KOLKA Objawy: niepokój oglądanie się zwierzęcia na boki (na brzuch) tarzanie się kopanie tylnymi kończynami o brzuch

Transkrypt

1 KOLKA Pojęcie kolka nie oznacza pojedynczej jednostki chorobowej, lecz jest ogólnym określeniem dla objawów bólowych, których przyczyna leży w obrębie jamy brzusznej. Takie bóle kolkowe mogą mieć wiele różnych przyczyn i pojawić się zupełnie niespodziewanie u wszystkich koni. Objawy mogą być słabo lub umiarkowanie nasilone, mogą mieć też jednak bardzo ciężki przebieg i nieleczone mogą bardzo szybko stać się zagrożeniem dla życia! Dlatego jest tak ważne, aby schorzenie jak najwcześniej rozpoznać, przeprowadzić wnikliwe badanie stwierdzające przyczynę objawów bólowych i odpowiednio ukierunkować leczenie. Objawy: Zachowanie koni w trakcie kolki może być bardzo indywidualne i różne, zależne od nasilenia bólu, ale również i tzw progów bólowych danych osobników. Najczęstszymi i typowymi objawami kolki są: niepokój oglądanie się zwierzęcia na boki (na brzuch) tarzanie się kopanie tylnymi kończynami o brzuch powtarzające się i ciągłe wstawanie i kładzenie się, polegiwanie o nietypowych porach wywijanie warg do góry pocenie się brak apetytu leżenie na grzbiecie szybki i płytki oddech, powiększone nozdrza podwyższone tętno brak lub znacznie osłabiona perystaltyka zaczerwienione błony śluzowe postawa typowa jak przy oddawaniu moczu

2 Jednak również słabo nasilone objawy, takie jak apatia, brak apetytu lub niedojadanie stałej porcji, polegiwanie w ciągu dnia mogą być wczesnym objawem zaczynającej się kolki. Przy tzw ciężkich kolkach związanych ze skrętem lub całkowitym zatkaniem światła jelit objawy przybierają na początku ten najcięższy charakter: niekontrolowane rzucanie się po boksie bardzo silne poty galopujące tętno bardzo szybki i płytki oddech W późniejszym stadium mogą się pozornie uspokajać, nie pocą się, jednak tętno pozostaje bardzo przyspieszone. Jest to praktycznie ostatni moment, gdzie konieczna i niezbędna jest ingerencja chirurgiczna. Jeśli podczas schorzeń kolkowych konie wydalają kał, nie oznacza to koniecznie, że są na najlepszej drodze do wyzdrowienia. Nawet przy ciężkich zatkaniach przez pierwsze godziny występowania objawów może mieć miejsce normalne wydalanie kału (pochodzącego z miejsca powyżej zatkania czy skrętu). Każda wodnista biegunka jest u koni stanem zagrażającym bardzo szybkim odwodnieniem i wymaga od początku nadzoru lekarza weterynarii. Przyczyny kolki: Istnieje niestety niezliczona liczba przyczyn wywołujących objawy kolkowe: 1. Budowa anatomiczna Ze względu na bardzo specyficzną budowę przewodu pokarmowego i jelit u koni dochodzi bardzo często do zatkań, skrętów czy uwięźnięcia. Tego typu kolki mają z reguły bardzo ciężki przebieg i najczęściej wymagają ingerencji chirurgicznej.

3 2. Zaburzenia funkcjonowania Zaburzenia prawidłowej funkcji jelit u koni występują bardzo często. Zaliczyć możemy tutaj kolki wynikające z braku lub znacznego zmniejszenia perystaltyki, nadmierne gromadzenie gazów (kolka gazowa) lub zatkań. Do tego typu kolek możemy również zaliczyć kolkę spastyczną, czyli wynikającą z nadmiernej perystaltyki, co może powodować równie silne objawy bólowe. 3. Zapalenie błony śluzowej jelit Wywołują zagrażające życiu biegunki i mogą być wynikiem nadmiernych bodźców stresowych. Do innych przyczyn, nie mniej ważnych możemy zaliczyć uszkodzenia błony śluzowej jelit przez pasożyty, kolkę piaskową (wynikającą z nagromadzenia piasku w jelitach), wrzody żołądka, nagła zmiana paszy, złej jakości siano czy woda zatrucia roślinami U klaczy objawy kolkowe mogą również występować podczas ruji i wynikać ze zwiększonej kurczliwości macicy i bolesności jajników przy owulacji. Pierwsza pomoc w przypadku kolki: Tylko czas jest decydującym czynnikiem, czy dana kolka może być skutecznie leczona. Dlatego przy każdym podejrzeniu bólu kolkowego powinniśmy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii. W celu umożliwienia wstępnej oceny sytuacji powinniśmy już telefonicznie udzielić niezbędnych informacji: zachowanie (czy stoi spokojnie, grzebie, pokłada się, tarza, czy występują poty lub drgawki) obecność lub brak kału, ewentualnie zaobserwowane biegunki tętno, oddechy temperatura ciała Następnie do przyjazdu lekarza weterynarii powinniśmy: uniemożliwić zwierzęciu przyjmowanie jakiegokolwiek pokarmu wprowadzić go do przestronnego, czystego boksu zminimalizować ryzyko skaleczeń (konie ciężko kolkujące, nie kontrolujące swojego zachowania) jeżeli stan ogólny na to pozwala pooprowadzać konia w ręku należy pilnować, aby koń w boksie się nie tarzał nie podajemy żadnych leków bez konsultacji z lekarzem obserwujemy wydalanie moczu i kału organizujemy możliwość transportu zwierzęcia w razie potrzeby do najbliższej kliniki Badanie przez lekarza weterynarii: Badanie ma na celu ustalenie stanu zdrowia zwierzęcia, postawienie odpowiedniej diagnozy oraz ustalenie planu leczenia. Będą potrzebne niezbędne informacje:

4 czas trwania i rodzaj objawów kolkowych kał: częstotliwość wydalania, jakość czas ostatniego karmienia zmiana rodzaju paszy/siana/nowe suplementy radykalna zmiana sposobu użytkowania/ treningu/ obciążeń przeprowadzone szczepienia/ odrobaczania wcześniejsze kolki inne schorzenia, sposoby leczenia, stałe przyjmowanie leków u klaczy: ostatnia ruja, czy była ostatnio kryta, ewentualne stadium ciąży ogiery kryjące: kiedy ostatnio krył, czy objawy mają czasowy związek Następnie przeprowadzone będzie dokładne badanie kliniczne, obejmujące osłuchiwanie serca, pomiar ilości oddechów, kontrola błon śluzowych, kontrola stanu nawodnienia, ewent. badanie krwi. Badanie rektalne daje nam informację o położeniu (prawidłowe lub przemieszczone/skręcenie), konsystencji i stopniu wypełnienia (zagazowanie, zatkanie) jelit w tylnej części jamy brzusznej. Sonda nosowo żołądkowa zakładana jest w celu sprawdzenia stopnia wypełnienia żołądka, w celu jego ewentualnego opróżnienia czy odgazowania, ale również i w celu podania płynów i środków poślizgowych bezpośrednio do przewodu pokarmowego. Leczenie Lekarz weterynarii po wnikliwym badaniu podejmie decyzję, czy leczenie będzie konserwatywne (lekami) czy chirurgiczne. Decyzja o leczeniu chirurgicznym może być również podjęta w trakcie leczenia konserwatywnego w przypadku braku reakcji organizmu na zastosowane leki i pogarszającym się stanie ogólnym.

5 W większości przypadków przy braku stwierdzenia jednoznacznie skrętu jelit, uwięźnięcia czy nieprzesuwalnego zatkania dożylne leczenie środkami rozkurczowymi, p/bólowymi oraz intensywne nawadnianie przynosi oczekiwany skutek. Infuzje dużą ilością płynów mają na celu nawodnienie organizmu i stabilizację układu krwionośnego. Środki poślizgowe (olej parafinowy) oraz sól glauberska podawane są sondą nosowo żołądkową w przypadku zdiagnozowanych zatkań i przeładowań. Każdy kolkujący koń, nawet po ustąpieniu objawów po zastosowanym leczeniu powinien być przez najbliższe godzin uważnie obserwowany, aby w przypadku ponownego pogorszenia stanu móc od razu zareagować.