STRES Jakub Sofiński kl. II GC jego przyczyny i wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, przeciwdziałanie
Wstęp... 2 1. Stres... 2 1.1 Co to jest stres?... 2 1.2. Reakcje na stres... 3 a) Reakcje fizyczne... 3 b) Reakcje psychologiczne... 5 1.3. Choroby spowodowane stresem... 6 2. Walka ze stresem... 7 2.1 Dlaczego należy walczyć ze stresem?... 7 2.2. Analiza stresu... 7 2.3. Praca nad sobą... 8 3. Treningi relaksacyjne... 8 3.1 Trening Stopniowego Relaksu (TSR)... 8 3.2 Trening autogeniczny... 8 4. Bibliografia... 9 JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 1
Wstęp Stres to problem, z którym każdy z nas się styka na co dzień, świadomie lub nieświadomie, w sprawach poważnych i błahych, w szkole, w pracy - dosłownie wszędzie. Niektórych stres motywuje, innych paraliżuje, odbierając energię do wszelkich działań. Mimo to, we wszystkich przypadkach stres destrukcyjnie działa na naszą psychikę i w zbyt dużej ilości może się okazać dla nas zgubny w skutkach. W swojej pracy będę chciał zaprezentować stres z każdej strony, tak, aby stworzyć podstawy do radzenia sobie z nim we własnym zakresie. Spróbuję przekonać do tego, jak istotna jest walka ze stresem i pokażę, w jaki sposób ze stresem walczyć. 1. Stres Dr Hans Selye 1.1 Co to jest stres? Co to jest stres? Na to pytanie bardzo trudno znaleźć satysfakcjonującą odpowiedź. Dr. Hans Selye z Montrealu, JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 2
specjalista w dziedzinie stresu, zdefiniował go jako "wskaźnik znużenia i zużycia nastroju". Napięcie, kiedy musimy podjąć ważną decyzję, niepokój w niepewnej sytuacji, strach wobec zagrażającego niebezpieczeństwa - to normalne reakcje stresowe. Według doktora Selye, strach można porównać do temperatury ciała. Naturalne i niezbędne dla naszego życia jest wytwarzanie ciepła przez organizm. Jednak, gdy temperatura wzrasta i zaczyna zaburzać pracę organizmu, wówczas staje się problemem medycznym, z którym trzeba walczyć. Podobnie jest ze stresem - towarzyszy nam codziennie i motywuje nas do działania. Jednak, gdy stresu mamy za dużo, może on stać się dla nas przeszkodą, a w skrajnych przypadkach doprowadzać do takiego stanu, w którym niezbędna jest pomoc specjalisty. 1.2. Reakcje na stres a) Reakcje fizyczne Organizm człowieka wykształcił własny mechanizm walki ze stresem. Jest on zlokalizowany na podgórzu i w przysadce mózgowej. Dr. Selye wyodrębnił 3 etapy stresu: alarm, opór i wycieńczenie. Bodziec powodujący stres jest rejestrowany przez nasz mózg, który wysyła sygnał do przysadki mózgowej. Przysadka wydziela hormon, który stymuluje gruczoły do wytwarzania JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 3
adrenaliny, która jest dla nas wezwaniem do obrony przed możliwym zagrożeniem. U człowieka pod wpływem wydzielanej adrenaliny, zachodzą następujące reakcje: przyśpieszony puls, wzmożone pocenie się, mocniejsze bicie serca, zaciśnięte gardło, napięcie mięśni rąk i nóg, płytki oddech, JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 4
wzrost ciśnienia krwi, zgrzytanie zębami, zaciśnięcie szczęki i inne. b) Reakcje psychologiczne Reakcje psychologiczne ludzi na stres są kwestią bardziej indywidualną niż reakcje fizyczne. Mimo to, istnieją reakcje psychologiczne na stres, właściwe dla większości ludzi. Są to: niemożność skoncentrowania myśli, trudności z podejmowaniem prostych decyzji, utrata pewności siebie, irytacja lub częste wpadanie w złość, niezaspokajalne łaknienie, zmartwienie lub niepokój, irracjonalny strach lub wręcz panika i inne. Stres, oprócz wywoływania pewnych reakcji psychologicznych i fizycznych, wpływa też znacząco na nasze zachowanie. Znajomość tych reakcji jest bardzo ważna, JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 5
ponieważ owe reakcje mogą wpłynąć na postrzeganie nas przez społeczeństwo. Do zachowań powodowanych przez stres należą: tiki nerwowe, roztargnienie, manieryzmy, np. obgryzanie paznokci, utrata apetytu lub poczucie ciągłego głodu, nieuzasadniona agresja,-zwiększone spożycie alkoholu oraz innych substancji odurzających, zaburzony rytm snu i inne. 1.3. Choroby spowodowane stresem Stres jest przyczyną wielu chorób, zarówno psychicznych jak i fizycznych. W dużym stresie organizm produkuje duże ilości kortyzolu - substancji zmniejszającej ilość białych krwinek w organizmie i jego zdolność do wytwarzania przeciwciał, tym samym osłabiając odporność. Osoby żyjące w ciągłym stresie łatwiej zapadają na choroby, gorzej znoszą szczepionki i mają większe prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór. Do chorób fizycznych spowodowanych stresem należą: Hashimoto, Choroba Graversa-Basedowa, JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 6
cukrzyca typu 1, zespół suchości śluzówek, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i inne. Oprócz tego stres może powodować choroby psychiczne, takie jak depresję, nerwicę lub też różne fobie. Ponadto, u ludzi żyjących w stresie, wzrasta ryzyko popełnienia samobójstwa. 2. Walka ze stresem 2.1 Dlaczego należy walczyć ze stresem? Powodów, dla których warto walczyć ze stresem jest dużo. Zrelaksowany człowiek działa szybciej i wydajniej, jest zdrowszy i ma lepsze samopoczucie. Jest szczęśliwszy, częściej się uśmiecha, więc jest przyjaźniej traktowany przez otoczenie. 2.2. Analiza stresu Na początku walki ze stresem, warto dokonać analizy stresu. Zdiagnozuj przyczyny stresu i jego negatywne skutki. Zastanów się, co należy zrobić, żeby zlikwidować jego przyczyny. Warto też sporządzić plan działania, w celu wyeliminowania stresu z naszego życia. Na koniec najważniejsze jest mocne postanowienie realizacji swojego planu na walkę ze stresem. JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 7
2.3. Praca nad sobą Po dokładnym przeanalizowaniu przyczyn i skutków naszego stresu, należy co pewien czas sprawdzać swoje postępy w walce z nim. Dobrym sposobem jest zaznaczanie na kartce rzeczy, które się wykonało i rzeczy, które jeszcze trzeba wykonać. Doprowadzi to do zwiększenia swojej systematyczności w pracy nad sobą, niezbędnej do walki z naszym wrogiem, jakim jest stres. 3. Treningi relaksacyjne 3.1 Trening Stopniowego Relaksu (TSR) TSR jest to trening, który można wykonać samodzielnie w domu. Jest bardzo prosty. Ma on na celu wywołanie reakcji rozluźnienia, przeciwnej do reakcji walki lub ucieczki typowej dla stresu. Metoda TSR została wymyślona tak, aby przywołać w organizmie jego naturalną zdolność odprężenia. 3.2 Trening autogeniczny Trening autogeniczny został wymyślony przez niemieckiego Dr. Schultz JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 8
lekarza, dra Schultza, którego interesowały relacje między umysłem a fizyczną relaksacją. Technika dra Schultza polega na powtarzaniu prostych zadań w określonym czasie i miejscu, takich jak np. napinanie i rozprężanie kolejnych mięśni naszego ciała. Techniki autogeniczne zostały zbadane i potwierdzone przez lekarzy i rozpowszechniły się w Europie, Kanadzie, USA i Japonii. 4. Bibliografia E. Joseph Neidhardt, lek. med. Dr Malcolm S. Weinstein, Dr Robert F. Contry "Jak opanować stres - skuteczne metody dla każdego" http://www.poradnikzdrowie.pl/ http://psychiatria.mp.pl/ https://portal.abczdrowie.pl JAKUB SOFIŃSKI II GC Strona 9