Ochoczo Tuptajmy po Polsce Jak zdobywaæ z gromad¹ i dru yn¹ odznakê Siedmiomilowe Buty oraz Odznaki Turystyki Pieszej Ochoczo Tuptajmy po Polsce opracowa³: phm. Micha³ goorek Górecki 1
Ochoczo Tuptajmy po Polsce Odznaka Turystyki Pieszej, czyli w skrócie OTP, jest jedn¹ z popularniejszych w harcerstwie odznak PTTK. Pewnie dlatego, e wêdrówka piesza jest chyba najbardziej typow¹ i najtañsz¹ form¹ wypadów z dru yn¹. Ponadto odznaka ta (w porównaniu z innymi) jest doœæ ³atwa do zdobycia, szczególnie jeœli chodzi o jej pierwsze stopnie. Uwaga zuchmistrze! Nie odk³adajcie na bok tej wk³adki. Ona jest tak e dla was, poniewa zuchy z powodzeniem mog¹ zdobywaæ Siedmiomilowe Buty czy popularn¹ OTP! Po co? Spotykam siê czêsto z takim podejœciem: Po co mamy zdobywaæ odznaki, chodzimy przecie dla przyjemnoœci, a nie dla zdobywania»blach«. Oczywiœcie, e tak! Ale czy sprawnoœci zdobywamy tylko po to, aby pojawi³ siê nam kolejny kolorowy kr¹ ek na rêkawie? Mnie do zdobywania odznak PTTK nak³oni³ dru ynowy. Teraz ja spróbujê przekonaæ ciê, e warto zachêciæ dru ynê do zdobywania odznak. Odznaka sama w sobie Nie oszukujmy siê, o ile dla nas, instruktorów, kolejny znaczek nie jest sam w sobie niczym nadzwyczajnym, to dla m³odego harcerza TO JEST COŒ! Szczególnie, kiedy ma jeszcze go³y mundur. OTP w stopniu popularnym mo na zdobyæ doœæ szybko. Jeœli jeÿdzicie czêsto na rajdy i biwaki, to jest wielce prawdopodobne, e harcerz bêdzie j¹ mia³ na mundurze jeszcze przed Krzy em Harcerskim. To takie zdrowe wspó³zawodnictwo I jak wiadomo wywo- ³uje reakcjê ³añcuchow¹ i pozytywne konsekwencje. Harcerz jedzie na rajd, podoba mu siê, jeÿdzi czêœciej, jeszcze bardziej mu siê podoba... 2
Lepsze planowanie Zdobywanie odznak wymaga zarówno od harcerzy, jak i od nas instruktorów lepszego zaplanowania trasy, a póÿniej przypomnienia jej sobie. Przecie nagminne s¹ przypadki, kiedy znakomita wiêkszoœæ harcerzy, ju po biwaku, tak naprawdê nie potrafi powiedzieæ, którêdy wêdrowali. I wcale nie mówiê o 12-latkach, tylko o gimnazjalistach, a nawet licealistach! Regulaminy poszczególnych odznak oraz normy u³o one s¹ tak, aby dzienne dystanse nie by³y zbyt wyczerpuj¹ce (tym zajmiemy siê szerzej przy okazji odznak górskich). Planuj¹c trasê, tak e pod k¹tem odznaki, bierzemy pod uwagê ciekawe miejsca do zwiedzenia w okolicy (s¹ za to punkty, choæby na OTP). Umiejêtnie poœwiêcony czas na wpisywanie trasy do ksi¹ eczek, ju po wêdrówce, mo e przyczyniæ siê do lepszego zapamiêtania jej przez uczestników. Mo e to byæ czêœæ zbiórki, na której wspólnie lub w zastêpach przypominamy sobie trasê, œledzimy j¹ na mapie, wspominamy prze ycia i przygody rajdowe oraz uzupe³niamy ksi¹ eczkê OTP. Systematycznoœæ Kolejna bardzo wa na sprawa æwiczenie systematycznoœci. Prawda jest taka, e po ka dym rajdzie trzeba poœwiêciæ chwilkê, aby wpisaæ trasê do ksi¹ eczki, sprawdziæ punktacjê i wpisaæ j¹ do odpowiedniej rubryki. Pamiêtam, e z naszej dru yny normê na ma³¹ srebrn¹ OTP wychodzi³o wiele osób, ale tylko dwie uzupe³nia³y ksi¹ eczkê na bie ¹co... A o tym, e powinniœmy æwiczyæ w harcerzach solidnoœæ i systematycznoœæ, chyba nie muszê nikomu przypominaæ. Namacalne korzyœci I na koniec to, co tygrysy lubi¹ najbardziej! Odznaki turystyki kwalifikowanej (czyli w skrócie te, które zdobywa siê za przemierzanie dystansów w ró ny sposób Odznaka Turystyki Pieszej, Górska Odznaka Turystyczna, Kolarska Odznaka Turystyczna itd.) daj¹ nam dodatkowe punkty przy zdawaniu na kierunki turystyczne na AWF. Byæ mo e twoim harcerzom jeszcze daleko do studiów, ale trzeba zacz¹æ ju teraz! Ponadto, jeœli ktoœ bêdzie wytrwa³y i zdobêdzie ma³¹ z³ot¹ OTP, a nastêpnie zda egzamin na przodownika turystyki pieszej, to otrzyma a 30% zni ki w wielu schroniskach PTTK. Wreszcie, czêœæ odznak daje zwolnienie z op³at za wstêp do niektórych parków narodowych (np. srebrna GOT zwalnia z op³aty za wstêp do Bieszczadzkiego Parku Narodowego). No dobrze, ale wróæmy do OTP. Mam nadziejê, e ju przekona- ³em ciê do odznak jako takich. Teraz poka ê, jak ³atwo zdobywa siê OTP! Ochoczo Tuptajmy po Polsce 3
Ochoczo Tuptajmy po Polsce Jak zdobyæ OTP? Ka dy zdobywaj¹cy powinien mieæ w³asn¹ ksi¹ eczkê OTP Jest to ma³a ksi¹ eczka, w któr¹ wpisuje siê trasy, a tak e zbiera stemple potwierdzaj¹ce pobyt w danym miejscu. W niej komisja weryfikacyjna wbija stemple potwierdzaj¹ce zdobycie odznaki. Teoretycznie nie trzeba kupowaæ ksi¹ eczki, mo na zrobiæ j¹ samemu, jednak firmowe ksi¹ eczki nie s¹ drogie (ok. 2 z³), a s¹ trwa³e, ma³e i porêczne. Taka ksi¹ eczka to skarb i w³aœciwie jedyny dokument potwierdzaj¹cy zdobycie odznaki! Warto kupiæ regulamin OTP W regulaminie opisane s¹ dok³adne zasady zdobywania odznaki, liczba punktów na poszczególne stopnie oraz wykaz punktowanych miejscowoœci (o tym póÿniej). Oczywiœcie wystarczy jeden regulamin na dru ynê, mo e byæ jeden na zastêp. Regulaminy i ksi¹ eczki kupisz w dowolnym oddziale PTTK. Teraz planujesz trasê W³aœciwie nie odbiega to od normalnego wyznaczania trasy wycieczki, rajdu, biwaku. Mo esz wzi¹æ pod uwagê ciekawe obiekty do zwiedzenia w okolicy (tak czy inaczej myœlê, e warto siê nad tym zastanowiæ), czy wyd³u yæ trasê, jeœli komuœ brakuje kilku punktów. Podczas wêdrówki powinieneœ pamiêtaæ o potwierdzaniu trasy To, czy jest ono obowi¹zkowe, zale y w³aœciwie od weryfikuj¹cego ksi¹ eczkê, ale takie piecz¹tki s¹ te wspania³¹ pami¹tk¹. Po- 4
twierdzaæ mo na wszêdzie w przydro nych sklepach, muzeach, punktach wejœcia do parku narodowego. Zazwyczaj nie ma z tym problemów, tylko czasami w wiêkszych miastach prywatne firmy odmawiaj¹. Uwaga: zgodnie z regulaminem OTP (punkt 12b) potwierdzeñ przejœcia trasy mog¹ dokonywaæ instruktorzy harcerscy prowadz¹cy wycieczkê. Po wêdrówce wpisujecie trasy do ksi¹ eczek Znam dru ynowych, którzy robi¹ to za swoich harcerzy, ale nie polecam tego. Harcerz utrwala sobie trasê i uczy siê wielu innych rzeczy. Pilnujcie tylko swoich podopiecznych, aby wpisywali trasy w miarê czytelnie i po kolei. Sprawdzanie pokreœlonych ksi¹ eczek to naprawdê koszmar. Kiedy ktoœ przekroczy³ magiczn¹ granicê 60 punktów......mo esz zanieœæ ksi¹ eczkê do weryfikacji na stopieñ popularny OTP. Gdzie mo na to zrobiæ? Weryfikacjê odznak w stopniu popularnym, ma³ym br¹zowym i ma³ym srebrnym mog¹ przeprowadzaæ zwyk³e weryfikaty przy oddzia³ach PTTK. Oddzia³ów jest wiele, znajdÿ najbli szy od twojego miejsca zamieszkania i udaj siê tam lub zadzwoñ. Wiêcej informacji, miêdzy innymi adresy oddzia³ów PTTK, znajdziesz w Internecie: www.pttk.pl. Ochoczo Tuptajmy po Polsce 5
Ochoczo Tuptajmy po Polsce Kategorie, punkty... Mo e najpierw opiszmy same odznaki. Odznaki turystyki pieszej dziel¹ siê na piêæ kategorii. Nas interesuj¹ jednak tylko pierwsze trzy. S¹ to: 1. Siedmiomilowe Buty odznaka w³aœciwie dla zuchów (i to m³odszych). Zdobywaæ j¹ mog¹ dzieci do 8 lat. Odznaka jest dwustopniowa srebrna i z³ota. 2. Popularna OTP podstawowa odznaka. 3. Ma³a OTP (w stopniach br¹zowym, srebrnym i z³otym). Jeœli chodzi o Siedmiomilowe Buty, to wymagania s¹ doœæ jasne: I stopieñ (srebrne buty) za przejœcie 30 kilometrów, z tym e dzienna wêdrówka nie mo e przekraczaæ 8 kilometrów. II stopieñ (z³ote buty) za przejœcie 50 kilometrów, z tym e dzienna wêdrówka nie mo e przekraczaæ 12 kilometrów (tylko dla posiadaczy I stopnia). 6
Punkty na OTP zdobywamy w dwojaki sposób... Przede wszystkim tuptaj¹c jeden kilometr to jeden punkt. To doœæ proste, choæ wymaga od ciebie jako dru ynowego dok³adnego wymierzenia d³ugoœci trasy (kolejna zaleta). Polecam krzywomierz, choæ jak pewnie wiesz, mo na mierzyæ trasê nitk¹ (na mapie oczywiœcie!). Drugie Ÿród³o punktów to zwiedzanie miast. W regulaminie wypisane s¹ miasta i odpowiadaj¹ca im liczba punktów. Za zwiedzenie Warszawy otrzymujemy na przyk³ad 20 punktów. Oczywiœcie nie dostaniemy 20 punktów za zwiedzenie tylko Zamku Królewskiego! Weryfikat mo e obni yæ lekko liczbê punktów za miasta, jeœli uzna, e zbyt ma³o zwiedziliœmy. Aha, ostudzê zapa³ tych wszystkich, którzy w³aœnie obmyœlili ekspresowy tryb zdobycia odznaki: na dany stopieñ OTP punkty za miasta mog¹ stanowiæ maksymalnie 20% wszystkich punktów! Nie mo na zdobyæ OTP za samo zwiedzanie. Trzeba jednak trochê potuptaæ! Nie w górach Kolejna bardzo wa na sprawa OTP zdobywamy na terenach, które nie s¹ terenami górskimi! Jest to po prostu ca³a Polska oprócz wy szych partii Sudetów i Karpat (szczegó³y znajdziesz w regulaminie). Ostatnia wa na kwestia to ograniczenia czasowe. Pierwsze to ograniczenie dla œlimaków, czyli tych, którzy chc¹ sobie roz³o yæ zdobywanie odznaki na 10 lat. Nic z tego! O ile pierwszy stopieñ odznaki (popularny) nie ma ograniczeñ czasowych, o tyle nastêpne TAK. Opiszê to w tabelce (na stronie 8). Natomiast strusie pêdziwiatry tak e muszê zmartwiæ nie mo - na zdobyæ wiêcej ni jednej odznaki rocznie (wyj¹tek stanowi popularna i br¹zowa). To turystyka, a nie sport! Tak wiêc druhu dru ynowy, druhno dru ynowa! Zaplanuj sobie pracê dru yny tak, aby uwzglêdniæ zdobywanie odznak. Nie zdezorganizuje ci to twojego planu, a wrêcz pomo e w jego realizacji. Jeœli planowa³eœ mniej wêdrówek, to mo e warto pomyœleæ o dodatkowych. Jeœli chcia³eœ przejœæ ponad 200 kilometrów, to mo e czas tak e zaj¹æ siê z dru yn¹ czymœ innym (o ile jeszcze harcerze ducha nie wyzionêli). Ile punktów? W tabelce na nastêpnej stronie spisa³em liczbê punktów do zdobycia na poszczególne stopnie odznaki. Nie zamieszczam odznak w kategorii du a OTP jeœli chcesz je zdobyæ, to pewnie dok³adnie znasz ju ich wymagania. Ochoczo Tuptajmy po Polsce 7
Ochoczo Tuptajmy po Polsce nazwa odznaki popularna ma³a br¹zowa ma³a srebrna ma³a z³ota wymagana liczba punktów 60 100 250 500 limit czasowy nie ma 1 rok 2 lata 3 lata maksymalna liczba punktów za miasta Warto dodaæ, e po zdobyciu jednej odznaki punkty liczymy od nowa. Na przyk³ad, jeœli zdoby³em popularn¹ OTP (przeszed³em 63 kilometry), to na br¹zow¹ nie mam 63 punktów, tylko 3 punkty i potrzebujê jeszcze 97. Reasumuj¹c zdobywanie odznak nie wymaga od ciebie drastycznych zmian w planie pracy jeœli twoja dru yna wêdrowa³a i wêdruje (a nie wyobra am sobie pracy dru yny bez wêdrówek). Wystarczy, e zakupisz ksi¹ eczki, nieco dostosujesz trasy swoich wêdrówek i poœwiêcisz trochê czasu na siedzenie nad map¹ (i tak to musisz zrobiæ!). Zobaczysz, o ile zwiêkszy siê liczba harcerzy krzycz¹cych: druuuuhuuuuu (druhnooooo), kiedy wyjaaaazd?! Organizujesz rajd, z³az, zlot w roku harcerskim 2003/2004? Chcesz zaprosiæ do udzia³u w nim dru yny, szczepy z ca³ej Polski? Przyœlij do naszej redakcji informacjê zaproszenie na swoj¹ imprezê, a zamieœcimy j¹ w 15 20 50 100 INFORMATORZE IMPREZ NA ROK HARCERSKI 2003/2004 specjalnym dodatku do letniego numeru Czuwaj Termin nadsy³ania zg³oszeñ: 20 maja 2003 r. 8