www.refunda.pl www.planytransportowe.pl

Brzozów, listopad 2015

Autorami niniejszego projektu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego są członkowie zespołu specjalistów ds. publicznego transportu zbiorowego REFUNDA z Wrocławia. REFUNDA Sp. z o.o. pl. Solny 16 50-062 Wrocław www.refunda.pl www.planytransportowe.pl 1

Spis treści...1 1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego...5 1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego...6 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego...6 1.3 Konsultacje społeczne...6 2 Podstawowe informacje o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego...8 2.1 2.2 2.3 2.4 2.1.1 2.1.2 2.2.1 Charakterystyka jednostek administracyjnych objętych planem...9 Powiat brzozowski...9 Jednostki samorządowe wschodzące w skład powiatu brzozowskiego... 10 Zagospodarowanie przestrzenne... 11 Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do 2030 r.... 12 2.2.2 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie... 12 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5 2.4.1 2.4.2 2.4.3 Krajowa Strategia Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.)... 13 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podkarpackiego... 13 Zagospodarowanie przestrzenne na poziomie gmin... 14 Kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego powiatu brzozowskiego... 16 Sytuacja społeczno gospodarcza obszaru... 17 Liczba ludności... 17 Struktura funkcjonalna ludności... 18 Bezrobocie... 18 Prognozy liczby ludności... 19 Podsumowanie... 21 Układ drogowy i kolejowy... 21 Sieć drogowa... 21 Sieć kolejowa... 22 Transport lotniczy... 22 3 Sieć komunikacyjna, na której planowane będzie wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej... 23 3.1 3.1.1 Obecna sieć komunikacyjna... 24 Powiatowe przewozy pasażerskie... 24 2

3.1.2 Niepowiatowe przewozy pasażerskie... 27 3.2 Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej... 27 4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu brzozowskiego... 35 4.1 4.2 4.3 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej... 36 Urzędy i instytucje publiczne... 36 Placówki oświatowe... 37 Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy... 37 Obiekty sportowe, rekreacyjne i kulturalne... 38 Publiczne placówki służby zdrowia... 38 Gęstość zaludnienia obszaru objętego planem transportowym... 38 Dominujące kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu brzozowskiego... 39 4.4 Zmiany potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu brzozowskiego w zależności od czasu ich występowania... 41 4.4.1 4.4.2 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od dnia tygodnia... 41 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od pory dnia... 41 4.5 Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu publicznego... 42 4.6 Podsumowanie... 43 5 Przewidywane finansowanie usług przewozowych... 44 5.1 5.2 5.3 Źródła i formy finansowania... 45 Koszty z jakimi może wiązać się uruchomienie przewozów użyteczności publicznej. 45 Rentowność linii komunikacyjnych... 47 6 Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu... 49 6.1 6.2 Wskaźnik motoryzacji... 50 Preferowane cechy komunikacji zbiorowej... 51 7 Zasady organizacji rynku przewozów... 53 7.1 7.2 Powiat brzozowski jako organizator publicznego transportu zbiorowego... 54 Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego... 55 7.3 Przystanki komunikacyjne i dworce, których właścicielem lub zarządzającym jest powiat brzozowski... 56 7.4 Przygotowanie oferty przewozowej... 57 8 Przewidywany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej... 58 8.1 8.2 Informacje ogólne... 59 Pożądany standard taboru obsługującego sieć komunikacyjną... 60 8.2.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych aspektów związanych z ochroną środowiska naturalnego... 60 3

8.2.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego... 61 8.3 8.2.3 Standardy wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym... 61 Pożądany standard infrastruktury przystankowej... 62 8.3.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępności podróżnych do infrastruktury przystankowej... 62 8.3.2 Docelowy standard przystanków komunikacyjnych... 63 9 Przewidywany sposób organizowania systemu informacji dla pasażera... 65 9.1 Planowany system informacji pasażerskiej... 66 10 Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego na obszarze powiatu brzozowskiego. 68 10.1 10.2 10.3 Budowa nowych i modernizacja starych przystanków... 69 System informacji pasażerskiej... 70 Tabor wykorzystywany w powiatowych przewozach użyteczności publicznej... 70 11Weryfikacja i aktualizacja Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego... 72 12 Harmonogram wyboru operatora oraz monitorowania zapisów Planu transportowego... 74 13 Część graficzna Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego... 76 14 Spis map, tabel i wykresów... 78 14.1 14.2 14.3 Spis map... 79 Spis tabel... 79 Spis wykresów... 79 Załącznik 1... 81 Załącznik 2... 90 4

1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego 5

1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego Celem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego (dalej jako plan transportowy dla powiatu brzozowskiego) jest zaplanowanie oferty publicznego transportu zbiorowego tak, aby spełniała ona oczekiwania mieszkańców powiatu brzozowskiego przy zachowaniu odpowiedniego standardu jakości oraz wydajności systemu transportowego. Zamierzenie to zostanie osiągnięte poprzez określenie w niniejszym planie transportowym przez organizatora publicznego transportu zbiorowego zestawu standardów obowiązujących w powiatowych przewozach pasażerskich oraz nakreślenie sieci komunikacyjnej, na której realizowane będą usługi przewozowe o charakterze użyteczności publicznej. Proces rozwoju publicznego transportu zbiorowego uwzględniać będzie przede wszystkim potrzeby osób o ograniczonej mobilności (zarówno niepełnosprawnych i z dysfunkcjami ruchowymi, jak i osób zagrożonych wykluczeniem społecznym) oraz zagadnienia związane z ochroną środowiska naturalnego. 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego Plan jest dokumentem składającym się z: - części diagnostycznej, obejmującej charakterystykę społeczno-gospodarczą obszaru objętego planem, sieć komunikacyjną tego obszaru oraz ocenę społecznych potrzeb przewozowych wraz z preferencjami wyboru środków transportu, - części planistycznej, obejmującej przewidywane finansowanie rozwoju transportu, planowaną ofertę przewozową oraz pożądany standard usług przewozowych, zasady organizacji rynku przewozów oraz kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Zakres planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego jest zgodny z art. 12 ust. 1. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Przy opracowywaniu niniejszego planu transportowego wykorzystano dane i materiały będące w dyspozycji Starostwa Powiatowego w Brzozowie, Powiatowego Urzędu Pracy w Brzozowie i Głównego Urzędu Statystycznego. Wykorzystano również branżowe oraz ogólnodostępne informacje pochodzące ze stron internetowych, publikacji i wydawnictw o tematyce związanej z publicznym transportem zbiorowym. Przy opracowywaniu niniejszego dokumentu uwzględniono zapisy krajowego oraz wojewódzkiego planu transportowego. 1.3 Konsultacje społeczne Niniejszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego, jako akt prawa miejscowego, poddany zostanie trzytygodniowym konsultacjom społecznym. Ich celem będzie poinformowanie lokalnej społeczności o planowanych działaniach przewidzianych do realizacji w ramach planu transportowego oraz stworzenie mieszkańcom 6

powiatu brzozowskiego możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych. Informacja o opracowanym projekcie niniejszego planu transportowego dla powiatu brzozowskiego zostanie ogłoszona w miejscowej prasie, w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) oraz w sposób zwyczajowo przyjęty, określając miejsce wyłożenia projektu planu transportowego dla powiatu brzozowskiego oraz formę, miejsce i termin składania opinii dotyczących tego projektu. 7

2 Podstawowe informacje o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu brzozowskiego 8

2.1 Charakterystyka jednostek administracyjnych objętych planem 2.1.1 Powiat brzozowski Powiat brzozowski położony jest w środkowej części województwa podkarpackiego. Zajmuje powierzchnię 539 km 2 i liczy 66 220 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Obejmuje swym zasięgiem gminę miejsko wiejską Brzozów oraz 5 gmin wiejskich: Domaradz, Dydnia, Haczów, Jasienica Rosielna i Nozdrzec. Powiat brzozowski graniczy z 6 innymi powiatami: od północy z powiatami rzeszowskim oraz strzyżowskim, od zachodu z powiatem krośnieńskim, od południa z powiatem sanockim, zaś od wschodu z powiatem przemyskim. Mapa 1. Mapa powiatu brzozowskiego Źródło: opracowanie własne 9

2.1.2 Jednostki samorządowe wschodzące w skład powiatu brzozowskiego Gmina Brzozów Gmina znajduje się w południowej części powiatu brzozowskiego. Graniczy z 7 gminami: od wschodu z gminą Dydnia, od północnego wschodu z gminą Nozdrzec, od północy z gminą Domaradz, od północnego zachodu z gminą Jasienica Rosielna, od południowego zachodu z gminą Haczów, od południa z gminą Zarszyn (powiat sanocki), zaś od południowego wschodu z gminą Sanok (powiat sanocki). Powierzchnia gminy to 103 km 2 (19,11% powierzchni całego powiatu brzozowskiego), a liczba ludności wynosi 26 625 osób (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). W skład gminy wchodzi miasto Brzozów oraz 7 sołectw: Górki, Grabownica Starzeńska, Humniska, Przysietnica, Stara Wieś, Turze Pole oraz Zmiennica. Gmina Domaradz Gmina położona jest w północno - zachodniej części powiatu brzozowskiego. Sąsiaduje z 5 gminami: od południa z gminami Jasienica Rosielna oraz Brzozów, od wschodu z gminą Nozdrzec, od północy z gminą Błażowa (powiat rzeszowski), zaś od północnego zachodu z gminą Niebylec (powiat strzyżowski). Powierzchnia gminy wynosi 56 km 2 (10,39% powierzchni całego powiatu brzozowskiego). Gmina liczy 6 091 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Gmina składa się z 3 sołectw: Domaradz, Golcowa oraz Barycz. Gmina Dydnia Gmina Dydnia znajduje się w południowo - wschodniej części powiatu brzozowskiego. Graniczy z 4 gminami: od północy z gminą Nozdrzec, od zachodu z gminą Brzozów, od południa z gminą Sanok (powiat sanocki), zaś od wschodu z gminą Bircza (powiat przemyski). Gmina zajmuję powierzchnię 130 km 2 (24,12% powierzchni całego powiatu brzozowskiego) i liczy 8 116 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Gminę tworzy 13 sołectw: Dydnia, Grabówka, Jabłonka, Końskie, Krzemienna, Krzywe, Niebocko, Niewistka, Obarzym, Temeszów, Ulucz, Witryłów, Wydrna. Gmina Haczów Gmina położona jest w południowo - zachodniej części powiatu brzozowskiego. Sąsiaduje z 8 gminami: od północnego wschodu z gminą Brzozów, od północy z gminą Jasienica Rosielna, od zachodu z gminami Korczyna (powiat krośnieński), Krościenko Wyżne (powiat krośnieński) oraz Miejsce Piastowe (powiat krośnieński), zaś od południa z gminami Rymanów (powiat 10

krośnieński), Besko (powiat sanocki) oraz Zarszyn (powiat sanocki). Powierzchnia gminy to 72 km 2 (13,36% powierzchni całego powiatu brzozowskiego), zaś liczba ludności to 9 294 osoby (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Gmina składa się z 7 sołectw: Buków, Haczów, Jabłonica Polska, Jasionów, Malinówka, Trześniów, Wzdów Gmina Jasienica Rosielna Znajduje się w zachodniej części powiatu brzozowskiego. Gmina graniczy z 4 innymi gminami: od południa z gminą Haczów, od południowego wschodu z gminą Brzozów, od północy z gminą Domaradz, zaś od zachodu z gminą Korczyna (powiat krośnieński). Powierzchnia gminy wynosi 57 km 2 (10,58% powierzchni całego powiatu brzozowskiego). Gminę zamieszkują 7 732 osoby (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). W skład gminy wchodzą 4 sołectwa: Blizne, Jasienica Rosielna, Orzechówka oraz Wola Jasienicka. Gmina Nozdrzec Gmina leży w północno wschodniej części powiatu brzozowskiego. Graniczy z 7 gminami: od zachodu z gminą Domaradz, od południowego zachodu z gminą Brzozów, od południa z gminą Dydnia, od wschodu z gminą Bircza (powiat przemyski), zaś od północy z gminą Dynów (powiat rzeszowski), miastem Dynów (powiat rzeszowski) oraz gminą Błażowa (powiat rzeszowski). Gmina zajmuje powierzchnię 121 km 2 (22,45% powierzchni całego powiatu brzozowskiego) i liczy 8 362 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). W skład gminy wchodzi 9 sołectw: Nozdrzec, Hłudno, Huta Poręby, Izdebki, Izdebki-Rudawiec, Siedliska, Wara, Wesoła, Wesoła-Ujazdy-Ryta Górka. 2.2 Zagospodarowanie przestrzenne Jednym z elementów uwarunkowań uwzględnianych podczas planowania transportu zbiorowego jest analiza zagospodarowania przestrzennego badanego obszaru. W przypadku powiatu istotnymi elementami są: sieć transportowa, lokalizacja i charakter terenów mieszkaniowych oraz przemysłowych. Czynniki te analizowane są w zakresie stanu istniejącego oraz kierunków rozwoju. Analizie poddano dokumenty planistyczne na szczeblu: krajowym, wojewódzkim, powiatowym oraz gminnym. 11

2.2.1 Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do 2030 r. Dokument ten określa następujące cele dotyczące działalności transportowej: 1. Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną, przy zachowaniu sprzyjającej spójności policentrycznej struktury systemu osadniczego. 2. Poprawę spójności wewnętrznej kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. Plan nawiązuje do tego celu Koncepcji poprzez określenie działań prowadzących do integracji regionalnej, aktywizacji terenów wiejskich i specjalizacji poszczególnych obszarów. 3. Poprawę dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. 2.2.2 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie określa cele polityki regionalnej oraz nową rolę regionów w ramach polityk krajowych. W ramach tej strategii funkcjonuje system kontraktów terytorialnych, koordynujących działania regionów w skali kraju, w tym działań zmierzających do zapewnienia odpowiedniej infrastruktury transportowej i teleinformatycznej w celu wspierania konkurencyjności spójności terytorialnej. Strategia definiuje, jako strategiczny cel szczegółowy nr 1, wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów, a w ramach tego celu działanie 1.2.1.: zwiększanie dostępności komunikacyjnej wewnątrz regionów, a w nim zwiększenie mobilności wahadłowej. W ramach celu szczegółowego nr 2 budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji zdefiniowano działanie 2.2.: wspieranie obszarów wiejskich o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe, w którym pod poz. 2.2.2. wymieniono usługi transportowe. Wskazanym kierunkiem działań jest m.in. budowa warunków dla rozprzestrzeniania się procesów rozwojowych na obszary położone poza funkcjonalnymi obszarami ośrodków wojewódzkich na miejskie ośrodki subregionalne i lokalne oraz na obszary wiejskie położone w ich pobliżu. Planuje się wzmacnianie zdolności absorpcyjnych w miastach subregionalnych i powiatowych oraz w obszarach przyległych. Dla skutecznej realizacji celów, jako niezbędną określa się poprawę dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich i głównych ośrodków miejskich oraz pomiędzy tymi ośrodkami. Planuje się pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego ośrodków subregionalnych. W dokumencie przewiduje się także, że obok rozbudowy infrastruktury kolejowej i drogowej, podjęte zostaną działania zmierzające do wdrażania zintegrowanych rozwiązań transportu multimodalnego i systemów transportu zbiorowego, obejmujących ośrodki subregionalne i lokalne oraz w jak największym stopniu obszary wiejskie. Duże znaczenie strategia przywiązuje do uruchamiania stałych połączeń komunikacji publicznej (w tym szczególnie kolejowych) w obrębie regionu, zakładających skrócenie czasu dojazdu oraz wpływających na poprawę bezpieczeństwa i komfortu podróżowania dla stymulowania i rozprzestrzeniania procesów rozwojowych. 12

Zwiększanie dostępności transportowej dla obszarów wiejskich, o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług, zostanie osiągnięte poprzez odwrócenie trendów polegających na rezygnacji z transportu zbiorowego na rzecz indywidualnego i poprzez poprawę lokalnych systemów transportu zbiorowego (kolejowego i drogowego). Przyczyni się to do poprawy dostępu do edukacji oraz do zwiększania opłacalności podejmowania pracy w ośrodkach subregionalnych i regionalnych przez mieszkańców obszarów peryferyjnych. 2.2.3 Krajowa Strategia Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) W dokumencie tym jednym z celów jest zorganizowanie sprawnego, zgodnego z oczekiwaniami mieszkańców przemieszczania osób wewnątrz miasta oraz ułatwienie przemieszczania się do i z obszarów zewnętrznych. W ramach tej strategii podejmowane będą m.in. działania zmierzające do: promowania rozwiązań z zakresu integracji podsystemów transportowych; integracji różnych gałęzi transportu, poprzez wdrażanie systemów intermodalnych (węzły przesiadkowe, systemy P&R itp.), wspólnych rozkładów jazdy, jednolitych systemów taryfowych i biletu ważnego na wszystkie środki transportu u wszystkich przewoźników w skali regionów; zwiększenia możliwości przewozów środkami transportu szynowego na obszarach aglomeracji; promowania innowacyjnych rozwiązań technicznych, np. poprzez rozwijanie systemów ITS, zapewniających priorytet w ruchu drogowym środkom transportu publicznego; promocji transportu najmniej zanieczyszczającego środowisko i efektywnego energetycznie (napęd elektryczny, gazowy, hybrydowy, ogniwa paliwowe itp.). Podjęte działania będą zmierzały do zmniejszania zjawiska kongestii poprzez: zwiększanie udziału transportu zbiorowego w przewozie osób, zintegrowanie transportu w miastach (łącznie z dojazdami podmiejskimi), optymalizację i integrację przewozów miejskich oraz regionalnych systemów transportu osób, promocję ruchu pieszego i rowerowego, wydzielanie w miastach stref o niskiej emisji spalin. 2.2.4 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podkarpackiego W ramach struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa podkarpackiego Brzozów został wskazany jako ośrodek miejski związany z funkcjami obszarów niezurbanizowanych, a także ośrodek o dobrych podstawach rozwoju, położony w bezpośrednim otoczeniu większych miast w tym przypadku w pobliżu miasta Krosna. Zgodnie z Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju w planie wojewódzkim zostały wskazane dwa typy wiejskich obszarów funkcjonalnych: Uczestniczące w procesach rozwojowych charakteryzujące się dobrym i średnim dostępem do podstawowych usług publicznych oraz względnie dobrą dostępnością komunikacyjną do usług wyższego rzędu, zlokalizowanych w ośrodkach miejskich. 13

Bliskość większych miast na tych obszarach wpływa na specjalizację gospodarki i duży zasób miejsc pracy w sektorach innych niż rolnictwo (przemysł i usługi). W tej grupie znalazły się południowo-zachodnie gminy powiatu brzozowskiego: Haczów, Jasienica Rosielna oraz obszar wiejski gminy Brzozów. Wymagające wsparcia procesów rozwojowych obszary, do których w ujęciu wojewódzkim jest słaby dojazd, charakteryzujące się ukrytym bezrobociem strukturalnym, niewystarczającym wyposażeniem w infrastrukturę techniczną oraz słabą dostępnością do usług publicznych. W tej grupie znalazły się gminy: Domaradz, Dydnia oraz Nozdrzec. Polityka przestrzenna na obszarach z pierwszej grupy sprowadza się do utrzymania wysokiej jakości przestrzeni do zamieszkania, pracy i wypoczynku poprzez m.in. dążenie do zachowania prawidłowych relacji pomiędzy istniejącymi strukturami przestrzennymi, zabezpieczenie ich przed dezintegracją oraz procesami suburbanizacyjnymi. Natomiast wsparcie rozwoju obszarów wiejskich z drugiej grupy w zakresie komunikacji polegać ma przede wszystkim na poprawie dostępności komunikacyjnej, m. in. poprzez wspieranie rozwoju lokalnych połączeń transportowych. W zakresie inwestycji drogowych plan wojewódzki wspomina przede wszystkim budowę drogi ekspresowej S-19 na odcinku Rzeszów Barwinek, który przebiegać będzie na zachodzie powiatu brzozowskiego (gminy: Domaradz, Haczów i Jasienica Rosielna). W ramach dostępności transportowej powiat brzozowski został uznany w planie wojewódzkim za obszar o dobrej dostępności transportowej do miasta wojewódzkiego Rzeszowa. 2.2.5 Zagospodarowanie przestrzenne na poziomie gmin Na podstawie analiz dokumentów planistycznych gmin powiatu brzozowskiego sporządzono mapę pokazującą zagospodarowanie przestrzenne badanego obszaru. Na szczeblu powiatowym istotne rozmieszczenie obszarów zabudowanych mieszkalnych oraz (w mniejszym stopniu) przemysłowych, wraz z siecią drogową. Zagospodarowanie przestrzenne w powiecie brzozowskim w formie graficznej i tabelarycznej przedstawione jest poniżej. 14

Mapa 2. Zagospodarowanie przestrzenne powiatu brzozowskiego Źródło: opracowanie własne Tabela 1. Powierzchnia powiatu brzozowskiego według kierunków wykorzystania Powiat brzozowski gm. Brzozów gm. Domaradz 15 Jednostka terytorialna gm. Dydnia gm. Haczów gm. Jasienica Rosielna gm. Nozdrzec ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % Powierzchnia ogółem 53934 100 10307 100 5650 100 13029 100 7165 100 5706 100 12077 100 Użytki rolne 33861 62,8 6461 62,7 4106 72,7 6524 50,1 5391 75,2 3633 63,7 7746 64,1 Grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione 17123 31,8 3069 29,8 1266 22,4 5900 45,3 1388 19,4 1759 30,8 3741 31,0 Grunty pod wodami 565 1,1 44 0,4 35 0,6 198 1,5 78 1,1 50 0,9 160 1,3 Grunty zabudowane i zurbanizowane razem Tereny mieszkaniowe 2258 4,2 726 7,0 230 4,1 381 2,9 292 4,1 248 4,4 381 3,2 416 0,8 256 2,5 6 0,1 34 0,3 76 1,1 21 0,4 23 0,2

Tereny przemysłowe Powiat brzozowski gm. Brzozów gm. Domaradz Jednostka terytorialna gm. Dydnia gm. Haczów gm. Jasienica Rosielna gm. Nozdrzec ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % 51 0,1 42 0,4 0 0,0 2 0,0 2 0,0 4 0,1 1 0,0 Drogi 1541 2,9 331 3,2 209 3,7 300 2,3 169 2,4 196 3,4 336 2,8 Pozostałe grunty zabudowane i zurbanizowane 250 0,5 97 0,9 15 0,3 45 0,4 45 0,6 27 0,5 21 0,2 Pozostałe grunty 127 0,2 7 0,1 13 0,2 26 0,2 16 0,2 16 0,3 49 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Osadnictwo wiejskie w powiecie brzozowskim jest charakterystyczne dla obszarów górskich. Znakomita większość wsi to wsie tzw. łańcuchówki, z zabudowaniami rozmieszczonymi nieregularnie wzdłuż drogi. Największą lesistością charakteryzuje się gmina Dydnia (45,3%), natomiast najmniejszą gminy Haczów (19,4%) i Domaradz (22,4%). Jednocześnie gminy te cechują się największym udziałem terenów rolnych: odpowiednio 75,2% - gmina Haczów i 72,7% - gmina Domaradz. Najmniejszy udział gruntów zurbanizowanych jest w gminie Dydnia (2,9%), z czego zdecydowaną większość stanowią drogi. Z kolei niemal wszystkie przemysłowe znajdują się w gminie Brzozów (42 ha z 51 ha ogółem). Najsilniej rozwiniętą siecią drogową charakteryzują się gminy: Brzozów, Jasienica Rosielna i Domaradz. W sumie największym stopniem zagospodarowania cechują się gminy: Brzozów, Haczów oraz Jasienica Rosielna, co może być warunkowane ciążeniem w stronę miasta Krosna. 2.2.6 Kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego powiatu brzozowskiego W zakresie rozwoju obszarów mieszkaniowych prognozuje się, że osadnictwo na terenach wiejskich będzie postępować zgodnie z typem urbanistycznym osadnictwa tzn. kolejne zabudowania będą powstawać analogicznie do obecnych, wzdłuż dróg, rozciągając obszary mieszkaniowe, co jest warunkowane przede wszystkim dostępnością do infrastruktury technicznej. Najbardziej dynamicznym rozwojem w zakresie budownictwa mieszkaniowego, jak również przemysłowego, cechować się będzie miasto Brzozów. W przypadku inwestycji drogowych ostatnim dużym przedsięwzięciem była budowa obwodnicy Brzozowa, oddanej do użytku w listopadzie 2015 r. Znaczącą inwestycją na terenie powiatu brzozowskiego będzie też wspomniana wcześniej budowa drogi ekspresowej S-19, jednak w przewozach powiatowych o charakterze użyteczności publicznej nie będzie miała dużego znaczenia. 16

Liczba ludności 2.3 Sytuacja społeczno gospodarcza obszaru 2.3.1 Liczba ludności Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, powiat brzozowski na koniec 2014 roku liczył 66 220 mieszkańców. Tabela poniżej prezentuje liczbę ludności w poszczególnych gminach oraz w całym powiecie brzozowskim w roku 2005, 2010 oraz 2014, zaś poniższy wykres przedstawia zmiany liczby ludności w ciągu ostatnich 10 lat. Tabela 2. Liczba ludności w powiecie brzozowskim oraz w poszczególnych gminach w latach 2005, 2010 oraz 2014 Jednostka terytorialna Liczba ludności w latach 2005 2010 2014 Powiat brzozowski 65 337 66 572 66 220 gm. Brzozów 26 087 26 663 26 625 gm. Domaradz 6 079 6 177 6 091 gm. Dydnia 8 238 8 241 8 116 gm. Haczów 9 079 9 346 9 294 gm. Jasienica Rosielna 7 351 7 608 7 732 gm. Nozdrzec 8 503 8 537 8 362 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 30000 25000 20000 15000 10000 5000 gm. Brzozów gm. Domaradz gm. Dydnia gm. Haczów gm. Jasienica Rosielna gm. Nozdrzec 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wykres 1. Zmiany liczby ludności w gminach powiatu brzozowskiego w latach 2005-2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W porównaniu z rokiem 2005, w roku 2014 liczba ludności w powiecie brzozowskim wzrosła o 883 osoby. Największy przyrost zanotowano w gminie Brzozów (538 osób). Wzrosła również liczba osób w gminie Jasienica Rosielna (381 osób), w gminie Haczów (215 osób) oraz Domaradz (12 osób). Spadek liczby ludności nastąpił natomiast w gminie Nozdrzec (141 osób) oraz gminie Dydnia (122 osoby). Liczba mieszkańców i ich rozmieszczenie na terenie powiatu są istotnymi informacjami w przypadku planowania komunikacji powiatowej o charakterze użyteczności publicznej 17

i zostały wzięte pod uwagę przy wyznaczaniu planowanej sieci komunikacyjnej. Innymi istotnymi parametrami są struktura funkcjonowania ludności oraz stopa bezrobocia mieszkańców powiatu opisane w kolejnych rozdziałach. 2.3.2 Struktura funkcjonalna ludności Strukturę funkcjonalną charakteryzuje się poprzez podział ludności na trzy grupy ekonomiczne: W wieku przedprodukcyjnym przedział wiekowy 0 17 lat, W wieku produkcyjnym przedziały wiekowe 18 59 lat (kobiety) oraz 18 64 lat (mężczyźni), W wieku poprodukcyjnym 60 lat i więcej (kobiety) oraz 65 lat i więcej (mężczyźni). Na poniższym wykresie przedstawiono udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w powiecie brzozowskim. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Poprodukcyjny 15,5% 15,6% 15,7% 15,8% 16,0% 15,9% 16,1% 16,4% 16,7% 17,2% Produkcyjny 59,4% 60,1% 60,8% 61,3% 61,7% 62,1% 62,4% 62,5% 62,7% 62,5% Przedprodukcyjny 25,1% 24,3% 23,5% 22,9% 22,3% 22,0% 21,5% 21,1% 20,6% 20,3% Wykres 2. Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w powiecie brzozowskim Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS W powiecie brzozowskim, tak jak i w Polsce oraz Europie, ma miejsce zjawisko starzenia się społeczeństwa. W latach 2005 2014, udział osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejszyła się o blisko 5 punktów procentowych na rzecz osób w wieku produkcyjnym oraz poprodukcyjnym. To kluczowa informacja dla sporządzenia planu transportowego zmniejszy się liczba podróży obligatoryjnych (do szkół, a za kilka, kilkanaście lat do pracy), a zwiększy się liczba podróży incydentalnych (w przypadku osób starszych do placówek służby zdrowia czy na zakupy). Jeśli taki trend się utrzyma, na przestrzeni lat może dojść również do sytuacji, w której zmieni się udział podróży w godzinach szczytu i poza nim. 2.3.3 Bezrobocie Stopa bezrobocia jest jedną z wartości określających sytuację ekonomiczną ludności zamieszkującej dany obszar. Poniższy wykres przedstawia stopę bezrobocia w powiecie brzozowskim, województwie podkarpackim oraz w Polsce w ostatnich 10 latach. 18

Stopa bezrobocia [%] 30 25 20 15 10 5 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Polska 17,6 14,8 11,2 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4 13,4 11,4 woj. podkarpackie 18,5 16,4 14,2 13,0 15,9 15,4 15,5 16,4 16,3 14,6 powiat brzozowski 28,2 25,4 22,8 23,3 24,3 22,5 23,0 24,4 24,3 22,6 Wykres 3. Stopa bezrobocia w powiecie brzozowskim, woj. podkarpackim oraz w Polsce w latach 2005 2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Stopa bezrobocia w powiecie brzozowskim w latach 2005 2014 była znacznie wyższa niż w Polsce i w województwie podkarpackim. Stopa bezrobocia w powiecie charakteryzuje się licznymi wahaniami, jednak w porównaniu do roku 2005, w roku 2014 jej wartość zmniejszyła się o 5,6 punktu procentowego. Wahania stopy bezrobocia wpływają pośrednio na zmiany w strukturze wykonywanych podróży i będą uwzględnione przy planowaniu sieci komunikacyjnej w powiecie. 2.3.4 Prognozy liczby ludności Celem prawidłowego zaplanowania sieci komunikacyjnej należy wziąć pod uwagę prognozy dotyczące liczby i struktury ludności zamieszkującej analizowany obszar. Na ich podstawie można wywnioskować zmiany potrzebne w przyszłości w sferze transportu. Poniżej znajduje się wykres z prognozą liczby ludności w powiecie brzozowskim do 2030 roku. Tabela 3. Prognoza liczby ludności powiatu brzozowskiego do roku 2030 Jednostka terytorialna Liczba ludności w latach 2020 2025 2030 powiat brzozowski 65 518 64 724 63 696 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 19

70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2010 2015 2020 2025 2030 Liczba ludności Prognozowana liczba ludności Wykres 4. Prognoza liczby ludności powiatu brzozowskiego do roku 2030 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Według prognozy GUS liczba ludności w powiecie brzozowskim będzie malała w porównaniu do roku 2015, w roku 2030 liczba ta będzie mniejsza o blisko 2500 osób. Na poniższym wykresie zaprezentowano, jak zmienią się funkcjonalne struktury wiekowe w powiecie brzozowskim do roku 2030. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2020 2025 2030 Poprodukcyjny 17,5% 19,0% 20,4% Produkcyjny 63,5% 62,6% 62,6% Przedprodukcyjny 19,0% 18,4% 17,0% Wykres 5. Prognoza liczby ludności do roku 2030 z podziałem na funkcjonalne grupy wiekowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Według powyższej prognozy, udział osób w wieku przedprodukcyjnym będzie stale spadał na rzecz osób w wieku poprodukcyjnym, takie szacunki w połączeniu ze zmniejszającą się liczbą ludności sugerują, że znacznie zmaleje liczba osób podróżujących obligatoryjnie do szkoły i pracy. 20

2.3.5 Podsumowanie Powiat brzozowski składa się z 1 gminy miejsko wiejskiej oraz z 5 gmin wiejskich. W ostatnich latach liczba ludności w powiecie maleje i taki trend będzie się utrzymywał. Powiat charakteryzuje się również zjawiskiem starzenia się społeczeństwa. Stopa bezrobocia w powiecie jest znacznie wyższa niż w województwie podkarpackim. Zmniejszająca się liczba ludności oraz starzenie się społeczeństwa mogą sugerować, że coraz mniej osób będzie odbywało podróże obligatoryjne (dom szkoła dom oraz dom praca dom), natomiast coraz więcej osób może podróżować incydentalnie, np. do placówek służby zdrowia, urzędów czy obiektów sportowych, rekreacyjnych i kulturalnych. 2.4 Układ drogowy i kolejowy 2.4.1 Sieć drogowa Układ drogowy powiatu brzozowskiego tworzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne. Przez obszar objęty planem transportowym przebiega droga krajowa nr 19, która łączy przejście graniczne z Białorusią w Kuźnicy, z przejściem granicznym ze Słowacją w Barwinku. Przecinając powiat brzozowski, przebiega przez gminy Haczów, Jasienica Rosielna oraz Domaradz. Długość drogi przebiegającej przez teren powiatu brzozowskiego to 10,322 m. Drogi wojewódzkie znajdujące się na terenie powiatu brzozowskiego to: Droga wojewódzka nr 835, łącząca Lublin z Grabownicą Starzeńską. Na terenie powiatu brzozowskiego przechodzi przez gminy Brzozów, Dydnia oraz Nozdrzec. Droga wojewódzka nr 884, łączy Przemyśl i Domaradz. Przecinając powiat, przebiega przez gminy Domaradz oraz Nozdrzec. Droga wojewódzka nr 886, łącząca drogi krajowe nr 19 w Domaradzu i nr 28 w Sanoku. Na terenie powiatu brzozowskiego droga leży w gminach Domaradz, Jasienica Rosielna oraz Brzozów. Droga wojewódzka nr 887 łączy miejscowości Brzozów oraz Daliowa. Przecinając powiat brzozowski, przebiega przez gminy Haczów oraz Brzozów. Łączna długość dróg wojewódzkich położonych na terenie powiatu brzozowskiego wynosi 73,812 m. Wykaz dróg powiatowych oraz gminnych został zamieszczony w załączniku 1. 21

Mapa 3. Sieć drogowa powiatu brzozowskiego Źródło: opracowanie własne 2.4.2 Sieć kolejowa Przez powiat brzozowski nie przebiega żadna linia kolejowa. 2.4.3 Transport lotniczy W powiecie brzozowskim nie funkcjonuje żaden port lotniczy. Najbliższe lotnisko cywilne znajduje się w Rzeszowie. Na dzień 03.11.2015 r., port lotniczy obsługuje 10 regularnych kierunków lotniczych: Edinburgh, Bristol, Dublin, East Midlands, Frankfurt, Londyn Luton, Londyn Stansted, Manchester, Oslo Rygge, Warszawa. 22

3 Sieć komunikacyjna, na której planowane będzie wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej 23

3.1 Obecna sieć komunikacyjna 3.1.1 Powiatowe przewozy pasażerskie Transport drogowy Zgodnie z ustawą z dnia 16.12.2010 roku o publicznym transporcie zbiorowym, powiatowe przewozy pasażerskie to przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczający poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek powiatów; inne niż przewozy gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie. Obecnie powiat brzozowski nie jest członkiem związku powiatów, ani też nie posiada podpisanych porozumień dotyczących linii komunikacyjnych z sąsiednimi powiatami. Powiat brzozowski nie organizuje również żadnych przewozów o charakterze użyteczności publicznej (nie posiada operatora, który wykonywałby przewozy na zlecenie powiatu brzozowskiego). Jedynymi powiatowymi przewozami są te, które wykonują prywatni przewoźnicy na podstawie zezwoleń wydanych przez starostę. W poniższej tabeli przedstawiono wykaz zezwoleń wydanych przez Starostę Brzozowskiego. Tabela 4. Zezwolenia wydane przez Starostę Brzozowskiego Lp. Nazwa linii regularnej 1 Brzozów Armii Krajowej Przysietnica Szk. Golcowa Dół 2 Haczów Skrzyżowanie Jasionów - Brzozów 3 Brzozów Jasionów Trześniów Skrzyżowanie 4 Brzozów Armii Krajowej Orzechówka Wola Jasienicka Podlas 5 Nozdrzec UG Dydnia UG - Brzozów 6 Brzozów Domaradz Wara Szkoła 7 Brzozów ARTGOS Dydnia UG Końskie Nawrót 8 Brzozów Jabłonka Kościół Końskie Nawrót 9 Brzozów Jasienica Rosielna Gmina Jasienica Rosielna Podlas Nr zezwolenia Nazwa przewoźnika 096 Adam Supel, Bożena Supel, Przewóz Osób GUSTEK-TRANS s.c. 132 Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Krośnie Spółka Akcyjna Orientacyjna liczba kursów w dni robocze / szkolne 137 ARRIVA Spółka z o.o. 1 139 Firma Usługowo Przewozowa Jacek Jacek Lega 145 ARRIVA Spółka z o.o. 2 146 ARRIVA Spółka z o.o. 8 147 ARRIVA Spółka z o.o. 8 22 2 16 148 ARRIVA Spółka z o.o. 15 152 ARRIVA Spółka z o.o. 1 24

Lp. Nazwa linii regularnej 10 Brzozów Jasienica Rosielna Gmina Wola Jasienicka Podlas 11 Golcowa Różanka Domaradz Brzozów Armii Krajowej 12 Golcowa Różanka Domaradz Brzozów Armii Krajowej 13 Brzozów Orzechówka Jasienica Rosielna Podlas 14 Wola Jasienicka Podlas Blizne Sklep Brzozów ul. 3-go Maja 15 Brzozów Domaradz - Brzozów 16 Brzozów Blizne Wieś - Brzozów 17 Brzozów Malinówka Kościół Jabłonica Polska Wygoda 18 Brzozów Przysietnica Szkoła Izdebki Podlas 19 Brzozów Nozdrzec UG Wesoła Skrzyżowanie Nr zezwolenia Nazwa przewoźnika Orientacyjna liczba kursów w dni robocze / szkolne 154 ARRIVA Spółka z o.o. 8 156 Przewóz Osób DROMADER Robert Wołczański 157 Przewóz Osób DROMADER Robert Wołczański 158 ARRIVA Spółka z o.o. 8 159 Firma Usługowo Handlowa BUSIK Czesław Krupa 2 16 15 161 ARRIVA Spółka z o.o. 18 162 ARRIVA Spółka z o.o. 1 163 ARRIVA Spółka z o.o. 12 164 ARRIVA Spółka z o.o. 5 165 ARRIVA Spółka z o.o. 12 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu brzozowskiego Na poniższej mapie przedstawiono obecną sieć komunikacyjną opracowaną na podstawie zezwoleń wydanych przez Starostę Brzozowskiego. 25

Mapa 4. Obecna sieć komunikacyjna powiatu brzozowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zezwoleń wydanych przez Starostę Brzozowskiego Łącznie na 19 liniach regularnych (o charakterze powiatowym) wykonywane są w dni robocze (lub w dni nauki szkolnej) 172 kursy (licząc za jeden kurs przejazd w jedną stronę). 26

3.1.2 Niepowiatowe przewozy pasażerskie Oprócz powiatowych przewozów pasażerskich, w powiecie brzozowskim funkcjonują przewozy wykonywane na podstawie zezwoleń wdanych przez Burmistrza Brzozowa. Zostały one przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 5. Zezwolenia wydane przez Burmistrza Brzozowa Lp. Nazwa linii regularnej Nr zezwolenia Nazwa przewoźnika Orientacyjna liczba kursów w dni robocze / szkolne 1 Brzozów - Zmiennica 2/2014 Adam Supel, Bożena Supel Przewóz Osób GUSTEK- TRANS S.C. 2 2 3 4 5 Wola Górecka Wola Górecka Brzozów Turze Pole Brzozów D.A. Wola Górecka Brzozów D.A. Przysietnica Leśniczówka 16 9 Adam Supel, Bożena Supel Przewóz Osób GUSTEK- TRANS S.C. Usługi Transportowo Turystyczne Ryszard Niemiec 4/2014 ARRIVA Spółka z o.o. 13 3/2014 ARRIVA Spółka z o.o. 5 20 10 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu brzozowskiego Wójtowe pozostałych gmin wchodzących w skład powiatu brzozowskiego nie wydali zezwoleń na linie regularne. Przez powiat brzozowski przebiegają także autobusowe linie wojewódzkie i międzywojewódzkie, które funkcjonują na zasadach komercyjnych. Zezwolenia na te linie wydają marszałkowie województw. Powiat brzozowski nie ma bezpośredniego wpływu na przebiegi tych linii. 3.2 Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej Powiat brzozowski planuje dążyć do zaspokajania potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu oraz po rozpoczęciu organizowania i (ewentualnego) finansowania transportu zbiorowego do optymalnego prowadzenia przewozów pasażerskich na liniach komunikacyjnych o adekwatnych do potrzeb przewozowych parametrach obsługi. Powiat brzozowski jako organizator transportu zbiorowego będzie dostosowywał ofertę przewozową do zmieniających się zachowań transportowo-komunikacyjnych mieszkańców m.in. w oparciu o wnioski pasażerów dotyczące tras czy rozkładów jazdy, jak również w związku z pojawiającymi się istotnymi z punktu widzenia przewozów powiatowych generatorami ruchu. Relacje i trasy komunikacyjne będą uwzględniać wytyczne nakreślone przez gminne studia uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego. Czynnikami wpływającymi na zmiany i kierunki natężenia ruchu pasażerskiego są przede wszystkim: 27

zmiany liczby mieszkańców i gęstości zaludnienia, zmiany społeczno-gospodarcze, rozwój przestrzenny powiatu brzozowskiego. Celem zmian wprowadzanych na sieci komunikacyjnej będzie zabezpieczanie realizacji podstawowych potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu ze szczególnym uwzględnieniem osób niemogących samodzielnie korzystać z transportu indywidualnego oraz podnoszenie atrakcyjności oferty przewozowej. Marszałek Województwa Podkarpackiego w Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Podkarpackiego zaplanował połączenia kolejowe a tam gdzie linie kojowe nie występują autobusowe łączące stolicę województwa miasto Rzeszów z miastami będącymi siedzibami Powiatów. Zaplanowana ilość połączeń między Rzeszowem a Brzozowem to minimum 6 par. Planowana powiatowa sieć komunikacyjna jest zgodna z metodologią przyjętą w wojewódzkim planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego i składa się z połączeń w trzech wariantach: wariant podstawowy połączenia niezbędne do utrzymania, łączące siedziby gmin z miastem Brzozów (wybór powyższych połączeń do objęcia funkcją użyteczności publicznej jest uzasadniony potrzebą skomunikowania gmin z siedzibą powiatu miastem Brzozów analogicznie jak to zostało zapisane w planie wyższego rzędu planie wojewódzkim gdzie zostały zaplanowane linie łączące siedziby powiatów z miastem wojewódzkim); wariant uzupełniający I połączenia łączące pozostały obszar gmin z siedzibą powiatu, oparte przede wszystkim na obecnie funkcjonujących liniach (połączenia warunkowe możliwe do realizacji w przypadku faktycznego zapotrzebowania oraz możliwości finansowych powiatu); wariant uzupełniający II połączenia, które pozwalają łączyć powiat brzozowski z sąsiednimi powiatami (połączenia warunkowe możliwe do realizacji w przypadku woli współpracy innych jednostek samorządowych, faktycznego zapotrzebowania oraz możliwości finansowych powiatu). Wariant podstawowy Poniższa tabela zawiera szczegółowe informacje dotyczące wariantu podstawowego sieci komunikacyjnej. Litera P użyta w nazewnictwie linii ma za zadanie wyróżnić przewozy organizowane przez powiat. Tabela 6. Linie komunikacyjne w wariancie podstawowym sieci w powiecie brzozowskim Nazwa linii Przebieg linii Długość [km] Minimalna liczba par połączeń dni robocze soboty niedziele i święta P10 Brzozów Stara Wieś - Blizne Domaradz 14 10 5 5 28

Nazwa linii Przebieg linii Długość [km] Minimalna liczba par połączeń dni robocze soboty niedziele i święta P20 Brzozów Stara Wieś Orzechówka Jasienica Rosielna P30 Brzozów Humniska Turze Pole Trześniów - Haczów P40 Brzozów Humniska Grabownica Starzeńska Niebosko Jabłonka - Dydnia P50 Brzozów Przysietnica Izdebki Wara - Nozdrzec 12 10 5 5 17 8 4 4 23 8 4 4 28 6 3 3 Źródło: opracowanie własne Mapa 5. Wariant podstawowy planowanej sieci komunikacyjnej w powiecie brzozowskim Źródło: opracowanie własne 29

W ramach sieci podstawowej (obligatoryjnej) planuje się zapewnić standard obsługi zgodnie z tabelą powyżej. Liczba połączeń gwarantowanych została ustalona na podstawie obecnie funkcjonujących połączeń, przy czym liczba połączeń może być zwiększana (dopuszcza się również dodatkowe kursy w relacjach skróconych). W przypadku linii P10 dopuszcza się zmniejszenie liczby par połączeń w takim zakresie, w jakim uruchomiona zostanie przez Marszałka Województwa Podkarpackiego linia wojewódzka zawierająca linię P10. Wariant uzupełniający I jest rozwinięciem wariantu podstawowego o przedłużenie linii oraz utworzenie nowych. Numeracja linii wynika z numeracji linii podstawowych linie związane przebiegiem/gminą docelową z linią podstawową otrzymały numery w zakresie tych samych dziesiątek. Przebieg linii wariantu uzupełniającego I przedstawia poniższa tabela. Tabela 7. Linie komunikacyjne w wariancie uzupełniającym I sieci w powiecie brzozowskim Nazwa linii Przebieg linii Długość [km] Minimalna liczba par połączeń dni robocze soboty niedziele i święta P10 Brzozów Stara Wieś - Blizne Domaradz P11 Brzozów Przysietnica Golcowa Domaradz P15 Brzozów Blizne Domaradz Barycz Hłudno Nozdrzec P20 Brzozów Stara Wieś Orzechówka Jasienica Rosielna P21 Brzozów Stara Wieś Orzechówka Jasienica Rosielna Wola Jasienicka P22 Brzozów Stara Wieś Blizne Jasienica Rosielna Wola Jasienicka P30 Brzozów Humniska Turze Pole Trześniów - Haczów P31 Brzozów Zmiennica Malinówka Haczów P40 Brzozów Humniska Grabownica Starzeńska Niebocko Jabłonka Dydnia P41 Brzozów Humniska Grabownica Starzeńska Niebocko Grabówka Niebocko Jabłonka Dydnia Wydrna Dydnia Krzywe Końskie Witryłów Temeszów - Krzemienna 14 5 1 1 21 3 2 2 39 2 2 2 12 5 2 2 17 3 2 2 19 2 1 1 17 4 2 2 17 4 2 2 23 3 2 2 55 3 2 2 30

Nazwa linii Przebieg linii Długość [km] Minimalna liczba par połączeń dni robocze soboty niedziele i święta P45 Brzozów Humniska Grabownica Starzeńska Niebocko Jabłonka Dydnia Krzemienna Niewistka Nozdrzec P50 Brzozów Przysietnica Izdebki Wara - Nozdrzec P51 Brzozów Przysietnica Izdebki Wara Nozdrzec Hłudno Wesoła Barycz - Domaradz 31 2 0 0 28 4 3 3 52 2 0 0 Źródło: opracowanie własne 31

Mapa 6. Wariant podstawowy oraz wariant uzupełniający I planowanej sieci komunikacyjnej w powiecie brzozowskim Źródło: opracowanie własne W wariancie uzupełniającym II linie komunikacyjne zapewniające zaspokojenie powiatowych potrzeb transportowych nie muszą kończyć się w relacjach powiatowych, ale mogą wybiegać do sąsiednich powiatów. W takich przypadkach, zależnie od przyjętego modelu organizacyjnego, powiat brzozowski może nie być jedynym organizatorem tych połączeń (może też nie być nim w ogóle), będzie jednak zabiegać o jak najlepszą integrację tych połączeń z pozostałą siecią powiatową. Powiat brzozowski rozważy możliwość zawierania porozumień międzypowiatowych. 32

Mapa 7. Wariant podstawowy, uzupełniający I oraz uzupełniający II planowanej sieci komunikacyjnej w powiecie brzozowskim Źródło: opracowanie własne Przewidzianą do realizacji w pierwszej kolejności jest sieć podstawowa (wariant podstawowy), natomiast linie sieci uzupełniających (wariant uzupełniający I i II) uruchamiane będą w miarę możliwości finansowych, technicznych i organizacyjnych powiatu, przy współudziale gmin. Głównym węzłem przesiadkowym dla powiatowej sieci komunikacyjnej jest miasto Brzozów (miasto Brzozów zostało wskazane w Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Podkarpackiego jako węzeł o znaczeniu lokalnym), w którym spotykają się wszystkie linie sieci powiatowej, a także zaplanowana w Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Podkarpackiego linia wojewódzka. 33

Mapa planowanej sieci komunikacyjnej (część graficzna planu transportowego) znajduje się w rozdziale 13. 34

4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu brzozowskiego 35

4.1 Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej Generatorami ruchu są przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej, a więc ogólnodostępne budynki przeznaczone dla administracji publicznej, kultury, oświaty, szkolnictwa, nauki, opieki zdrowotnej, sportu, rekreacji i turystyki. Pełnione przez nie funkcje determinują charakter realizowanych do nich podróży, w tym cykliczność, częstotliwość i pory odbywania podróży. Miejsca pracy czy szkoły generują ruch o charakterze codziennych, cyklicznych przemieszczeń odbywanych o określonych porach i po określonej trasie. Życie towarzyskie, potrzeby kulturalne, ochrona zdrowia, urzędy oraz instytucje publiczne generują przewozy wykazujące się brakiem regularności, nierzadko incydentalnością, o zróżnicowanej częstotliwości odbywania podróży i różnych porach przemieszczania się. W przypadku planu transportowego dla powiatu istotne są te obiekty użyteczności publicznej, które generują ruch międzygminny w ramach powiatu. 4.1.1 Urzędy i instytucje publiczne Jedną z głównych grup generujących ruch są urzędy państwowe i samorządowe oraz instytucje publiczne powiatu brzozowskiego. Wykaz ważniejszych instytucji (urzędów) znajduje się w poniższej tabeli. Tabela 8. Wykaz urzędów i instytucji publicznych w powiecie brzozowskim Lp. Nazwa urzędu Adres 1 2 Starostwo Powiatowe w Brzozowie budynek 1 Starostwo Powiatowe w Brzozowie budynek 2 ul. Armii Krajowej 1, 36-200 Brzozów ul. 3-go Maja 51, 36-200 Brzozów 3 Zarząd Dróg Powiatowych ul. Parkowa 20, 36-200 Brzozów 4 Powiatowy Urząd Pracy ul. Rynek 9, 36-200 Brzozów 5 Sąd Rejonowy w Brzozowie ul. 3-go Maja 2a, 36-200 Brzozów 6 Prokuratura Rejonowa w Brzozowie ul. Plac Grunwaldzki 4, 36-200 Brzozów 7 Urząd Skarbowy w Brzozowie ul. Kazimierzowska 1, 36-200 Brzozów 8 Zakład Ubezpieczeń Społecznych oddział w Jaśle, inspektorat w Brzozowie ul. Witosa 11, 36-200 Brzozów 9 Komenda Powiatowa Policji w Brzozowie ul. Witosa 9, 36-200 Brzozów 10 11 Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w Rzeszowie, Placówka Terenowa Brzozów ul. Mickiewicza 1, 36-200 Brzozów ul. Legionistów 4, 36-200 Brzozów 12 Biuro Powiatowe ARiMR w Brzozowie ul. 3-go Maja 1, 36-200 Brzozów 36

Lp. Nazwa urzędu Adres 13 14 Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Brzozowie Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Brzozowie ul. Legionistów 10, 36-200 Brzozów ul. Wincentego Witosa 4, 36-200 Brzozów 15 Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Brzozowie ul. Moniuszki 17, 36-200 Brzozów 16 Nadleśnictwo Brzozów ul. Moniuszki 25, 36-200 Brzozów 17 Dom Pomocy Społecznej ul. Witosa 13, 36-200 Brzozów 18 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. 3-go Maja 51, 36-200 Brzozów 19 Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna ul. Sienkiewicza 2, 36-200 Brzozów 20 21 Placówka Opiekuńczo Wychowawcza Typu Rodzinnego w Brzozowie Powiatowy Zespół Ekonomiczno Administracyjny Szkół ul. Armii Krajowej 21, 36-200 Brzozów ul. Sienkiewicza 2, 36-200 Brzozów Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu brzozowskiego 4.1.2 Placówki oświatowe Uczniowie stanowią jedną z liczniejszych grup klientów transportu zbiorowego stale korzystających z usług przewozowych, potrzebują mieć zatem możliwość sprawnego i szybkiego połączenia z miejsca zamieszkania do miejsca nauki. Realizacja podróży związana z trasą dom nauka dom jest zakwalifikowana do podróży obligatoryjnych, zasadniczo realizowanych właśnie transportem zbiorowym. Poniższa tabela przedstawia spis placówek oświatowych wraz z adresami. Tabela 9. Placówki oświatowe w powiecie brzozowskim Lp. Nazwa placówki Adres placówki 1 Zespół Szkół Ogólnokształcących w Brzozowie ul. prof. W. Pańki 2, 36-200 Brzozów 2 Zespół Szkół Ekonomicznych ul. prof. W. Pańki 1, 36-200 Brzozów 3 Zespół Szkół Budowlanych ul. Słoneczna 6, 36-200 Brzozów 4 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy oraz Gimnazjum Specjalne ul. Tysiąclecia 27, 36-200 Brzozów Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu brzozowskiego 4.1.3 Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy zostały przedstawione w poniższej tabeli. 37