MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE RADZIEJOWSKIM

Transkrypt

1 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE RADZIEJOWSKIM RAPORT POWIATOWY ZA I PÓŁROCZE 2011 r. Październik 2011 r.

2 Spis treści: I. Wstęp II. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim Struktura bezrobocia według zawodów Zawody generujące długotrwałe bezrobocie Napływ bezrobotnych według zawodów Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy. 14 III. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim Napływ ofert pracy według zawodów Napływ ofert pracy według sekcji PKD. 18 IV. Analiza zawodów deficytowych, w równowadze i nadwyżkowych Zawody deficytowe Zawody w równowadze Zawody nadwyżkowe 23 V. Wnioski i zakończenie 26 VI. Spis tabel.. 28 Str. 2

3 I. Wstęp W dobie gospodarki rynkowej coraz większego znaczenia nabiera konieczność dostosowywania podaży zasobów pracy do pojawiającego się popytu. Podaż stanowią pracownicy oraz osoby poszukujące pracy i bezrobotni wraz ze swoimi kwalifikacjami, natomiast sfera popytu kreowana jest przez pracodawców. To oni tworzą miejsca pracy, a tym samym poszukują odpowiednio wykwalifikowany personel. W celu dostosowywania strumienia podaży do popytu na pracę należy prowadzić cykliczne, wieloaspektowe badania rynku pracy. W tym celu opracowano w 2003 r. w Departamencie Rynku Pracy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej założenia metodologii wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Niniejszy raport o charakterze diagnostycznym został opracowany w oparciu o tabele wynikowe dostępne na stronie internetowej: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych 1. Tym samym wyraźnie zaakcentowano to, iż monitoring można wykorzystać przy stawianiu prognoz dotyczących zmieniającego się popytu na pracę. Jednakże, co należy podkreślić, prognozy te mogą mieć jedynie charakter prognoz krótkookresowych. Wynika to z dużej dynamiki następujących zmian na rynku pracy szczególnie w układzie lokalnym. Podstawowe pojęcia w przyjętej metodologii to: zawód deficytowy, nadwyżkowy i w równowadze. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Z zawodem nadwyżkowym będziemy mieli wówczas do 1 Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003., s. 6. 3

4 czynienia, gdy na rynku występuje na niego mniejsze zapotrzebowanie w stosunku do liczby poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Natomiast zawód w równowadze to ten, na który występuje na danym rynku bardzo zbliżone zapotrzebowanie w stosunku do liczby osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie z przyjętymi zaleceniami metodologicznymi, do podstawowych celów realizacji monitorowania rynku pracy przez publiczne służby zatrudnienia w zakresie wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych można zaliczyć 2 : określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, bieżąca korekta poziomu, struktury, treści kształcenia zawodowego i ustawicznego, usprawnienie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich zatrudnienia. Podstawową do sporządzenia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest klasyfikacja zawodów i specjalności, wprowadzona do powszechnego użycia rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia r. (Dz. U. Nr 265, poz. 2644), które zostało zmienione rozporządzeniem z r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 106, poz. 728), a następnie rozporządzeniem z 27 kwietnia 2010 r., ( Dz. U. Nr 82, poz. 537). Klasyfikacja zawodów jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem 2360 zawodów i specjalności. Grupuje poszczególne zawody (specjalności) w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy. Klasyfikacja obejmuje 10 wielkich grup zawodowych (kod 1-cyfrowy), 43 2 Por. tamże. 4

5 duże 43 duże grupy zawodowe (kod 2-cyfrowy), 132 grupy średnie (kod 3- cyfrowy), 444 grupy elementarne (kod 4-cyfrowy) i 2360 zawodów i specjalności (kod 6-cyfrowy). Struktura klasyfikacji oparta jest na systemie pojęć, z których najważniejsze to; zawód, specjalność, umiejętności oraz kwalifikacje zawodowe. Zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera części o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Umiejętność z kolei określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Podstawowym źródłem informacji, które zostały wykorzystane w niniejszym raporcie diagnostycznym są przetworzone dane statystyczne gromadzone przez PUP Radziejów, a w szczególności: a. załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy stan na r., b. załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności stan za okres r r. Dane statystyczne zgromadzone w załączniku nr 3 stanowiły merytoryczną podstawę do określania natężenia deficytu bądź nadwyżki poszczególnych zawodów. Aby zdiagnozować specyfikę lokalnego rynku pracy w ujęciu zastanych danych statystycznych, większość analiz przeprowadzono na poziomie poszczególnych zawodów (kody sześciocyfrowe). Od drugiej połowy 2010 roku obowiązuje nowa klasyfikacja zawodów i specjalności, jednakże klucz przejścia nie pozwala na jednoznaczne 5

6 przyporządkowanie starych zawodów nowym (wg 6-cyfrowego kodu), wobec tego wszystkie analizy dotyczą wyłącznie I półrocza 2011 r. II. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim Poniższa część raportu stanowi analizę zarejestrowanego bezrobocia w powiecie radziejowskim, ze szczególnym uwzględnieniem jego struktury zawodowej, zawodów generujących długotrwałe bezrobocie, napływu bezrobotnych reprezentujących poszczególne zawody oraz rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy. Analiza ta pozwoli na precyzyjne ukazanie krótkoterminowych trendów i zmian zachodzących wśród niewykorzystywanych zasobów ludzkich lokalnego rynku pracy (podaży zasobów pracy) Struktura bezrobocia według zawodów Według stanu na koniec czerwca 2011 r. w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy w Radziejowie zarejestrowanych było 3616 osób bezrobotnych. Liczba ta, w porównaniu ze stanem z czerwca 2010 r. (3259 osób) zwiększyła się o 10,95%. Wzrost liczby zarejestrowanych odnotowano we wszystkich wielkich grupach zawodowych. W przypadku bezrobotnych skategoryzowanych w dodatkowej grupie bez zawodu liczba ta zmniejszyła się z 785 osób do 702 osób. Dokładny rozkład struktury bezrobocia na poziomie wielkich grup zawodowych (dodatkowo uwzględniając osoby bez zawodu) zaprezentowany został poniżej w ujęciu tabelarycznym (tabela 1). 6

7 Tabela 1. Struktura zawodowa bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych (wraz z osobami bez zawodu) stan w końcu pierwszego półrocza 2011 r. Kod grupy 0 Nazwa grupy wielkiej Liczba bezrobotnych % z ogółu Bez zawodu ,4 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 4 0,1 2 Specjaliści 170 4,7 3 Technicy i inny personel techniczny ,6 4 Pracownicy biurowi 100 2,8 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy ,6 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 165 4,6 7 8 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń , ,1 9 Pracownicy przy pracach prostych ,3 10 Siły zbrojne 0 0 Suma Rozkład struktury bezrobocia w powiecie radziejowskim dokonany został również według kwalifikacji zawodowych na poziomie zawodów. Zaprezentowane poniżej zestawienie uwzględniające stan z końca czerwca 2011 r. wyszczególnia zawody najliczniej reprezentowane przez osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP Radziejów (tabela 2). Łącznie w 33 dominujących zawodach z uwzględnieniem osób bez zawodu, zarejestrowanych było pod koniec czerwca 2011 r. 74,5% ogółu bezrobotnych. 7

8 Tabela 2. Bezrobotni według zawodów (zawody dominujące) stan w końcu pierwszego półrocza 2011 r. Lp Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Kobiety % z ogółu (N=3616) Bez zawodu , Sprzedawca , Robotnik placowy , Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym , Murarz , Robotnik drogowy , Ślusarz , Technik rolnik , Robotnik budowlany , Technik ekonomista , Szwaczka , Pozostali rolnicy upraw polowych , Krawiec , Technik mechanik , Technik prac biurowych , Kucharz , Technik żywienia i gospodarstwa domowego , Rolnik , Kucharz małej gastronomii , Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych , Robotnik gospodarczy , Sprzątaczka biurowa , Technik technologii odzieży , Tokarz w metalu , Pozostali mechanicy pojazdów samochodowych , Mechanik samochodów osobowych , Pedagog , Fryzjer , Piekarz ,8 8

9 Malarz budowlany , Technik technologii żywności - produkcja piekarsko-ciastkarska , Stolarz budowlany , Hydraulik ,6 Ogółem ,5 Pod koniec pierwszego półrocza 2011 r. najliczniejszą grupę wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły osoby sklasyfikowane w kategorii bez zawodu (19,4%). Na drugim miejscu, uplasowali się sprzedawcy obejmujący 7,5% zarejestrowanych. Kolejne miejsca zajęły odpowiednio następujące profesje: robotnik placowy (4,9%); robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (3,1%); murarz (2,4%); robotnik drogowy (2,3%); ślusarz i technik rolnik (2,2%); robotnik budowlany (2,1%); technik ekonomista i szwaczka (2,0%). Reprezentanci pozostałych zawodów nie stanowili już tak licznych grup, bowiem ich udział w rejestrze bezrobotnych nie przekraczał każdorazowo progu 1,9%. Nie mniej na kolejnych miejscach w rankingu najliczniej reprezentowanych przez bezrobotnych zawodów, znalazły się: pozostali rolnicy upraw polowych, (1,9%), krawiec, technik mechanik i technik prac biurowych (po 1,7%). Grupy bezrobotnych reprezentantów pozostałych zawodów nie przekroczyły progu 1,6% ogólnej liczby zarejestrowanych. Według stanu na koniec czerwca 2011 r. największy udział kobiet w strukturze zawodowej bezrobotnych wśród najliczniej zarejestrowanych w PUP Radziejów dotyczył następujących zawodów: krawiec (100%); szwaczka (100%); sprzątaczka biurowa (100%); fryzjer (100%); technik technologii odzieży (100%); pedagog (90,3%); kucharz (87,5%); technik technologii żywności (86,4%); sprzedawca (85,7%); pracownik administracji (84,2%); monter mechanizmów i przyrządów precyzyjnych (82,4%); technik prac biurowych (82,0%); technik żywienia i gospodarstwa domowego (79,2%); technik ekonomista (77,5%); rolnik (75,0%); specjalista administracji publicznej (75,0%). Pod koniec czerwca 2011 r. w ewidencji PUP Radziejów figurowały 183 osoby bezrobotne, których okres od ukończenia nauki nie przekroczył 12 miesięcy. Wyraźną większość z nich, bo aż 72,1% stanowiły osoby bez zawodu (w głównej 9

10 mierze byli to absolwenci liceów). 2,7% spośród tych osób stanowili pedagodzy, po 1,6% - filolodzy filologia obcojęzyczna, sprzedawcy i technicy ekonomiści Zawody generujące długotrwałe bezrobocie Kolejnym, istotnym wskaźnikiem charakteryzującym sytuację na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego jest udział wśród bezrobotnych osób poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, którzy stanowią reprezentację zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. Poniżej przedstawiono w zestawieniu tabelarycznym (tabela 3) wykaz wszystkich zawodów, w których według stanu na koniec czerwca 2011 r. zarejestrowanych było minimum 15 bezrobotnych. Tabelę uzupełniono o dane dotyczące bezrobotnych poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. Tabela 3. Udział osób poprzednio pracujących, pozostających bez pracy pow. 12 miesięcy wśród ogółu bezrobotnych (wg stanu na r.). Zawód Ogół bezrobotnych Poprzednio pracujący pozostający bez pracy pow. 12 miesięcy Udział procentowy Pozostali rolnicy produkcji roślinnej ,4 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Meliorant ,3 Sprzątaczka biurowa ,6 Szwaczka ,9 Robotnik drogowy ,1 Stolarz budowlany Murarz ,5 Malarz budowlany ,5 Technik administracji ,1 Krawiec ,9 Sprzedawca ,9 Technik prac biurowych ,7 Kucharz ,5 10

11 Robotnik placowy ,1 Technik technologii odzieży ,3 Fryzjer Ślusarz ,6 Tokarz w metalu ,6 Technik rolnik ,8 Technik mechanik ,2 Robotnik budowlany ,3 Robotnik gospodarczy Kucharz małej gastronomii ,3 Stolarz ,2 Technik ekonomista ,1 Specjalista administracji publicznej ,8 Technik technologii żywności - produkcja ciastkarsko - ciastkarska ,2 Technik informatyk ,7 Kierowca samochodu ciężarowego ,3 Magazynier ,5 Technik żywienia i gospodarstwa domowego ,5 Technik handlowiec ,3 Bez zawodu ,4 Jak widać w tabeli stosunkowo największy udział wśród bezrobotnych osób posiadających poprzednio zatrudnienie, pozostających obecnie bez pracy powyżej 12 miesięcy, wystąpił w następujących zawodach: pozostali rolnicy produkcji roślinnej (59,4%); robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (54,0%); meliorant (53,3%); sprzątaczka biurowa (48,6%); szwaczka (47,9%); robotnik drogowy (45,1%) i stolarz budowlany (45,0%). Kolejną istotną grupę stanowiły zawody, w których długotrwałe bezrobocie generowane jest na poziomie od 41,9% do 45,0% i należą do nich następujące profesje: murarz, malarz budowlany, technik administracji, krawiec. 11

12 Następne sześć zawodów generowało wśród swoich reprezentantów długotrwałe bezrobocie na poziomie od 30,0% do 37,9% i były to: sprzedawca, technik prac biurowych, kucharz, robotnik placowy, technik technologii odzieży, i fryzjer. W przypadku pozostałych zawodów długotrwałe bezrobocie odnotowano na poziomie poniżej 30% Napływ bezrobotnych według zawodów Kolejną z istotnych zmiennych charakteryzujących bieżącą sytuację na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego jest napływ bezrobotnych reprezentujących określone profesje i zawody. Na podstawie danych udostępnionych przez PUP Radziejów wygenerowana została tabela zawierająca zestawienie 26 zawodów (z uwzględnieniem kategorii bez zawodu), w których w I półroczu 2011 r. zarejestrowały się łącznie osoby, co stanowiło 68% ogółu rejestrujących się bezrobotnych (1.771 osób). Tabela 4. Napływ bezrobotnych wg zawodów (zawody dominujące) w I półroczu 2011r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Kobiety % z ogółu (N=1771) Bez zawodu , Sprzedawca , Robotnik placowy , Robotnik budowlany , Ślusarz , Technik prac biurowych , Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym , Technik mechanik , Technik żywienia i gospodarstwa domowego , Technik ekonomista , Szwaczka , Robotnik drogowy ,5 12

13 Murarz , Kucharz małej gastronomii , Technik rolnik , Tokarz w metalu ,3 Mechanik samochodów osobowych , Mechanik - operator pojazdów i maszyn rolniczych , Pedagog , Robotnik gospodarczy ,2 Pozostali rolnicy upraw polowych , Krawiec , Technik handlowiec , Pozostali mechanicy pojazdów samochodowych ,9 Specjalista administracji publicznej , Rolnik ,8 Razem ,0 W pierwszej połowie 2011 r. stosunkowo największą grupę rejestrujących się bezrobotnych stanowiły osoby bez zawodu (375 osób 21,2%). Natomiast wśród precyzyjnie sklasyfikowanych zawodów reprezentowanych przez rejestrujących się bezrobotnych dominowały: sprzedawca (134 osoby 7,6%); robotnik placowy (99 osób 5,6%); robotnik budowlany (47 osób 2,7%); ślusarz (42 osoby 2,4%); technik prac biurowych (32 osoby 2,0%). Pozostałe z wyróżnionych w tabeli zawodów nie przekroczyły progu 2% ogólnego napływu bezrobotnych w badanym okresie. Dokonując analizy zestawionych danych pod względem płci rejestrujących się bezrobotnych należy wskazać, że w I półroczu 2011 roku w napływie bezrobocia dominowali mężczyźni. Kobiety stanowiły 44,3% rejestrujących się osób. Kobiety częściej niż mężczyźni (powyżej 50%) rejestrowały się w następujących zawodach: sprzedawca, kucharz małej gastronomii, robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, technik prac biurowych, technik żywienia i 13

14 gospodarstwa domowego, technik ekonomista, szwaczka, pedagog, krawiec, technik handlowiec, specjalista administracji publicznej i rolnik Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy Osoby poprzednio pracujące, a będące bezrobotnymi na koniec I półrocza 2011 r. stanowiły 71,2% ogółu zarejestrowanych. Dla porównania, pod koniec czerwca 2010 r. grupa ta stanowiła 70,0% ogółu bezrobotnych. Dokładny rozkład bezrobotnych wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w pierwszej połowie 2010 r. i w pierwszej połowie 2011 r., z pominięciem osób dotychczas niepracujących, prezentuje tabela 5. Tabela 5. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w pierwszym półroczu 2011 r. Sekcja PKD Bezrobotni zarejestrowani w I-półroczu 2011r. Stan w końcu I półrocza 2011r. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 1 2 Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 6 8 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 5 10 Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, wyłączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Transport i gospodarka magazynowa Informacja i komunikacja

15 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 9 8 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 6 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 0 2 Organizacje i zespoły eksterytorialne Działalność nie zidentyfikowana Ogółem Z uzyskanych danych wynika, że w okresie pierwszych sześciu miesięcy 2011 r. do rejestracji w PUP Radziejów zgłosiło się łącznie 1281 osób, które legitymują się stażem pracy, co stanowiło 49,8% bezrobotnych z doświadczeniem zawodowym z końca czerwca 2011 r. W napływie bezrobotnych w pierwszej połowie 2011 r. wyróżnić można cztery sekcje, w których w trakcie pierwszego półrocza zarejestrowanych zostało każdorazowo ponad 100 osób. Były to odpowiednio: Handel hurtowy i detaliczny naprawa pojazdów samochodowych, wyłączając motocykle (242 osoby 18,9%); przetwórstwo przemysłowe (207 osób 16,2%); działalność nie zidentyfikowana (200 osób 15,6%); administracja publiczna i obrona narodowa (...) (171 osób 13,4%); budownictwo (142 osoby 11,1%). Osoby zarejestrowane 15

16 sklasyfikowane w wymienionych sekcjach stanowiły 75,1% ogółu napływu do bezrobocia. Ponadto analiza bezrobotnych według rodzaju ostatniego miejsca pracy wykazała, że na koniec czerwca 2011 r. wyróżnić można siedem typów działalności wg sekcji PKD, w których liczba zarejestrowanych bezrobotnych przekraczała 100 osób. Były to odpowiednio: przetwórstwo przemysłowe (522 osoby); handel hurtowy i detaliczny (...) (460 osób); administracja publiczna i obrona narodowa (...) (363 osoby); działalność nie zidentyfikowana (200 osób); budownictwo (268 osób); rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo (145 osób) i edukacja (102 osoby). Osoby zarejestrowane i sklasyfikowane w wymienionych sekcjach stanowiły 85,9% ogólnej liczby bezrobotnych posiadających w przeszłości zatrudnienie. W przypadku większości wymienionych sekcji liczba bezrobotnych rejestrujących się w trakcie ostatniego półrocza osiągała 50% i więcej ogółu zarejestrowanych w danej sekcji pod koniec czerwca 2011 r. Co najmniej 50% udział odnotowano w następujących sekcjach: organizacje i zespoły (100%); działalność finansowa i ubezpieczeniowa (88,9%); działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (76,5%); wytwarzanie i zaopatrywanie w energię (...) (75,0%); transport i gospodarka magazynowa (70,8%); informacja i komunikacja (66,7%); edukacja (66,7%); działalność w zakresie usług administrowania (...) (64,5,0%); działalność nie zidentyfikowana (57,1%); handel hurtowy i detaliczny ( ) (53,0%); działalność profesjonalna naukowa i techniczna (52,0%); górnictwo i wydobywanie (50,0%); dostawa wody; gospodarowanie śmieciami (...) (50,0%) i działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (50,0%). Dane te obrazują dynamikę napływu bezrobotnych ze stażem pracy oraz ich fluktuację w analizowanym czasookresie w oparciu o klasyfikację PKD. 16

17 III. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim 3.1. Napływ ofert pracy według zawodów W okresie pierwszego półrocza 2011 r. do PUP Radziejów zgłoszono ogółem 554 oferty pracy (dotyczy ofert pracy zarejestrowanych w systemie komputerowym). Na potrzeby dalszej analizy wyodrębniono zawody, w których pracodawcy zgłosili minimum 5 ofert pracy, stanowią one 74,7 ogółu ofert będących w dyspozycji PUP Radziejów w I półroczu 2011 r. Wśród uzyskanych ofert pracy największe zapotrzebowanie zgłaszane było na robotników gospodarczych (116 ofert 20,9%) oraz sprzedawców (64 oferty 11,6%). Poza tym wśród składanych ofert dominowały zlecenia dla: techników administracji (33 oferty 6,0%); sprzątaczek biurowych (30 ofert 5,4%); techników prac biurowych (27 ofert 4,9%); szwaczek (25 ofert 4,5%); referentów bankowości (24 oferty 4,3%); opiekunów osoby starszej (15 ofert 2,7%); magazynierów (12 ofert 2,2%); murarzy (11 ofert 2,0%) i konserwatorów części (11 ofert 2,0%). Łącznie wymienione oferty stanowiły 66,4% ogółu spływających do PUP zleceń. Jednakże co należy zaznaczyć - znaczna część ofert pracy dla robotników gospodarczych, pracowników administracji, czy chociażby opiekunów osób starszych była subsydiowana przez PUP Radziejów. Liczba pozostałych ofert nie przekraczała w przypadku żadnego zawodu pułapu 2,0% ogółu ofert. 17

18 Tabela 6. Napływ ofert pracy według zawodów w pierwszym półroczu 2011 r Lp Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy zgłoszone w I- półroczu 2011r. % z ogółu (N=554) Robotnik gospodarczy , Sprzedawca 64 11, Technik administracji 33 6, Sprzątaczka biurowa 30 5,4 Technik prac biurowych 27 4, Szwaczka 25 4, Referent (asystent) bankowości 24 4, Opiekun osoby starszej 15 2, Magazynier 12 2, Murarz 11 2, Konserwator części 11 2, Prasowaczka ręczna 7 1, Stolarz 6 1, Krawiec 6 1, Robotnik drogowy 6 1, Pomoc kuchenna 6 1, Nauczyciel nauczania początkowego 5 0, Kucharz 5 0, Kierowca samochodu ciężarowego 5 0,9 Razem , Napływ ofert pracy według sekcji PKD Biorąc pod uwagę klasyfikację PKD w pierwszej połowie 2011 r. wyróżnić można pięć sekcji, w których dominowały oferty pracy napływające do PUP Radziejów. Były to następujące sekcje: administracja publiczna i obrona narodowa 18

19 ( ) (165 ofert 29,8%); przetwórstwo przemysłowe (96 ofert 17,3%); handel hurtowy i detaliczny ( ) (89 ofert 16,1%); budownictwo (43 oferty 7,8%); edukacja (31 ofert 5,6%). Łącznie wymienione oferty stanowiły 76,5% wszystkich zgłoszonych wolnych miejsc pracy odnotowanych w analizowanym okresie. Ponadto należy podkreślić, że w przypadku trzech sekcji nie odnotowano żadnego napływu ofert pracy. Były to następujące sekcje: wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników i działalność nie zidentyfikowana. Dokładny rozkład omówionego napływu ofert pracy według sekcji PKD zaprezentowany został w tabeli 7. Tabela 7. Napływ ofert pracy według sekcji PKD w pierwszym półroczu 2011 r. Sekcja PKD Oferty pracy zgłoszone w I-półroczu % z ogółu (N=554) Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 17 3,1 Górnictwo i wydobywanie 1 0,2 Przetwórstwo przemysłowe 96 17,3 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 0 0,0 4 0,7 Budownictwo 43 7,8 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 89 16,1 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 17 3,1 Transport i gospodarka magazynowa 17 3,1 19

20 Informacja i komunikacja 4 0,7 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 15 2,7 1 0,2 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 8 1,4 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 2 0,4 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne ,8 Edukacja 31 5,6 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 15 2,7 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 13 2,3 Pozostała działalność usługowa 11 2,0 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 0 0,0 Organizacje i zespoły eksterytorialne 5 0,9 Działalność nie zidentyfikowana 0 0,0 Ogółem ,0 20

21 IV. Analiza zawodów deficytowych, w równowadze i nadwyżkowych 4.1. Zawody deficytowe Jedną z kluczowych części półrocznego raportu o charakterze diagnostycznym jest analiza pojawiających się na lokalnym rynku pracy zawodów deficytowych, w równowadze i nadwyżkowych. Podstawą do określenia, czy zawód jest deficytowy, w równowadze bądź nadwyżkowy jest analiza napływu ofert pracy oraz napływu bezrobotnych w analizowanym okresie. Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest większy od 1,1 (W> 1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami deficytowymi do PUP wpływa więcej ofert pracy w danym zawodzie niż rejestruje się osób bezrobotnych. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkie zawody deficytowe zidentyfikowane na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego na podstawie zastanych danych statystycznych. Im wyższy wskaźnik deficytu W, tym zgodnie z danymi statystycznymi większe szanse osób reprezentujących te zawody na podjęcie zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. Jednakże na uwadze należy mieć fakt, że w przypadku części zawodów (np. robotnik gospodarczy, pracownik administracyjny, czy pracownik biurowy) znaczne wskaźniki deficytowości wynikają z podejmowanych przez Powiatowy Urząd Pracy działań związanych z aktywizacją lokalnego rynku pracy (np. roboty publiczne, prace społecznie użyteczne, staże). Gdyby nie działania publicznych służb zatrudnienia z Radziejowa deficyty w tych zawodach nie wystąpiłyby. Poza tym, część z tych ofert przeznaczona jest dla jedynie wąskiej grupy bezrobotnych (np. określonych w art. 49 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). 21

22 Tabela 8. Zawody deficytowe w powiecie radziejowskim w I półroczu 2011 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów Referent (asystent) bankowości 4 0, Opiekun osoby starszej 2,5 0, Robotnik gospodarczy 19,3333 3,5 5, Konserwator części 1,8333 0,3333 5, Księgowy 0,6667 0, Technik administracji 5,5 1,5 3, Sprzątaczka biurowa 5 1, Elektromechanik pojazdów samochodowych 0,3333 0, Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 0,5 0,3333 1, Pomoc kuchenna 1 0,6667 1, Prasowaczka ręczna 1,1667 0,8333 1, Magazynier 2 1,5 1, Kelner 0,6667 0,5 1,3333 Spośród wymienionych zawodów deficytowych na uwagę zasługują te, w których średniomiesięcznie w I półroczu 2011 r. wpływała co najmniej jedna oferta pracy. Są to zawody cechujące się nie tylko deficytowością, ale także stosunkowo często pojawiającymi się ofertami pracy. Zawody te, to: referent (asystent) bankowości, opiekun osoby starszej, pomoc kuchenna i prasowaczka ręczna. Część z wymienionych zawodów może zostać wykorzystana przy planowaniu szkoleń osób bezrobotnych dając bezrobotnym kompetencje pożądane przez pracodawców na lokalnym rynku pracy Zawody w równowadze Zawodami w równowadze są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa podobna ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. 22

23 Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie zawiera się w granicach od 0,9 od 1,1 (0,9 W 1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami w równowadze do PUP wpływa bardzo zbliżona ilość ofert pracy w danym zawodzie w stosunku do rejestrujących się osób bezrobotnych. Tabela 8. Zawody w równowadze w powiecie radziejowskim w I półroczu 2011 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów Doradca rolniczy 0,1667 0, Lekarz weterynarii - specjalista chirurgii weterynaryjnej 0,1667 0, Technik masażysta 0,1667 0, Przedstawiciel handlowy 0,1667 0, Opiekunka środowiskowa 0,1667 0, Pracownik socjalny 0,3333 0, Barman 0,3333 0, Sprzedawca w stacji paliw 0,1667 0, Betoniarz - zbrojarz 0,1667 0, Krojczy 0,1667 0, Operator maszyn do produkcji papieru i tektury falistej 0,1667 0, Pomocniczy robotnik polowy 0,1667 0, Meliorant 0,6667 0, Zawody nadwyżkowe Z kolei zawodami nadwyżkowymi są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa mniejsza ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest mniejszy od 0,9 (0,9<W), wówczas mamy do czynienia 23

24 z zawodami nadwyżkowymi do PUP wpływa mniejsza ilość ofert pracy w danym zawodzie w stosunku do rejestrujących się osób bezrobotnych. Im mniejsza wartość wskaźnika, tym większy poziom nadwyżkowości danego zawodu czyli zgodnie z danymi statystycznymi osoby reprezentujące te zawody mają większe problemy ze znalezieniem pracy na lokalnym rynku zatrudnienia. Tabela 9. Zawody nadwyżkowe w powiecie radziejowskim w I półroczu 2011 r. Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów Ślusarz 0, , Robotnik placowy 0, ,5 0, Robotnik budowlany 0,3333 7,8333 0, Pedagog 0,1667 3,6667 0, Specjalista administracji publicznej 0,1667 2,5 0,0667 Mechanik samochodów osobowych 0,3333 3,8333 0, Malarz budowlany 0,1667 1,8333 0, Palacz pieców zwykłych 0,1667 1,8333 0, Zbrojarz 0,1667 1,1667 0, Piekarz 0,3333 2,1667 0, Cukiernik 0, , Technik informatyk 0,3333 1,8333 0, Fryzjer 0,3333 1,8333 0, Kasjer handlowy 0,1667 0,8333 0,2 Monter konstrukcji stalowych 0,1667 0,8333 0, Dozorca 0,1667 0,8333 0, Robotnik drogowy 1 4,5 0, Nauczyciel języka polskiego 0,1667 0,6667 0,25 Mechanik maszyn rolniczych 0,1667 0,6667 0, Krawiec 1 3,1667 0, Kierowca samochodu osobowego 0,1667 0,5 0, Kucharz 0,8333 2,3333 0, Kierowca samochodu ciężarowego 0,8333 2,1667 0,3846 Kierowca ciągnika rolniczego 0,3333 0,8333 0, Murarz 1,8333 4,3333 0, Sprzedawca 10, ,3333 0,

25 Kontroler jakości produktów spożywczych 0,1667 0,3333 0, Blacharz samochodowy 0,1667 0,3333 0, Mechanik pojazdów samochodowych 0,5 1 0, Stolarz 1 1,8333 0, Technik prac biurowych 4,5 6 0, Szwaczka 4, ,8333 W powyższej tabeli zaprezentowano 32 zidentyfikowane zawody nadwyżkowe na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego w I półroczu 2011 r. Zgodnie ze wskazówkami Departamentu Rynku Pracy MPiPS pominięto zawody, w których rejestrowali się bezrobotni, natomiast nie wpływały oferty pracy. Tabelę rozpoczynają zawody o najwyższym wskaźniku nadwyżkowości. Zawodami najbardziej nadwyżkowymi na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego zgodnie z zastanymi danymi statystycznymi - okazały się: ślusarz, robotnik placowy, robotnik budowlany, pedagog, specjalista administracji publicznej. 25

26 V. Wnioski i zakończenie Podsumowując monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych przeprowadzony dla powiatu radziejowskiego za I półrocze 2011r. (raport diagnostyczny), można stwierdzić, że: odnotowywany jest wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych (od końca czerwca 2010 r. do końca czerwca 2011 r. liczba ta zwiększyła się o 357 osób, czyli o ok. 11%), wg stanu na dzień r. w PUP Radziejów zarejestrowanych było 3616 osób bezrobotnych; w strukturze zawodowej lokalnego bezrobocia dominują osoby o stosunkowo niskich kwalifikacjach: bez zawodu (19,4% ogółu), sprzedawcy (7,5%), robotnicy placowi (4,9%), robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym (3,1%), murarze (2,4%); robotnicy drogowi (2,3%); technicy rolnicy (2,2%); ślusarze (2,2%); technicy ekonomiści (2,0%); szwaczki (2,0%) w zawodach tych pod koniec czerwca 2011r. w PUP Radziejów zarejestrowanych było 48% wszystkich bezrobotnych; - największy udział kobiet w strukturze zawodowej bezrobotnych wśród najliczniej zarejestrowanych w PUP Radziejów dotyczył następujących zawodów: krawiec (100%); szwaczka (100%); sprzątaczka biurowa (100%); fryzjer (100%); technik technologii odzieży (100%); pedagog (90,3%); kucharz (87,5%); technik technologii żywności (86,4%); sprzedawca (85,7%); pracownik administracji (84,2%); monter mechanizmów i przyrządów precyzyjnych (82,4%); technik prac biurowych (82,0%); pod koniec czerwca 2011r. w ewidencji PUP Radziejów figurowały 183 osoby bezrobotne, których okres od ukończenia nauki nie przekroczył 12 miesięcy, 72,1% z nich stanowiły osoby bez zawodu (przede wszystkim absolwenci liceów), 2,7% spośród tych osób stanowili pedagodzy, po 1,6% - filolodzy filologia obcojęzyczna, sprzedawcy i technicy ekonomiści. zawodami generującymi w największym stopniu długotrwałe bezrobocie na radziejowskim rynku pracy okazały się przede wszystkim: pozostali 26

27 rolnicy produkcji roślinnej, robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym; meliorant; sprzątaczka biurowa; szwaczka; robotnik drogowy i stolarz budowlany. największy napływ bezrobotnych od początku stycznia do końca czerwca 2011 r. odnotowano wśród osób: bez zawodu (21,2% ogółu) oraz w następujących zawodach: sprzedawca (134 osoby 7,6%); robotnik placowy (99 osób 5,6%); robotnik budowlany (47 osób 2,7%); ślusarz (42 osoby 2,4%); technik prac biurowych (32 osoby 2,0%); w okresie pierwszego półrocza 2011 r. do PUP Radziejów zgłoszono ogółem 554 oferty pracy. Wśród uzyskanych ofert pracy największe zapotrzebowanie zgłaszane było na robotników gospodarczych (116 ofert 20,9%) oraz sprzedawców (64 oferty 11,6%). Poza tym wśród składanych ofert dominowały zlecenia dla: techników administracji (33 oferty 6,0%); sprzątaczek biurowych (30 ofert 5,4%); techników prac biurowych (27 ofert 4,9%); szwaczek (25 ofert 4,5%); referentów bankowości (24 oferty 4,3%); opiekunów osoby starszej (15 ofert 2,7%); magazynierów (12 ofert 2,2%); murarzy (11 ofert 2,0%) i konserwatorów części (11 ofert 2,0%). wśród zidentyfikowanych zawodów deficytowych na szczególną uwagę zasługują te, w których średniomiesięcznie w I półroczu 2011 r. wpłynęła do PUP Radziejów co najmniej jedna oferta pracy; zawody te, to: referent (asystent) bankowości, opiekun osoby starszej, pomoc kuchenna i prasowaczka ręczna. z kolei zawodami najbardziej nadwyżkowymi na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego zgodnie z zastanymi danymi statystycznymi - okazały się: ślusarz, robotnik placowy, robotnik budowlany, pedagog, specjalista administracji publicznej. Opracował: Paweł Dąbrowski 27

28 VI. Spis tabel Str. Tabela 1: Struktura zawodowa bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych (wraz z osobami bez zawodu) stan w końcu pierwszego półrocza 2011 r... 7 Tabela 2: Bezrobotni wg zawodów (zawody dominujące) stan w końcu pierwszego półrocza 2011 r Tabela 3: Udział osób poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy wśród ogółu bezrobotnych (wg stanu na r.).. 10 Tabela 4: Napływ bezrobotnych wg zawodów (zawody dominujące) stan w końcu pierwszego półrocza 2011 r Tabela 5: Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w pierwszym półroczu 2011 r Tabela 6: Napływ ofert pracy według zawodów w pierwszym półroczu 2011 r Tabela 7: Napływ ofert pracy według sekcji PKD w pierwszym półroczu 2011 r Tabela 8: Zawody deficytowe w powiecie radziejowskim w I półroczu 2011 r Tabela 9: Zawody w równowadze w powiecie radziejowskim w I półroczu 2011 r.. 23 Tabela 10: Zawody nadwyżkowe w powiecie radziejowskim w I półroczu 2011 r