosiła 474 zł/tonę. Cena kukurydzy wynosiła w czerwcu 668 zł/tonę i była o ponad 17% wyższa niż przed miesiącem. W porównaniu z czerwcem 2008 roku kukurydza była tańsza o ponad 12%. Średnia cena kukurydzy paszowej w okresie styczeń-czerwiec wynosiła 511 zł/tonę. Była ona tańsza o ponad 36% w porównaniu do analogicznego okresu 2008 roku. Tabela 2. Ceny skupu zboża na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn Zboże 2007 r r r. Cena materiału zł/t (wrzesień) (wrzesień) siewnego w 2009 r. zł/t zł/t zł/t Pszenica Pszenżyto Żyto Jęczmień Źródło: tabelka sporządzona na podstawie danych uzyskanych od firmy BLENDING oraz CENTNAS. 5

6 Tabela 3. Średnie ceny zakupu pszenicy konsumpcyjnej w latach Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwój Wsi. Informacja dotycząca plonów głównych ziemiopłodów rolnych w 2009 roku na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn została opracowana przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu Oddział Krotoszyn i stanowi załącznik nr Rynek żywca wieprzowego i wołowego Żywiec wieprzowy I półrocze 2009 roku było szczególnie korzystne dla producentów wieprzowiny. Na skutek głębokiego spadku krajowej produkcji wynikającego z załamania chowu trzody chlewnej oraz wysokich kosztów importu będących następstwem osłabienia złotego ceny zakupu żywca wieprzowego utrzymywały się na bardzo wysokim poziomie. Średnia cena zakupu żywca wieprzowego za I półrocze 2009 roku była o 26,8% wyższa niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Natomiast w czerwcu 2009 r. średnia cena zakupu żywca wieprzowego w ubojniach trzody była o 5,4% wyższa niż w maju 2009 roku. Po raz pierwszy od września 2004 roku cena zakupu trzody chlewnej w czerwcu br. po przeliczeniu na wagę żywą przekroczyła poziom 5 zł/kg. Średnia cena zakupu żywca wieprzowego za I półrocze 2009 r. wyniosła 6,08 zł/kg w masie poubojowej ciepłej (mpc*), czyli 4,74 zł/kg wagi żywej i była o 26,8% wyższa niż 6

7 analogicznym okresie roku ubiegłego. W okresie od stycznia do czerwca br. ceny żywca wieprzowego wzrosły o 16,9 %. Średnia cena za 1 prosię uzyskana w transakcjach targowiskowych w I półroczu 2009 r. wynosiła 179,76 zł i była ponad 2,3-krotnie wyższa niż w analogicznym okresie 2008 roku. W czerwcu 2009 roku średnia cena za 1 prosię uzyskana w transakcjach targowiskowych wynosiła 189,39 zł i była o 0,1% wyższa w porównaniu z ceną sprzed miesiąca. W porównaniu z analogicznym miesiącem 2008 roku prosięta podrożały o 93,5%. Ceny prosiąt na terenie kraju w analizowanym okresie kształtowały się w przedziale od 110 zł/szt. do 260 zł/szt. *mpc - masa poubojowa ciepła Żywiec wołowy Poprawa warunków chowu bydła po akcesji Polski do Unii Europejskiej spowodowała systematyczny chociaż powolny wzrost pogłowia. Produkcja mięsna nadal jest prowadzona głównie w oparciu o stada krów mlecznych. Utrzymuje się tendencja wzrostowa w produkcji żywca wołowego. Średnia cena na bramie ubojni za żywiec wołowy ogółem w I połowie 2009 roku wyniosła 9,30 zł/kg mpc i była o 14,9 % wyższa niż w tym samym okresie roku Wzrost cen zakupu odnotowano we wszystkich kategoriach bydła. Najbardziej wzrosły ceny byków pow. 2 lat- o 19,1% (do 10,38 zł/kg mpc), następnie młodych byków o 15,8% (do 10,13 zł/kg mpc), krów o 13,8% (do 8,15 zł/kg mpc) i jałówek o 12,4% (do 8,78 zł/kg mpc). W I połowie 2009 roku średnia cena cieląt w handlu targowiskowym wyniosła 9,01 zł/kg w.ż. i była o 3,4 % wyższa niż w tym samym okresie roku 2008 natomiast cena krów wybrakowanych wyniosła 3,41 i była o 8,6% wyższa niż w I połowie roku Na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn działa także jedna Spółdzielnia Producentów Wołowiny KROT AGRO, która skupia 110 członków. W okresie od lipca 2008 do lipca 2009 Spółdzielnia sprzedała 892 szt. bydła o wartości ,69 zł, co stanowi ton. Spółdzielnia w 2008 roku otrzymała dotację na kwotę ,00 zł, a w dalszych latach planuje dalszy skup bydła oraz zakup samochodu do transportu zwierząt. 7

8 2.3. Rynek mleka. Pierwsze półrocze br. było trudne dla branży mleczarskiej. Wprawdzie spadek cen podstawowych produktów mleczarskich został wyhamowany i obserwowano lekką tendencję wzrostową, to jednak ceny były dużo niższe niż rok wcześniej. Wyjątek stanowiło masło w blokach i konfekcjonowane, którego cena w drugim kwartale br. była już wyższa niż w analogicznym okresie 2008 roku. W pierwszym półroczu br. w niewielkim stopniu, lecz sukcesywnie obniżała się też cena skupu mleka. Tabela 4. Średnie ceny skupu mleka na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn. 1,30 zł 1,25 zł Średnie ceny skupu mleka na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn 1.24 zł/1l 1,20 zł 1,15 zł 1,10 zł 1,05 zł 1.06 zł/1l 1,00 zł 0,95 zł Rok 2008 Rok 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od firmy NUTRICIA. 8

9 2.4. Rynek środków do produkcji rolnej Nawozy Środki ochrony roślin, w tym nawozy, podrożały od ubiegłego roku nawet o 200%. Jak się okazuje, jeszcze przez kilka miesięcy nie ma szans na obniżenie tych cen. Obecnie globalny rynek nawozów potasowych wyczekuje zakończenia negocjacji Chin i Indii (największych światowych importerów tej grupy nawozów) odnośnie dostaw soli potasowej, których wynik może wpłynąć na poziom cen światowych. Jednak wydaje się, iż szanse na spadek cen na rynku światowym maleją. Powstaje pytanie, czy na skutek wzrostu cen nawozów mineralnych nastąpi ograniczenie ich stosowania (zmniejszenie dawek na jednostkę powierzchni użytków rolnych). Jest zagrożenie, że przy tak małych dawkach nawozów, jakie się stosowało po 1990 roku, dalsze ograniczenie ilości składników pokarmowych dla roślin dostarczanych glebom może doprowadzić do zmniejszenia żyzności i urodzajności gleb. Nastąpi dalsze ubożenie gleb w składniki pokarmowe i w efekcie będziemy otrzymywali mniejsze i gorszej jakości plony roślin. Pamiętajmy, że nawożenie to bardzo ważna, perspektywiczna inwestycja w podstawowy warsztat rolnika żyzną i urodzajną glebę. Tabela 5. Ceny nawozów sztucznych w latach r r r. (wrzesień) Polifoska zł 2270 zł 1740 zł Polifoska zł 2655 zł 1900 zł Mocznik 46% 1070 zł 1720 zł 1070 zł Polidap 1430 zł 3180 zł 1690 zł Siarczan Potasu 1230 zł 2630 zł 2830 zł Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od firmy BLENDIG. 9

10 Środki ochrony roślin Na rynku środków ochrony roślin po ostatnich wysokich podwyżkach nie odnotowano w br. dalszego wzrostu cen. Tabela 6. Ceny środków ochrony roślin w roku 2008 oraz r r. Rondup Energy 1l 52 zł 52 zł Retanal 1l 128 zł 133 zł Chwastox turbo 5 l 107 zł 107 zł Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych od firmy AGROZBYT. 3. Środki Unii Europejskiej, a krotoszyńskie rolnictwo. W okresie od 15 marca do 15 maja 2009 roku do Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Krotoszynie wpłynęło 3714 (dotyczy całego powiatu krotoszyńskiego) wniosków o przyznanie płatności obszarowych. Na dzień dzisiejszy biuro wykonuje prace związane z kontrolą administracyjna spraw obszarowych kontroli takiej poddano już 90% złożonych wniosków. Zgodnie z zapowiedzią Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Pana Marka Sawickiego, już 16 października br. Agencja rozpocznie wypłacanie pieniędzy rolnikom, którzy prowadzą działalność na obszarach o trudnych warunkach gospodarowania. Natomiast wypłacanie płatności bezpośrednich rozpocznie się zgodnie z przepisami od 1 grudnia 2009r. W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata umożliwiającego kontynuację procesu modernizacji gospodarstw Biuro Powiatowe realizuje między innymi działanie renty strukturalne. Działanie to ma na celu poprawę struktury agrarnej oraz przyspieszenie procesu wymiany pokoleniowej osób prowadzących gospodarstwa rolne, a także poprawę rentowności i konkurencyjności gospodarstw. BP Krotoszyn w 2008 roku przyjęto 37 wniosków. W roku 2009 najprawdopodobniej nabór wniosków zostanie uruchomiony na przełomie listopada lub grudnia. Z budżetu wypłacanych jest 214 rent strukturalnych na łączną kwotę ,96 zł miesięcznie, 10

11 natomiast z budżetu wypłacanych jest 55 rent strukturalnych na łączna kwotę ,08 zł miesięcznie. W 2008r. biura powiatowe przyjmowały wnioski na zalesianie gruntów rolnych (Schemat I) oraz na zalesianie gruntów innych niż rolne (Schemat II). Beneficjenci złożyli ponad 2200 wniosków, w tym 400 na zalesianie gruntów innych niż rolne. Biuro powiatowe w 2009r. nie przyjęło żadnego wniosku. W ramach PROW-u rolnicy o stosunkowo niewielkim potencjale ekonomicznym mogli skorzystać z pięcioletniego wsparcia gospodarstw niskotowarowych. Wnioski przyjmowane były w dwóch naborach. W I naborze, który miał miejsce w 2005r., złożono 61 wniosków, z czego 53 wnioskodawców otrzymało decyzje przyznającą płatność. Po 3 latach realizacji programu. czyli w 2008r., aby otrzymać wsparcie na kolejne 2 lata beneficjenci zobowiązani byli do złożenia oświadczenia potwierdzającego zrealizowanie przedsięwzięć zadeklarowanych we wnioskach. W 2008 r. do Biura Powiatowego wpłynęły 43 oświadczenia z czego 39 beneficjentów spełniło warunki do otrzymania czwartej i piątej płatności. W II naborze, w 2006r. złożono 101 wniosków, z czego 88 wnioskodawców otrzymało decyzje przyznającą płatność. W chwili obecnej Biuro przyjmuje kolejne pule oświadczeń, które są w trakcie weryfikacji. Pomoc finansowa udzielana jest w wysokości stanowiącej równowartość 1250 euro rocznie na gospodarstwo. W ramach 5-letniego programu rolno-środowiskowego w 2009r. złożono: 129 wniosków kontynuacyjnych na łączną wartość ,50 zł (dotyczy PROW ) 105 wniosków kontynuacyjnych na łączną wartość ,60 zł (dotyczy PROW ) 53 nowe wnioski na łączną kwotę ,40 zł (dotyczy PROW ) Największy procent wniosków ponad 90% dotyczy pakietu związanego z ochroną gleb i wód. Wnioski są w trakcie weryfikacji. 1 1 Dane - Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Oddział Krotoszyn. 11

12 Załącznik nr 1. Informacja dotycząca plonów głównych ziemiopłodów rolnych w 2009 roku na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn 12

13 13

14 14

15 15