LEŚNICTWO I GOSPODARKA MORSKA LEŚNICTWO Lasy zajmują obecnie około 30% powierzchni zamieszkałych lądów. Najbardziej zalesionym kontynentem jest Ameryka Południowa (40%), a najmniej lasów występuje w Australii, Azji i Afryce (po około 20%). Państwa o dużej lesistości: Gujana Francuska, Gabon, Indonezja, Brazylia, Japonia, Finlandia, Szwecja, Kanada, Papua-Nowa Gwinea, Austria, Surinam. Państwa o małej lesistości: Egipt, Libia, ZEA, Kuwejt, Islandia, Wlk. Brytania, Irlandia, Dania, Holandia, Mongolia, RPA, Funkcje przyrodnicze lasów Produkcja tlenu i pochłanianie dwutlenku węgla Pochłanianie zanieczyszczeń gazowych i pyłowych atmosfery Regulacja stosunków wodnych Zapobieganie powstawaniu osuwisk Zmniejszanie tempa erozji gleby Zmniejszanie prędkości wiatru Miejsce bytowania zwierząt Zmniejszanie zagrożenia powodziowego Funkcje gospodarcze lasów Pozyskanie drewna Miejsce rekreacji i wypoczynku Miejsce pracy Pozyskanie żywności (grzyby, owoce leśne, zwierzęta leśne) Pozyskanie żywicy, kauczuku itp. Pozyskanie substancji wykorzystywanych w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym Główne formacje leśne świata Las równikowy wilgotny Całoroczna wegetacja bardzo duże tempo produkcji biomasy Bardzo duże zróżnicowanie gatunkowe (kauczukowiec, palisander, mahoniowiec, balsa, hebanowiec itp.) Występowanie: Brazylia, Kolumbia, Gujana, Gabon, Kongo, Kamerun, Indonezja, Malezja, Papua-Nowa Gwinea 1
Las równikowy wilgotny Las północny iglasty - tajga Krótki okres wegetacji wolny przyrost biomasy Małe zróżnicowanie gatunkowe (świerki, jodły, modrzewie, limby) Występowanie: Rosja, Finlandia, Szwecja, Kanada, USA (Alaska) Las północny iglasty - tajga Racjonalna gospodarka leśna - cechy Masa wyciętych drzew w ciągu roku nie może być większa niż roczny przyrost biomasy w lasach Na miejsce wyciętych lasów sadzi się nowe o zbliżonej strukturze gatunkowej Prowadzi się ochronę lasów przed: pożarami, szkodnikami Pielęgnuje się obszary leśne: odchwaszczanie, regulowanie stosunków wodnych, czasami stosuje się sztuczne nawożenie Racjonalna gospodarka leśna Racjonalna gospodarka leśna 2
Szybka deforestacja (wylesianie) wywołana masową wycinką lasów Brak nowych nasadzeń (jeżeli występują nowe nasadzenia to są zazwyczaj są monokulturowe - gatunki szybkorosnące) Wypalanie lasów pod uprawy (zwłaszcza plantacyjne) 3
Podział obszarów morskich Podział obszarów morskich Morze wewnętrzne wody portów, niewielkich zatok oraz wąskich cieśnin, nad którymi dany kraj ma pełną władzę wszystkie obce statki muszą mieć zgodę na wpłynięcie. Morze terytorialne pas wody do 12 mil morskich od brzegu stanowi terytorium państwa (zewnętrzna granica tych wód to granica kraju). Obce statki cywilne mają swobodę żeglugi (prawo nieszkodliwego przepływu), ale okręty wojskowe muszą uzyskać zgodę na wpłynięcie na te wody. Wyłączna strefa ekonomiczna pas morza do szerokości 200 mil morskich. Kraj do którego należy strefa ma wyłączność na korzystanie z zasobów morza (rybołówstwo) oraz na eksploatację surowców z dna morza. Inne kraje mają swobodę żeglugi oraz układania na dnie morza kabli lub rurociągów Morze otwarte obowiązuje prawo międzynarodowe Rybołówstwo Cechy mórz sprzyjające występowaniu żyznych łowisk Zimna woda (zimne prądy morskie i upwelling) Czysta woda Płytkie morze Przybrzeżne morze Czynniki utrudniające wzrost wielkości połowów morskich Wzrost zanieczyszczenia mórz Przełowienie łowisk Występowanie wyłącznych stref ekonomicznych Międzynarodowa ochrona niektórych gatunków organizmów morskich Limity połowowe na niektórych akwenach Okresowe ograniczenia możliwości połowów Rybołówstwo roczne połowy 100 mln ton Liderzy w połowach ryb Chiny Peru (El Nino powoduje co kilka lat spadek wielkości połowów) USA Japonia Indie Rosja Indonezja Chile Kraje, w których łowi się dużo ryb w przeliczeniu na 1 mieszkańca Islandia (kilka ton) Norwegia (500 kg) Peru (400 kg) Chile (250 kg) Średnia światowa wynosi 12 kg na jedną osobę. (w Polsce 5 kg) 4
(chów organizmów morskich) Zalety Ochrona naturalnych zasobów mórz i oceanów Mniejsze koszty pozyskania ryb i innych organizmów morskich Wady Niższa jakość produkowanej żywności Zwiększenie zanieczyszczenia środowiska wodnego 5