Małgorzata Marcinkowska, Aleksandra Michałowska SCENARIUSZ ZAJĘĆ Typ szkoły: podstawowa Etap kształcenia: II, klasa V Rodzaj zajęć: lekcja języka polskiego Temat zajęć: Czym jest muzyka Fryderyka Chopina? Cele kształcenia: 1. Cel ogólny: poznanie literackich i malarskich efektów inspiracji muzyką Fryderyka Chopina. 2. Cele szczegółowe: Uczeń: rozumie pojęcia muzyka artystyczna i muzyka rozrywkowa (A), zna pojęcie metafora i umie zinterpretować przenośnie zawarte w wierszu (B), dostrzega powiązania między sztukami (tu: muzyką i poezją) oraz podejmuje próbę wyjaśnienia pytań podmiotu lirycznego związanych z wieloznacznością skojarzeń, które budzi pojęcie muzyki (B), wykorzystuje praktyczną wiedzę w dziedzinie konstruowania prezentacji i jej obsługiwania (C), umie przedstawić prezentację multimedialną dotyczącą życia kompozytora (C), rozumie pojęcie pejzaż, umie wskazać cechy charakterystyczne dla tego rodzaju dzieł malarskich (D), umie skojarzyć poszczególne okresy życia kompozytora z ważnymi dla niego miejscami, przeżyciami i wartościami (E), umie oddać nastrój i emocje za pomocą barwnych plam, kolorów (F). Metody i techniki kształcenia: burza mózgów, rozmowa kierowana, pogadanka Formy organizacyjne pracy uczniów: praca, praca w grupach, praca indywidualna Środki dydaktyczne i materiały pomocnicze: H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa 2007. płyta CD do ww. podręcznika z wierszem L.J. Kerna Muzyka. tablica interaktywna. 1
multimedialne prezentacje uczniów. fragmenty utworów F. Chopina (muzyka towarzysząca prezentacjom: Etiuda c-moll op. 10 nr 12 Rewolucyjna, Wielka Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13, Preludium Des-dur op. 28 nr 15; muzyka towarzysząca prezentacji obrazów J. Dudy-Gracza: Polonez B-dur, Ballada g-moll op. 23, Mazurek D-dur op. 33 nr 3), zdjęcia obrazów J. Dudy-Gracza (Żelazowa Wola, Lubniewice, Bychawa), ilustrujące muzykę F. Chopina, mapa mentalna Wspomnienia i uczucia w muzyce Chopina. Czas trwania zajęć: 90 minut (2 jednostki lekcyjne) Przebieg zajęć: Znajomość biografii i twórczości Chopina wyniesiona z lekcji muzyki. Przygotowanie prezentacji multimedialnych na szkolny konkurs w ramach zajęć informatyki. 2
Lp. TREŚĆ ZAJĘĆ (CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA/UCZNIÓW) 0. Czynności organizacyjne (sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu na tablicy i sprawdzenie poprawności zapisu w zeszytach uczniów). 1. A 2. B Uczniowie podają skojarzenia z hasłem muzyka. Starają się nazywać swoje uczucia, emocje związane z muzyką. Uwzględniają różnice między muzyką poważną a popularną. Propozycje są zapisywane na tablicy interaktywnej. Uczniowie słuchają interpretacji wiersza L.J. Kerna Muzyka wraz z podkładem muzycznym Preludium Des-dur op. 28 nr 15 F. Chopina. Odnajdują w wierszu przenośnie związane z muzyką oraz dotyczące jej pytania, które zadaje sobie podmiot liryczny. Proponowane zagadnienia: Jakie pytanie przewija się w wierszu? Gdzie je umieścił poeta? Czy otrzymujemy na nie odpowiedź? Dlaczego tłem utworu jest muzyka Chopina? POMOCE DYDAKTYCZNE FORMY PRACY METODY PRACY CZAS PRACY tablica interaktywna burza mózgów (metoda aktywizująca) H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa 2007. płyta CD do podręcznika wiersz Muzyka L.J. Kerna (zał. 1) 5 min 10 min rozmowa kierowana 15 min 3. C Uczniowie podzieleni na trzy grupy tablica interaktywna omawiają z wykorzystaniem uprzednio przygotowanych, multimedialnych multimedialne prezentacje uczniów prezentacji okresy życia F. Chopina: (zał. 2) dzieciństwo, czas emigracji oraz okres dojrzały. muzyka towarzysząca prezentacjom: praca w grupach, rozmowa kierowana 30 min 3
Lp. TREŚĆ ZAJĘĆ (CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA/UCZNIÓW) 4. D 5. E 6. F Uczniowie zapoznają się z fragmentem wypowiedzi J. Dudy-Gracza i jego obrazami inspirowanymi muzyką F. Chopina (Żelazowa Wola, Lubniewice, Bychawa), poznają pojęcie pejzaż. Przykładowe zagadnienia: Do jakich wydarzeń z życia Chopina nawiązuje malarz? Jakie motywy malarz zobaczył w utworach Chopina? Uczniowie słuchają ilustracji muzycznej do obrazów i dzielą się swoimi wrażeniami. Uczniowie uzupełniają mapę mentalną Wspomnienia i uczucia w muzyce Chopina. Chętni odczytują i uzasadniają swoje skojarzenia. Podsumowanie zajęć. Notatka: Odpowiedz na pytanie zawarte w temacie. Uczniowie dokonują samooceny. Podanie i omówienie pracy domowej. Polecenie: Namaluj ilustrację oddającą twój nastrój podczas słuchania ulubionej muzyki. POMOCE DYDAKTYCZNE Etiuda c-moll op. 10 nr 12 Rewolucyjna, Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13, Preludium Desdur op. 28 nr 15 (zał. 3) tablica interaktywna H. Dobrowolska, Jutro pójdę w świat. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa 2007, s. 271 272. muzyka towarzysząca prezentacji obrazów J. Dudy-Gracza: Polonez B- dur, Ballada g-moll op.23, Mazurek D-dur op. 33 nr 3) (zał. 4) mapa mentalna (zał. 5) FORMY PRACY METODY PRACY CZAS PRACY indywidualna indywidualna pogadanka rozmowa kierowana rozmowa kierowana 10 min 15 min arkusze ewaluacyjne (zał. 6) indywidualna ewaluacja 5 min 4
Załączniki: wiersz Muzyka L.J. Kerna (zał. 1), multimedialne prezentacje uczniów (zał. 2), muzyka towarzysząca prezentacjom: Etiuda c-moll op. 10 nr 12 Rewolucyjna, Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13, Preludium Des-dur op. 28 nr 15 (zał. 3), muzyka towarzysząca prezentacji obrazów J. Dudy-Gracza: Polonez B-dur, Ballada g-moll op.23, Mazurek D-dur op. 33 nr 3 (zał. 4), mapa mentalna (zał. 5), arkusz ewaluacyjny (zał. 6). Bibliografia Chopinowi Duda-Gracz [audycja radiowa], fragm. w: Jutro pójdę w świat 5 [CD], Warszawa 2007. Kaczkowski A., Żelazowa Wola, Warszawa 1970. Weber B., Chopin, Wrocław 2000. 5
Załącznik 1 Ludwik Jerzy Kern Muzyka A muzyka czym jest nie wiem może wieczornym niebem z nutami zamiast gwiazd albo mostem zaklętym po którym instrumenty przeprowadzają nas muzyki mierny uczeń chodzę po świecie nucę sam nieraz nie wiem co jakiś takt temat coś czego może nie ma jakieś fa-si-la-do a ona czym jest nie wiem może wieczornym niebem z nutami zamiast gwiazd albo mostem zaklętym po którym instrumenty przeprowadzają nas 6
Załącznik 6 Byłem za mało aktywny. Byłem aktywny. Podobało mi się, ale nie byłem aktywny. Nie byłem zainteresowany. Byłem za mało aktywny. Byłem aktywny. Podobało mi się, ale nie byłem aktywny. Nie byłem zainteresowany. 7