RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE NOWOTARSKIM W 2013 ROKU. Opracowanie: Powiatowy Urząd Pracy

RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE NOWOTARSKIM W 2013 ROKU Opracowanie: Powiatowy Urząd Pracy Nowy Targ, marzec 2014

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 2 2. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW)... 5 2.1 STRUKTURA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW... 5 2.2 ZAWODY GENERUJĄCE DŁUGOTRWAŁE BEZROBOCIE... 10 2.3 NAPŁYW BEZROBOTNYCH WEDŁUG ZAWODÓW... 11 3. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW)... 14 3.1 NAPŁYW OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW... 14 3.2 NAPŁYW OFERT PRACY WEDŁUG SEKCJI PKD... 17 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH, W RÓWNOWADZE I NADWYŻKOWYCH... 17 4.1 ZAWODY DEFICYTOWE... 18 4.2 ZAWODY W RÓWNOWADZE... 19 4.3 ZAWODY NADWYŻKOWE... 19 5. PODSUMOWANIE... 21 6. SPIS WYKRESÓW I TABEL... 23 1

1. WSTĘP Niniejszy raport o charakterze diagnostycznym - został przygotowany w oparciu o tabele wynikowe dostępne na stronie internetowej: www.mz.praca.gov.pl. W dobie gospodarki rynkowej coraz większego znaczenia nabiera konieczność dostosowywania podaży zasobów pracy do pojawiającego się popytu. Podaż stanowią pracownicy oraz osoby poszukujące pracy i bezrobotni wraz ze swoimi kwalifikacjami, natomiast sfera popytu kreowana jest przez pracodawców. To oni tworzą miejsca pracy, a tym samym poszukują odpowiednio kwalifikowany personel. W celu dostosowywania strumienia podaży do popytu na pracę należy prowadzić cykliczne, wieloaspektowe badania rynku pracy. W tym celu opracowano w 2003r. w Departamencie Rynku Pracy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej założenia metodologii wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych 1. Tym samym wyraźnie zaakcentowano to, iż monitoring można wykorzystać przy stawianiu prognoz dotyczących zmieniającego się popytu na pracę. Jednakże, co należy podkreślić, prognozy te mogą mieć jedynie charakter prognoz krótkookresowych. Wynika to z dużej dynamiki następujących zmian na rynku pracy szczególnie w układzie lokalnym. Podstawowe pojęcia w przyjętej metodologii to: zawód deficytowy, nadwyżkowy i w równowadze. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Z zawodem nadwyżkowym będziemy mieli wówczas do czynienia, gdy na rynku występuje na niego mniejsze zapotrzebowanie w stosunku do liczby poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Natomiast zawód w równowadze to ten, na który występuje na danym rynku bardzo zbliżone zapotrzebowanie w stosunku do liczby osób poszukujących pracy w tym zawodzie. 1 Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003., s. 6. 2

Zgodnie z przyjętymi zaleceniami metodologicznymi, do podstawowych celów realizacji monitorowania rynku pracy przez publiczne służby zatrudnienia w zakresie wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych można zaliczyć 2 : określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowokwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowokwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, bieżąca korekta poziomu, struktury, treści kształcenia zawodowego i ustawicznego, usprawnienie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich zatrudnienia. Podstawową do sporządzenia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest klasyfikacja zawodów i specjalności, wprowadzona do powszechnego użycia rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 kwietnia 2010 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U.Nr 82 poz.537 z późn.zm.). Klasyfikacja zawodów jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem 1770 zawodów i specjalności. Obejmuje ona 10 wielkich grup zawodowych (kod 1-cyfrowy), 30 dużych grup zawodowych (kod 2-cyfrowy), 116 grup średnich (kod 3-cyfrowy), 392 grupy elementarne (kod 4-cyfrowy) i 1770 zawodów i specjalności (kod 6-cyfrowy). Zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera części o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. 2 Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003., s. 9. 3

Umiejętność z kolei określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Podstawowym źródłem informacji, które zostały wykorzystane w niniejszym raporcie diagnostycznym są przetworzone dane statystyczne gromadzone przez PUP w Nowym Targu, a w szczególności: a. załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy stan na 31.12.2013 r. b. załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności stan za okres 31.12.2013 r. Dane statystyczne zgromadzone w załączniku nr 3 stanowiły merytoryczną podstawę do określania natężenia deficytu bądź nadwyżki poszczególnych zawodów. Aby zdiagnozować specyfikę lokalnego rynku pracy w ujęciu zastanych danych statystycznych większość analiz przeprowadzono na poziomie poszczególnych zawodów (kody sześciocyfrowe). 4

2. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 2.1 STRUKTURA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW Bezrobocie w powiecie nowotarskim w 2013 roku wzrosło. Stopa bezrobocia na koniec grudnia osiągnęła poziom 14,8%, w tym samym czasie w województwie i kraju wyniosła 11,6% i 13,4%. Na koniec grudnia 2013 roku w powiecie nowotarskim było zarejestrowanych 9939 osób bezrobotnych. W porównaniu do danych z początku roku ich liczba wzrosła o 9%. Bezrobotnych cechuje niski poziom wykształcenia 5969 osób (60%) nie posiada średniego wykształcenia. Są to głównie osoby młode do 34 roku życia oraz przebywające w rejestrze bezrobotnych ponad 12 miesięcy. Stanowią one po 45% zarejestrowanych w grupie. Wykształceniem wyższym legitymowało się 9% z ogółem zarejestrowanych. Spośród zarejestrowanych bezrobotnych, dotychczas nie pracowało 2356 osób. Na koniec grudnia 2013 roku stanowili oni 24% zarejestrowanych ogółem (rok 2012 24% zarejestrowanych). W kategorii osób poprzednio pracujących były zarejestrowane 7583 osoby. W 2013 roku ich odsetek w ogólnej liczbie zarejestrowanych wyniósł 76%, i był taki sam jak rok wcześniej. Wśród osób poprzednio pracujących najwięcej osób ostatnio pracowało w sekcjach: handel hurtowy detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 26%, przetwórstwo przemysłowe oraz budownictwo po 18%. Wykres 1 Struktura osób bezrobotnych stan na dzień 31.12.2013 100% 80% 60% 40% 20% dotych czas nieprac ujący; 24% poprze nio pracują cy; 76% bez zawodu ; 17% z zawode m; 83% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 0% Grupa osób bezrobotnych bez zawodu obejmuje osoby spełniające jednocześnie dwa warunki: nieposiadające świadectwa (dyplomu) ukończenia kształcenia szkolnego lub kursowego oraz nieposiadające udokumentowanej ciągłości pracy w okresie minimum 6 miesięcy w tym 5

samym zawodzie. Zgodnie z wymienionymi kryteriami w grupie bez zawodu ujęte są również osoby, które ukończyły licea ogólnokształcące i licea profilowane. Na koniec 2013 roku było zarejestrowanych 1740 osób bez zawodu. W stosunku do roku poprzedniego liczba osób bez zawodu wzrosła o 111 osób, tj. o 7%. Ponad połowa zarejestrowanych to mężczyźni (52%). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych posiadających zawód wyniosła 8199 osób. W stosunku do danych sprzed roku zwiększyła się o 714 osoby, tj. o 9,5%. Wykres 2 Struktura osób bezrobotnych według wielkich grup zawodowych stan na 31.12.2013 operatorzy i monterzy maszyn i urządzeo 513 6% rolnicy, ogrodnicy, l eśnicy i rybacy 69 1% robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 2199 27% pracownicy usług i sprzedawcy 2354 29% pracownicy przy pracach prostych 1100 13% specjaliści 671 8% przedstawiciele władz publicznych, wyższi urzędnicy i kierownicy 64 1% technicy i inny średni personel 751 9% pracownicy biurowi 478 6% Źródło: PUP Nowy Targ Wśród wielkich grup zawodowych najliczniejszymi były grupy: 5- pracownicy usług i sprzedawcy oraz 7- robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Łącznie wywodzi się z nich 56% bezrobotnych zarejestrowanych z zawodem. 6

Tabela 1 Lista zawodów, w których zarejestrowanych było co najmniej 50 osób stan na 31.12.2013 Lp Kod zawodu Zawód Ogółem w tym udział procentowy kobiety absolwenci kobiety absolwenci 1. 522301 Sprzedawca* 1064 905 46 85,1 4,3 2. 931301 Robotnik budowlany 432 1 1 0,2 0,2 3. 512002 Kucharz małej gastronomii* 231 152 53 65,8 22,9 4. 835001 Flisak - retman 220 0 7 0,0 3,2 5. 515303 Robotnik gospodarczy 180 52 0 28,9 0,0 6. 752205 Stolarz* 176 1 14 0,6 8,0 7. 753105 Krawiec* 174 143 0 82,2 0,0 8. 711202 Murarz* 170 1 19 0,6 11,2 9. 514101 Fryzjer* 160 154 50 96,3 31,3 10. 512001 Kucharz* 156 118 3 75,6 1,9 Mechanik pojazdów 11. 723103 144 0 31 samochodowych* 0,0 21,5 12. 432103 Magazynier 131 17 1 13,0 0,8 13. 941201 Pomoc kuchenna 126 123 1 97,6 0,8 14. 513101 Kelner* 124 108 0 87,1 0,0 15. 711501 Cieśla* 116 0 3 0,0 2,6 16. 411004 Technik prac biurowych* 100 89 1 89,0 1,0 17. 722204 Ślusarz* 84 1 1 1,2 1,2 18. 911207 Sprzątaczka biurowa 84 82 1 97,6 1,2 19. 753605 Obuwnik przemysłowy 83 60 0 72,3 0,0 20. 753303 Szwaczka 81 81 1 100,0 1,2 21. 311204 Technik budownictwa* 77 9 27 11,7 35,1 Mechanik samochodów 22. 723105 71 0 2 osobowych 0,0 2,8 23. 751204 Piekarz* 65 9 4 13,8 6,2 24. 522103 Właściciel małego sklepu 64 36 0 56,3 0,0 25. 331403 Technik ekonomista* 60 49 18 81,7 30,0 26. 751201 Cukiernik* 60 42 8 70,0 13,3 27. 711502 Cieśla szalunkowy 59 0 0 0,0 0,0 28. 833203 Kierowca samochodu 59 0 0 ciężarowego 0,0 0,0 29. 242222 Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, 57 38 10 hotelarskich i turystycznych 66,7 17,5 30. 753106 Kuśnierz* 55 6 0 10,9 0,0 31. 911203 Pokojowa 55 55 0 100,0 0,0 32. 522305 Technik handlowiec* 51 35 9 68,6 17,6 33. 351203 Technik informatyk* 50 2 17 4,0 34,0 Razem 4819 2369 328 49,2 6,8 Razem z zawodem 8199 3780 596 46,1 7,3 Bez zawodu 1740 836 247 48,0 14,2 Ogółem zarejestrowani 9939 4616 843 46,4 8,5 Źródło: PUP Nowy Targ W ogólnej liczbie zarejestrowanych osób z zawodem, 59% stanowiły osoby należące do zawodów, w których w końcu 2013 roku było zarejestrowanych co najmniej 50 osób. Najliczniejsze zawody skupiają się w trzech dużych grupach, są to: sprzedawcy i pokrewni 7

(14%), pracownicy usług osobistych (10%) robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni (8%). Na liście najliczniejszych zawodów figuruje jeden zawód wymagający wyższego wykształcenia. Jest to: specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, do wykonywania którego uprawnionych było 57 osób bezrobotnych. Z zawodów wymagających co najmniej średniego wykształcenie dominowały zawody: technik prac biurowych 100 osób, technik budownictwa 77 osób oraz technik ekonomista 60 osób. Pozostałe zawody nie wymagają wysokich kwalifikacji. Pierwszą pozycję zajmuje sprzedawca 1064 osoby, a następnie: robotnik budowlany 432 osoby, kucharz małej gastronomii 231 osób, flisak retman 220 osób. W zawodach generujących największe bezrobocie 49% stanowiły kobiety. Zdecydowany, ponad 90%-wy udział, mają w zawodach: szwaczka, pokojowa, sprzątaczka biurowa, pomoc kuchenna, fryzjer. Spośród osób bez zawodu kobiety stanowią 48%. Lista najliczniejszych zawodów w ostatnim roku niewiele się zmieniła. Zmianie uległa jednak liczba zarejestrowanych osób w danym zawodzie, co przedstawia poniżej zamieszczona tabela. Tabela 2 Zawody bezrobotnych według liczby osób zarejestrowanych (powyżej 50 osób) stan na 31.12.2012 i 31.12.2013 Lp Kod zawodu Zawód 2013 różnica 2013-2012 ilość osób % 1. 522301 Sprzedawca* 1064 125 13,3 939 2. 931301 Robotnik budowlany 432 92 27,1 340 3. 512002 Kucharz małej gastronomii* 231 23 11,1 208 4. 835001 Flisak - retman 220 16 7,8 204 5. 515303 Robotnik gospodarczy 180 12 7,1 168 6. 752205 Stolarz* 176 20 12,8 156 7. 753105 Krawiec* 174-10 -5,4 184 8. 711202 Murarz* 170 21 14,1 149 9. 514101 Fryzjer* 160 11 7,4 149 2012 10. 512001 Kucharz* 156 6 4,0 150 11. 723103 Mechanik pojazdów samochodowych* 144 13 9,9 131 12. 432103 Magazynier 131 38 40,9 93 13. 941201 Pomoc kuchenna 126 24 23,5 102 14. 513101 Kelner* 124 1 0,8 123 15. 711501 Cieśla* 116 46 65,7 70 16. 411004 Technik prac biurowych* 100 8 8,7 92 17. 722204 Ślusarz* 84-5 -5,6 89 18. 911207 Sprzątaczka biurowa 84-7 -7,7 91 19. 753605 Obuwnik przemysłowy 83-1 -1,2 84 20. 753303 Szwaczka 81-1 -1,2 82 21. 311204 Technik budownictwa* 77 12 18,5 65 22. 723105 Mechanik samochodów 71 6 9,2 65 8

osobowych 23. 751204 Piekarz* 65 4 6,6 61 24. 522103 Właściciel małego sklepu 64 21 48,8 43 25. 331403 Technik ekonomista* 60-1 -1,6 61 26. 751201 Cukiernik* 60-5 -7,7 65 27. 711502 Cieśla szalunkowy 59-10 -14,5 69 28. 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 59 15 34,1 44 29. 242222 Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, 57-11 -16,2 68 hotelarskich i turystycznych 30. 753106 Kuśnierz* 55 1 1,9 54 31. 911203 Pokojowa 55 3 5,8 52 32. 522305 Technik handlowiec* 51 13 34,2 38 33. 351203 Technik informatyk* 50 8 19,0 42 Razem 4819 488 11,3 4331 Razem z zawodem 8199 714 9,5 7485 Bez zawodu 1740 111 6,8 1629 Ogółem zarejestrowani 9939 825 9,1 9114 Źródło: PUP Nowy Targ Spadek liczby zarejestrowanych odnotowany został w 8 zawodach. Najwyższy dotyczył zawodów: specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych o 16,2% i cieśla szalunkowy o 14,5%. W pozostałych zawodach wystąpił wzrost liczby zarejestrowanych, największy (ponad 30%-wy) dotyczył zawodów: cieśla 65,7%, właściciel małego sklepu 48,8%, magazynier 40,9%, technik handlowiec 34,2%, kierowca samochodu ciężarowego 34,1%. Na koniec 2013 roku były zarejestrowane 843 osoby, które ukończyły naukę w szkole do 12 miesięcy przed dniem zarejestrowania. Osoby z kategorii bez zawodu stanowiły 29% zarejestrowanych absolwentów. Co drugi absolwent posiadał kwalifikacje do wykonywania zawodu z listy najliczniejszych. Należy do nich przede wszystkim kucharz małej gastronomii i fryzjer. 9

2.2 ZAWODY GENERUJĄCE DŁUGOTRWAŁE BEZROBOCIE Na koniec 2013 roku, spośród osób wcześniej pracujących 41% pozostawało w rejestrze bezrobotnych ponad 12 miesięcy. Porównując do sytuacji sprzed roku, liczba zarejestrowanych w tej grupie wzrosła z 2938 osób do 3151 osób, tj. o 7%. Wykres 3 Bezrobotni poprzednio pracujący według czasu pozostawania bez pracy stan na 31.12.2013 płed powyżej 12 m-cy; 50% kobiety powyżej 12 m-cy; 50% męźczyźni czas pozostawania bez pracy powyżej 12 m-cy; 41% do 12 m-cy; 59% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zawody osób generujących długotrwałe bezrobocie pokrywają się z zawodami najliczniej reprezentowanych przez bezrobotnych. W poszczególnych zawodach ich udział procentowy w ogólnej liczbie zarejestrowanych był zróżnicowany. Najwyższy wystąpił w zawodzie obuwnik przemysłowy i szwaczka po 59% oraz kuśnierz 58%, natomiast najniższy w zawodzie technik budownictwa 8% oraz technik informatyk 10%. Tabela 3 Zawody długotrwale bezrobotnych według liczby osób zarejestrowanych (30 osób i więcej) stan na 31.12.2012 i 31.12.2013 Lp Kod zawodu Zawód 2013 zarejestrowani >12 mies Osoby bezrobotne wcześniej pracujące różnica 2013-2012 w osobach w % 2012 zarejestrowani >12 mies. 1. 522301 Sprzedawca* 456 64 16,3 392 2. 931301 Robotnik budowlany 152 32 26,7 120 3. 515303 Robotnik gospodarczy 99-5 -4,8 104 4. 753105 Krawiec* 92 24 35,3 68 5. 512001 Kucharz* 60 13 27,7 47 6. 512002 Kucharz małej gastronomii* 60 9 17,6 51 7. 514101 Fryzjer* 59 11 22,9 48 8. 711202 Murarz* 56 11 24,4 45 9. 941201 Pomoc kuchenna 56 12 27,3 44 10. 752205 Stolarz* 49 7 16,7 42 11. 753605 Obuwnik przemysłowy 49-5 -9,3 54 12. 753303 Szwaczka 48 7 17,1 41 13. 911207 Sprzątaczka biurowa 48 0 0,0 48 14. 411004 Technik prac biurowych* 45-8 -15,1 53 15. 432103 Magazynier 45 6 15,4 39 16. 513101 Kelner* 45 5 12,5 40 Mechanik pojazdów 17. 723103 44 samochodowych* 18 69,2 26 18. 722204 Ślusarz* 42 10 31,3 32 19. 751204 Piekarz* 32 4 14,3 28 20. 753106 Kuśnierz* 32 7 28,0 25 Razem 1569 222 16,5 1347 10

Źródło: PUP Nowy Targ W odniesieniu do 2012 roku największy wzrost liczby bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, wystąpił w zawodach: mechanik pojazdów samochodowych 69,2%, krawiec 35,3%, ślusarz 31,3%, kuśnierz 28,0%. Na długotrwałe bezrobocie wpływ mają również zawody nie należące na najliczniejszych, ale posiadające duży odsetek osób zarejestrowanych ponad 12 miesięcy. Są to zawody które obecnie wymagają podniesienia kwalifikacji lub zostały wyparte przez nowe technologie. Zaliczyć do nich możemy: pomocników mleczarskich, manewrowych, robotników placowych, ekspedytorów. 2.3 NAPŁYW BEZROBOTNYCH WEDŁUG ZAWODÓW W 2013 roku zarejestrowały się łącznie 9763 osoby bezrobotne. Było to o 7% więcej niż rok wcześniej. Wśród zarejestrowanych mężczyźni stanowili 56%, mieszkańcy wsi 67%. W omawianym okresie zarejestrowało się 2328 osób które do dnia rejestracji nigdzie nie pracowały. Stanowiły one ponad 24% wszystkich rejestracji. Udział procentowy osób dotychczas niepracujących w ogółem rejestrujących się, w stosunku do roku ubiegłego był niższy o 0,3 punktu procentowego. Tyle samo wzrósł odsetek rejestrujących się osób wcześniej pracujących. Spośród 7435 zarejestrowanych osób poprzednio pracujących, w większości byli mężczyźni. Najliczniej rejestrowały się osoby zwolnione z następujących działów gospodarki narodowej: handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 24%, budownictwo 21%, przetwórstwo przemysłowe 15%, działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 9%. 11

Wykres 4 Struktura osób bezrobotnych rejestrujących się w 2013 roku 100% 80% dotychczas niepracują cy; 24% bez zawodu; 18% 100% 80% 60% 40% 20% poprzeni o pracujący ; 76% z zawodem ; 82% 60% 40% 20% 0% 0% Źródło: PUP Nowy Targ Grupa osób rejestrujących się bez zawodu obejmuje 1797 osób. W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego, ich udział procentowy w ogółem zarejestrowanych spadł o 1,2 punktu procentowego. Tyle samo wzrósł odsetek nowozarejestrowanych osób z zawodem, grupa ta w 2013 roku liczyła 7966 osób. W wielkich grupach zawodowych ich udział rozłożył się następująco: Wykres 5 Napływ bezrobotnych według wielkich grup zawodów w 2013 roku rolnicy, ogrodnicy, leś nicy i rybacy 56 1% robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 2052 26% pracownicy usług i sprzedawcy 2059 26% operatorzy i monterzy maszyn i urządzeo 563 7% specjaliści 959 12% pracownicy przy pracach prostych 993 12% przedstawiciele władz publicznych, wyższi urzędnicy i kierownicy 81 1% technicy i inny średni pracownicy biurowi personel 466 737 6% 9% Źródło: PUP Nowy Targ Wśród wielkich grup najliczniejszą jest grupa 5 pracownicy usług i sprzedawcy z której najwięcej rejestrowało się sprzedawców 933 osoby oraz grupa 7- robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, w której dominują: cieśle 229 osób, murarze 182 osoby, stolarze 174 osób, i mechanicy pojazdów samochodowych 155 osób. 12

Tabela 4 Lista zawodów, w których zarejestrowało się co najmniej 50 osób rok 2012 i 2013 Lp Kod zawodu Zawód 2013 różnica 2013-2012 ilość osób % 1. 522301 Sprzedawca* 933 144 18,3 789 2. 931301 Robotnik budowlany 459 128 38,7 331 3. 835001 Flisak - retman 244 10 4,3 234 4. 711501 Cieśla* 229 96 72,2 133 5. 512002 Kucharz małej gastronomii* 188-4 -2,1 192 6. 711202 Murarz* 182 15 9,0 167 7. 752205 Stolarz* 174 17 10,8 157 8. 723103 Mechanik pojazdów samochodowych* 155 6 4,0 149 9. 514101 Fryzjer* 150 11 7,9 139 10. 432103 Magazynier 141 48 51,6 93 11. 512001 Kucharz* 137-5 -3,5 142 12. 513101 Kelner* 126 6 5,0 120 13. 515303 Robotnik gospodarczy 120 13 12,1 107 14. 753105 Krawiec* 114-50 -30,5 164 15. 941201 Pomoc kuchenna 109 19 21,1 90 16. 711502 Cieśla szalunkowy 108 7 6,9 101 17. 311204 Technik budownictwa* 81 5 6,6 76 18. 331403 Technik ekonomista* 76 3 4,1 73 19. 242222 Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych 2012 71-6 -7,8 77 20. 723105 Mechanik samochodów osobowych 69-2 -2,8 71 21. 411004 Technik prac biurowych* 67-3 -4,3 70 22. 832202 Kierowca samochodu dostawczego 65 23 54,8 42 23. 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 65 26 66,7 39 24. 722204 Ślusarz* 63-23 -26,7 86 25. 228301 Fizjoterapeuta 62 9 17,0 53 26. 522103 Właściciel małego sklepu 58 32 123,1 26 27. 911207 Sprzątaczka biurowa 57 0 0,0 57 28. 753605 Obuwnik przemysłowy 54-2 -3,6 56 29. 332203 Przedstawiciel handlowy 51 21 70,0 30 30. 751201 Cukiernik* 51 1 2,0 50 Razem 4459 545 13,9 3914 Razem z zawodem 7966 630 8,6 7336 Bez zawodu 1797 5 0,3 1792 Ogółem zarejestrowani 9763 635 7,0 9128 Źródło: PUP Nowy Targ Zawody dominujące wśród osób włączanych do ewidencji bezrobotnych w 90% pokrywają się z największymi grupami zawodowymi wszystkich zarejestrowanych z zawodem. Pozostałe 10%, czyli te które nie znalazły się na liście najliczniejszych, to zawody: kierowca samochodu dostawczego, kierowca samochodu ciężarowego i fizjoterapeuta. 13

3. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 3.1 NAPŁYW OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW W 2013 roku urząd miał do dyspozycji 1019 wolnych miejsc pracy, było to o 5% mniej niż rok wcześniej. Spadek spowodowany był mniejszą ilością miejsc aktywizacji zawodowej, głównie staży. Zdecydowanie więcej ofert pochodziło od pracodawców z sektora prywatnego 69%. Wykres 6 Liczba zgłoszonych ofert pracy rok 2012 i 2013 1068 1019 360 357 708 662 2012 2013 praca subsydiowana praca z wolego rynku Źródło: PUP Nowy Targ Pracodawcy najczęściej poszukiwali pracowników z następujących grup zawodowych: pracownicy usług i sprzedawcy, pracownicy biurowi, robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Razem oferty te stanowiły 71% wszystkich zgłoszonych ofert. 14

Wykres 7 Liczba ofert pracy wg wielkich grup zawodowych 2013 rok rolnicy, ogrodnicy, leśnic y i rybacy 4 0% pracownicy usług i sprzedawcy 318 31% robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 138 14% operatorzy i monterzy maszyn i urządzeo 38 4% pracownicy przy pracach prostych przedstawiciele władz publicznych, wyższi urzędnicy i kierownicy 3 0% 69 7% pracownicy biurowi 268 26% technicy i inny średni personel 118 12% specjaliści 63 6% Źródło: PUP Nowy Targ Tabela zamieszczona poniżej przedstawia wykaz zawodów, w których wpłynęło do urzędu co najmniej 10 ofert pracy. W całości pokrywają się one z najliczniejszymi grupami zawodowymi wśród bezrobotnych. Tabela 5 Ilość ofert pracy w zawodach rok 2012 i 2013 Lp Kod zawodu Nazwa zawodu 2013 wzrost / spadek ilość % 2012 1. 411004 Technik prac biurowych* 118-14 -10,6 132 2. 515303 Robotnik gospodarczy 115 22 23,7 93 3. 522301 Sprzedawca* 77-4 -4,9 81 4. 412001 Sekretarka 27-23 -46,0 50 5. 514101 Fryzjer* 21-2 -8,7 23 6. 833203 7. 531202 8. 723103 Kierowca samochodu ciężarowego Asystent nauczyciela przedszkola Mechanik pojazdów samochodowych* 21 14 200,0 7 20-6 -23,1 26 19 16 533,3 3 9. 334306 Technik administracji* 18 4 28,6 14 10. 512001 Kucharz* 18-5 -21,7 23 11. 523002 Kasjer handlowy 18 13 260,0 5 12. 931301 Robotnik budowlany 18 2 12,5 16 13. 432103 Magazynier 14 3 27,3 11 14. 422602 Recepcjonista 12 2 20,0 10 15. 753605 Obuwnik przemysłowy 11 3 37,5 8 16. 941201 Pomoc kuchenna 11-7 -38,9 18 17. 513101 Kelner* 10-8 -44,4 18 18. 751204 Piekarz* 10 3 42,9 7 Razem 558 13 2,4 545 Ogółem 1019-49 -4,6 1068 Źródło: PUP Nowy Targ 15

Wśród zawodów, w których zostało zgłoszonych 10 i więcej miejsc pracy dominowały zawody robotnicze. Spośród nich największą liczbę wolnych miejsc pracy zgłoszono dla robotnika gospodarczego. Były to głównie oferty pracy w ramach prac społecznie użytecznych i prac interwencyjnych łącznie 99 miejsc, po zakończeniu których osoby zatrudnione zwykle powracają do rejestru bezrobotnych. Te wymagające co najmniej średniego wykształcenia związane były z pracą biurową. Oferty pracy w zawodach technik prac biurowych, sekretarka i technik administracji, na które łącznie wpłynęły 163 oferty pracy, to przede wszystkim propozycje stażu, które również nie dają gwarancji uzyskania stałego zatrudnienia. Zawody związane z gastronomią i budownictwem (około 57 ofert pracy) były ofertami czasowymi. Większość osób zatrudnionych na tych stanowiskach jesienią zakończyło pracę i zarejestrowało się w urzędzie. W stosunku do analogicznego okresu 2012 roku, mniej ofert wpłynęło dla zawodów: sekretarka i technik prac biurowych natomiast znacznie wzrosło zapotrzebowanie na pracowników w zawodach: mechanik pojazdów samochodowych, kasjer handlowy, kierowca samochodu ciężarowego. Ranking zawodów zgłaszanych w ofertach pracy według wskaźnika szansy uzyskania oferty daje uzupełniające informacje na temat możliwości uzyskania pracy w danym zawodzie. Wskaźnik ten policzony został jako stosunek średniej miesięcznej liczby ofert pracy w danym zawodzie do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych w tym zawodzie. Z zestawienia tego wynika, że w 2013 roku najtrudniej na rynku pracy miały zawody: średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych, rolnicy produkcji towarowej, pracownicy usług ochrony, elektrycy i elektronicy, specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania. W tych zawodach wskaźnik szansy uzyskania pracy waha się od 0,0016 do 0,0039. Do grup zawodowych o wysokim wskaźniku szansy uzyskania pracy należą: sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni, pracownicy opieki osobistej i pokrewni, specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych, średni personel do spraw biznesu i administracji. W tych zawodach wskaźnik waha się od 0,1175 do 0,0245. 16

3.2 NAPŁYW OFERT PRACY WEDŁUG SEKCJI PKD Według danych GUS na dzień 31.12.2012 r. w powiecie nowotarskim były zarejestrowane 14564 podmioty gospodarcze. Wśród nich 95% stanowiły podmioty małe, zatrudniające do 9 osób. W ciągu 2012 roku w powiecie nowotarskim zarejestrowanych zostało 1591 nowych jednostek gospodarczych, natomiast 1093 zostały wykreślone z rejestru. W porównaniu do 2011 roku ilość podmiotów gospodarczych wzrosła o 3,3% (470 podmiotów). Najwięcej podmiotów gospodarczych w powiecie nowotarskim działa w sekcjach: handel hurtowy i detaliczny; naprawy, przetwórstwo przemysłowe, budownictwo oraz transport i gospodarka magazynowa. Biorąc po uwagę rodzaj prowadzonej przez pracodawcę działalności według PKD, w 2013 roku do urzędu najwięcej ofert zgłoszono w sekcjach: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne 298 miejsc pracy, w tym 297 miejsc subsydiowanych, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 187 miejsc pracy, w tym 88 miejsc subsydiowanych, przetwórstwo przemysłowe 113 miejsc pracy, w tym 46 miejsc subsydiowanych. Łącznie było to 59% wszystkich zgłoszonych wolnych miejsc pracy. 4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH, W RÓWNOWADZE I NADWYŻKOWYCH Zawód deficytowy to zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie, niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawód nadwyżkowy to zawód, w którym liczba osób poszukujących pracy jest wyższa, niż zapotrzebowanie na ten zawód na rynku pracy. Zawody deficytowe i nadwyżkowe określane są za pomocą wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów mierzonej stosunkiem średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie w badanym okresie do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie, w badanym okresie. Przyjmuje się, że: 17

zawody o wskaźniku wyższym niż 1,1 to zawody deficytowe, zawody o wskaźniku mieszczącym się w przedziale 0,9 do 1,1 to zawody zrównoważone, zawody o wskaźniku mniejszym od 0,9 to zawody nadwyżkowe. 4.1 ZAWODY DEFICYTOWE Spośród zawodów, w których zgłoszono w 2013 roku oferty pracy lub zarejestrowali się bezrobotni odnotowano 52 zawody deficytowe, tzn. te, w których występowała przewaga zgłoszonych ofert pracy nad liczbą osób bezrobotnych. Poniżej zamieszczona tabela nie zawiera wszystkich omawianych zawodów. Pominięte zostały te, w których na zgłoszoną ofertę pracy nie było zarejestrowanego ani jednego bezrobotnego. W rankingu zawodów deficytowych najliczniej reprezentowaną wielką grupą zawodów była grupa pracownicy biurowi, z której pochodziły 4 zawody. Najwyższy wskaźnik intensywności deficytu osiągnął zawód asystent nauczyciela przedszkola. Na ostatnim miejscu w rankingu znalazł się zawód stolarz meblowy. Tabela 6 Ranking zawodów deficytowych Lp Kod zawodu Zawód Ilość ofert Ilość osób rejestrujących się Wskaźnik intensywności deficytu zawodu 1. 531202 Asystent nauczyciela przedszkola 20 2 10,0000 2. 333105 Spedytor 5 1 5,0000 3. 961302 Robotnik placowy 4 1 4,0000 4. 325907 Terapeuta zajęciowy* 3 1 3,0000 5. 431101 Asystent do spraw księgowości 6 2 3,0000 6. 441501 Pracownik do spraw osobowych 6 2 3,0000 7. 412001 Sekretarka 27 10 2,7000 8. 262101 Archiwista 5 2 2,5000 9. 511304 Przewodnik turystyczny terenowy 4 2 2,0000 10. 962105 Goniec 2 1 2,0000 11. 411004 Technik prac biurowych* 118 67 1,7612 12. 332101 Agent ubezpieczeniowy 3 2 1,5000 13. 216601 Grafik komputerowy DTP 4 3 1,3333 14. 752208 Stolarz meblowy 4 3 1,3333 Źródło: PUP Nowy Targ W odniesieniu do danych za 2012 roku, lista zawodów deficytowych zawiera o 4 zawody mniej. Nadal deficytowymi pozostają zawody: asystent nauczyciela przedszkola, terapeuta zajęciowy, sekretarka, technik prac biurowych, agent ubezpieczeniowy, grafik komputerowy DTP. 18

4.2 ZAWODY W RÓWNOWADZE W zawodach zrównoważonych, w których liczba ofert pracy jest zbliżona do liczby zarejestrowanych bezrobotnych, dominowały zawody nierobotnicze. Najwięcej pochodziło z wielkiej grupy zawodowej specjaliści. Tabela 7 Ranking zawodów zrównoważonych Lp Kod zawodu Zawód Ilość ofert Ilość osób rejestrujących się Wskaźnik intensywności deficytu / nadwyżki zawodu 1. 214207 Inżynier budowy dróg 1 1 1,0000 Inżynier inżynierii środowiska systemy wodociągowe i 2. 214306 1 1 kanalizacyjne 1,0000 3. 235904 Nauczyciel bibliotekarz 1 1 1,0000 4. 243103 Menedżer produktu 1 1 1,0000 5. 243107 Specjalista do spraw reklamy 1 1 1,0000 6. 252301 Administrator sieci informatycznej 1 1 1,0000 7. 334304 Asystent zarządu 1 1 1,0000 8. 341201 Asystent osoby niepełnosprawnej* 1 1 1,0000 9. 341202 Opiekun osoby starszej* 1 1 1,0000 10. 343203 Florysta* 1 1 1,0000 11. 421108 Technik usług pocztowych i finansowych* 1 1 1,0000 12. 422701 Ankieter 1 1 1,0000 13. 541901 Pracownik obsługi monitoringu 1 1 1,0000 14. 711102 Monter konstrukcji budowlanych* 2 2 1,0000 15. 812106 Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych* 1 1 1,0000 16. 815702 Pracownik pralni chemicznej 1 1 1,0000 17. 515303 Robotnik gospodarczy 115 120 0,9583 Źródło: PUP Nowy Targ 4.3 ZAWODY NADWYŻKOWE Zawody nadwyżkowe, czyli te, w których wystąpiła przewaga rejestrujących się bezrobotnych nad liczbą zgłoszonych ofert objęły 115 zawodów. Poniżej zamieszczona tabela zawiera 30 zawodów z najwyższym wskaźnikiem intensywności nadwyżki zawodu. Wśród nich najliczniej występowały zawody wielkiej grupy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 10 zwodów. Zawodem najbardziej nadwyżkowym był zawód cieśla. Tabela 8 Ranking zawodów nadwyżkowych Lp Kod zawodu Zawód Ilość ofert Ilość osób rejestrujących się Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodu 1 711501 Cieśla* 3 229 0,0131 2 512002 Kucharz małej gastronomii* 3 188 0,0160 3 711502 Cieśla szalunkowy 2 108 0,0185 4 741103 Elektryk* 1 42 0,0238 19

5 216101 Architekt 1 37 0,0270 6 723105 Mechanik samochodów osobowych 2 69 0,0290 7 222101 Pielęgniarka 1 34 0,0294 8 832202 Kierowca samochodu dostawczego 2 65 0,0308 9 931301 Robotnik budowlany 18 459 0,0392 10 235107 Pedagog 1 24 0,0417 11 263102 Ekonomista 1 24 0,0417 12 752205 Stolarz* 8 174 0,0460 13 524902 Doradca klienta 1 21 0,0476 14 962902 Dozorca 1 19 0,0526 15 233025 Nauczyciel wychowania fizycznego 1 17 0,0588 16 332203 Przedstawiciel handlowy 3 51 0,0588 17 751201 Cukiernik* 3 51 0,0588 18 712604 Monter instalacji i urządzeń sanitarnych* 2 33 0,0606 19 833101 Kierowca autobusu 2 33 0,0606 20 261906 Prawnik legislator 1 15 0,0667 21 311504 Technik mechanik* 2 30 0,0667 22 753105 Krawiec* 8 114 0,0702 23 522305 Technik handlowiec* 3 42 0,0714 24 711601 Brukarz 1 13 0,0769 25 832203 Kierowca samochodu osobowego 3 39 0,0769 26 513101 Kelner* 10 126 0,0794 27 228301 Fizjoterapeuta 5 62 0,0806 28 522301 Sprzedawca* 77 933 0,0825 29 228903 Kosmetolog 1 12 0,0833 30 712601 Hydraulik 2 23 0,0870 Źródło: PUP Nowy Targ Wśród 30 zawodów z najwyższym wskaźnikiem intensywności nadwyżki, połowa powtórzyła się z roku poprzedniego. Do zawodów tych należą: cieśla, kucharz małej gastronomii, cieśla szalunkowy, elektryk, mechanik samochodów osobowych, kierowca samochodu dostawczego, robotnik budowlany, ekonomista, stolarz, krawiec, technik handlowiec, hydraulik. 20

5. PODSUMOWANIE Rok 2013 roku to kolejny okres wzrostu liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy niewiele spadła. Wpływające oferty pracy w głównej mierze tworzone były przy udziale środków z Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Społecznego. Najczęściej występujące zawody wśród bezrobotnych to: sprzedawca, robotnik budowlany, kucharz małej gastronomii, flisak-retman, robotnik gospodarczy, stolarz, krawiec, murarz. Zawody te pokrywają się z zawodami napływającymi do rejestru oraz w dużej części z zawodami, w których najliczniej zgłaszane są oferty pracy (22% wszystkich ofert pracy). Zawody te charakteryzują: duża fluktuacja, krótkookresowe zatrudnienie oraz niski poziom wykształcenia. Nadal rośnie liczba osób długotrwale bezrobotnych. Spośród zawodów generujących długotrwałe bezrobocie największy udział mają zawody: robotnik gospodarczy, krawiec, obuwnik przemysłowy, szwaczka, sprzątaczka biurowa, kuśnierz. Ich odsetek w ogólnej liczbie zarejestrowanych w zawodzie przekracza 50%. Pogorszyła się sytuacja osób z zawodami z grupy specjalistów. Ponad 60% wzrosła liczba zarejestrowanych w grupie, a liczba ofert pracy spadła o 20%. W 2013 roku na jedną ofertę pracy z grupy specjalistów przypadało 15,2 osoby, podczas gdy rok wcześniej 7,5 osoby. Oferty pracy z tej grupy dotyczyły głównie zawodów związanych z edukacją oraz zawód fizjoterapeuta i archiwista. Oferty pracy, które wpłynęły w 2013 roku do urzędu, w dużej mierze nie dają stałego zatrudnienia. Głównie dotyczą one zatrudnienia subsydiowanego (65% wszystkich ofert), obejmują zawody: robotnik gospodarczy, technik prac biurowych, technik administracji. Lista zawodów nadwyżkowych znacznie przewyższa liczbę zawodów deficytowych. Na liście zawodów nadwyżkowych dominują te nie wymagające wysokich kwalifikacji, należą do nich m.in.: cieśla, kucharz małej gastronomii, cieśla szalunkowy, elektryk, mechanik pojazdów samochodowych. Natomiast deficytowość występuje wśród zawodów wymagających co najmniej średniego wykształcenia, i należą do nich. m.in.: asystent nauczyciela przedszkola, 21

asystent do spraw księgowości, archiwista, pracownik do spraw osobowych, grafik komputerowy, technik prac biurowych. Raport zawodów deficytowych i nadwyżkowych oparty jest wyłącznie na danych statystycznych. Nie uwzględnia dodatkowych umiejętności czy uprawnień posiadanych przez osoby bezrobotne, które dają możliwości podejmowania pracy w innym zawodzie. 22

6. SPIS WYKRESÓW I TABEL SPIS WYKRESÓW Wykres 1 Struktura osób bezrobotnych stan na dzień 31.12.2013... 5 Wykres 2 Struktura osób bezrobotnych według wielkich grup zawodowych stan na 31.12.2013... 6 Wykres 3 Bezrobotni poprzednio pracujący według czasu pozostawania bez pracy stan na 31.12.2013...10 Wykres 4 Struktura osób bezrobotnych rejestrujących się w 2013 roku...12 Wykres 5 Napływ bezrobotnych według wielkich grup zawodów w 2013 roku...12 Wykres 6 Liczba zgłoszonych ofert pracy rok 2012 i 2013...14 Wykres 7 Liczba ofert pracy wg wielkich grup zawodowych 2013 rok...15 SPIS TABEL Tabela 1 Lista zawodów, w których zarejestrowanych było co najmniej 50 osób stan na 31.12.2013... 7 Tabela 2 Zawody bezrobotnych według liczby osób zarejestrowanych (powyżej 50 osób) stan na 31.12.2012 i 31.12.2013... 8 Tabela 3 Zawody długotrwale bezrobotnych według liczby osób zarejestrowanych (30 osób i więcej) stan na 31.12.2012 i 31.12.2013...10 Tabela 4 Lista zawodów, w których zarejestrowało się co najmniej 50 osób rok 2012 i 2013...13 Tabela 5 Ilość ofert pracy w zawodach rok 2012 i 2013...15 Tabela 6 Ranking zawodów deficytowych...18 Tabela 7 Ranking zawodów zrównoważonych...19 Tabela 8 Ranking zawodów nadwyżkowych...19 23