RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W I PÓŁROCZU 2003 ROKU

RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W I PÓŁROCZU 2003 ROKU TORUŃ SIERPIEŃ 2003 R.

INFORMACJA O BEZROBOCIU W MIASTACH I GMINACH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO POMORSKIEGO W I PÓŁROCZU 2003 ROKU

SPIS TREŚCI: WSTĘP... 1 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM... 2 1.1. Instytucjonalna obsługa rynku pracy... 2 1.2. Dynamika zmian na rynku pracy... 2 2. STRUKTURA BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM... 6 2.1. Bezrobocie na wsi... 7 2.2. Bezrobocie wśród młodzieży (w tym absolwentów)... 9 2.3. Bezrobotne kobiety... 12 2.4. Zwolnieni z przyczyn zakładu pracy... 14 2.5. Bezrobotni z prawem do zasiłku... 15 2.6. Bezrobotni według wieku i poziomu wykształcenia... 15 2.7. Bezrobotni według stażu pracy i czasu pozostawania bez pracy... 16 2.8. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 18 2.9. Bezrobotni według zawodów i specjalności... 18 3. PROBLEMATYKA WSPÓŁTWORZENIA I REALIZACJI POLITYKI RYNKU PRACY... 19 3.1. Sejmik i Zarząd Województwa Kujawsko Pomorskiego... 19 3.2. Wojewódzka Rada Zatrudnienia... 20 3.3. Realizacja programów samorządu województwa... 21 3.3.1 Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich. Komponent B1 Program Reorientacji/Przekwalifikowań... 22 3.3.2 Program Phare 2001 Spójność Społeczno Gospodarcza. Kujawsko Pomorski Program Rozwoju Zasobów Ludzkich... 23 3.3.3. Program Phare 2002 Spójność Społeczno Gospodarcza. Kujawsko Pomorski Program Rozwoju Zasobów Ludzkich... 24 3.3.4. Program Phare 2003 Spójność Społeczno Gospodarcza. Kujawsko Pomorski Program Rozwoju Zasobów Ludzkich... 24 3.3.5 Europejski Program Edukacyjny Leonardo da Vinci... 25 3.3.6 Umowa o Regionach Bliźniaczych... 25 3.3.7. Przygotowania do wykorzystania Europejskiego Funduszu Społecznego... 26 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich... 26 Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego... 26 3.3.8 Program Aktywizacji Zawodowej Absolwentów Pierwsza Praca w województwie kujawsko pomorskim... 28 3.3.9. Finansowanie zatrudnienia okresowego osób długotrwale bezrobotnych w obszarze infrastruktury rolnej, turystyki, ochrony środowiska oraz infrastruktury społecznej... 31 3.3.10. Promowanie integracji europejskiej za pośrednictwem organizacji pozarządowych Teraz Integracja... 32 4. INNE PROGRAMY REALIZOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W TORUNIU... 34 4.1. Współpraca z partnerami rynku pracy... 34 4.2. Badania socjologiczne... 35 4.3. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej 36

4.3.1. CIiPKZ w Bydgoszczy... 37 4.3.2. CIiPKZ w Toruniu... 38 4.3.3. CIiPKZ we Włocławku... 39 4.4. Biuro Zawodowej Promocji Studentów i Absolwentów UMK... 43 4.5. Łagodzenie skutków zwolnień grupowych oraz rozwój regionalnego pośrednictwa pracy... 43 4.6. Służba zastępcza... 44 4.7. Zatrudnienie obywateli polskich za granicą... 45 4.8. Kontrola prowadzona przez Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu w zakresie programów rynku pracy... 46 5. PROGRAMY REALIZOWANE W POWIATOWYCH URZĘDACH PRACY 47 5.1. Pośrednictwo pracy... 47 5.1.1. Oferty pracy... 47 5.1.2. Podjęcia pracy... 47 5.2 Szkolenia bezrobotnych... 49 5.3. Poradnictwo zawodowe... 50 6. PODSUMOWANIE... 52 7. TABLICE... 53 INFORMACJA O BEZROBOCIU W MIASTACH I GMINACH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO POMORSKIEGO W I PÓŁROCZU 2003 ROKU... 93 SKRÓT W WERSJI ANGIELSKIEJ... 131 SPIS TABLIC: 1. Stan i struktura bezrobocia stan w końcu okresu... 53 1.1. Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy województwa kujawsko pomorskiego wg płci stan na 30.06.2003 r.... 54 1.2. Liczba bezrobotnych według powiatów w I półroczu 2003 r.... 55 1.3. Wykaz zakładów pracy, które zgłosiły do PUP zamiar zwolnienia pracowników z przyczyn dotyczących zakładu pracy w I półroczu 2003 r.... 56 2. Bezrobotni zarejestrowani oraz stopa bezrobocia stan w końcu okresu... 59 3. Bezrobotni zamieszkali na wsi stan w końcu okresu... 60 3.1. Bezrobotni zamieszkali na wsi według płci stan w końcu okresu... 61 3.2. Bilans bezrobotnych zamieszkałych na wsi w I półroczu 2003 roku... 62 4. Wybrane kategorie bezrobotnych stan w końcu okresu... 64 5. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku stan w końcu okresu... 65 6. Bezrobotni zarejestrowani napływ i wyrejestrowani odpływ w I półroczu 2003 r.... 66 6.1. Bilans bezrobotnych w kolejnych miesiącach I półrocza 2003 r.... 67 6.2. Bilans bezrobotnych w I półroczu 2003 r. według powiatów... 68 6.3. Bilans bezrobotnych w wieku 18 24 lata według powiatów... 70 7. Zarejestrowani bezrobotni absolwenci napływ i wyrejestrowani odpływ... 72 7.1. Bilans bezrobotnych absolwentów według powiatów w I półroczu 2003 r.... 73 8. Bezrobotni, którzy podjęli pracę w I półroczu 2003 r.... 74 9. Oferty pracy według powiatów zgłoszone w I półroczu 2003 r.... 75

9.1. Oferty pracy najczęściej zgłaszane do PUP w I półroczu 2003 r.... 76 10. Szkolenia bezrobotnych według powiatów w I półroczu 2003 r.... 77 10.1. Osoby (z wyjątkiem młodzieży uczącej się) korzystające z usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w I półroczu 2003 r.... 78 11. Bezrobotni według wieku stan w końcu okresu... 79 11.1. Bezrobotni w powiatach według wieku stan w końcu I półrocza 2003 r.... 80 12. Bezrobotni według poziomu wykształcenia stan w końcu okresu... 81 12.1. Bezrobotni w powiatach według poziomu wykształcenia stan w końcu I półrocza 2003 r.... 82 13. Bezrobotni według stażu pracy stan w końcu okresu... 83 13.1. Bezrobotni w powiatach według stażu pracy stan w końcu czerwca 2003 r... 84 14. Bezrobotni według wieku, wykształcenia i stażu pracy oraz czasu pozostawania bez pracy stan w końcu okresu... 85 14.1. Bezrobotni w powiatach według czasu pozostawania bez pracy stan w końcu I półrocza 2003 r.... 86 15. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy stan na koniec okresu... 87 15.1. Bezrobotni w powiatach według Polskiej Klasyfikacji Działalności stan na koniec I półrocza 2003 r.... 88 16. Bezrobotni województwa kujawsko pomorskiego według grup zawodów stan na 30.06.2003 r.... 90 16.1. Zawody najczęściej spotykane wśród bezrobotnych stan na 30.06.2003 r.... 91 17. Poszukujący pracy oraz uprawnieni do zasiłku i świadczenia przedemerytalnego w powiatach stan na koniec okresu... 92

1 WSTĘP Analiza pt. Rynek pracy w województwie kujawsko pomorskim w I półroczu 2003 roku przygotowana została w Wydziale Informacji, Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. Opracowanie charakteryzuje najważniejsze cechy wojewódzkiego rynku pracy oraz przedstawia dynamikę zmian dokonujących się w tej dziedzinie. Analiza zawiera także informacje o realizacji programów samorządu województwa oraz inicjatywach partnerów społecznych zmierzających do poprawy sytuacji na lokalnych rynkach pracy. W zakresie informacji o strukturze i aktywizacji bezrobotnych wykorzystano dane ze sprawozdawczości sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy w ramach realizacji Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2003. Wykorzystano również informacje przygotowane przez odpowiednie wydziały WUP. Opracowanie zawiera część opisową oraz zestawienie danych w ujęciu tabelarycznym. Tablice i wykresy zostały przygotowane metodą komputerowych zestawień i agregacji danych. Ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń, dane mogą nie sumować się do 100%. ADMITTANCE Analysis Labour Market in Kujawsko Pomorskie Voivodship in the first half year 2003 were prepared by Department of Information, Research and Analyses of Voivodship Labour Office in Toruń. A publication characterises major factors of regional labour market and shows a dynamic of changes achieving in this field. The analysis contains also information about realisation programmes of voivodeship self government and initiatives of social partners tending to improvement a situation on the local labour markets. In range of information about structure and activation unemployed were used data from report made by local labour offices using by realisation decree of Council of Ministers concern with statistic research of public statistics on year 2003. Also information prepared by suitable departments of Voivodship Labour Office (WUP) were used. The publication contains written parts and combination of data in tables. Tables and diagrams were made by computer s combinations and adding of data. With regard for adaptation computer calculation data can t be added to 100 per cent. Przy publikacji danych WUP prosimy o podanie źródła When publisching the WUP data - please indicate the source

2 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM 1.1. INSTYTUCJONALNA OBSŁUGA RYNKU PRACY Zgodnie z obowiązującymi przepisami w województwie kujawsko pomorskim funkcjonuje 20 Powiatowych Urzędów Pracy. Trzy z nich w Bydgoszczy, Grudziądzu i Włocławku obejmują swym zasięgiem po dwa powiaty (grodzki i ziemski). Zadania samorządu województwa w zakresie realizacji ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu realizuje Wojewódzki Urząd Pracy funkcjonujący jako wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna. 1.2. DYNAMIKA ZMIAN NA WOJEWÓDZKIM RYNKU PRACY Według stanu na 30 czerwca 2003 roku w województwie kujawsko pomorskim zarejestrowanych pozostawało 207.466 bezrobotnych. Było to o 1.800 osób (0,9%) więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Liczba bezrobotnych kobiet zwiększyła się o 1,0%, natomiast mężczyzn o 0,8%. Tempo wzrostu liczby bezrobotnych ulega zmniejszeniu. Bezrobotni w województwie kujawsko pomorskim. Stan na koniec I półrocza Wyszczególnienie liczba bezrobotnych zmiana w % czerwiec 1999 140 889 x czerwiec 2000 166 526 18,2 czerwiec 2001 190 021 14,1 czerwiec 2002 205 666 8,2 czerwiec 2003 207 466 0,9 Wysokość stopy bezrobocia (charakteryzującej udział bezrobotnych w liczbie osób czynnych zawodowo) dla województwa kujawsko pomorskiego wyniosła w czerwcu 2003 roku 22,3%, podczas gdy dla całej Polski wskaźnik ten wynosi 17,8%. * W naszym regionie stopa bezrobocia niższa niż średnia krajowa utrzymuje się tylko w dwóch powiatach grodzkich: Bydgoszczy (12,6%) i Toruniu (15,0%). Najwyższą wartość wskaźnik ten osiąga w powiecie nakielskim (32,6%), mieście Grudziądzu (32,2%), powiecie żnińskim (30,4%) oraz grudziądzkim (30,3%). Spośród 23 powiatów w województwie aż 16 uznanych jest za rejony zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym. W ciągu I półrocza 2003 roku odnotowano w województwie kujawsko pomorskim spadek liczby bezrobotnych o 4.127 osób (2,0%), a co za tym idzie również spadek stopy bezrobocia o 0,3% (w tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 2,6%, a stopa bezrobocia uległa zmniejszeniu o 0,3%). W analogicznym okresie roku poprzedniego w województwie kujawsko pomorskim * W drugiej połowie roku wskaźniki te (obliczane przez GUS) są korygowane, dlatego w niniejszym opracowaniu należy je traktować jako dane wstępne

3 wystąpił nieznaczny wzrost liczby bezrobotnych (o 0,2%), natomiast w Polsce odnotowano spadek o 0,8%). W pierwszych dwóch miesiącach 2003 roku w województwie kujawsko pomorskim obserwowano wzrost liczby bezrobotnych, od marca do maja liczba ta zmniejszała się, by w czerwcu znowu nieznacznie wzrosnąć (podobna tendencja występowała w ubiegłym roku). Zmiany ilustruje poniższa tabela. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w województwie kujawsko pomorskim w I półroczu 2003 roku (stan na koniec miesiąca) województwo kujawsko pomorskie Polska bezrobotni miesiące stopa bezrobocia liczba zmiana w odniesieniu do miesiąca poprzedniego grudzień'2002 211 593 x 22,6 18,1 styczeń'2003 218 671 7 078 23,3 18,7 luty 219 582 911 23,3 18,8 marzec 218 911-671 23,3 18,7 kwiecień 212 658-6 253 22,8 18,4 maj 207 179-5 479 22,3 17,9 czerwiec 207 466 287 22,3 17,8 Na zmiany w poziomie bezrobocia w I połowie 2003 roku wpłynął mniejszy napływ niż odpływ z bezrobocia: w okresie od stycznia do czerwca w urzędach pracy województwa kujawsko pomorskiego zarejestrowało się 76.512 nowych bezrobotnych, natomiast z ewidencji wyłączono 80.639 osób. Wskaźnik napływu do bezrobocia (liczony jako stosunek liczby nowozarejestrowanych bezrobotnych do liczby bezrobotnych według stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł w I półroczu 2003 roku 36,2% (w analogicznym okresie roku poprzedniego 36,6%). Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w Bydgoszczy (50,9%), najniższą zaś w powiecie rypińskim (26,2%). Wskaźnik odpływu z bezrobocia (czyli stosunek liczby bezrobotnych wyrejestrowanych do liczby bezrobotnych według stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł dla województwa w I półroczu 2003 r. 38,1% (rok wcześniej 36,4%). Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w Bydgoszczy (51,4%), najniższą zaś w powiecie rypińskim (28,9%). Wskaźnik płynności rynku pracy, wyrażający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę do liczby bezrobotnych nowozarejestrowanych, wyniósł w I półroczu 2003 r. w województwie 55,6% (w I półroczu roku poprzedniego 53,1%). Najlepiej pod tym względem kształtowała się sytuacja w powiecie wąbrzeskim (73,7%), najgorzej w Toruniu (41,4%). W siedmiu powiatach w ciągu pierwszego półrocza 03 wystąpił wzrost liczby bezrobotnych: największy o 3,1% w powiecie żnińskim, najmniejszy o 0,2%

4 w powiecie bydgoskim. W pozostałych powiatach odnotowano spadki liczby bezrobotnych: od 0,1% w Bydgoszczy do 8,1% we Włocławku. W I półroczu 2003 roku w naszym regionie 106 zakładów pracy zgłosiło zamiar zwolnienia łącznie 2.939 pracowników (w analogicznym okresie roku poprzedniego było to odpowiednio: 131 zakładów i 3.883 osoby). I chociaż nie wszystkie zapowiedzi są realizowane, a część osób przewidzianych do zwolnienia nabywa uprawnienia do świadczeń przedemerytalnych, rentowych itp., to dokonywane wciąż redukcje spowodowały, że wśród bezrobotnych jest 8.566 osób zwolnionych z przyczyn zakładów pracy (4,1% ogółu bezrobotnych). Poza tym w rejestrach powiatowych urzędów pracy pozostaje 22.112 osób uprawnionych do zasiłków przedemerytalnych (o 8,4% mniej niż przed rokiem) oraz 9.653 osoby uprawnione do świadczeń przedemerytalnych (o 45,6% więcej niż w końcu czerwca 02) *. Zmiany te są konsekwencją zmian w przepisach prawa dotyczących ograniczenia uprawnień do otrzymywania zasiłków przedemerytalnych. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy oraz osoby uprawnione do zasiłku i świadczenia przedemerytalnego. 30 czerwca 30 czerwca 2003 r. Wyszczególnienie 2002 r. zmiana osoby w % zwolnieni z przyczyn zakładu pracy 9 236 8 566-670 -7,3 zasiłki przedemerytalne 24 131 22 112-2 019-8,4 świadczenia przedemerytalne 6 628 9 653 3 025 45,6 W 2003 roku uległy zmianom przepisy prawa regulujące zasady przyznawania samorządom wojewódzkim i powiatowym środków Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Obecnie są one dzielone na województwa według algorytmu uwzględniającego przede wszystkim liczbę długotrwale bezrobotnych, bezrobotnych absolwentów i stopę bezrobocia. Natomiast kwoty środków Funduszu Pracy dla samorządów powiatowych są ustalane przez samorząd województwa według kryteriów określonych przez sejmik województwa. Przyjęte przez Sejmik Województwa Kujawsko Pomorskiego zasady miały na uwadze przede wszystkim zmniejszenie skali bezrobocia w powiatach o najwyższej stopie bezrobocia, aktywizację zawodową absolwentów poprzez realizację Programu Pierwsza Praca, ograniczenie długotrwałego bezrobocia (szczególnie wśród kobiet), zmniejszenie skali zjawiska bezrobocia na terenach wiejskich poprzez realizację działań komplementarnych do Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, wzrost efektywności realizowanych programów oraz ułatwienie dostępności form aktywizacji zawodowej poprzez zwiększenie zakresu i liczby osób objętych programami finansowanymi z Funduszu Pracy. W I półroczu 2003 roku wystąpiły korzystne zmiany w strukturze wydatków Funduszu Pracy przy ogólnym wzroście wydatków FP o 2,4%, * Uprawnieni do zasiłków i świadczeń przedemerytalnych nie posiadają statusu bezrobotnych.

5 środki wydatkowane na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu zwiększyły się o 150,4%, natomiast wydatki na zasiłki i świadczenia uległy nieznacznemu obniżeniu (o 1,2%). Wydatki Funduszu Pracy w I półroczu 2003 roku I półrocze I półrocze 2003 r. Wyszczególnienie 2002 r. zmiana w tys. zł w % wydatki ogółem 323 429,9 331 149,0 7 719,1 2,4 pasywne razem 300 002,6 296 332,3-3 670,3-1,2 - zasiłki dla bezrobotnych 161 106,5 143 947,5-17 159,0-10,7 - zasiłki przedemerytalne 96 813,1 94 827,7-1 985,4-2,1 - świadczenia przedemerytalne 42 083,0 57 557,1 15 474,1 36,8 aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu 9 123,8 22 847,5 13 723,7 150,4 przygotowanie zawodowe młodocianych 11 736,4 9 514,4-2 222,0-18,9 pozostałe 2 567,1 2 454,8-112,3-4,4 Udział środków przeznaczonych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w wydatkach Funduszu Pracy w województwie kujawsko pomorskim w I półroczu 2003 roku wyniósł 6,9%. I chociaż w porównaniu z rokiem poprzednim wzrost ten był znaczący, to jednak strukturę wydatków w dalszym ciągu uważać należy za niekorzystną. Struktura wydatków Funduszu Pracy w latach 1999 2003 w województwie kujawsko pomorskim Wyszczególnienie I połowa 1999 r. I połowa 2000 r. I połowa 2001 r. w % I połowa 2002 r. I połowa 2003 r. pasywne (zasiłki i świadczenia) 72,8 84,2 88,2 92,8 89,5 aktywne 19,5 9,7 6,9 2,8 6,9 przygotowanie zawodowe młodocianych 6,8 5,2 4,1 3,6 2,9 pozostałe 0,9 0,9 0,8 0,8 0,7 razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 W I półroczu 2003 roku urzędy pracy w województwie kujawsko pomorskim pozyskały 20.736 ofert pracy. Było to o 43,5% ofert więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Liczba ofert na zatrudnienie subsydiowane zwiększyła się o 131,6%, natomiast na prace niesubsydiowane uległa zmniejszeniu o 4,7%. Więcej niż przed rokiem (o 6,6%) bezrobotnych podjęło zatrudnienie 42.523 osoby, z tym że wzrost ten dotyczył wyłącznie zatrudnienia subsydiowanego (o 163,1%), natomiast liczba bezrobotnych podejmujących zatrudnienie niesubsydiowane zmniejszyła się o 7,1%. Więcej niż w I połowie poprzedniego roku bezrobotnych skorzystało z innych form aktywizacji liczba osób podejmujących staże pracy i szkolenia zwiększyła się o 108,6%.

6 2. STRUKTURA BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM Nie ulegają istotnym zmianom najważniejsze cechy bezrobocia w województwie kujawsko pomorskim wyrażające się przede wszystkim utrzymującym się zagrożeniem wysokim bezrobociem strukturalnym: do rejonów zagrożonych tym zjawiskiem zalicza się 16 powiatów: aleksandrowski, brodnicki, chełmiński, grudziądzki, miasto Grudziądz, inowrocławski, lipnowski, nakielski, radziejowski, rypiński, sępoleński, świecki, tucholski, włocławski, wąbrzeski i żniński. Do najistotniejszych cech bezrobocia w województwie zalicza się: wysoki udział kobiet: w końcu czerwca 2003 r. kobiety (111.735 osób) stanowiły 53,9% ogółu bezrobotnych; wśród osób długotrwale bezrobotnych udział ten wynosi 61,1%, a w grupie osób pozostających bez pracy ponad 24 miesiące 67,3% (w końcu czerwca 02 wskaźniki te wynosiły odpowiednio: 53,8%, 62,6% i 69,9%); wysoki poziom bezrobocia na terenach wiejskich: w końcu czerwca 2003 r. liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi wyniosła 88.956 osób, co stanowiło 42,9% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 42,2%); znaczny udział wśród bezrobotnych ludzi młodych: osoby, które nie ukończyły 24 roku życia (59.233 osób) to obecnie 28,6% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 29,0%); bezrobotni absolwenci w liczbie 6.654 osób stanowią 3,2% ogółu (w końcu czerwca 02 2,9%); przy ogólnym zahamowaniu dynamiki przyrostu bezrobocia, wzrost występuje głównie wśród bezrobotnych starszych (po 55 roku życia) duży udział wśród bezrobotnych osób długotrwale i wielokrotnie bezrobotnych: w końcu czerwca 2003 r. osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy stanowiły 54,0% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 51,8%), a osoby rejestrujące się wielokrotnie 72,3% (przed rokiem 70,9%); niewystarczające kwalifikacje bezrobotnych: w końcu czerwca 2003 r. 72,8% bezrobotnych posiadało wykształcenie nie wyższe niż zasadnicze zawodowe (przed rokiem 73,9%); zmniejszający się udział osób uprawnionych do pobierania zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych: w końcu I półrocza 2003 r. prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiadało w województwie kujawsko pomorskim 33.699 osób. Stanowiło to 16,2% całej populacji bezrobotnych (przed rokiem 20,2%).

7 2.1. BEZROBOCIE NA WSI * Według stanu na 30 czerwca 2003 roku w urzędach pracy w województwie kujawsko pomorskim zarejestrowanych pozostawało 88.956 bezrobotnych zamieszkałych na wsi. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego populacja ta zwiększyła się o 2.202 osoby (2,5%). Bezrobotni zamieszkali na wsi stanowią 42,9% ogółu bezrobotnych w województwie (przed rokiem 42,2%). W poszczególnych powiatach udział ten wynosi od 34,3% w powiecie inowrocławskim do 84,8% w powiecie grudziądzkim. Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi dominują kobiety, które stanowią 53,0% tej populacji (przed rokiem 52,7%). Prawo do pobierania zasiłku posiada 14.310 bezrobotnych zamieszkałych na wsi. Stanowi to 16,1% tej kategorii bezrobotnych (przed rokiem 19,9%). Nowe rejestracje bezrobotnych pochodzących ze wsi (28.240 osób) stanowiły 36,9% wszystkich rejestracji dokonanych w I półroczu 2003 r. (w analogicznym okresie roku poprzedniego 36,7%). Największy napływ bezrobotnych z terenów wiejskich odnotowano w powiatach: toruńskim (2.454 osoby) i inowrocławskim (2.313 osób), najmniejszy w powiecie wąbrzeskim (742 osoby) i golubsko dobrzyńskim (885 osób). Wśród odpływu z bezrobocia w I półroczu 2003 r. w województwie kujawsko pomorskim mieszkańcy wsi stanowili 37,5% (rok wcześniej 38,0%). Największy odpływ z terenów wiejskich odnotowano w powiecie włocławskim (2.516 osób) i toruńskim (2.368 osób), najmniejszy zaś w powiecie golubsko dobrzyńskim (825 osób) i wąbrzeskim (893 osoby). Przyczyną większości (54,9%) wyłączeń bezrobotnych zamieszkałych na wsi było podjęcie pracy (dla miast wskaźnik ten wyniósł 51,4%. Napływ i odpływ bezrobotnych w I półroczu 2003 r. według miejsca zamieszkania nowo w tym wskaźnik bezrobotni miejsce zarejestrowani w tym wyrejestrowani zamieszkania bezrobotni kobiety "odpływ" kobiety podjęcia płynności rynku "napływ" pracy pracy ogółem 76 512 32 937 80 639 32 910 42 523 55,6 miasta 48 272 21 427 50 429 21 788 25 932 53,7 wieś 28 240 11 510 30 210 11 122 16 591 58,8 Zatrudnienia subsydiowanego dotyczyło 22,9% podjęć pracy przez bezrobotnych zamieszkałych na wsi (dla ogółu podjęć pracy w województwie wskaźnik ten wyniósł 19,8%). Z powodu braku gotowości do podjęcia pracy wyłączono z ewidencji bezrobotnych 9.060 bezrobotnych zamieszkałych na wsi (30,0% wszystkich wyłączeń * Problem dotyczy tylko powiatów ziemskich, tzn. z wyłączeniem miast na prawach powiatu: Bydgoszczy, Grudziądza, Torunia i Włocławka

8 w tej kategorii bezrobotnych; dla ogółu bezrobotnych wskaźnik ten wyniósł 31,4%). Zmiany w poziomie bezrobocia na terenach wiejskich ilustruje poniższe zestawienie. Bilans bezrobotnych zamieszkałych na wsi w I półroczu 2003 r. Bezrobotni Wyszczególnienie ogółem zamieszkali na wsi osoby % Bezrobotni według stanu na dzień 31.12.2002 r. 211 593 90 926 43,0 Bezrobotni zarejestrowani w I półroczu 2003 r. 76 512 28 240 36,9 z tego po raz pierwszy 18 229 7 291 40,0 po raz kolejny /od 1990 r./ 58 283 20 949 35,9 po pracach interwencyjnych 415 186 44,8 po robotach publicznych 1 483 702 47,3 po szkoleniu 2 658 510 19,2 Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych 80 639 30 210 37,5 podjęcia pracy w okresie sprawozdawczym 42 523 16 591 39,0 z tego niesubsydiowanej 34 085 12 793 37,5 w tym pracy sezonowej 4 974 2 541 51,1 subsydiowanej 8 438 3 798 45,0 prac interwencyjnych 3 247 1 435 44,2 robót publicznych 4 054 2 012 49,6 z tytułu udzielonej pożyczki 197 62 31,5 na uruchomienie działalności gospodarczej lub rolniczej 152 41 27,0 w ramach utworzonego przez pracodawcę dod. miejsca pracy 45 21 46,7 inne 940 289 30,7 rozpoczęcia szkolenia lub stażu 4 625 1 503 32,5 nie potwierdzenia gotowości do pracy 25 328 9 060 35,8 dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 2 886 1 138 39,4 podjęcia nauki 52 15 28,8 w tym dalszej nauki 3 0 0,0 ukończenia 60/65 lat 42 17 40,5 nabycia praw emerytalnych lub rentowych 1 073 406 37,8 nabycia uprawnień do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego 53 12 22,6 innych 4 057 1 468 36,2 Bezrobotni według stanu na dzień 30.06.2003 r. 207 466 88 956 42,9 z tego z tego z tego

9 2.2. BEZROBOCIE WŚRÓD MŁODZIEŻY (W TYM ABSOLWENTÓW) Według stanu na 30 czerwca 2003 roku w województwie kujawsko pomorskim największą grupę bezrobotnych stanowią osoby w wieku 18 24 lata (59.086 osób, czyli 28,5% ogółu bezrobotnych). W porównaniu z końcem czerwca 02 populacja ta zmniejszyła się o 619 osób, a jej udział w bezrobotnych ogółem uległ zmniejszeniu o 0,5%. W odniesieniu do końca 2002 roku liczba bezrobotnych w wieku 18 24 lata zmniejszyła się o 3,5% (2.139 osób). Największy udział ludzi młodych występuje w powiecie toruńskim (34,5%) najmniejszy we Włocławku (21,5%). Bezrobotni w wieku 18 24 lata według powiatów. Stan na 30.06.2003 r. bezrobotni Powiat w wieku ogółem 18-24 lata % Województwo razem 207 466 59 086 28,5 Bydgoszcz powiat grodzki 21 314 5 100 23,9 Bydgoszcz powiat ziemski 7 348 2 082 28,3 Grudziądz powiat grodzki 12 804 3 163 24,7 Grudziądz powiat ziemski 5 418 1 654 30,5 Toruń powiat grodzki 14 272 4 019 28,2 Toruń powiat ziemski 8 944 3 087 34,5 Włocławek powiat grodzki 12 435 2 678 21,5 Włocławek powiat ziemski 9 677 2 637 27,3 Aleksandrów Kujawski 6 182 1 731 28,0 Brodnica 7 730 2 478 32,1 Chełmno 5 818 1 822 31,3 Golub Dobrzyń 4 964 1 658 33,4 Inowrocław 20 560 5 899 28,7 Lipno 7 596 2 351 31,0 Mogilno 5 783 1 782 30,8 Nakło nad Notecią 11 014 3 187 28,9 Radziejów 5 020 1 531 30,5 Rypin 5 730 1 787 31,2 Sępólno Krajeńskie 5 167 1 526 29,5 Świecie 10 572 3 223 30,5 Tuchola 5 398 1 662 30,8 Wąbrzeźno 4 304 1 359 31,6 Żnin 9 416 2 670 28,4 Podobnie jak przed rokiem większość (51,7%) bezrobotnych w wieku 18 24 lata to kobiety, a blisko połowa (49,7%) zamieszkuje na wsi (w końcu czerwca 02

10 było to odpowiednio: 51,6% i 48,2%). Prawo do zasiłku posiada 13,6% młodych bezrobotnych (przed rokiem 17,4%) Bilans bezrobotnych w wieku 18 24 lata w I półroczu 2003 roku Bezrobotni Wyszczególnienie ogółem w wieku 18-24 lat osoby % Bezrobotni według stanu na dzień 31.12.2002 r. 211 593 61 225 28,9 Bezrobotni zarejestrowani w I półroczu 2003 r. 76 512 30 866 40,3 z tego po raz pierwszy 18 229 10 348 56,8 po raz kolejny /od 1990 r./ 58 283 20 518 35,2 po pracach interwencyjnych 415 114 27,5 po robotach publicznych 1 483 353 23,8 po szkoleniu 2 658 879 33,1 Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych 80 639 33 005 40,9 podjęcia pracy 42 523 13 179 31,0 z tego niesubsydiowanej 34 085 10 893 32,0 w tym pracy sezonowej 4 974 1 784 35,9 subsydiowanej 8 438 2 286 27,1 prac interwencyjnych 3 247 971 29,9 robót publicznych 4 054 581 14,3 z tytułu udzielonej pożyczki 197 55 27,9 na uruchomienie działalności gospodarczej lub rolniczej 152 38 25,0 w ramach utworzonego przez pracodawcę dodatkowego m-ca pracy 45 17 37,8 inne 940 679 72,2 rozpoczęcia szkolenia lub stażu 4 625 2 559 55,3 nie potwierdzenia gotowości do pracy 25 328 10 794 42,6 dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 2 886 1 029 35,7 podjęcia nauki 52 44 84,6 w tym dalszej nauki 3 3 100,0 pozostałe 5 225 5 400 x Bezrobotni według stanu na 30.06.2003 r. 207 466 59 086 28,5 z tego z tego z tego W ciągu I półrocza 2003 roku w powiatowych urzędach pracy zarejestrowało się 30.866 osób w wieku 18 24 lata (o 4,3% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego). Stanowili oni 40,3% całego napływu do bezrobocia w województwie (przed rokiem 39,4%). Najwięcej nowozarejestrowanych młodych bezrobotnych

11 pochodzi z Bydgoszczy (3.902 osoby), najmniej z powiatu wąbrzeskiego (525 osób). Spośród nowych rejestracji bezrobotnych w wieku 18 24 lata tylko 33,5% trafiło do powiatowych urzędów pracy po raz pierwszy; pozostali zgłosili się już po raz kolejny (drugi i więcej). W omawianym okresie z rejestrów bezrobotnych w wieku 18 24 lata wyłączono 33.005 osób * ( w analogicznym okresie roku poprzedniego 31.360 osób). Pracę podjęło 13.179 osób (39,9%). W porównaniu z I połową 2002 roku liczba podjęć pracy w tej grupie bezrobotnych zmniejszyła się o 1,6%. Zdecydowana większość podjęć pracy dotyczyła zatrudnienia niesubsydiowanego 82,7% (w I połowie 02 było to 93,3%). Bezrobotni absolwenci szkół, w liczbie 6.654 osoby, stanowili w końcu czerwca 2003 roku 3,2% ogółu bezrobotnych (w końcu czerwca 02 było to odpowiednio: 6.290 osób i 3,1%). Wśród bezrobotnych absolwentów w dalszym ciągu wzrastają udziały osób lepiej wykształconych. Bezrobotni absolwenci według poziomu wykształcenia 30 czerwca 2002 r. 30 czerwca 2003 r. Bezrobotni absolwenci osoby % osoby % zmiana w % absolwenci ogółem 6 290 100,0 6 654 100,0 364 5,8 szkoły wyższe 1 028 16,3 1 277 19,2 249 24,2 policealne i śred. zawodowe 3 360 53,4 3 140 47,2-220 -6,5 LO 1 016 16,2 1 300 19,5 284 28,0 zasadnicze zawodowe 700 11,1 707 10,6 7 1,0 pozostałe 186 3,0 230 3,5 44 23,7 Kobiety stanowią 59,4% bezrobotnych absolwentów. Najwięcej bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych jest w powiecie inowrocławskim (720 osób), najmniej w powiecie wąbrzeskim (110 osób). W ciągu I półrocza 2003 roku w powiatowych urzędach pracy zarejestrowało się 13.320 bezrobotnych absolwentów. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego napływ ten zwiększył się o 33,1%. Najwięcej nowozarejestrowanych bezrobotnych absolwentów pochodzi z Bydgoszczy (1.979 osób), najmniej z powiatu wąbrzeskiego (205 osób). Osoby rejestrujące się po raz pierwszy stanowiły w I półroczu 03 51,2% całego napływu bezrobotnych absolwentów (w analogicznym okresie roku poprzedniego 69,7%). Wśród bezrobotnych absolwentów rejestrujących się po raz kolejny (6.499 osób) ponad połowę (52,8%) stanowiły osoby powracające do rejestrów po ukończeniu szkolenia i stażu pracy (w analogicznym okresie roku poprzedniego stanowili oni 16,6% ponownych rejestracji absolwentów). * W liczbie tej ujęte są także osoby, które ukończyły 24 rok życia, ale nie przestały być bezrobotnymi.

12 W tym samym czasie z rejestrów bezrobotnych absolwentów wyłączono * 17.346 osób (o 12,3% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego). Pracę podjęło 3.831 bezrobotnych absolwentów (o 13,4% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego). Pracę podejmowali przede wszystkim absolwenci policealnych i średnich szkół zawodowych (1.293 osoby) oraz szkół wyższych (1.094 osoby). Zatrudnienia subsydiowanego dotyczyło 28,5% (1.091 osób) wszystkich podjęć pracy wśród bezrobotnych absolwentów (przed rokiem 11,5%). Przede wszystkim było to zatrudnienie w ramach umów absolwenckich. W tej formie zatrudniono w I półroczu 2003 roku 769 osób (w odniesieniu do I półrocza poprzedniego roku był to wzrost o 174,6%). Staże pracy podjęło w I półroczu 2003 roku 1.932 bezrobotnych absolwentów. W analogicznym okresie roku poprzedniego były to tylko 692 osoby, a więc odnotowano tu przyrost o 179,2%. W I półroczu 2003 roku szkolenia rozpoczęło 218 bezrobotnych absolwentów (w analogicznym okresie roku poprzedniego 86 osób, a więc wystąpił tu wzrost o 153,5%). W I półroczu 2003 roku urzędy pracy w województwie kujawsko pomorskim pozyskały specjalnie dla absolwentów 3.309 ofert pracy (przed rokiem 1.427 ofert, wzrost o 131,9%). Prawie wszystkie oferty dla tej grupy bezrobotnych (97,2%) dotyczyły zatrudnienia subsydiowanego **. Tak duże zwiększenie aktywizacji wśród tej grupy bezrobotnych wynika z realizowanego od czerwca 2002 roku Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów Pierwsza Praca. 2.3. BEZROBOTNE KOBIETY W końcu czerwca 2003 roku kobiety (111.735 osób) stanowiły 53,9% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 53,8%). W odniesieniu do końca I półrocza 2002 roku populacja ta zwiększyła się o 1,0% (1.057 osób). Udział kobiet wśród bezrobotnych w poszczególnych powiatach wynosi od 50,2% w powiecie lipnowskim do 56,1% w powiecie mogileńskim. W dalszym ciągu sytuacja kobiet na rynku pracy jest znacznie trudniejsza niż mężczyzn: wśród kobiet osoby długotrwale bezrobotne stanowią 61,2% (wśród mężczyzn 45,5%). Jedynie 12,2% bezrobotnych kobiet posiada prawo do zasiłku (wśród mężczyzn wskaźnik ten wynosi 21,0%). Wśród osób podejmujących pracę w I półroczu 2003 roku kobiety stanowiły zaledwie 39,8% (w analogicznym okresie roku poprzedniego 44,7%), a wśród osób zatrudnionych do prac subsydiowanych ich udział wyniósł 35,1% (tak jak przed rokiem). Liczba kobiet podejmujących pracę zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego o 5,1%, * W liczbie tej ujęte są też osoby, które nie przestały być bezrobotnymi, ale po roku od ukończenia szkoły utraciły status absolwenta ** Zgodnie z obowiązującymi przepisami do ofert pracy dla absolwentów zalicza się również oferty odbywania stażu pracy, który z formalnego punktu widzenia nie jest zatrudnieniem.

13 podczas gdy liczba mężczyzn wzrosła o 16,1%. Kobiety stanowiły mniejszość 36,7% również wśród osób podejmujących szkolenia (przed rokiem 38,9%). Bilans bezrobotnych kobiet w I półroczu 2003 r. bezrobotni Wyszczególnienie ogółem kobiety % osoby Bezrobotni według stanu na dzień 31.12.2002 r. 211 593 111 708 52,8 Bezrobotni zarejestrowani w I półroczu 2003 r. 76 512 32 937 43,0 po raz pierwszy 18 229 8 496 46,6 w tym po raz kolejny /od 1990 r./ 58 283 24 441 41,9 po pracach interwencyjnych 415 165 39,8 po robotach publicznych 1 483 551 37,2 po szkoleniu 2 658 1 222 46,0 Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych 80 639 32 910 40,8 podjęcia pracy w miesiącu 42 523 16 916 39,8 z tego z tego z tego niesubsydiowanej 34 085 13 955 40,9 w tym pracy sezonowej 4 974 1 966 39,5 subsydiowanej 8 438 2 961 35,1 prac interwencyjnych 3 247 1 224 37,7 robót publicznych 4 054 1 149 28,3 z tytułu udzielonej pożyczki 197 85 43,1 na uruchomienie działalności gospodarczej lub rolniczej 152 68 44,7 w ramach utworzonego przez pracodawcę dodatkowego miejsca pracy 45 17 37,8 inne 940 503 53,5 z tego rozpoczęcia szkolenia lub stażu 4 625 2 318 50,1 szkolenia 2 693 988 36,7 z tego staż 1 932 1 330 68,8 nie potwierdzenia gotowości do pracy 25 328 8 956 35,4 dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 2 886 1 886 65,3 podjęcia nauki 52 32 61,5 w tym dalszej nauki 3 1 33,3 ukończenia 60/65 lat 42 32 76,2 nabycia praw emerytalnych lub rentowych 1 073 587 54,7 nabycia uprawnień do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego 53 15 28,3 innych 4 057 2 168 53,4 Bezrobotni według stanu na 30.06.2003 r. 207 466 111 735 53,9

14 2.4. ZWOLNIENI Z PRZYCZYN ZAKŁADU PRACY Według stanu na 30 czerwca 2003 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawsko pomorskim zarejestrowanych było 8.566 osób zwolnionych z przyczyn zakładu pracy. Stanowili oni 4,1% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 4,5%). W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego populacja ta zmniejszyła się o 7,3%. Wśród bezrobotnych zwolnionych z przyczyn zakładu pracy przeważają kobiety (51,4%). Prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiada 42,6% bezrobotnych zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy według powiatów. Stan na 30.06.2003 r. bezrobotni Powiat ogółem zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładu pracy osoby % Województwo razem 207 466 8 566 4,1 Bydgoszcz powiat grodzki 21 314 1 520 7,1 Bydgoszcz powiat ziemski 7 348 405 5,5 Grudziądz powiat grodzki 12 804 798 6,2 Grudziądz powiat ziemski 5 418 240 4,4 Toruń powiat grodzki 14 272 1 222 8,6 Toruń powiat ziemski 8 944 339 3,8 Włocławek powiat grodzki 12 435 323 2,6 Włocławek powiat ziemski 9 677 172 1,8 Aleksandrów Kujawski 6 182 141 2,3 Brodnica 7 730 241 3,1 Chełmno 5 818 88 1,5 Golub Dobrzyń 4 964 237 4,8 Inowrocław 20 560 537 2,6 Lipno 7 596 178 2,3 Mogilno 5 783 202 3,5 Nakło nad Notecią 11 014 139 1,3 Radziejów 5 020 75 1,5 Rypin 5 730 97 1,7 Sępólno Krajeńskie 5 167 203 3,9 Świecie 10 572 477 4,5 Tuchola 5 398 84 1,6 Wąbrzeźno 4 304 153 3,6 Żnin 9 416 695 7,4

15 Największy udział osób zwolnionych z przyczyn zakładu pracy wśród bezrobotnych ogółem odnotowano w Toruniu (8,6%), najmniejszy w powiecie nakielskim (1,3%). W I półroczu 2003 roku w powiatowych urzędach pracy zarejestrowało się 3.325 osób zwolnionych z przyczyn zakładu pracy (o 24,3% mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego). Stanowiło to 4,3% całego napływu do bezrobocia (przed rokiem 5,9%). W tym samym czasie pracę podjęło 2.117 osób z tej grupy bezrobotnych (o 11,0% mniej niż w I półroczu 02), co stanowiło 5,0% wszystkich podjęć pracy przez bezrobotnych w województwie (przed rokiem 6,0%). W I półroczu 2003 roku 106 zakładów pracy w województwie kujawsko pomorskim przekazało do powiatowych urzędów pracy zamiar zwolnienia łącznie 2.939 pracowników. 2.5. BEZROBOTNI Z PRAWEM DO ZASIŁKU Prawo do pobierania zasiłku posiadało w końcu czerwca 2003 roku 33.699 bezrobotnych, co stanowiło 16,2% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 41.551 osób, czyli 20,2% ogółu). Udział osób uprawnionych do pobierania zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych wahał się od 11,3% w Toruniu do 21,1% w powiecie toruńskim. W porównaniu z końcem czerwca 02 liczba osób uprawnionych do pobierania zasiłku dla bezrobotnych zmniejszyła się o 18,9% (7.852 osoby). Zasiłek pobiera 12,2% bezrobotnych kobiet i 21,0% bezrobotnych mężczyzn (w końcu czerwca 02 dla kobiet wskaźnik ten wynosił 15,5%, a dla mężczyzn 25,7%). 2.6. BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU I POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W strukturze bezrobotnych według wieku w województwie kujawsko pomorskim w dalszym ciągu dominują ludzie młodzi 56,6% z nich nie ukończyło 35 roku życia (przed rokiem 57,0%). Udział ten w poszczególnych powiatach wynosi: od 50,5% w Grudziądzu do 62,8% w powiecie lipnowskim. Bezrobotni według wieku. Stan na 30 czerwca 2003 r. 30 czerwca 2002 r. 30 czerwca 2003 r. Wyszczególnienie liczba % liczba % zmiana w % Ogółem 205 666 100,0 207 466 100,0 1 800 0,9 z tego w grupach wieku: 15-17 lat 142 0,1 147 0,1 5 3,5 18-24 lata 59 705 29,0 59 086 28,5-619 -1,0 25-34 lata 57 470 27,9 58 277 28,1 807 1,4 35-44 lata 46 525 22,6 45 193 21,8-1 332-2,9 45-54 lata 37 678 18,3 39 893 19,2 2 215 5,9 55-59 lat 3 612 1,8 4 317 2,1 705 19,5 60 lat i więcej 534 0,3 553 0,3 19 3,6

16 O ile w grupach młodszych bezrobotnych w okresie od czerwca 02 do czerwca 03 nastąpił tylko nieznaczny wzrost liczby bezrobotnych (o 0,2%), to wśród osób starszych obserwuje się istotne zmiany: liczba bezrobotnych w wieku powyżej 45 roku życia wzrosła o 7,0%. Analiza struktury bezrobotnych pod względem poziomu wykształcenia wykazuje, że w dalszym ciągi najbardziej liczne są grupy osób posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe (37,7% ogółu, wobec 38,2% w końcu czerwca 02) oraz podstawowe i niepełne podstawowe (35,1%, wobec 35,5% przed rokiem). Obserwuje się dalszy dynamiczny wzrost populacji bezrobotnych legitymujących się wykształceniem wyższym. Bezrobotni według poziomu wykształcenia. Stan na 30 czerwca 2003 r. 30 czerwca 2002 r. 30 czerwca 2003 r. Wyszczególnienie osoby % osoby % zmiana w % Ogółem 205 666 100,0 207 466 100,0 1 800 0,9 z tego z wykształceniem: wyższym 4 752 2,3 5 771 2,8 1 019 21,4 policealnym i średnim zawodowym 37 085 18,0 37 760 18,2 675 1,8 średnim ogólnokształcącym 11 927 5,8 12 930 6,2 1 003 8,4 zasadniczym zawodowym 78 574 38,2 78 190 37,7-384 -0,5 podstawowym i niepełnym podstawowym 73 328 35,7 72 815 35,1-513 -0,7 2.7. BEZROBOTNI WEDŁUG STAŻU PRACY I CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY Nie ulega istotnym zmianom struktura bezrobotnych według stażu pracy. W dalszym ciągu najbardziej liczną jest grupa osób, która legitymuje się stażem pracy od 1 roku do 5 lat (22,0% ogółu), natomiast najmniej liczna jest grupa osób o stażu pracy powyżej 30 lat (1,1% ogółu). W dalszym ciągu ta ostatnia grupa wykazuje najwyższą dynamikę przyrostu, co wynika ze zmian w przepisach prawa ograniczających uprawnienia do zasiłków i świadczeń przedemerytalnych. Osoby dotychczas niepracujące stanowią 21,7% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 20,9%). Wskaźnik ten wynosi w poszczególnych powiatach: od 14,4% w Grudziądzu do 33,8% w powiecie radziejowskim.

17 Bezrobotni według stażu pracy. Stan na 30 czerwca 2003 r. 30 czerwca 2002 r. 30 czerwca 2003 r. Wyszczególnienie osoby % osoby % zmiana w % Ogółem 205 666 100,0 207 466 100,0 1 800 0,9 z tego ze stażem pracy: do 1 roku 29 363 14,3 28 180 13,6-1 183-4,0 1-5 lat 45 473 22,1 45 731 22,0 258 0,6 5-10 lat 29 550 14,4 29 954 14,4 404 1,4 10-20 lat 34 652 16,8 34 377 16,6-275 -0,8 20-30 lat 21 738 10,6 21 973 10,6 235 1,1 30 i więcej 1 831 0,9 2 306 1,1 475 25,9 bez stażu 43 059 20,9 44 945 21,7 1 886 4,4 W dalszym ciągu niekorzystnie zmienia się struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy: w końcu czerwca 03 osoby pozostające bez pracy ponad 12 miesięcy (tzw. długotrwale bezrobotni) stanowiły 54,0% ogółu bezrobotnych (w końcu czerwca 02 wskaźnik ten wyniósł 51,8%). Wzrost dotyczy przede wszystkim grupy osób pozostających bez pracy ponad 24 miesiące. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy. Stan na 30 czerwca 2003 r. 30 czerwca 2002 r. 30 czerwca 2003 r. Wyszczególnienie osoby % osoby % zmiana w % ogółem 205 666 100,0 207 466 100,0 1 800 0,9 z tego pozostający bez pracy: do 1 miesiąca 16 666 8,1 14 794 7,1-1 872-11,2 1-3 miesiące 16 336 7,9 16 904 8,1 568 3,5 3-6 miesięcy 25 609 12,5 25 166 12,1-443 -1,7 6-12 miesięcy 40 487 19,7 38 633 18,6-1 854-4,6 12-24 miesięcy 43 071 20,9 39 740 19,2-3 331-7,7 powyżej 24 miesięcy 63 497 30,9 72 229 34,8 8 732 13,8 Tylko w trzech powiatach w województwie udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych nie przekracza 50%: w Bydgoszczy jest to 44,9%, w powiecie chełmińskim 48,1%, a w Toruniu 48,6%. Spośród pozostałych powiatów najniższy wskaźnik występuje we Włocławku (50,9%), najwyższy w powiecie rypińskim (62,1%).

18 2.8. BEZROBOTNI WEDŁUG RODZAJU DZIAŁALNOŚCI OSTATNIEGO MIEJSCA PRACY Podobnie jak w latach poprzednich wśród bezrobotnych dominują osoby, które poprzednio pracowały (według Polskiej Klasyfikacji Działalności) w przetwórstwie przemysłowym 22,6% ogółu (przed rokiem stanowili oni 22,5% ogółu) oraz w handlu i naprawie pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów użytku domowego i osobistego 14,9% ogółu (przed rokiem 14,7%). Dla 3,7% ogółu bezrobotnych powiatowe urzędy pracy nie mogły zidentyfikować rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy (w końcu czerwca'02 było to 6,1%). Wśród osób bezrobotnych, które w I połowie 2003 roku zarejestrowały się w powiatowych urzędach pracy jako bezrobotne ("napływ"), dominowali pracownicy wywodzący się z następujących sekcji PKD: przetwórstwo przemysłowe 20,8% (przed rokiem 21,3%), handel i naprawy... 13,7% (przed rokiem 14,0%), budownictwo 8,7% (przed rokiem 9,6%). Dla 3,1% osób zgłaszających się do PUP nie można było określić rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy (przed rokiem 4,7%). 2.9. BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI Od 1 stycznia 2003 roku wprowadzono, Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2002 r., nową klasyfikację zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. Zastąpiła ona dotychczas obowiązującą klasyfikację. W nowej klasyfikacji: wprowadzono dodatkowe grupy, obejmujące zawody funkcjonujące w siłach zbrojnych, znacznie zmniejszono ogólną liczbę zawodów i specjalności objętych klasyfikacją, wprowadzono zawody (specjalności), które dotychczas nie były ujęte w klasyfikacji, w niektórych obszarach klasyfikacji zastosowano odmienne grupowanie zawodów, skrócono kod grup elementarnych oraz kod jednostkowych zawodów. Wprowadzone zmiany spowodowały, że nie zawsze można dokonać porównań z okresami poprzednimi. Zawody najczęściej występujące wśród bezrobotnych w województwie kujawsko pomorskim to: sprzedawcy i demonstratorzy (10,3% ogółu bezrobotnych), ślusarze i pokrewni (3,6%), pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne (3,1%). Jednakże podobnie jak w latach poprzednich, największą grupę bezrobotnych stanowią osoby, które nie posiadają żadnego zawodu (10,9% ogółu). Wśród osób, które w I półroczu 2003 r. zarejestrowały się jako bezrobotne najwięcej było osób bez zawodu (8,8% całego napływu ), sprzedawców i demonstratorów (8,6%), ślusarzy i pokrewnych (4,0%) oraz mechaników pojazdów samochodowych (3,3%).

19 3. PROBLEMATYKA WSPÓŁTWORZENIA I REALIZACJI POLITYKI RYNKU PRACY W związku ze zmianą ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, od bieżącego roku do zadań samorządu województwa należy ustalanie kryteriów podziału środków Funduszu Pracy dla samorządów powiatowych na finansowanie programów na rzecz aktywnego przeciwdziałania bezrobociu oraz finansowanie innych fakultatywnych działań określanie wykazu zawodów, za które może być dokonywana refundacja wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Ponadto do kompetencji Wojewódzkiego Urzędu Pracy należy programowanie i realizacja projektów dotyczących zasobów ludzkich finansowanych z europejskich funduszy strukturalnych i przedakcesyjnych; nowością jest także prowadzenie szkoleń pracowników powiatowych urzędów pracy. 3.1. SEJMIK I ZARZĄD WOJWÓDZTWA KUJAWSKO POMORSKIEGO Dnia 3 marca 2003 roku Sejmik Województwa Kujawsko Pomorskiego przyjął uchwałę, w której zatwierdził kryteria podziału środków Funduszu Pracy dla samorządów powiatowych województwa kujawsko pomorskiego na finansowanie programów na rzecz aktywnego przeciwdziałania bezrobociu oraz finansowanie innych fakultatywnych zadań w 2003 roku. Przyjęte kryteria, konsultowane wcześniej z różnymi gremiami w celu ich jak największego zobiektywizowania (m. in. kierownicy PUP, Konwent Starostów, Wojewódzka Rada Zatrudnienia, Komisja Pracy, Pomocy Społecznej i Polityki Prorodzinnej Sejmiku Samorządowego) uwzględniają następujące cele: zmniejszenie skali bezrobocia w powiatach o najwyższej stopie bezrobocia, aktywizacja zawodowa absolwentów poprzez realizację Programu Pierwsza Praca, ograniczenie długotrwałego bezrobocia, szczególnie wśród kobiet, zmniejszenie skali zjawiska bezrobocia na terenach wiejskich poprzez realizację działań komplementarnych do Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich, wzrost efektywności realizowanych programów, ułatwienie dostępności form aktywizacji zawodowej poprzez zwiększenie zakresu i liczby osób objętych programami finansowanymi z Funduszu Pracy. Na finansowanie programów aktywnego przeciwdziałania bezrobociu, decyzją Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2003 roku, województwo kujawsko pomorskie otrzymało z Funduszu Pracy kwotę 89.315,2 tys. zł. W kwocie tej ujęte są m.in. środki przeznaczone na finansowanie programów aktywizacji bezrobotnych przez samorządy powiatowe (83.063,1 tys. zł) oraz 7- procentowa rezerwa przewidziana na realizację zadań realizowanych przez samorząd województwa (6.252,1 tys. zł). Uchwałą z dnia 30 kwietnia 2003 r. Zarząd Województwa Kujawsko Pomorskiego postanowił przeznaczyć kwotę 6.252,1 tys. zł (7% całej kwoty przyznanej na województwo na programy aktywizacji bezrobotnych) na finansowanie zatrudnienia okresowego osób długotrwale bezrobotnych w obszarze infrastruktury rolnej, turystyki, ochrony środowiska oraz infrastruktury społecznej.

20 Decyzją z dnia 10 czerwca 2003 r. Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przeznaczył dodatkowo dla województwa kujawsko pomorskiego na realizację programów na rzecz tworzenia miejsc pracy i aktywizację zawodową bezrobotnych, a w szczególności absolwentów zamieszkałych na terenach wiejskich oraz małych miast, kwotę 9.879,7 tys. zł przekazaną na Fundusz Pracy przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. W dniu 18 czerwca 2003 roku Zarząd Województwa Kujawsko Pomorskiego podjął uchwałę w sprawie określenia zasad wydatkowania środków Funduszu Pracy przeznaczonych na finansowanie zadań z zakresu przeciwdziałania bezrobociu. W uchwale tej postanowiono, że przypadający na rzecz Samorządu Województwa Kujawsko Pomorskiego 7-procentowy udział środków finansowych Funduszu Pracy, nie przewidziany w planie tego Funduszu na rok 2003, przeznaczony na realizację programów wojewódzkich na rzecz tworzenia miejsc pracy i aktywizację zawodową bezrobotnych, a w szczególności absolwentów zamieszkałych na terenach wiejskich i małych miast przekazany zostanie do bezpośredniego wydatkowania przez samorządy powiatowe województwa kujawsko pomorskiego. Decyzję taką podjęto uwzględniając postulaty samorządów powiatowych w zakresie możliwości zwiększenia środków Funduszu Pracy na realizację programów lokalnych, gdyż przyznane im wcześniej (w oparciu o algorytm) środki są niewystarczające. Przyjęte rozwiązanie zagwarantuje, że wydatkowane bezpośrednio przez powiaty dodatkowe kwoty Funduszu Pracy ukierunkowane będą zgodnie z rozpoznaniem i wskazaniem dokonanym przez organy samorządu województwa. Uchwałą z dnia 23 kwietnia 2003 roku Zarząd Województwa Kujawsko pomorskiego określił wykaz zawodów, za które może być dokonywana refundacja wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne młodocianych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Wykaz zawodów został przygotowany w Wojewódzkim Urzędzie Pracy po wcześniejszych konsultacjach z powiatowymi urzędami pracy, Kuratorium Oświaty oraz organizacjami pracodawców, a następnie pozytywnie zaopiniowany przez Wojewódzką Radę Zatrudnienia. Na posiedzeniu w dniu 31 marca 2003 roku Sejmik Województwa Kujawsko Pomorskiego zapoznał się i przyjął informację o sytuacji na rynku pracy oraz o realizacji programów rynku pracy w regionie w 2002 roku i w pierwszych miesiącach roku 2003. W związku z nowelizacją ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, obowiązującą od 6 lutego 2003 r., Sejmik Województwa Kujawsko Pomorskiego przyjął uchwałę w sprawie zmiany Statutu Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. 3.2. WOJEWÓDZKA RADA ZATRUDNIENIA W I połowie 2003 roku odbyły się dwa posiedzenia Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia (w dniach 19 lutego i 23 kwietnia). Na posiedzeniu w dniu 19 lutego WRZ wydała pozytywną opinię nt. przedstawionego projektu Kryteriów podziału środków Funduszu Pracy dla samorządów powiatowych na finansowanie programów na rzecz aktywnego przeciwdziałania bezrobociu oraz finansowanie innych fakultatywnych działań. Członkowie WRZ pozytywnie zaopiniowali również nowy