Ewa Małecka-Panas Klinika Chorób Przewodu Pokarmowego UM w Łodzi
Dotyczy 5-15% populacji ogólnej Lovell 2012,Quigley 2012 Najczęściej rozpoczyna się w wieku młodzieńczym Objawy wpływają na przebieg edukacji, karierę zawodową i rodzinę Znaczne koszty diagnostyki i leczenia Negatywny wpływ na jakość życia, w stopniu podobnym, jak astma, cukrzyca, schyłkowa choroba nerek i GERD Gralnek 2000
Nawracający ból lub dyskomfort przynajmniej przez 3 dni w miesiącu, w ciągu ostatnich 3 miesięcy oraz 2 lub więcej z towarzyszących: ulga po defekacji Początek ze zmianą częstości oddawania stolca Początek związany ze zmianą wyglądu stolca Początek objawów co najmniej 6 m przed rozpoznaniem Longstreth 2006
IBS-C : dominujące zaparcie IBS-D: dominująca biegunka IBS-M: postać mieszana IBS-U :postać niesklasyfikowana Odrębna patofizjologia i leczenie? Zmienność objawów w ciągu życia chorego
GI-specific anxiety :lęk związany z chorobą przewodu pokarmowego, obawa przed zagrożeniami fizycznymi, konsekwencjami psychologicznymi i społecznymi objawów. Dotyczy określonych sytuacji, w których pojawiają się objawy, prowadzi do ich unikania Oznaka nadwrażliwości trzewnej Nasila dolegliwości na drodze zaburzeń autonomicznych i postrzegania Wykazuje zbieżność z obniżeniem jakości życia w sposób nie dający się wyjaśnić ciężkością objawów, stanem emocjonalnym i nerwicą Lackner 2014
Kopczyńska 2014
DIETA Objawy najczęściej po posiłku 30-80% chorych uważa, że objawy są wynikiem spożywania niektórych pokarmów (niewchłonięte węglowodany), nietolerancji lub alergii pokarmowej Słabe dowody na skuteczność eliminacji niektórych składników pokarmowych Wprowadzenie diety bezglutenowej wstępne wyniki RCT obiecujące, mała liczba chorych Biesiekierski 2011 Niska zawartość FODMAP:68% chorych poprawa vs 23% dieta zwykła Staudacher 2012
Dieta o małej zawartości fermentujących oligo- dimonosacharydów i polioli Słabo wchłaniają się z przewodu pokarmowego Efekt osmotyczny z rozdęciem jelita, szybka fermentacja Unikanie niektórych:owoców (jabłek, gruszek, melonów,brzoskwiń, awokado,czereśni, śliwek), warzyw (szaparagów, kapusty, brukselki, cebuli, sałaty, kalafiorów),nabiału (mleko,sery,twaróg,jogurty, smietana), pokarmów zawierających sorbitol. RCT ulga w zakresie bólu, wzdęć pasażu gazów w porównaniu ze zwykłą dietą australijską Halmos 2014 Dieta stosowana w Australii, NZ,zalecana w Wielkiej Brytanii
Zalecany w postaci zaparciowej, może powodować dyskomfort i wzdęcie RCT, 275 chorych;poprawa znaczna po suplemementacji nasion babki płesznika, niewielka po otrębach owsianych (u części zaostrzenie dolegliwości-rezygnacja z badania) Bijkerk 2009 Ulgę powodują rozpuszczalne postaci błonnika, ale nie otręby owsiane Moayyedi 2014
Interwencje takie wynikają z obserwacji poinfekcyjnego IBS Halvorson 2006 Fermentacja bakteryjna przyczynia się do objawów pełności i wzdęcia Rola SIBO w IBS pozostaje kontrowersyjna Rifaksymina skuteczna i bezpieczna w IBS-D Menees 2012 Probiotyki skuteczne w zwalczaniu objawów wzdęcia i pełności (Bifidobacterium infantis, VSL#3,Lactobacillus plantarum)
Badaniem objęto: 41 pacjentów (33 kobiety, 9 mężczyzn; średni wiek 41± 15,6 lat) z rozpoznanym na podstawie Kryteriów Rzymskich III ZJN grupa kontrolna- 20 osób zdrowych- ochotników dobranych pod względem wieku i płci Typy ZJN w badanej grupie postać biegunkowa ZJN Postać zaparciowa ZJN postać mieszana ZJN
17 * niedobór laktazy SIBO wynik prawidłowy *P<0,05 typ biegunkowy ZJN typ zaparciowy ZJN typ mieszany ZJN grupa kontrolna Większość pacjentów z występującym jednocześnie ZJN i SIBO (80%) miało niedobór laktazy w stopniu ciężkim.
Większość badań pochodzi sprzed standaryzowanych kryteriów Rzymskich i nie uwzględnia różnych typów IBS Buskopan (hyoscini bromidum), dicyklomina i pinaweryna wykazują skuteczność w IBS Stosowania ograniczają objawy niepożądane związane z efektem antycholinergicznym (suchość w ustach, zawroty głowy, zaburzenia widzenia) Różnice w dostępności w poszczególnych regionach świata
2 badania RCT, 42 chorych Loperamid jest skuteczny w zwalczaniu biegunki, ale nie ma dowodów,że jest pomocny w łagodzeniu inny objawów IBS
17 RCT, 1084 chorych Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne i selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny są skuteczne w zwalczaniu bólu i innych objawów IBS TCA przedłużają (IBS-D?), a SSRI (IBS-C?) skracają czas pasażu jelitowego Leczenie towarzyszącej depresji? Ford 2014 Stosowanie ograniczają:objawy niepożądane (suchość w ustach, zawroty gowy)akceptacja chorych i lekarzy Ford 2014
Słaba jakość, badań, mała liczba chorych Terapia behawioralna, hipnoterapia, wieloskładnikowa terapia psychologiczna Wykazują skuteczność w IBS Stosowanie ogranicza mała liczba doświadczonych terapeutów Ford 2014
Alosetron (selektywny antagonista 5-HT3, skuteczny w leczeniu IBS-D wycofany przez FDA z powodu wywoływanie niedokrwiennego zapalenia jelit, obecnie dozwolony tylko dla ciężkiego IBD-D u kobiet Tegaserod (selektywny antagonista 5-HT4) skuteczny w IBS-C wycofany przez FDA z powodu powikłań sercowo-naczyniowych Mieszani antagoniści 5-HT3 i 5-HT4, np. renzapryd i monosapryd korzyść w IBD-C, niedostępne
Linaklotyd, aktywuje CFTR, zwiększa wydzielanie płynu do światła jelita, moduluje odczuwanie bólu 3 RCT, 2028 chorych, wysoka skuteczność w IBS-C Objawy niepożądane: biegunka, wzdęcie Silna rekomendacja
Aktywuje kanał chlorkowy 2, zwiększa napływ płynu do światła jelita 4 RCT, w wiekszości:skuteczność w IBS-C Silna rekomendacja, umiarkowana jakość dowodów
Stwierdzono obecność receptorów CB1 i CB2 oraz ich endogennych ligandów w przewodzie pokarmowym, uczestniczą w przewodzeniu bólu i modulacji perystaltyki FAAH (FattyAcid Amide Hydrolase), hydrolazy serynowe wiążą receptory CB Chorzy na IBS-D mają wysokie wartości biolipidów degradowanych przez FAAH: 2AG i niskie: OEA and PEA. Chorzy na IBS-C mają wysokie wartości OEA.
Niskie PEA wykazuje zbieżność ze skurczowymi bólami brzucha. Ekspresja FAAH mrna u chorych na IBS-C jest niska. Posumowanie: Podtypy IBS subtypes różnią się poziomami kwasów tłuszczowych endokannabinoidowych i endokanabinoidopodobnych w mechanizmie obniżonej ekspresji FAAH ECS uczestniczą w patogenezie IBS i przyczyniają się do powstawania objawów choroby.
Receptory nocyceptywne (NOP) występują w centralnym i obwodowym układzie nerwowym i innych narządach. Obok innych działań biologicznych uczestniczą w przewodzeniu i odczuwaniu bólu w przewodzie pokarmowym Badano SCH 221510 nowego agonistę NOP
Wskazana suplementacja agonistów NOP w IBS-D.
IBS ma silny wpływ obniżający HRQL Być może odrębne podtypy choroby wymagają zróżnicowanego leczenia Wzrasta rola diety w leczeniu IBS Niektóre szczepy probiotyków wykazują skuteczność w leczeniu wzdęcia i pełności w IBS Stosowanie leków przeciwdepresyjnych i psychoterapii w IBS znajduje uzasadnienie U chorych z objawami IBS należy wykonać diagnostykę w kierunku celiakii, niedoboru laktazy i SIBO
Prof.Jakub Fichna Dr med.anna Mokrowiecka Dr Danuta Domżał-Magrowska Dr Marek Kowalski Dr Magdalena Kopczyńska