POLSKIE ZDROWIE W UNII EUROPEJSKIEJ SWOBODNY PRZEPŁYW PACJENTÓW I USŁUG KORZYSTANIE ZE ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH NA TERENIE UNII EUROPEJSKIEJ Wacława Wojtala
Swobodny przepływ osób Gwarantuje wolność przemieszczania się: podróżowania, przebywania i zamieszkiwania obywateli Unii Europejskiej na terytorium każdego z państw członkowskich Wspólnoty.
W UE prawo do opieki zdrowotnej podróżuje z nami.
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego Każde państwo posiada własny system opieki zdrowotnej. Przepisy dotyczą wyłącznie osób ubezpieczonych w powszechnym systemie. Wspólne dla wszystkich państw członkowskich zasady i reguły dostępu do opieki zdrowotnej podczas pobytu w krajach UE.
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego PRAWNE REGULACJE: rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych oraz członków ich rodzin przemieszczających się w granicach Wspólnoty, rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 w sprawie wykonywania rozporządzenia nr 1408/71, rozporządzenie Rady (WE) nr 859/2003 rozszerzające przepisy rozporządzeń nr 1408/71 i nr 574/72 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci tymi przepisami wyłącznie ze względu na ich obywatelstwo.
Przepisy wspólnotowe obowiązują we wszystkich krajach UE i EOG, są bezpośrednio stosowane przez państwa członkowskie, mają pierwszeństwo przed ustawami obowiązującymi w państwie członkowskim.
Korzyści z koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego W przypadku wyjazdu do innego kraju UE: ochrona ubezpieczonego przed utratą jego prawa do ochrony zdrowia, gwarancja równego traktowania z ubezpieczonymi obywatelami państwa członkowskiego, w którym się przebywa, pracuje, studiuje, itp..
Niezbędne formalności Przed wyjazdem z Polski do innego kraju należy zaopatrzyć się w odpowiednie formularze serii E 100, by móc skutecznie korzystać ze świadczeń zdrowotnych. Formularze są wystawiane przez NFZ na wniosek zainteresowanego. Rodzaj formularza zależy od sytuacji, w jakiej znajdujemy się podczas pobytu w UE. Z reguły wymagane jest uprzednie zarejestrowanie się w instytucji ubezpieczeniowej podczas dłuższego pobytu.
Formularze unijne Potwierdzone formularze serii E 100 stanowią: dowód, że dana osoba jest upoważniona do korzystania ze świadczeń zdrowotnych, dowód zgody ubezpieczyciela na pokrycie kosztów leczenia w trakcie pobytu za granicą. Brak odpowiedniego formularza może skutkować koniecznością pokrycia kosztów leczenia bezpośrednio przez pacjenta.
Zasady udzielania opieki zdrowotnej: zgodnie z przepisami kraju, w którym jest udzielana, osoba posiadająca ubezpieczenie zdrowotne w którymś z krajów UE może korzystać z opieki zdrowotnej 1) w pełnym zakresie lub 2) ze świadczeń natychmiast koniecznych.
Opieka zdrowotna w pełnym zakresie: to prawo do wszelkich świadczeń wszelkich świadczeń leczniczych w procesie leczenia i powrotu do zdrowia przewidzianych przez ustawodawstwo państwa członkowskiego, w którym pacjent jest leczony.
Świadczenie natychmiast konieczne to świadczenie lecznicze niezbędne dla ratowania zdrowia i życia. Rodzaj i zakres świadczeń określa indywidualnie dla każdej osoby lekarz.
Świadczenie natychmiast konieczne to także: świadczenia udzielane w razie nagłych zachorowań (ból gardła, gorączka, kaszel, itp.), dializy nerek, podłączenia do aparatu tlenowego, itp., jeżeli stanowią część rozpoczętego, regularnego i ciągle trwającego leczenia.
Świadczenia związane z porodem gdy poród zdarzy się w innym terminie niż wyznaczony, wówczas świadczenia zdrowotne są traktowane jako świadczenia natychmiast konieczne, gdy poród nastąpił w wyznaczonym terminie, osoba będzie zobowiązana do pokrycia kosztów świadczeń we własnym zakresie.
Korzystanie ze świadczeń w kraju, w którym posiada się ubezpieczenie zdrowotne to prawo do wszystkich świadczeń zdrowotnych przewidzianych przez ustawodawstwo tego kraju.
Wyjazd do innego kraju na leczenie jest możliwy po uzyskaniu zgody na przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych w innym państwie członkowskim UE - na koszt swojej instytucji ubezpieczenia zdrowotnego.
Transport międzynarodowy do miejsca zamieszkania Pacjent, który przemieszcza się w celu kontynuowania leczenia musi sam we własnym zakresie pokrywać koszty transportu.
Zamieszkiwanie poza krajem, w którym posiada się ubezpieczenie zdrowotne daje prawo do wszystkich świadczeń przewidzianych przez ustawodawstwo kraju zamieszkiwania, ale jest finansowane na koszt kraju, w którym posiada się ubezpieczenie zdrowotne.
Pobyt tymczasowy poza krajem, w którym posiada się ubezpieczenie zdrowotne daje prawo do świadczeń natychmiast koniecznych, a więc niezbędnych dla ratowania zdrowia i życia.
Zakres świadczeń zdrowotnych zależy od charakteru pobytu za granicą pobyt turystyczny, praca zarobkowa: pracownicy przygraniczni, sezonowi, delegowani, pracownicy transportu międzynarodowego, studia za granicą, świadczenia zdrowotne dla emerytów i rencistów, dla bezrobotnych, itd..
Pobyt turystyczny za granicą Podczas wyjazdu do innego państwa w celach turystycznych lub prywatnych, podlega się nadal prawu państwa stałego zamieszkania w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. W celu uzyskania prawa do świadczeń zdrowotnych w kraju pobytu konieczne jest posiadanie formularza E 111 lub Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego.
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego Będzie obowiązywała w UE od 1 czerwca 2004 r. i zacznie zastępować formularz E 111. Polska uzyskała okres przejściowy na wprowadzenie EKUZ do 31 grudnia 2005 r. Karta pozwoli na bezpośredni dostęp do świadczeń zdrowotnych w trakcie pobytu tymczasowego, bez konieczności uprzedniej rejestracji w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego.
Rozszerzenie zakresu korzystania z opieki zdrowotnej dla posiadaczy EKUZ lub formularza E 111 Od 1 czerwca 2004 r. zostaje rozszerzony zakres świadczeń udzielanych podczas pobytu w innym państwie członkowskim. Osoby ubezpieczone przebywające czasowo w innym państwie członkowskim UE będą mogły korzystać ze świadczeń zdrowotnych, które są konieczne z medycznego punktu widzenia, z uwzględnieniem charakteru świadczeń i spodziewanego czasu pobytu.
Członkowie rodziny Członkowie rodziny posiadają prawo do świadczeń leczniczych w pełnym zakresie. Członkowie rodziny powinni być wpisani do odpowiedniego formularza serii E 100. W celu korzystania z opieki zdrowotnej muszą zostać zarejestrowani w instytucji miejsca zamieszkania. Od 1 czerwca 2004 r. będą posiadać własną Kartę (EKUZ) albo własny formularz E 111.
Pracownicy przygraniczni Podlegają ubezpieczeniu państwa, w którym wykonują pracę, czyli państwa zatrudnienia. Mają prawo do pełnego zakresu świadczeń zdrowotnych w dwóch krajach: 1) w kraju zatrudnienia (ubezpieczenia), 2) w kraju zamieszkania. Członkowie rodziny - pełny zakres świadczeń w kraju zamieszkania i prawo do świadczeń niezbędnie koniecznych w kraju zatrudnienia.
Pracownicy sezonowi Podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu państwa, w którym wykonują pracę sezonową. Mają prawo do pełnego zakresu świadczeń zdrowotnych w dwóch krajach: 1) w kraju zatrudnienia (ubezpieczenia), 2) w kraju zamieszkania. Członkowie rodziny - pełny zakres świadczeń w kraju zamieszkania i w kraju zatrudnienia.
Pracownicy transportu międzynarodowego Są to np. marynarze, pracownicy linii lotniczych, międzynarodowego transportu samochodowego. Prawem obowiązującym jest prawo bandery lub siedziby pracodawcy. Mają oni prawo do pełnego zakresu świadczeń zdrowotnych przebywając w innym państwie UE w związku z wykonywaniem pracy (na podstawie formularza E 110).
Pracownicy delegowani Wykonując pracę tymczasowo (do 12 miesięcy) na terytorium innego państwa członkowskiego w charakterze pracownika delegowanego posiada się prawo do świadczeń zdrowotnych w szerszym zakresie (na podstawie formularza E 128, po uprzednim zarejestrowaniu się w instytucji miejsca pobytu). Obejmuje ono wszelkie świadczenia zdrowotne, których udzielenie pozwoli na nieprzerwany pobyt w kraju oddelegowania.
Studenci Studenci studiujący za granicą najczęściej są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce jako członkowie rodziny. Studentom przysługuje szerszy zakres świadczeń medycznych (na podstawie formularza E 128, po uprzednim zarejestrowaniu się w instytucji ubezpieczenia w państwie, w którym studiują). Obejmuje on wszelkie świadczenia zdrowotne, których udzielenie pozwoli na nieprzerwany pobyt w kraju studiowania.
Emeryci i renciści Emeryci i renciści mieszkający w innym państwie, niż z którego otrzymują świadczenia emerytalne i rentowe mają prawo do świadczeń w pełnym zakresie - na podstawie formularza E 121, po uprzednim zarejestrowaniu się. Przysługują im takie same świadczenia jak emerytom pobierającym emeryturę z tego kraju. Prawo do świadczeń w pełnym zakresie posiadają również członkowie rodziny emeryta i rencisty, jeżeli zamieszkują wraz z nim.
Emeryci i renciści przebywający czasowo w innym państwie niż państwo, z którego otrzymują świadczenia emerytalne lub rentowe, mają prawo do świadczeń zdrowotnych na podstawie formularza E 111. Zakres tych świadczeń obejmuje wszelkie świadczenia umożliwiające nieprzerwany pobyt w innym kraju. Lekarz prowadzący decyduje o zakresie świadczeń niezbędnych w danym stanie zdrowia, z udzieleniem jakich można poczekać do powrotu emeryta do kraju.
Bezrobotni Osoby bezrobotne, pobierające zasiłek, które wyjadą wraz z towarzyszącymi im członkami rodziny do drugiego państwa lub kilku państw UE w celu poszukiwania pracy, mają prawo do świadczeń zdrowotnych w pełnym zakresie w każdym z tych państw, ale tylko w okresie 3 miesięcy. Prawo to potwierdzone jest przy zastosowaniu formularza E 303 (rejestracja w instytucji ubezpieczenia na wypadek bezrobocia) oraz E 119 (rejestracja w instytucji ubezpieczenia zdrowotnego).
Odpłatność za korzystanie ze świadczeń zdrowotnych Zasady odpłatności za usługi zdrowotne regulują ustawodawstwa poszczególnych państw UE i są one zróżnicowane. Pacjenci wnoszą opłaty za usługi zdrowotne i leki (lub mają dostęp bezpłatny) wg. zasad obowiązujących w kraju, w którym świadczenie jest udzielane, a nie wg zasad obowiązujących w państwie, w którym są ubezpieczeni.
Polska w Unii Europejskiej RP stając się członkiem UE, tak jak każde inne państwo członkowskie, zachowa własny system ochrony zdrowia, włączając się jednocześnie do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Stosowanie przedstawionych powyżej zasad koordynacji umożliwią rozwiązania zawarte w projekcie nowelizacji ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ.
Dziękuję Państwu za uwagę