Lokalne Grupy Rybackie i Oś 4 w różnych krajach UE Próba podsumowania Urszula Budzich-Tabor, FARNET Support Unit Warszawa, 25 czerwca 2013 r.
Co trzeba wiedzieć o Osi 4 w UE, żeby ją zrozumieć? Gdzie jesteśmy we wdrażaniu? Do czego może służyć Oś 4 na obszarach rybackich? Jakie są główne problemy napotykane we wdrażaniu? Czemu służą sieci LGR? 2
Co trzeba wiedzieć o Osi 4? Budżet Osi 4 w stosunku do całego budżetu EFF waha się: od 2,6% (Francja) do 32% (Polska, Rumunia) średnio wynosi 13.4% całego EFF dla danego kraju Liczba LGR: 1 (Belgia, Cypr, Słowenia) do 2 (Irlandia) 6 18 (większość krajów) 23 48 (Niemcy, Wlk. Brytania, Łotwa, Hiszpania, Włochy, Polska) Budżet LGR: poniżej 1 mln EUR (Litwa, Łotwa, Wlk. Brytania, Irlandia) około 1-3 mln EUR (większość krajów) od 4 do 7 mln EUR (Belgia, Bułgaria, Polska, Rumunia) Obszary LGR: tylko nadmorskie (większość krajów) nadmorskie i śródlądowe (Niemcy, Szwecja, Finlandia, Litwa, Łotwa, Estonia, Polska, Bułgaria, Rumunia) 3
Projekty w Osi 4 Średnia wielkość projektu (Oś 4): 20-50 tys. EUR (Finlandia, Francja, Łotwa, Szwecja) 200-440 tys. EUR (Cypr, Słowenia, Holandia) Polska: ok. 70.000 EUR, średnia UE: 125 tys. EUR Udział środków prywatnych: 4-10% (Francja, Niemcy, Bułgaria, Szwecja) ponad 40% (Hiszpania, Cypr, Dania, Holandia blisko 60%!) Polska: ok. 31%, średnia UE: 35% Kraje które pozyskały więcej środków spoza Osi 4 niż z samej Osi 4 (współczynnik dźwigni powyżej 2): Belgia, Cypr, Dania, Finlandia, Francja, Holandia (5,7!), Hiszpania, Szwecja Polska: 1,9, średni wskaźnik UE: 2,3 4
Gdzie jesteśmy we wdrażaniu? Irlandia, Włochy, Rumunia jeszcze nie mają żadnych projektów LGR mogą dokonywać wyboru projektów do: połowy 2013 (np. Szwecja, Holandia, Dania) końca 2013 (np. Portugalia, Łotwa, Wlk. Brytania, Rumunia) 2014 (Estonia, Irlandia, Francja, Polska) 2015 (Belgia, Grecja, Włochy, Finlandia) Mają zakontraktowane: mniej niż 30% budżetu (Irlandia, Grecja, Włochy, Litwa) 30-70% (Polska, Portugalia, Szwecja, Hiszpania, Dania) ponad 70% (Estonia, Łotwa, Niemcy, Holandia, Finlandia, Francja) Mają wydatkowane: mniej niż 30% (większość krajów) 30-70% (Estonia, Łotwa, Niemcy, Finlandia, Dania, Holandia) 5
Oś 4: między rozwojem terytorialnym a sektorowym? Rozwój terytorialny Pomoc w organizacji sektora rybackiego Prezentowanie głosu niesłyszanych Wzmocnienie pozycji sektora na obszarze LGR Lokalne zarządzanie zasobami Katalizowanie innowacji i nowych miejsc pracy Pomoc w Integracja pionowa (w łańcuchu dostaw) Zapewnienie wydatkowaniu sektorowi korzyści EFR i innych z rozwoju środków lokalnego Rozwój sektorowy Korzyści z błękitnego wzrostu Ta sama LGR może odgrywać wiele ról (jednocześnie lub po kolei) 6
Problemy z wdrażaniem Osi 4 Cztery główne typy problemów: Koncepcja Osi 4 (co chcemy osiągnąć) Przepływy finansowe i procesy decyzyjne Poziom autonomii LGR Budowanie zdolności instytucjonalnych (capacity building) 7
Koncepcja Osi 4 (co chcemy osiągnąć) Brak jasności co do celów i uzasadnienia stosowania Osi 4 Rozproszenie środków pomiędzy zbyt wiele obszarów, co może skutkować niskimi funduszami LGR (Łotwa), trudnościami w zainteresowaniu sektora prywatnego (Niemcy, Dania), w szczególności rybackiego (Grecja, Szkocja) Spójność obszarów brak ciągłości, nie zawsze dobrze uzasadniony (Niemcy) łączenie obszarów o różnym poziomie rozwoju (Portugalia) Adekwatność budżetów (łącznie i na grupę) w stosunku do rozmiarów i możliwości sektora bardzo małe budżety w krajach o silnym sektorze rybackim (Francja, Łotwa, Szkocja), duże budżety w krajach o małym sektorze rybackim (Polska, Rumunia, Irlandia Północna) w niektórych krajach budżety tak niskie, że potrzeba tworzenia LGR budzi wątpliwości 8
Przepływy finansowe i procesy decyzyjne Podział ról między IZ, AP, IP, LGR kto za co odpowiada znaczące różnice między zakresem zadań LGR (ograniczony: Holandia, Niemcy; szeroki: Grecja, niektóre regiony Hiszpanii) brak zrozumienia Osi 4, brak zaufania do LGR prowadzi czasem do powielania funkcji lub do nadmiernej sztywności reguł krajowych i rozbudowanych kontroli. Może uniemożliwić działania (Bułgaria) szybkość podejmowania decyzji i płatności np. w Finlandii cały proces trwa zwykle poniżej 6 tygodni, w niektórych krajach wiele miesięcy - Polska, Francja wkład krajowy trudności z jego pozyskaniem mogą być znaczącą barierą w finansowaniu projektów; jeśli wkład mają wnosić władze lokalne, daje im to nieproporcjonalnie dużą kontrolę nad wyborem projektów np. Belgia, Niemcy, Francja możliwość wypłaty zaliczek jest często jednym z kluczowych warunków powodzenia (Polska, niektóre regiony Hiszpanii) 9
Poziom autonomii LGR Tworzenie dodatkowych reguł np. kwalifikowalności np. zawężanie listy działań przewidzianych w rozporządzeniach unijnych (Łotwa) szczegółowe listy kosztów kwalifikowalnych (np. Polska) dodatkowe wymogi, np. minimalna kwota projektu (Holandia) Utrudnianie aktywnej postawy LGR ograniczanie możliwości wpływu LGR na kształt projektu po jego złożeniu (np. poprawienia założeń projektu, rewizji kosztów, zwiększenia udziału własnego - np. Estonia, Polska) traktowanie LGR jako organizatora konkursów na projekty, a nie realizatora strategii lokalnej uniemożliwianie wsparcia pewnego typu beneficjentów (np. małych inicjatyw w przypadku Holandii) poprzez wprowadzanie reguł ograniczających autonomię LGR 10
Czemu służą sieci LGR Większość krajów mających więcej niż 1 LGR stworzyło sieci krajowe Podstawową rolą sieci jest doskonalenie funkcjonowania LGR, poprzez na przykład: Organizację szkoleń, spotkań, wymiany doświadczeń Zbieranie i upowszechnianie dobrych praktyk i przykładów (z danego kraju oraz z zagranicy) Działalność analityczna (np. analiza potrzeb LGR, stanu i barier wdrażania) Pomoc w nawiązywaniu współpracy i realizacji wspólnych działań Inne funkcje mogą obejmować: Neutralną płaszczyznę spotkania i dyskusji między LGR, IZ, IP itp. Reprezentowanie interesów LGR i środowisk lokalnych Konieczne jest zapewnienie środków na podstawowe funkcje sieci, a także wpływu LGR na jej funkcjonowanie 11
Dziękuję za uwagę! FARNET Support Unit 38 rue de la Loi B - 1040 Bruxelles +32 2 613 26 53 www.farnet.eu ubs@farnet.eu 12