Polacy o pomocy rozwojowej. Wyniki badania TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Polacy o pomocy rozwojowej Wyniki badania TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Warszawa, 19 grudnia 2014

SPIS TREŚCI Spis Treści... 1 Informacje o badaniu... 2 Najważniejsze wyniki i wnioski... 3 Wyniki badania... 5 Wstęp... 5 1. Opinia publiczna o potrzebie udzielania przez Polskę pomocy krajom słabiej rozwiniętym... 5 2. Poinformowanie o pomocy Polski dla innych krajów oraz źródła i treść informacji... 12 3. Świadomość problemów rozwoju międzynarodowego... 20 3.1. Kraje biedniejsze i gorzej rozwinięte niż Polska... 20 3.2. Milenijne Cele Rozwoju ONZ... 22 3.3. Największe wyzwania na drodze rozwoju krajów słabiej rozwiniętych... 24 4. Dziedziny, sposoby i kierunki pomocy... 26 4.1. Dziedziny pomocy... 26 4.2. Sposoby i kanały pomocy... 28 4.3. Geograficzne kierunki pomocy... 32 5. Wielkość polskiej pomocy... 35 6. Działania pomocowe w zakresie demokratyzacji... 40 7. Rozpoznawalność logotypu pomocy rozwojowej... 43 Margines błędu przy wnioskowaniu... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Tabele prezentujące zróżnicowania społeczno-demograficzne... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.

INFORMACJE O BADANIU KLIENT: TEMAT: Ministerstwo Spraw Zagranicznych POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ. TERMIN REALIZACJI BADAŃ: 5-10 grudnia 2014 r. PRÓBA LICZBA ZREALIZOWANYCH WYWIADÓW MAKSYMALNY STATYSTYCZNY BŁĄD POMIARU Ogólnopolska reprezentatywna 1000-osobowa próba mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat Cykliczny sondaż wielotematyczny Omnibus, zrealizowany techniką bezpośredniego (face to face) wywiadu kwestionariuszowego w domach respondentów +/-3,1% przy wiarygodności oszacowania równej 95% POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 2

NAJWAŻNIEJSZE WYNIKI I WNIOSKI Zdecydowana większość Polaków (71%) uważa, że Polska powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych, przy czym 9% stwierdza to w sposób zdecydowany. Tylko mniej niż co piąty badany (17%) był przeciwnego zdania. W porównaniu z zeszłym rokiem odsetek osób, które zgadzają się, że Polska powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych wzrósł o 3 punkty procentowe. Niemal co druga (45%) osoba, która popiera udzielanie przez Polskę pomocy rozwojowej, uważa, że mamy moralny obowiązek pomagać biedniejszym krajom. Zaś według 42% respondentów bogatsze państwa pomogły nam, więc teraz my powinniśmy pomóc biedniejszym. Swój brak poparcia dla wspomaganiu przez Polskę biedniejszych krajów badani uzasadniają tym, że najpierw powinniśmy rozwiązać nasze własne problemy (52%), a także, że Polska jest krajem zbyt biednym, by pomagać innym (44%). Co czwarty (24%) Polak zetknął się ciągu ostatnich dwóch-trzech miesięcy z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów, jednak zdecydowana większość, bo 76% badanych, nie miała styczności z takimi informacjami. W stosunku do 2013 roku odsetek osób, które w ostatnich dwóch-trzech miesiącach zetknęły się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów, spadł z 31% do 24%. Telewizja stanowi najczęstsze źródło informacji o pomocy udzielanej przez Polskę innym krajom (86%). Inne źródła informacji wymieniane są znacząco rzadziej. W 2014 roku Polacy, którzy zetknęli się z jakimiś informacjami o polskiej pomocy dla innych krajów, zdecydowanie najczęściej mieli kontakt z informacjami o wsparciu dla Ukrainy (58%), a wszystkie inne kierunki i cele pomocy były wymieniane zdecydowanie rzadziej. Polacy uważają, że z 200 państw na świecie, biedniejszych i gorzej rozwiniętych od Polski jest tylko 82. W rzeczywistości takich krajów jest ok. 160, czyli badani dwukrotnie zaniżają ich liczbę. Milenijne Cele Rozwoju ONZ są bardzo mało znane w polskim społeczeństwie i słyszał o nich zaledwie co dziesiąty (10%) Polak. 90% respondentów nie pamięta, żeby zetknęli się z informacjami na ten temat. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 3

Według Polaków, największymi wyzwaniami, jakie stoją na drodze krajów słabiej rozwiniętych, są choroby zakaźne, w tym HIV/ AIDS (44%), dostęp do wody pitnej (43%) oraz konflikty zbrojne i inne konflikty wewnętrzne (38%). Zdaniem respondentów Polska może najbardziej pomóc biedniejszych krajom w dziedzinie edukacji (39%) i w dziedzinie zdrowia (35%). Prawie co trzeci Polak jest zdania, że Polska może przyczynić się do wspierania rozwoju krajów biedniejszych poprzez umożliwienie studentom z tych krajów studiowania w Polsce (30%). Zdaniem prawie połowy Polaków (48%) fundusze z Polski do krajów mniej rozwiniętych powinny być przekazywane poprzez wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe. 44% badanych uważa natomiast, że w ramach pomocy fundusze powinny być przekazywane poprzez polskie organizacje pozarządowe i firmy. Zdaniem prawie połowy Polaków (47%) nasz kraj powinien przede wszystkim pomagać krajom Afryki (np. Angoli, Etiopii). W następnej kolejności, najbardziej polskiej pomocy potrzebują także nasi wschodni sąsiedzi Ukraina i Białoruś (28% wskazań). Połowa Polaków jest przekonana, że Polska na pomoc rozwojową dla krajów biedniejszych przeznacza w stosunku do swoich możliwości gospodarczych tyle pieniędzy ile trzeba. Według 14% Polaków nasz kraj wydaje na tę pomoc za mało, a dwukrotnie mniej badanych 7% - uważa, że przeznaczamy za dużo. 59% Polaków zgodziłoby się, aby rząd przeznaczał z ich podatków 6 złotych miesięcznie na pomoc rozwojową dla biedniejszych krajów. Najważniejszym w oczach Polaków kryterium, które powinno decydować, czy wesprzeć dane państwo w zakresie demokratyzacji, jest zgoda rządu danego kraju na taką pomoc (28%). Badanych popierających zaangażowanie Polski w demokratyzację innych państw, zapytano, na czym powinno ono polegać. Najczęściej respondenci odpowiadają, że powinna być prowadzona wymiana młodzieży z tymi krajami (28%). Nieznacznie rzadziej badani wskazują na zapraszanie do Polski przedstawicieli opozycji demokratycznej (27%) i wspieranie niezależnego radia i telewizji (26%). Logo Programu Polska Pomoc jest słabo rozpoznawane w społeczeństwie. Trzy czwarte (75%) respondentów nie kojarzy go z niczym, a prawidłowe skojarzenia ma jedynie 8% badanych. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 4

WYNIKI BADANIA WSTĘP W dniach 5-10 grudnia 2014 roku 1 TNS Polska (wcześniej TNS OBOP) po raz kolejny przeprowadził badanie opinii Polaków na temat pomocy rozwojowej. Pierwsza edycja tego badania przeprowadzona została we wrześniu 2004 roku 2 i było ono powtarzane w kolejnych latach 3. W tegorocznym raporcie, wszędzie, gdzie było to możliwe, wyniki porównane zostały z wynikami badań realizowanych w latach ubiegłych (w przypadku niektórych pytań, dokonana w międzyczasie, zmiana sposobu ich sformułowania utrudnia porównanie wyników). 1. OPINIA PUBLICZNA O POTRZEBIE UDZIELANIA PRZEZ POLSKĘ POMOCY KRAJOM SŁABIEJ ROZWINIĘTYM Zdecydowana większość Polaków (71%) uważa, że Polska powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych, przy czym 9% stwierdza to w sposób zdecydowany. Tylko mniej niż co piąty badany (17%) był przeciwnego zdania, a co ósmy (12%) nie miał sprecyzowanej opinii na ten temat. 1 TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych, sondaż z dn. 5-10 grudnia 2014 r.; ogólnopolska reprezentatywna próba 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. 2 TNS OBOP dla Ambasady Kanady w Polsce, sondaż z dn. 2-5 września 2004 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. 3 TNS OBOP dla United Nations Development Programme; sondaż z dn. 1-5 grudnia 2005 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat oraz TNS OBOP dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych, sondaże z dn. 7-11 grudnia 2006 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1005 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat, z dn. 22-26 listopada 2007 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat, z dn. 4-8 grudnia 2008 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1001 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat, z dn. 26-29 listopada 2009 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1004 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat, z dn. 25-28 listopada 2010 r.; ogólnopolska losowa reprezentatywna próba 1003 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat; z dn. 17-25 listopada 2011 r.; ogólnopolska reprezentatywna próba 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat; (już jako TNS Polska) z dn. 23-27 listopada 2012 r.; ogólnopolska reprezentatywna próba 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat; (już jako TNS Polska) z dn. 22-27 listopada 2013 r.; ogólnopolska reprezentatywna próba 1000 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 5

Wiele państw oraz organizacji międzynarodowych wspomaga rozwój krajów mniej rozwiniętych. Pomaga im finansowo i materialnie oraz wysyła specjalistów. Celem tej pomocy jest wsparcie wzrostu gospodarczego i zmniejszenie ubóstwa, wsparcie reform demokratycznych, rządów prawa i samorządności, zapobieganie konfliktom wewnętrznym i wzrost bezpieczeństwa w świecie. Pomoc rozwojowa nie jest pomocą humanitarną świadczoną doraźnie w przypadku katastrof humanitarnych, klęsk żywiołowych, konfliktów militarnych, itp. lecz ma wspierać trwale rozwój ubogich krajów. Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom Opinia, że Polska powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych, dominuje we wszystkich grupach społeczno-demograficznych. Najwięcej osób, które się z tym zgadzają, jest wśród badanych z wykształceniem wyższym (76%), gospodyń domowych (76%), prywatnych przedsiębiorców (76%), a także osób bardzo zainteresowanych polityką (75%). Przeciwników angażowania się Polski w udzielanie pomocy rozwojowej najwięcej jest wśród badanych z wykształceniem podstawowym (20%), robotników (22%), a także mieszkańców miast od 100 do 500 tys. (26%). Poparcie dla udzielania przez nasz kraj wsparcia państwom słabiej rozwiniętym uzależnione jest od sytuacji materialnej respondentów. Popiera je 79% osób oceniających swoją sytuację materialną jako dobrą, 70% oceniających ją jako POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 6

średnią i 59% oceniających ją jako złą. W pierwszych dwóch grupach sprzeciwia mu się odpowiednio 13% i 17%, a w ostatniej 25% badanych. W porównaniu z zeszłym rokiem odsetek osób, które zgadzają się, że Polska powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych wzrósł o 3 punkty procentowe. Wskaźnik ten wzrósł po raz pierwszy od 2008 roku, kiedy ze względu na pogarszającą się sytuację gospodarczą w kraju zaczął spadać. Jednocześnie w kolejnych latach systematycznie zmniejsza się odsetek osób, które sądzą, że Polska zdecydowanie powinna udzielać pomocy rozwojowej. Czy uważa Pan(i), że Polska powinna, czy nie powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych? *) IX.2004 XII.2005 XII.2006 XI.2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 Zdecydowanie powinna 12% 12% 25% 28% 24% 28% 19% 19% 19% 11% 9% POWINNA 63% 69% 75% 77% 84% 83% 79% 78% 74% 68% 71% Raczej powinna Raczej nie powinna NIE POWINNA Zdecydowanie nie powinna 51% 57% 50% 49% 60% 55% 60% 59% 55% 57% 62% 24% 20% 12% 10% 8% 8% 11% 15% 15% 15% 14% 35% 25% 17% 13% 12% 12% 16% 18% 20% 20% 17% 11% 5% 5% 3% 4% 4% 5% 3% 5% 5% 3% Nie wiem 2% 6% 8% 10% 4% 5% 5% 4% 6% 12% 12% POPARCIE NETTO 28 44 58 64 72 71 63 60 54 48 54 Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. *) W 2004 i 2005 r. pełne brzmienie wstępu, którego treść z obecnej edycji przedstawiono na poprzedniej stronie brzmiało: Wiele państw oraz organizacji międzynarodowych wspomaga rozwój krajów mniej rozwiniętych. Pomaga im finansowo i materialnie oraz wysyła specjalistów. Celem tej pomocy jest wsparcie wzrostu gospodarczego i zmniejszenie ubóstwa, wsparcie reform demokratycznych, rządów prawa i samorządności, zapobieganie konfliktom wewnętrznym i wzrost bezpieczeństwa w świecie. Pomoc rozwojowa nie jest pomocą humanitarną świadczoną doraźnie w przypadku katastrof humanitarnych, klęsk żywiołowych, konfliktów militarnych, itp. lecz ma wspierać trwale rozwój ubogich krajów. Poważnej pomocy rozwojowej biedniejszym krajom udziela Unia Europejska (ok. 43 miliardów dolarów rocznie). Pomaga im także Polska. W związku z przystąpieniem naszego kraju do Unii uważa się, że Polska powinna znacznie zwiększyć swą pomoc dla krajów biedniejszych, w tym naszych wschodnich sąsiadów. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 7

Najwyższe było poparcie dla wspomagania rozwoju krajów słabiej rozwiniętych w grudniu 2008 roku, kiedy wynosiło 84%. Analiza poparcia netto, czyli różnicy pomiędzy odsetkiem osób popierających i nie popierających udzielania pomocy rozwojowej pokazuje, że powróciło ono do poziomu 54 pkt., na którym znajdowało się w 2012 roku. Poparcie netto jest wciąż dużo niższe niż w 2008 roku, kiedy wynosiło 72 pkt. i wyraźnie wyższe od odnotowanego w 2004 roku 28 pkt. Niemal co druga (45%) osoba, która popiera udzielanie przez Polskę pomocy rozwojowej, uważa, że mamy moralny obowiązek pomagać biedniejszym krajom. Zaś według 42% respondentów bogatsze państwa pomogły nam, więc teraz my powinniśmy pomóc biedniejszym. Rzadziej wskazywane uzasadnienia dla konieczności polskiej pomocy rozwojowej to: to, że pomaganie innym może przynieść nam korzyści (24%), jej konieczność wynikająca z międzynarodowych zobowiązań (21%), oraz fakt, że Polska jest krajem wystarczająco zamożnym, aby pomagać innym (12%). N=704 Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 8

Hierarchia powodów, dla których Polska powinna zdaniem respondentów angażować się w pomoc dla krajów słabiej rozwiniętych, zmienia się tylko nieznacznie od pierwszego pomiaru w 2004 roku. We wszystkich kolejnych badaniach moralny obowiązek udzielania pomocy wskazywany był na pierwszym miejscu, jednak znaczenie tego uzasadnienia systematycznie słabnie od 2006 roku (z 63% do 45% obecnie). Na drugim miejscu niezmiennie respondenci wskazują argument, według którego bogatsze państwa pomogły nam, więc my teraz powinniśmy pomóc biedniejszym. Jeśli tak, to dlaczego? IX.2004 (N=634) XII.2006 (N=753) XI.2007 (N=777) XII.2008 (N=840) XI.2009 (N=838) XI.2010 (N=794) XI.2011 (N=778) XI.2012 (N=739) XI.2013 (N=678) XII.2014 (N=704) mamy moralny obowiązek pomagać biedniejszym krajom 55% 63% 60% 58% 56% 51% 52% 55% 47% 45% bogatsze państwa pomogły nam, więc teraz my powinniśmy pomóc biedniejszym 33% 49% 41% 47% 45% 50% 42% 45% 44% 42% pomaganie innym może przynieść nam korzyści, np. zwiększyć prestiż Polski na świecie 27% 17% 25% 19% 22% 19% 23% 19% 17% 24% konieczność pomocy wynika z międzynarodowych zobowiązań przyjętych przez Polskę 19% 21% 21% 19% 20% 19% 20% 18% 21% 21% Polska jest krajem wystarczająco zamożnym by pomagać innym 4% 8% 12% 10% 9% 10% 13% 10% 9% 12% z innych powodów 2% 1% 0% 0% 0% 1% 0% 0% 0% 0% nie wiem 1% 0% 1% 2% 2% 1% 1% 2% 2% 4% Wyniki nie sumują się do 100% -badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 9

W porównaniu z wynikami sprzed roku o 7 pkt. proc. (z 17% do 24%) wzrósł odsetek badanych stwierdzających, że pomaganie innym może przynieść nam korzyść. Pozostałe powody wskazywane są tylko nieznacznie częściej lub nieznaczenie rzadziej niż w 2013 roku. Swój brak poparcia dla wspomaganiu przez Polskę biedniejszych krajów badani uzasadniają tym, że najpierw powinniśmy rozwiązać nasze własne problemy (52%), a także, że Polska jest krajem zbyt biednym, by pomagać innym (44%). Inne powody wymieniane są wyraźnie rzadziej zdaniem 13% badanych nie popierających polskiej pomocy rozwojowej każde państwo powinno troszczyć się o siebie, 11% odpowiada, że pieniądze, które otrzymują biedne kraje są źle wykorzystywane, a zdaniem 10% Polsce nikt nie pomagał, więc i my nie musimy pomagać innym. N=175 Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom Dwa najważniejsze argumenty za nieangażowaniem się naszego kraju w pomoc rozwojową pozostają niezmienne. Są to argument o konieczności wcześniejszego rozwiązania własnych problemów oraz powód związany z tym, że Polska jest zbyt POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 10

biedna by pomagać innym. W tym roku częściej wymieniany jest ten pierwszy (52% wobec 44%). W porównaniu z 2013 rokiem odsetek Polaków uważających, że nasz kraj jest zbyt biedny by pomagać innym zmniejszył się o 9 pkt. proc. Jednocześnie zwiększył się odsetek respondentów, którzy są zdania, że powinniśmy najpierw rozwiązać nasze własne problemy o 3 pkt. proc. Również o 3 pkt. proc. więcej badanych sądzi, że Polsce nikt nie pomagał. Pozostałe argumenty wskazywane są z podobną częstotliwością, jak przed rokiem. Jeśli nie, to dlaczego? IX.2004 (N=350) XII.2006 (N=170) XI.2007 (N=127) XII.2008 (N=124) XI.2009 (N=115) XI.2010 (N=162) XI.2011 (N=179) XI.2012 (N=201) XI.2013 (N=205) XII.2014 (N=175) powinniśmy najpierw rozwiązać nasze własne problemy Polska jest krajem zbyt biednym, by pomagać innym każde państwo powinno samo troszczyć się o siebie pieniądze, które otrzymują biedne kraje, są źle wykorzystywane 50% 61% 45% 48% 43% 44% 62% 54% 49% 52% 72% 56% 68% 62% 52% 68% 62% 52% 55% 44% 5% 10% 4% 5% 8% 5% 4% 11% 11% 13% 4% 13% 8% 6% 11% 9% 6% 10% 11% 11% Polsce nikt nie pomagał, więc i my nie musimy pomagać innym 6% 2% 7% 4% 6% 7% 8% 7% 7% 10% inne 0% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 2% 0% nie wiem 0% 3% 0% 3% 5% 4% 3% 2% 1% 5% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 11

2. POINFORMOWANIE O POMOCY POLSKI DLA INNYCH KRAJÓW ORAZ ŹRÓDŁA I TREŚĆ INFORMACJI Co czwarty (24%) Polak zetknął się ciągu ostatnich dwóch-trzech miesięcy z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów, jednak zdecydowana większość, bo 76% badanych, nie miała styczności z takimi informacjami. Stopień poinformowania o pomocy Polski dla innych krajów jest tym wyższym, im większe jest zainteresowanie respondentów polityką. Wśród osób bardzo zainteresowanych polityką 32% zetknęło się z takimi informacjami, wśród raczej zainteresowanych 33%, natomiast wśród raczej niezainteresowanych 23%, a wśród w ogóle niezainteresowanych tylko 17%. Zainteresowanie polityką Zupełnie się nie interesuje POINFORMOWANIE O POMOCY POLSKI DLA INNYCH KRAJÓW TAK NIE 17% 83% Raczej się nie interesuje 23% 77% Raczej się interesuje 33% 67% Bardzo się interesuje 32% 68% POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 12

Informacje o pomocy udzielanej przez Polskę innym krajom najczęściej docierały do osób z wykształceniem wyższym (33%) i średnim (28%) oraz mieszkańców miast do 20 tys. (39%). Najrzadziej z informacjami o polskiej pomocy kontakt miały osoby z wykształceniem podstawowym (16%) oraz zasadniczym zawodowym (19%). W stosunku do 2013 roku odsetek osób, które w ostatnich dwóch-trzech miesiącach zetknęły się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów, spadł z 31% do 24%. Jest on także wyraźnie niższy niż w poprzednich latach pomiędzy 2006 a 2011 rokiem wynosił on pomiędzy 40%, a 51%. Czy w ciągu ostatnich dwóch-trzech miesięcy zetknął(a) się Pan(i) z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów? XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XII.2013 XII.2014 TAK 51% 45% 43% 46% 42% 40% 27% 31% 24% NIE 49% 55% 57% 54% 58% 60% 73% 69% 76% Telewizja stanowi najczęstsze źródło informacji o pomocy udzielanej przez Polskę innym krajom (86%). Inne źródła informacji wymieniane są dużo rzadziej. 17% respondentów pozyskało takie informacje Internetu, 16% z prasy, a 12% z radia. Bardzo małe znaczenie mają informacje pochodzące od rodziny, znajomych (3%), ze szkoły, uczelni (2%) oraz wystawy i ulotki, o których wspomina mniej niż co setny badany. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 13

Wyniki wśród osób, które w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy zetknęły się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów (N=242) Korzystanie z poszczególnych źródeł informacji jest uzależnione od wieku i wykształcenia badanych. 15-19-latkowie częściej od innych pozyskują informacje o polskiej pomocy ze szkoły, uczelni (29%). 15-19-latkowie i 20-29-latkowie częściej od innych korzystają z w tym celu z Internetu (odpowiednio 43% i 33%). W starszych grupach wiekowych źródłem informacji przestaje być szkoła, uczelnia; systematycznie, wraz z wiekiem, spada także znaczenie Internetu. Badani z wykształceniem podstawowym (91%) i zasadniczym zawodowym (86%) swoją wiedzę opierają głównie na telewizji. Wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia rośnie znaczenie Internetu, prasy i radia do odpowiednio 36%, 25% i 20% wśród respondentów z wykształceniem wyższym. W każdym kolejnym pomiarze od 2006 roku telewizja okazuje się najważniejszym źródłem informacji o pomocy naszego kraju dla innych państw, choć odsetek Polaków, którzy ją wymieniają obniżał się systematycznie z 93% do 86%. W porównaniu z 2006 rokiem istotnie zmniejszyło się znaczenie informacji pochodzących z prasy (z 28% do 16%) i z radia (z 26% do 12%). Jednocześnie POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 14

coraz więcej respondentów, jako źródło informacji wymienia Internet (wzrost z 8% w 2006 r. do 17% obecnie). W porównaniu z 2013 rokiem respondenci nieco rzadziej stykają się z informacjami o polskiej pomocy dla innych krajów w telewizji (spadek o 3 pkt. proc.). Pozostałe źródła informacji wskazywane są podobnie często. Źródła informacji o pomocy Polski dla innych krajów (Wyniki wśród osób, które w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy zetknęły się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów) XII.2006 (N=507) XI.2007 (N=454) XII.2008 (N=427 ) XI.2009 (N=463) XI.2010 (N=419) XI.2011 (N=399) XI.2012 (N=270) XI.2013 (N=306) XII.2014 (N=242) z telewizji 93% 90% 89% 86% 89% 86% 87% 89% 86% z Internetu 8% 11% 12% 15% 11% 17% 18% 16% 17% z prasy 28% 28% 27% 24% 20% 15% 20% 16% 16% z radia 26% 27% 21% 27% 19% 11% 20% 12% 12% od rodziny, znajomych 1% 2% 3% 2% 0% 1% 0% 3% 3% ze szkoły, uczelni 1% 2% 2% 2% 3% 2% 2% 2% 2% z kościoła 1% 2% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 0% z wystawy, ulotki 0% 1% 0% 1% 0% 1% 0% 0% 0% z innych źródeł 1% 0% 0% 0% 1% 1% 0% 0% 0% nie pamiętam 0% 1% 0% 1% 1% 1% 1% 1% 2% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać wszystkie właściwe odpowiedzi Wyniki zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom W 2014 roku Polacy, którzy zetknęli się z jakimiś informacjami o polskiej pomocy dla innych krajów, zdecydowanie najczęściej mieli kontakt z informacjami o wsparciu dla Ukrainy (58%), a wszystkie inne kierunki i cele pomocy były wymieniane zdecydowanie rzadziej. To, jakie kierunki polskiej pomocy dostrzegane są przez badanych, jest w dużej mierze uzależnione do informacji medialnych i najbardziej w danym roku nagłośnionych wydarzeń. W bieżącym roku wszystkie inne wydarzenia zostały przyćmione przez doniesienia o sytuacji na Ukrainie. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 15

JEŚLI TAK, CZEGO DOTYCZYŁY / O CZYM BYŁY TE INFORMACJE? (INFORMACJA O ZASADACH KODOWANIA ZNAJDUJE SIĘ W ROZDZIALE KWESTIONARIUSZ ) Wyniki sortowane (modułami) wg kolumny 2013: 2006 (N=504) 2007 (N=453) 2008 (N=427 ) 2009 (N=463) 2010 (N=419) 2011 (N=399) 2012 (N=270) 2013 (N=306) 2014 (N=242) Ukraina - - - - - - - - 58 ogólnie: pomoc humanitarna pomoc dla ubogich, potrzebujących, zwalczanie ubóstwa, tam gdzie są jakieś problemy pomoc dla ofiar 26 18 9 17 22 16 16 12 14 trudno powiedzieć, nie pamiętam 7 11 11 9 9 12 17 10 12 pomoc dla Afryki, krajów Afryki 15 14 16 14 15 23 17 8 9 pomoc żywnościowa, zwalczanie głodu, problem głodu 23 23 13 9 12 10 9 5 5 pomoc medyczna, zbiórka leków, szczepionki, pomoc lekarzy polskich, pomoc dla chorych na AIDS, choroby zakaźne ogólniki państwa bogate/bogatsze mają obowiązek pomagać biednym, ogólnie: pomoc światowa pomoc wojskowa, militarna wysyłanie wojsk (do Iraku, Afganistanu), misje pokojowe, misje stabilizacyjne, wysyłanie pomocy w związku z konfliktami zbrojnymi 17 12 7 31 13 4 6 3 4 3 0 2 1 0 3 2 0 3 7 6 3 5 4 3 5 4 2 pomoc dla ofiar kataklizmów, klęsk żywiołowych, trzęsień ziemi 19 20 14 12 26 22 7 34 2 Syria - - - - - - - 2 2 braku dostępu do wody pitnej 3 2 1 4 8 6 9 4 2 zbiórka odzieży, ubrań, butów, koców, namiotów; 4 6 2 2 1 1 1 1 2 zbiórka pieniężna, zbiórka pieniędzy na konta; pomoc finansowa 6 9 1 5 4 7 4 4 2 ogólnie: pomoc dla krajów trzeciego świata, pomoc dla krajów 2 13 7 5 3 2 2 5 2 pomoc uchodźcom 0 0 1 0 0 0 0 0 1 Somalia - 0 1 1 0 1 1 0 1 pomoc ofiarom wojen, przemocy inwalidów, ofiar wojny 0 3 3 0 1 0 1 0 1 Wyniki wśród osób, które w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy zetknęły się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów. W tabeli pominięte zostały odpowiedzi, które w ostatnim sondażu nie zostały wymienione przez co najmniej 1% respondentów. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 16

Wyniki wg kolejności punktów klucza; (INFORMACJA O ZASADACH KODOWANIA ZNAJDUJE SIĘ W ROZDZIALE KWESTIONARIUSZ ) JEŚLI TAK, CZEGO DOTYCZYŁY / O CZYM BYŁY TE INFORMACJE? (INFORMACJA O ZASADACH KODOWANIA ZNAJDUJE SIĘ W ROZDZIALE KWESTIONARIUSZ ) ogólnie: pomoc humanitarna pomoc dla ubogich, potrzebujących, zwalczanie ubóstwa, tam gdzie są jakieś problemy 2006 (N=504) 2007 (N=453) 2008 (N=427 ) 2009 (N=463) 2010 (N=419) 2011 (N=399) 2012 (N=270) 2013 (N=306) 2014 (N=242) 26 18 9 17 22 16 16 12 14 pomoc gospodarcza; 1 0 1 1 1 2 3 0 - budowa i pomoc w budowie/odbudowie infrastruktury budowa ośrodków zdrowia, budowa szkoły 1 3 2 3 4 4 10 3 - pomoc żywnościowa, zwalczanie głodu, problem głodu, 23 23 13 9 12 10 9 5 5 braku dostępu do wody pitnej 3 2 1 4 8 6 9 4 2 zbiórka odzieży, ubrań, butów, koców, namiotów; 4 6 2 2 1 1 1 1 2 zbiórka pieniężna, zbiórka pieniędzy na konta; pomoc finansowa, wpłaty za pośrednictwem SMS pomoc medyczna, zbiórka leków, szczepionki, pomoc lekarzy polskich, pomoc dla chorych na AIDS, choroby zakaźne inna niż wymieniona oraz ogólnie pomoc materialna, rzeczowa (np. środki czystości) 6 9 1 5 4 7 4 4 2 17 12 7 31 13 4 6 3 4 8 9 2 5 3 3 12 4 - pomoc dla polonii zagranicą pomoc dla Polaków (na wschodzie) 3 1 1 1 1 2 1 1 - pomoc wojskowa, militarna wysyłanie wojsk (do Iraku, Afganistanu), misje pokojowe, misje stabilizacyjne, wysyłanie pomocy w związku z konfliktami zbrojnymi pomoc w umacnianiu procesów demokratyzacji pomoc opozycji demokratycznej w krajach o reżimach totalitarnych pomoc dla ofiar kataklizmów, klęsk żywiołowych, trzęsień ziemi, tsunami, powodzi, suszy, lawin błotnych 7 6 3 5 4 3 5 4 2 1 2 1 1 0 1 0 0-19 20 14 12 26 22 7 34 2 pomoc dzieciom; adopcje na odległość 10 12 7 4 6 5 5 1 - pomoc ofiarom wojen, przemocy inwalidów, ofiar wojny 0 3 3 0 1 0 1 0 1 POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 17

pomoc uchodźcom; 0 0 1 0 0 0 0 0 1 ogólnie: pomoc dla krajów trzeciego świata, pomoc dla krajów najsłabiej rozwiniętych 2 13 7 5 3 2 2 5 2 pomoc dla Afryki, krajów Afryki; w tym: 15 14 16 14 15 23 17 8 - Czad - 0 1 0 0 0 1 0 - Etiopia 2 2 1 1 1 1 1 1 - Kongo 1 0 0 0 0 0 0 0 - Somalia - 0 1 1 0 1 1 0 1 Sudan, Darfur - 1 0 2 4 2 2 1 - pomoc dla krajów Ameryki Łacińskiej Ameryki Południowej, Ameryki Środkowej; w tym: 0 1 1 0 16 0 0 3 - Chile - - - - 1 0 0 0 - Haiti - - - - 14 0 0 3 - pomoc dla krajów byłego ZSRR i jego obszaru wpływów, na wschodzie, w tym: 11 5 32 36 6 3 4 4 - Białoruś 3 2 1 2 1 1 1 0 - Czeczenia 2 1 0 1 1 0 0 0 - Gruzja 0 0 21 1 0 0 1 0 - Kazachstan 1 0 0 1 0 0 0 0 - Litwa 1 0 0 1 0 2 1 0 - Rosja - - - - 1 0 0 0 - Ukraina 2 1 3 34 2 0 1 0 58 Łotwa - - - - - - - 1 - pomoc dla krajów Azji, w tym: 12 8 9 4 7 12 5 34 - Afganistan 2 2 5 2 4 1 4 1 - Bangladesz 0 2 0 0 0 0 0 0 - Indie 0 1 1 0 0 0 0 0 - Irak 7 2 3 1 2 0 0 0 - Tajlandia 1 0 0 0 0 0 0 2 - Japonia - - - - - 2 0 0 - Turcja - - - - - 9 0 0 - POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 18

Libia - - - - - 3 0 0 - Filipiny - - - - - - - 28 - Indonezja - - - - - - - 2 - Syria - - - - - - - 2 2 pomoc dla krajów Europy związana z kryzysem finansowym, w tym: - - 3 0 3 11 10 1 - Islandia - - 3 0 0 0 0 0 - Irlandia - - 1 0 1 0 0 0 - Grecja - - - - - 11 9 1 - Hiszpanii - - - - - - 1 0 - pomoc instytucji kościelnych, Kościoła, CARITAS, misje katolickie 6 1 2 1 4 2 1 3 - pomoc organizowana przez Polską Akcję Humanitarną (PAH) Janiny Ochojskiej, akcja PAJACYK 7 4 4 1 6 2 3 3 - pomoc organizowana przez Czerwony Krzyż, PCK, 0 1 0 1 0 0 1 1 - pomoc organizowana przez inne instytucje 2 2 3 1 1 1 2 1 - pomoc organizowana przez inne osoby lub w której uczestniczyły inne osoby 1 1 1 0 3 0 0 1 - ogólniki państwa bogate/bogatsze mają obowiązek pomagać biednym, ogólnie: pomoc światowa 3 0 2 1 0 3 2 0 3 inne 4 0 2 2 7 3 4 2 - trudno powiedzieć, nie pamiętam 7 11 11 9 9 12 17 10 12 Wyniki wśród osób, które w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy zetknęły się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów. W tabeli pominięte zostały odpowiedzi, które w żadnym z sondaży nie zostały wymienione przez co najmniej 1% respondentów. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 19

3. ŚWIADOMOŚĆ PROBLEMÓW ROZWOJU MIĘDZYNARODOWEGO 3.1. KRAJE BIEDNIEJSZE I GORZEJ ROZWINIĘTE NIŻ POLSKA Polacy uważają, że z 200 państw na świecie, biedniejszych i gorzej rozwiniętych od Polski jest tylko 82. W rzeczywistości takich krajów jest ok. 160 4, czyli badani dwukrotnie zaniżają ich liczbę. Wydaje się, że respondenci porównują sytuację Polski raczej z sytuacją państw zachodnioeuropejskich, a nie państw afrykańskich czy azjatyckich, co istotnie wpływa na postrzeganie zamożności naszego kraju. Jedynie 15% Polaków wie o tym, że państw biedniejszych i gorzej rozwiniętych od Polski jest powyżej 100. Zdaniem 13% badanych istnieje dokładnie 100 takich państw. 18% stwierdza, że od 50 do 99 państw jest biedniejszych od Polski, a 13% uważa, że jest zaledwie do 49 takich państw. Warto także podkreślić, że aż dwie piąte (41%) respondentów nie wie, jak odpowiedzieć na to pytanie. 4 Polska znajduje się na 45 miejscu na świecie pod względem PKB na jednego mieszkańca wg PPP (parytetu siły nabywczej, dane z 2013 r.) i na 35 miejscu wg HDI (Wskaźnika Rozwoju Społecznego, ranking z 2013 r.). Źródło: data.worldbank.org, hrd.undp.org. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 20

W porównaniu z 2013 rokiem średnia liczba państw, które badani uważają za biedniejsze od Polski wzrosła o 10 (z 72 do 82). Postrzegamy więc swoją sytuację lepiej niż w dwóch ostatnich latach (73 w 2012 i 72 w 2013), ale gorzej niż w latach 2009-2011, kiedy wskaźnik ten sięgał nawet 91 państw. W porównaniu z 2013 rokiem znacząco obniżył się odsetek osób, których zdaniem tylko do 49 państw jest biedniejszych i gorzej rozwiniętych od Polski z 21% do 13%, jednocześnie zdecydowanie więcej respondentów przyznaje, że nie potrafią udzielić odpowiedzi na to pytanie 41% w porównaniu do 31%. Z 200 państw na świecie, ile państw Pana(i) zdaniem jest biedniejszych i gorzej rozwiniętych od Polski? XII. 2005 XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 Do 49 państw 50-99 państw 100 państw Powyżej 100 państw 20% 21% 22% 17% 13% 16% 13% 24% 21% 13% 21% 20% 22% 17% 19% 21% 17% 21% 19% 18% 20% 17% 15% 20% 20% 18% 19% 19% 16% 13% 18% 18% 14% 17% 24% 22% 24% 15% 13% 15% Nie wiem 21% 24% 27% 29% 24% 23% 27% 21% 31% 41% Średnia liczba państw 79 76 72 81 91 85 90 73 72 82 Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane badanym POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 21

3.2. MILENIJNE CELE ROZWOJU ONZ Milenijne Cele Rozwoju ONZ są bardzo mało znane w polskim społeczeństwie i słyszał o nich zaledwie co dziesiąty (10%) Polak. 90% respondentów nie pamięta, żeby zetknęli się z informacjami na ten temat. Poinformowanie o Milenijnych Celach Rozwoju ONZ związane jest z zainteresowaniem polityką oraz poinformowaniem o pomocy Polski dla innych krajów. Znajomość tych celów częściej deklarują respondenci bardzo zainteresowani polityką (26%), od osób w ogóle nią niezainteresowanych (5%). Podobnie badani, którzy zetknęli się z informacjami o pomocy Polski dla innych krajów, deklarują znajomość Milenijnych Celów Rozwoju częściej (26%) od osób, które z takim informacjami nie miały kontaktu (4%). Częściej poinformowani o Milenijnych Celach Rozwoju są także ci respondenci, którzy uważają jednocześnie, że Polska zdecydowanie powinna wspomagać rozwój krajów słabiej rozwiniętych (16%), od osób uważających, że nie powinna udzielać pomocy rozwojowej (4%). POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 22

Zainteresowanie polityką POINFORMOWANIE O MILENIJNYCH CELACH ROZWOJU ONZ TAK Zupełnie się nie interesuje 5% 95% Raczej się nie interesuje 8% 92% Raczej się interesuje 14% 86% Bardzo się interesuje 26% 74% Poinformowanie o pomocy Polski dla innych krajów Zetknęli się 26% 74% Nie zetknęli się 4% 96% Polska rozwój krajów słabiej rozwiniętych Zdecydowanie powinna wspomagać 16% 84% Raczej powinna wspomagać 12% 88% Zdecydowanie nie powinna wspomagać 6% 94% Raczej nie powinna wspomagać 4% 96% Trudno powiedzieć 2% 98% NIE W porównaniu do listopada 2013 roku odsetek osób poinformowanych o Milenijnych Celach Rozwoju zmniejszył się o 4 pkt. proc. i jest obecnie najniższy ze wszystkich odnotowanych od pierwszego pomiaru w 2005 roku. Czy słyszał(a) Pan(i) o Milenijnych Celach Rozwoju ONZ związanych z ograniczeniem ubóstwa na świecie do 2015 roku? XII. 2005 XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI. 2013 XII. 2014 TAK 20% 22% 22% 13% 15% 19% 14% 11% 14% 10% NIE 80% 78% 78% 87% 85% 81% 86% 89% 86% 90% POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 23

3.3. NAJWIĘKSZE WYZWANIA NA DRODZE ROZWOJU KRAJÓW SŁABIEJ ROZWINIĘTYCH Według Polaków, największymi wyzwaniami, jakie stoją na drodze krajów słabiej rozwiniętych, są choroby zakaźne, w tym HIV/ AIDS (44%), dostęp do wody pitnej (43%) oraz konflikty zbrojne i inne konflikty wewnętrzne (38%). Co czwarty (23%) respondent uważa, że takim wyzwaniem jest niezdolność do wytworzenia wystarczające ilości żywności, a niewiele mniej osób (22%), że analfabetyzm. 14% ankietowanych wskazuje niedemokratyczne rządy i łamanie praw człowieka, a 9% zanieczyszczenie środowiska. Hierarchia wyzwań wymienianych przez respondentów zmieniła się tylko nieznacznie w porównaniu z listopadem 2013 roku. Choroby zakaźne i dostęp do wody pitnej są cały czas na dwóch pierwszych miejscach, przy czym choroby zakaźne mają o 1 pkt. proc. więcej wskazań od dostępu do wody pitnej (44% wobec 43%). W 2013 roku najczęściej wskazywany był dostęp do wody pitnej. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 24

Choroby zakaźne były wymieniane przed dostępem do wody pitnej w latach 2006-2009, potem na czoło rankingu wysunął się dostęp do wody. Jakie kwestie Pana(i) zdaniem stanowią największe wyzwania na drodze rozwoju krajów słabiej rozwiniętych? XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 Choroby zakaźne, w tym HIV/AIDS 64% 65% 51% 51% 49% 42% 46% 43% 44% Dostęp do wody pitnej 37% 43% 37% 43% 57% 54% 50% 46% 43% Konflikty zbrojne i inne konflikty wewnętrzne Niezdolność do wytworzenia wystarczającej ilości żywności 42% 40% 43% 40% 37% 33% 45% 42% 38% 36% 32% 35% 35% 36% 39% 34% 31% 23% Analfabetyzm 35% 36% 28% 26% 26% 28% 29% 24% 22% Niedemokratyczne rządy i łamanie praw człowieka Zanieczyszczenie środowiska i eksploatacja zasobów naturalnych 19% 17% 16% 19% 17% 18% 17% 15% 14% 11% 11% 13% 10% 10% 9% 12% 11% 9% Inne 1% 0% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% Nie wiem, trudno powiedzieć 5% 7% 8% 7% 6% 7% 5% 10% 14% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać do 3 odpowiedzi POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 25

4. DZIEDZINY, SPOSOBY I KIERUNKI POMOCY 4.1. DZIEDZINY POMOCY Zdaniem respondentów Polska może najbardziej pomóc biedniejszych krajom w dziedzinie edukacji i w dziedzinie zdrowia. 39% badanych uważa, że Polska ma najwięcej do zaoferowania jeśli chodzi o pomoc w poprawie poziomu edukacji w krajach biedniejszych. Ponad co trzeci Polak (35%) uważa także, że nasz kraj jest w stanie zaoferować największą pomoc biedniejszym krajom w poprawie stanu służby zdrowia. Polacy najrzadziej wymieniają takie dziedziny, w których Polska ma najwięcej do zaoferowania jak: ochrona środowiska (14%) oraz rozwój infrastruktury (14%). 15% Polaków nie potrafi udzielić odpowiedzi na pytanie, a 5% badanych jest zdania, że Polska nie ma nic do zaoferowania krajom biedniejszym w żadnej z dziedzin. Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 26

Niezmiennie od 2006 roku, jako dziedzina, w której Polska ma najwięcej do zaoferowania krajom biedniejszym wymieniana jest poprawa poziomu edukacji. Generalnie hierarchia odpowiedzi jest co roku dość podobna. Na drugim miejscu pojawia się poprawa stanu służby zdrowia (jedynie w 2004 roku kolejność tych dwóch odpowiedzi była odwrotna na co mogła wpłynąć inna treść pytania). W jakich dziedzinach, Pana(i) zdaniem, Polska ma najwięcej do zaoferowania krajom biedniejszym? IX.2004 XII.2006 XI.2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 w poprawie poziomu edukacji 34% 44% 49% 46% 44% 47% 45% 46% 43% 39% w poprawie stanu służby zdrowia 44% 43% 38% 30% 34% 37% 36% 38% 39% 35% w zapobieganiu kryzysom i w odbudowie po konfliktach 22% 23% 20% 23% 24% 17% 18% 23% 18% 22% we wspieraniu wzrostu gospodarczego 17% 14% 17% 18% 21% 22% 19% 20% 17% 19% we wspieraniu reform demokratycznych 8% 15% 18% 19% 18% 21% 18% 18% 17% 17% w rozwoju infrastruktury (np. budowa dróg, mostów, sieci telekomunikacyjnych) 13% 19% 17% 19% 21% 17% 18% 17% 17% 14% w rozwoju rolnictwa 19% 17% 16% 21% 22% 23% 16% 22% 16% 16% w ochronie środowiska 6% 13% 14% 13% 15% 17% 15% 17% 12% 14% inne 5% 1% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 1% 0% w żadnej dziedzinie 14% 4% 4% 5% 4% 5% 4% 5% 8% 5% nie wiem 5% 8% 12% 9% 9% 9% 10% 8% 10% 15% Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom *) W 2004 r. treść pytania brzmiała: W jakich dziedzinach, Pana(i) zdaniem, Polska powinna pomagać w rozwoju krajom biedniejszym? POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 27

W porównaniu do wyników z 2013 roku odsetek prawie wszystkich odpowiedzi nieznacznie spadł. dziedziny, który uzyskały największy odsetek odpowiedzi tj. poprawa poziomu edukacji oraz poprawa stanu służby zdrowia uległy pogorszeniu o 4 pkt. Procentowe. Natomiast wzrost dotyczy takich dziedzin jak: zapobieganie kryzysom (wzrost o 4 pkt. procentowe), ochrona środowiska (wzrost o 4 pkt. procentowe) oraz wspieranie wzrostu gospodarczego (wzrost o 2 pkt. procentowe). Wzrósł także odsetek odpowiedzi nie wiem (o 5 pkt. procentowych). 4.2. SPOSOBY I KANAŁY POMOCY Prawie co trzeci Polak jest zdania, że Polska może przyczynić się do wspierania rozwoju krajów biedniejszych poprzez umożliwienie studentom z tych krajów studiowania w Polsce (30%). W następnej kolejności, zdaniem 20% badanych, nasz kraj może wesprzeć rozwój krajów biedniejszych wysyłając wolontariuszy do tych krajów bądź szkoląc pracowników administracji i instytucji państwowych tych krajów oraz wysyłając polskich ekspertów i doradców. Zdaniem 19% respondentów możemy także wspierać biedniejsze kraje inwestując tam. Rzadziej był wybierane takie sposoby na wsparcie rozwoju biedniejszych krajów przez Polskę jak: przekazywanie pomocy finansowej rządom tych państw (17%), większe otwarcie polskiego rynku na produkty z krajów rozwijających się (17%), wspieranie procesów demokratyzacji w tych krajach (15%), finansowanie lub współfinansowanie budowy infrastruktury (14%), praca na rzecz rozwiązywania konfliktów wewnętrznych w tych krajach (12%) oraz umorzenie lub redukcja ich zadłużenia wobec Polski (6%). POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 28

W jaki sposób Polska może przyczynić się do wspierania rozwoju krajów biedniejszych? XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 umożliwiając studentom z tych krajów studiowanie w Polsce wysyłając wolontariuszy do tych krajów szkoląc pracowników administracji i instytucji państwowych tych krajów oraz wysyłając polskich ekspertów i doradców poprzez inwestycje polskich firm w tych krajach przekazując pomoc finansową rządom tych państw finansując lub współfinansując budowę infrastruktury (np. drogowej czy wodnosanitarnej) otwierając w większym stopniu polski rynek na produkty z krajów rozwijających się wspierając procesy demokratyzacji w tych krajach pracując na rzecz rozwiązania konfliktów wewnętrznych w tych krajach umarzając lub redukując ich zadłużenie wobec Polski 40% 36% 42% 37% 43% 33% 39% 33% 30% 32% 28% 25% 20% 24% 22% 24% 24% 20% 20% 23% 21% 24% 23% 27% 24% 20% 20% 27% 23% 22% 24% 24% 24% 24% 19% 19% 23% 22% 24% 21% 17% 15% 19% 18% 17% 18% 16% 15% 15% 15% 18% 18% 15% 14% 25% 22% 17% 16% 16% 16% 17% 15% 17% 16% 15% 16% 16% 16% 17% 15% 14% 15% 16% 12% 12% 13% 11% 10% 12% 12% 12% 7% 6% 8% 5% 6% 6% 8% 6% 6% w inny sposób 1% 2% 1% 1% 0% 0% 0% 1% 0% trudno powiedzieć 9% 11% 11% 13% 13% 12% 7% 14% 16% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać do 3 odpowiedzi Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 29

Pytanie o sposoby wspierania biedniejszych krajów zadano po raz pierwszy w 2006 roku. Od 8 lat niezmiennie na pierwszym miejscu znajduje się umożliwienie młodzieży z krajów biedniejszych studiowania w Polsce. W porównaniu do zeszłego roku wskazuje jednak tą odpowiedź nieco mniej badanych (o 3 pkt. procentowe). Ogólnie rzecz biorąc, hierarchia poszczególnych sposobów oraz odsetki wskazań nie zmieniają się znacząco na przestrzeni lat. A jak zdaniem respondentów powinniśmy przekazywać fundusze na pomoc krajom mniej rozwiniętym? Zdaniem prawie połowy Polaków (48%) fundusze z Polski do krajów mniej rozwiniętych powinny być przekazywane poprzez wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe np. UNICEF, Światowy Program Żywnościowy, Czerwony Krzyż). 44% badanych uważa natomiast, że w ramach pomocy fundusze powinny być przekazywane poprzez polskie organizacje pozarządowe i firmy, np. PAH, Caritas. Polacy są najmniej entuzjastyczni odnośnie przekazywania funduszy na pomoc poprzez lokalne organizacje działające w tych krajach (16%) oraz przekazując fundusze bezpośrednio rządom tych krajów (9%). POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 30

POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 31

Przekazywanie funduszy za pośrednictwem polskich organizacji lub wyspecjalizowanych organizacji międzynarodowych są najlepszymi sposobami przekazywania pomocy finansowej niezmiennie od 2004 roku. W jaki sposób, według Pana(i), Polska powinna przekazywać fundusze na pomoc dla krajów mniej rozwiniętych? IX. 2004 *) XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 poprzez wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe (np. UNICEF, Światowy Program Żywnościowy, Czerwony Krzyż) poprzez polskie organizacje pozarządowe i firmy (np. Polska Akcja Humanitarna, Caritas) poprzez lokalne organizacje (np. organizacje pozarządowe) działające w tych krajach przekazując fundusze bezpośrednio rządom tych krajów 40% 60% 56% 55% 51% 51% 51% 56% 54% 48% 32% 55% 55% 52% 51% 53% 51% 51% 51% 44% 5% 11% 14% 14% 16% 18% 19% 18% 19% 16% 6% 7% 7% 10% 10% 10% 8% 9% 6% 9% w inny sposób 3% 1% 1% 1% 2% 1% 0% 2% 2% 1% nie wiem 14% 8% 12% 10% 12% 10% 10% 11% 14% 17% Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom *) W 2004 r. treść pytania brzmiała: W jaki sposób według Pana(i) Polska powinna przekazywać fundusze na pomoc rozwojową w krajach mniej rozwiniętych?. Pytanie miało charakter jednoodpowiedziowy. 4.3. GEOGRAFICZNE KIERUNKI POMOCY Zdaniem prawie połowy Polaków (47%) nasz kraj powinien przede wszystkim pomagać krajom Afryki (np. Angoli, Etiopii). W następnej kolejności, najbardziej polskiej pomocy potrzebują także nasi wschodni sąsiedzi Ukraina i Białoruś (28% wskazań). Inne kierunki pomocy wybierane są przez badanych rzadziej. 16% badanych uważa, że Polska powinna przede wszystkim pomagać krajom Azji, a 13% uważa, że jednym z głównych kierunków pomocy powinny być byłe Republiki Radzieckie na Kaukazie i w Azji Środkowej. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 32

16% badanych nie umie jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie. Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom. Afryka, jako główny kierunek polskiej pomocy, jest wymieniana najczęściej niezmiennie od 2004. Wskazywało ją od 49% w do 59% badanych. W tym roku na drugim miejscu znaleźli się nasi wschodni sąsiedzi Ukraina i Białoruś (wzrost 10 pkt. procentowy w porównaniu do zeszłego roku). Można przypuszczać, że wzrost ten jest spowodowany tegorocznymi wydarzeniami na Ukrainie. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 33

Krajom z jakiego regionu, Pana(i) zdaniem, Polska powinna pomagać przede wszystkim? IX. 2004 XII.2006 XI. 2007 XII. 2008 XI. 2009 XI. 2010 XI. 2011 XI. 2012 XI. 2013 XII.2014 krajom Afryki (np. Angola, Etiopia) 51% 57% 57% 52% 49% 52% 59% 55% 55% 47% krajom Azji (np. Bangladesz, Wietnam, Laos) 11% 17% 17% 16% 15% 14% 17% 18% 22% 16% naszym wschodnim sąsiadom Ukrainie i Białorusi *) 25% 37% 32% 37% 39% 29% 25% 28% 18% 28% innym byłym Republikom Radzieckim na Kaukazie i w Azji środkowej (np. Gruzja, Armenia, Kazachstan) krajom Europy Południowo-Wschodniej (np. Albania, Macedonia) **) 12% 16% 20% 17% 14% 16% 13% 17% 14% 13% 7% 9% 11% 10% 11% 9% 10% 9% 11% 11% innym 3% 1% 0% 0% 1% 1% 0% 0% 0% 0% żadnym 15% 4% 3% 4% 4% 5% 4% 6% 6% 6% nie wiem 5% 8% 11% 11% 11% 10% 10% 10% 13% 16% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać do dwóch odpowiedzi Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. *) W 2004 r. obok Ukrainy i Białorusi wymieniona była jeszcze Rosja **) W 2004r. podano w nawiasie przykład następujących krajów: (np. Mołdawia, Albania, Serbia i Czarnogóra) W porównaniu z 2004 rokiem, w latach następnych znacznie niższy był odsetek respondentów, którzy uważali, że Polska nie powinna w ogóle udzielać pomocy innym krajom spadł z 15% do 6% w 2013 roku. W tym samym czasie ponad dwukrotnie zwiększył się odsetek osób, które nie wiedzą, jaki kierunek pomocy wskazać (z 5% do 13%). POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 34

5. WIELKOŚĆ POLSKIEJ POMOCY Połowa Polaków jest przekonana, że Polska na pomoc rozwojową dla krajów biedniejszych przeznacza w stosunku do swoich możliwości gospodarczych tyle pieniędzy ile trzeba. Według 14% Polaków nasz kraj wydaje na tę pomoc za mało, a dwukrotnie mniej badanych 7% - uważa, że przeznaczamy za dużo. Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom Odpowiedzi na pytanie o ocenę wielkości polskiej pomocy rozwojowej kształtują się dość podobnie, jak w 2013 roku, z wyjątkiem odpowiedzi za dużo. Odsetek tej odpowiedzi spadł w 2014 o 5 pkt. procentowych. Wzrósł natomiast odsetek odpowiedzi, odnoszących się do tego, że na pomoc innym biedniejszym krajom Polska przeznacza za mało (o 3 pkt. procentowe). Można zatem zauważyć, że Polacy wyrażają chęć, aby w większym stopniu pomagać biedniejszym krajom. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 35

Czy Pana(i) zdaniem, w stosunku do swoich możliwości gospodarczych, Polska przeznacza na pomoc rozwojową dla krajów biedniejszych: IX.2004 XII.2006 XI.2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 zdecydowanie za mało pieniędzy 1% 2% 2% 1% 3% 3% 3% 3% 2% 2% ZA MAŁO 12% 14% 14% 15% 19% 18% 16% 15% 11% 14% raczej za mało pieniędzy tyle, ile powinna raczej za dużo pieniędzy 11% 12% 12% 14% 16% 15% 13% 12% 9% 12% 49% 51% 48% 50% 49% 51% 50% 49% 50% 51% 11% 8% 4% 5% 6% 5% 6% 7% 8% 5% ZA DUŻO 14% 11% 6% 7% 8% 8% 7% 11% 12% 7% zdecydowanie za dużo pieniędzy 3% 3% 2% 2% 2% 3% 1% 4% 4% 2% nie wiem 25% 24% 32% 28% 24% 23% 27% 25% 27% 28% Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. 59% Polaków zgodziłoby się, aby rząd przeznaczał z ich podatków 6 złotych miesięcznie na pomoc rozwojową dla biedniejszych krajów. Przy czym, 30% badanych zgodziłoby się na dokładnie 6 złotych, 10% badanych przystałoby nawet na więcej niż 6 zł, a 19% wprawdzie zgodziłoby się, ale na mniej niż 6 złotych. Co czwarty (25%) Polak nie chciałby, aby z jego podatków rząd przeznaczał pieniądze na pomoc rozwojową, zaś 16% nie ma zdania na ten temat. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 36

Odpowiedź nie wiem nie była odczytywana respondentom Akceptacja dla przeznaczania przez rząd pieniędzy z podatków na pomoc rozwojową rośnie wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia respondentów i wraz z poziomem sytuacji materialnej. Można zatem powiedzieć, że im respondenci lepiej wykształceni i im lepszą sytuację materialną posiadają, tym chętnie są skłonni zgodzić się przeznaczyć jakąś kwotę na pomoc rozwojowa. Pewną kwotę ze swoich podatków zgodziłoby się przeznaczyć od 45% osób z wykształceniem podstawowym do 70% z wykształceniem wyższym. Gotowość do przeznaczenia części pieniędzy ze swoich podatków na pomoc dla biedniejszych krajów wyraża także 72% osób oceniających sytuację materialną swojego gospodarstwa domowego jako dobrą i tylko 40% oceniających ją jako złą. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 37

Zgodziliby się przeznaczyć jakąś kwotę (6 zł lub inną) Wykształcenie Nie, nie zgodziliby się Brak jednoznacznego stanowiska Podstawowe 45% 34% 21% Zasadnicze zawodowe 54% 26% 20% Średnie i pomaturalne 63% 25% 12% Wyższe i licencjat 70% 16% 14% Samoocena sytuacji materialnej Dobra 72% 14% 14% Średnia 59% 25% 16% Zła 40% 41% 19% Obecne wyniki są bardzo zbliżone do tych uzyskanych w 2013 roku. Odsetek zgód na przekazywania pieniędzy z podatków na pomoc rozwojową pozostaje na takim samym poziomie (59%), o 1 pkt. procentowy wzrósł odsetek odpowiedzi ni wiem, a odsetek braku zgód spadł o 1 pkt. procentowy. Poziom akceptacji dla przekazywania pieniędzy z podatków na pomoc rozwojową jest taki sam jak rok temu, ale ogólnie rzecz biorąc oba wyniki są na najniższym poziomie od 2004 roku. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że w porównaniu do zeszłego roku kwota o którą pytaliśmy wzrosła o 1 zł, a mimo to nie zaobserwowano spadku zgód na przekazywanie pieniędzy na pomoc rozwojową. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 38

Polska zobowiązała się, że będzie systematycznie zwiększać pomoc dla krajów biedniejszych. W roku (odpowiednio: 2004,, 2014) na pomoc rozwojową Polska przeznaczy z budżetu państwa jedną dziesiątą (1/10) procenta dochodu narodowego. Jest to ok. 5 zł miesięcznie na głowę statystycznego podatnika. Gdyby to od Pana(i) zależało, czy zgodził(a)by się Pan(i), żeby rząd Polski przeznaczył z Pana(i) podatków 6 zł* miesięcznie na pomoc rozwojową dla biedniejszych krajów? IX.2004 XII. 2005 XII. 2006 XI.2007 XII. 2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 tak, nawet więcej niż 6 złotych miesięcznie 6% 7% 10% 10% 14% 12% 10% 8% 7% 6% 10% tak, 6 złotych 48% 46% 45% 38% 46% 41% 42% 35% 34% 33% 30% tak, ale mniej niż 6 złotych 15% 16% 18% 20% 16% 19% 17% 20% 22% 20% 19% ZGODZIŁBY SIĘ 69% 69% 73% 68% 76% 72% 69% 63% 63% 59% 59% nie 25% 22% 19% 17% 16% 19% 22% 27% 24% 26% 25% nie wiem 6% 9% 8% 15% 8% 9% 9% 10% 13% 15% 16% Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. *We wcześniejszych latach były to kwoty 2 zł, 3 zł i 5 zł. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 39

6. DZIAŁANIA POMOCOWE W ZAKRESIE DEMOKRATYZACJI Najważniejszym w oczach Polaków kryterium, które powinno decydować, czy wesprzeć dane państwo w zakresie demokratyzacji, jest zgoda rządu danego kraju na taką pomoc (28%). Oprócz udzielania pomocy rozwojowej dla krajów biedniejszych, Polska aktywnie promuje także demokrację, przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności obywatelskich w krajach, w których istnieją niedemokratyczne rządy. Demokrację charakteryzują wolne wybory, rządy prawa, jawność życia publicznego, społeczeństwo obywatelskie, ochrona podstawowych wolności obywatelskich oraz swoboda zrzeszania się i wyrażania opinii. Polska posiada doświadczenie w zakresie wspierania przemian demokratycznych. Uważa się zatem, że powinna odgrywać aktywną rolę w tej dziedzinie. Co, jakie kryteria Pana(i) zdaniem powinny decydować o podejmowaniu lub nie przez Polskę działań z zakresu demokratyzacji w konkretnych krajach? XII. 2006 XI. 2007 XII.2008 XI.2009 XI.2010 XI.2011 XI.2012 XI.2013 XII.2014 zgoda rządu danego kraju na taką pomoc podejmowanie podobnych działań przez inne kraje położenie geograficzne danego kraju (inna polityka wobec Białorusi i Chin) istnienie w danym kraju licznej mniejszości polskiej istnienie w danym kraju demokratycznej opozycji 21% 24% 29% 31% 26% 27% 29% 26% 28% 16% 15% 21% 18% 20% 19% 20% 19% 19% 20% 20% 21% 20% 23% 18% 22% 16% 18% 26% 23% 22% 25% 28% 22% 24% 20% 17% 18% 18% 20% 20% 20% 23% 21% 20% 17% inne kryteria 0% 0% 1% 0% 1% 0% 0% 0% 0% żadne Polska powinna podejmować takie działania w każdej sytuacji, gdy demokracja i prawa człowieka nie są przestrzegane Polska w ogóle nie powinna angażować się w działania na rzecz demokratyzacji w innych krajach 6% 9% 8% 6% 4% 7% 8% 10% 8% 16% 12% 6% 6% 5% 6% 8% 9% 10% trudno powiedzieć 15% 20% 16% 17% 18% 17% 15% 17% 21% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 40

Pozostałe kryteria wskazywane są przez blisko co piątego respondenta każde. 19% badanych za najważniejsze uważa podejmowanie podobnych działań przez inne kraje, 18% położenie geograficzne danego kraju, a po 17% istnienie w danym kraju licznej mniejszości polskiej oraz istnienie tam demokratycznej opozycji. Co dwunasty (8%) Polak stwierdza, że żadne kryteria nie są ważne, a Polska powinna podejmować takie działania z zakresu demokratyzacji zawsze, gdy demokracja i prawa człowieka nie są przestrzegane. Nieco większy odsetek badanych (10%) jest zdania, że Polska w ogóle nie powinna się włączać w demokratyzację innych krajów. Odpowiedzi z najnowszego badania tylko w niewielkim stopniu różnią się od tych udzielanych w 2006 roku i w kolejnych latach. W porównaniu z listopadem 2013 roku nieznacznie wzrósł odsetek odpowiedzi zgoda rządu danego kraju i położenie geograficzne. Respondenci nieco rzadziej mówią o istnieniu licznej mniejszości polskiej oraz o demokratyczniej opozycji. Badanych, którzy popierają zaangażowanie Polski w działania na rzecz demokratyzacji innych państw, zapytano, w jaki sposób, ich zdaniem, nasz kraj powinien promować demokrację tam, gdzie istnieją niedemokratyczne rządy. Najczęściej respondenci odpowiadają, że powinna być prowadzona wymiana młodzieży z tymi krajami (28%). Nieznacznie rzadziej badani wskazują na zapraszanie do Polski przedstawicieli opozycji demokratycznej (27%) i wspieranie niezależnego radia i telewizji (26%). Ponadto część respondentów opowiada się za podnoszeniem tej kwestii na forach organizacji międzynarodowych (19%), udzielaniem studentom z tych krajów stypendiów na studia w Polsce (18%), wspieraniem niezależnej prasy w tych krajach (17%) oraz wspieraniem tworzenie portali internetowych z niezależnymi informacjami (16%). We wszystkich kolejnych pomiarach od 2006 roku najczęściej wskazywaną odpowiedzią jest prowadzenie wymiany młodzieży z tymi krajami. W porównaniu z 2013 rokiem o 7 pkt. proc. spadł odsetek osób odpowiadających w ten sposób. Zmniejszył się także odsetek badanych, którzy opowiadają się za: podnoszeniem tej POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 41

kwestii na form międzynarodowym, udzielaniem stypendiów studentom z tych krajów, wsparciem dla niezależnej prasy i tworzeniem portali internetowych. Wzrósł natomiast udział odpowiedzi trudno powiedzieć. W jaki sposób, Pana(i) zdaniem, Polska powinna promować demokrację w krajach, w których istnieją niedemokratyczne rządy? - wyniki z wyłączeniem osób, których zdaniem, Polska w ogóle nie powinna angażować się w działania na rzecz demokracji w innych krajach XII. 2006 (N=846) XI. 2007 (N=878) XII.2008 (N=941) XI.2009 (N=944) XI.2010 (N=948) XI.2011 (N=938) XI.2012 (N=925) XI.2013 (N=907) XII.2014 (N=904) prowadzić wymianę młodzieży z tymi krajami zapraszać do Polski przedstawicieli opozycji demokratycznej wspierać niezależne radio i telewizję, nadające spoza granic tego kraju podnosić tę kwestię na forach organizacji międzynarodowych (np. Organizacji Narodów Zjednoczonych, Parlamentu Europejskiego, Rady Europy) 39% 39% 39% 39% 38% 35% 39% 35% 28% 30% 30% 30% 26% 29% 30% 29% 26% 27% 37% 29% 26% 30% 29% 27% 22% 27% 26% 33% 31% 25% 22% 26% 24% 24% 25% 19% udzielać studentom z tych krajów stypendiów na studia w Polsce 28% 27% 26% 26% 28% 22% 26% 21% 18% wspierać niezależną prasę w tych krajach 28% 25% 20% 24% 23% 23% 36% 20% 17% wspierać tworzenie portali internetowych z niezależnymi informacjami 13% 15% 13% 18% 17% 21% 22% 19% 16% w inny sposób 0% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 1% 0% trudno powiedzieć 14% 21% 21% 17% 18% 18% 11% 16% 23% Wyniki nie sumują się do 100% - badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź Odpowiedzi zapisane kursywą nie były odczytywane respondentom. POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 42

7. ROZPOZNAWALNOŚĆ LOGOTYPU POMOCY ROZWOJOWEJ Logo Programu Polska Pomoc jest słabo rozpoznawane w społeczeństwie. Trzy czwarte (75%) respondentów nie kojarzy go z niczym, a prawidłowe skojarzenia ma jedynie 8% badanych. Logo najczęściej rozpoznają mieszkańcy miast powyżej 500 tys. (17%) oraz pracownicy administracji i usług (16%). LOGO PROGRAMU POLSKA POMOC POLACY O POMOCY ROZWOJOWEJ Badanie TNS Polska dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych Strona 43