Profilaktyka i skuteczne leczenie adenomatozy Lek. wet. Waldemar Szczurek 2 grudnia, Pałac w Pakosławiu SKK Farm-Vet Sp z o.o.
Rozrostowe Zapalenie Jelit Adenomatoza Ileitis lek. wet. Waldemar Szczurek Grąbkowo 2.12.2011
Czynnik chorobotwórczy Lavsonia intracellularis 1,5µm x 0,3µm; Gram (-) Bakteria bezwzględnie beztlenowa, wewnątrzkomórkowa In vivo namnaŝa się w komórkach nabłonka jelit In vitro namnaŝa się w hodowlach komórkowych (brak wzrostu na podłoŝach agarowych)!
Odporność L. intracellularis na warunki środowiska Niektóre izolaty przeŝywają w temperaturze od 5-15 o C przez 2 tygodnie Poza komórką gospodarza, wraŝliwa na czwartorzędowe związki amoniowe i związki oparte na jodzie. (Collins et al, 2000)
Gatunki wraŝliwe na rozrostową enteropatię Świnie (Biester & Schwart, 1931) Chomiki (Frisk et al. 1976) Świnki morskie (Elwell et al, 1981) Konie (Duhamel & Wheeldon, 1982) Szczury (Vandenberghe et al, 1985) Fretki (Fox & Lawson, 1988) Lisy (Eriksen et al, 1990) Psy (Leblanc et al, 1993) Króliki (Hotchkins et al, 1996) Jelenie i strusie (Cooper et al, 1997) Małpy (Klein et al, 1998) Myszy (Smith et al, 2000)
Ekonomiczne znaczenie Nie tylko śmiertelność (2-6%) i koszty leczenia, ale: Większe zuŝycie paszy (FCR 6-25%) Zredukowane przyrosty (ADG 9-21%) DłuŜszy okres tuczu Więcej sztuk charłaczych (do 17%) Więcej tłuszczu w tuszy Ta choroba moŝe kosztować Cię 5.50 do 64,60 PLN na tucznika
Patogeneza Lawsonia intracellularis zakaŝa komórki nabłonkowe jelit Rozrost i przerost niedojrzałych komórek krypt jelita czczego, biodrowego jak równieŝ jelita ślepego i okręŝnicy Naciek limfocytami i makrofagami błony śluzowej Mc Orist and al., 1996 : Developed and resolving lesions in porcine proliferative enteropathy: possible pathogenetic Mechanisms. J. Comp. Path., 115, 35-45
Przebieg choroby Początek objawów klinicznych ZakaŜenie Szczyt choroby Adenomatoza 7 9 tygodni 0 7 21 dni Wydalanie bakterii z kałem 12 tygodni Seropozytywność 13 tygodni
Drogi zakaŝenia Ptaki Maciora - prosięta Odchody Pracownicy Gryzonie ZakaŜenie poziome w stadzie Loszki hodowlane
Formy choroby u świń Przewlekła adenomatoza jelitowa ( PIA, NE, RI) W stadach seropozytywnych Zwierzęta w wieku od 6 do 20 tygodnia Ŝycia (najczęściej 9 16 tydzień) Po mieszaniu zwierząt Ostra krwotoczna enteropatia (PHE) Młode i dorosłe osobniki (częściej późna forma po 17 tyg.) Gdy zwierzę zaraŝa się po raz pierwszy (loszki)
Objawy kliniczne Ostra krwotoczna enteropatia (PHE) Brak apetytu Krwotoczna biegunka Śmiertelność do 50% Postać przewlekła ( PIA, NE, RI) Postać przewlekła ( PIA, NE, RI) Pogorszenie apetytu i przyrostów, Zwiększona ilość zwierząt charłaczych Utrata jednolitości w stadzie Biegunka Niska śmiertelność poniŝej 5% Zachorowalność 40-50%
Przebieg bezobjawowy (podkliniczny) ZróŜnicowanie wzrostu Gorsze przyrosty i wykorzystanie paszy DłuŜszy okres tuczu NiŜsza mięsność tuszy
Ileitis- postać przewlekła
Ileitis- postać przewlekła
Ileitis- postać przewlekła
Ileitis- postać przewlekła Rozrostowe zapalenie jelit
Ileitis- postać przewlekła Zapalenie jelita biodrowego
Ileitis- postać chroniczna Martwicowe zapalenie jelit
Ileitis-postać ostra
Ileitis-postać ostra
Adenomatoza jelit grubych LAWSONIA INTRACELL. CZĘSTA PRZYCZYNA COLITIS U ŚWIŃ TK JENSEN IPVS 2002, Ames Makroskopowe zmiany chorobowe w okręŝnicy pokazują róŝnorodność zmian obejmujących nieskomplikowane rozrostowe zapalenie jelit poprzez krwotoczne i rozlane nekrotyczne (martwicowe) zapalenie okręŝnicy przypominające Dyzenterię
Objawy związane z adenomatozą Niewyjasniona biegunka Nagłe padnięcia Nierówny wzrost Cementowy kał Luźne odchody 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Diagnoza róznicowa Postać ostra Dyzenteria Syndrom krwotoczny jelit Wrzody Ŝołądka postaćprzewlekła Salmoneloza Spirochetoza
Kluczem do sukcesu jest właściwe rozpoznanie Prawidłowe rozpoznanie choroby jest nadal trudne Bardzo często postać podkliniczna nie jest widoczna Często mylona z dyzenterią Pośmiertnie nie zawsze stwierdza się typowe objawy Zmiany patologiczne nie zawsze zlokalizowane są jedynie w jelicie biodrowym Dla postawienia prawidłowego rozpoznania konieczne są testy laboratoryjne oraz ich właściwa ocena
Diagnostyka Objawy kliniczne Badanie anatomo-patologiczne Metody laboratoryjne Badanie histopatologicze Badanie immunohistochemiczne PCR Serologia: Ileitest IFAT Test immunperoxidazowy ELISA Izolacja i hodowla moŝliwa tylko na hodowlach Ŝywych komórek
Profile serologiczne Profil serologiczny hodowli x Profil serologiczny hodowli y 100% 100% % wyników seropozytywnych 80% 60% 40% 20% 0% -20% tydzień 4 tydzień 8 tydzień 12 tydzień 16 % wyników seropozytywnych 80% 60% 40% 20% 0% -20% tydzień 4 tydzień 8 tydzień 12 tydzień 16 wiek wiek Doświadczenia wykazują serokonwersję równieŝ w starszych grupach wiekowych Zmiany w pobieraniu próbek z 4., 8., 12. i 16. tygodnia na 8., 12., 16. i 20. tydzień
Seropozytywność stad Wielka Brytania 89% Belgia 71% Francja 65% Holandia 74% Niemcy 52% Polska 82% Czechy 96% Węgry 95% Hiszpania 73% Austria 49% Włochy 67%
Polska krzywa serokonwersji % dodatnich zwierząt 70 60 50 40 30 20 10 0 28 56 84 112 dni
Opcje kontroli adenomatozy Antybiotyki Wąskie spektrum Terapia nacelowana Szczepienie Dodatkowe metody BIOASEKURACJA Dokładne mycie Dezynfekcja Prawidłowe Ŝywienie i utrzymanie
Antybiotyki Wymagania Odpowiednio wysokie stęŝenie w tkankach Działanie wewnątrz komórek (makrolidy, np. Tylozyna, jako lek pierwszego rzutu, Aivlozyna) Udowodniona skuteczność Bezpieczeństwo i zgodność Brak problemów związanych z lekoopornością (Wzrost MICs Tiamuliny and Valnemuliny dla Brachyspira hyo. w przeciągu ostatnich lat) Krótki okres karencji Ekonomiczne
Antybiotyki cd. Dawka i długość podawania są bardzo waŝne Mogą być stosowane zarówno do leczenia oraz do strategicznych programów kontroli Brak interferencji z przeciwciałami matczynymi
Szczepienia Wymagania Sprzęt Zdrowe zwierzęta Odpowiedni czas odpowiedź immunologiczna zróŝnicowana Don Walter, AASV, 2005; Pelger IPVS, 2004) Zwierzęta eksponowane na avirulentny izolat szczepionkowy wciąŝ mogą być zakaŝone do 9 tygodnii oraz wydalać zarazek bez wyraźnych objawów tj. biegunki (Guedes R.M.C., Vet Microbilogy, 2003) MoŜe dojść do wybuchu choroby jeśli tucz zostanie przedłuŝony
Wnioski WciąŜ pojawiają się nowe informacje na temat Ileitis DuŜe rozpowszechnienie choroby Nawet postać podkliniczna ma ogromne konsekwencje ekonomiczne Kluczowe znaczenie ma właściwa diagnostyka Istnieje potrzeba dostosowania programów Stosowanie programów o sprawdzonej skuteczności
DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ!