Mieszkać godnie. Wspólnie budujemy politykę mieszkaniową w Polsce. Adam Kowalewski Architekt, dr nauk ekonomicznych Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Główna Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna DOSTĘPNOŚĆ MIESZKAŃ I JAKOŚĆ ŚRODOWISKA MIESZKANIOWEGO
DOSTĘPNOŚĆ I STANDARD MIESZKAŃ w XX WIEKU EUROPA I USA - HISTORIA POMYŁEK Akcje Rządów lub Samorządów. Przykład - Robert Moses i budownictwo socjalne dla pół miliona wywłaszczonych mieszkańców Stanu Nowy Jork (1924-1968). Jane Jacobs 1961 The Death and Life of Great American Cities Robert Caro 1974 The Power Broker: Robert Moses and the Fall of New York
Robert Moses
URBANISTYKA I ARCHITEKTURA NOWOCZESNA HISTORIA POMYŁEK Koncepcje urbanistyczne i architektura Modern Movement. Ich główny ideolog animator Karty Ateńskiej i maszyny do mieszkania - Le Corbusier. Doktryna o olbrzymim wpływie na urbanistykę mieszkaniową.
Le Corbusier
Le Corbusier 1957 - Jednostka mieszkaniowa w Berlinie
PROGRAMY MIESZKANIOWE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ - SUKCESY I KLĘSKI Realizacja wielkich programów powojennych w krajach Europy. Labour Party w Anglii 2 miliony mieszkań. Urbanizacyjne błędy - getta etniczne. Przykład - miasta we Francji dla imigrantów z Algierii. Społeczne błędy - tanie budownictwo o niskim standardzie doprowadziło do katastrof społecznych - Londyn i St. Louis. Finał - okres wyburzeń 1970-1990.
St. Louis USA - budowa 1950 burzenie 1972. Charles Jencks ogłasza śmierć modernizmu
BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W PRL. Priorytet polityczny i silne wsparcie z budżetu państwa zwłaszcza w latach czterdziestych (cały naród buduje swoją Stolicę) oraz siedemdziesiątych (budujemy II Polskę). Jakość osiedli mieszkaniowych niezbyt wysoka, ale bez lokalnych czy regionalnych większych dysproporcji. Etnicznych błędów nie popełnialiśmy, z oczywistych powodów.
POLITYKA MIESZKANIOWA III RP. Brak woli politycznej - rynkowa polityka mieszkaniowa nie jest priorytetem, jak w Anglii czy Niemczech po II Wojnie Światowej. Ograniczona pomoc budżetu państwa poniżej 2% dla mieszkalnictwa. Programy i instrumenty wsparcia budownictwa mieszkaniowego są ograniczone i nieskuteczne. Nie rozwiązują problemu mieszkaniowego.
ZNANE SKUTKI Deficyt mieszkań szacowany od 1,5 do 4 mln w zależności od kryteriów oraz szacunku zasobów wymagających rewitalizacji. Niski standard wielu osiedli (wysoka intensywność, brak usług i zieleni) oraz wadliwa struktura wielkości mieszkań (wysoki procent małych). Bardzo niski standard urbanistyczny zabudowy podmiejskiej, rozproszonej. Emigracja, społeczne patologie, złe warunki życia.
DWA WYMIARY KRYZYSU MIESZKANIOWEGO Dostępność - kryzys ilościowy. Za mało budujemy mieszkań. Złe finansowe warunki ich dostępności nabycia i kredytowania. Środowisko mieszkaniowe - kryzys jakości. Problem standardu i wielkości tworzonych zasobów mieszkaniowych. Problem jakości zagospodarowania terenów mieszkaniowych wysoka intensywność, usługi i rekreacja, ład przestrzenny, ekologia.
GŁÓWNE WARUNKI DOSTĘPNOŚCI Kwestia mieszkaniowa musi stać się priorytetowym zadaniem państwa sejmu, rządu i samorządów lokalnych. Pomoc budżetu państwa zwiększona i dobrze adresowana. Udział sektora prywatnego w realizacji polityki mieszkaniowej Państwa, preferencje dla deweloperów na określonych warunkach. Skuteczne instrumenty finansowe i zadaniowe zapewniające dostępność mieszkań o właściwym standardzie. Program mieszkaniowy krótkookresowy i strategiczny.
GŁÓWNE WARUNKI PODNIESIENIA JAKOŚCI ŚRODOWISKA MIESZKANIOWEGO Reforma planowania przestrzennego - wprowadzenie obowiązujących standardów urbanistycznych i architektonicznych oraz projektów urbanistycznych w MPZP dla większych zespołów mieszkaniowych. w tym: Obligatoryjne scalanie terenów przeznaczonych pod zabudowę wielorodzinną; Przygotowanie terenów dla budownictwa mieszkaniowego; Partycypacja i skuteczna kontrola społeczna.
Urbanizacja narolna - aglomeracja stołeczna
urbanizacja Białołęki - główne pasmo rozwojowe stolicy. Fot. Dariusz Śmiechowski
DZIAŁANIA Zmiany prawa: naprawa planowania przestrzennego; priorytet dla sektora mieszkaniowego przygotowanie terenów i obligatoryjne standardy wzory krajów EU. 35 lat porażek legislacyjnych w tym ćwierć wieku III RP. Zmiana polityki Państwa i zmiany prawa są wciąż nieosiągalne, ale są warunkiem wyjściowy przełamania kryzysu mieszkaniowego w jego dwóch wymiarach. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ