NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA WE WROCŁAWIU ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 15/17 50-044 WROCŁAW tel. 343-11-36, 342-10-32 fax. 342-87-77 P/08/175 LWR-41043-1/2008 Wrocław, dnia 30 stycznia 2009 r. Pan Robert Radoń Dyrektor Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad we Wrocławiu tekst ujednolicony po uwzględnieniu postanowień uchwały Komisji Rozstrzygającej NIK WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1 zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, skontrolowała Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział we Wrocławiu, zwaną dalej GDDKiA Oddziałem we Wrocławiu lub Oddziałem, w zakresie realizacji w latach 2007 2008 zadań inwestycyjnych mających związek z przygotowaniami Polski do organizacji finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce NoŜnej Euro 2012. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym 9 stycznia 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działania Oddziału związane z przygotowaniem i realizacją zadań dotyczących infrastruktury drogowej stanowiących element przygotowań do organizacji Turnieju EURO 2012, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości polegających na nie udostępnieniu wykonawcy placu budowy w terminach wynikających z umów, co skutkowało wydłuŝeniem realizacji zadania oraz na nieprawidłowym sporządzeniu wniosku o pozwolenie na budowę skutkującym niepełnym wykorzystaniem środków budŝetowych. 1 Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701
- 2-1. Drogowe zadania inwestycyjne, pośrednio związane z przygotowaniem Polski do Turnieju EURO 2012, Oddział realizował na podstawie Programu budowy dróg krajowych na lata 2008 2012 (zwanego dalej Programem ) przyjętego Uchwałą nr 163/2007 Rady Ministrów z 25 września 2007 r. Stosownie do załoŝeń Programu, do końca 2012 r. Oddział, w ramach realizacji 7 zadań inwestycyjnych o łącznej wartości kosztorysowej 11.555.102,2 tys. zł, ma wybudować (lub przebudować) łącznie 444,7 km dróg, w tym 42,9 km obwodnic. Do zakończenia niniejszej kontroli NIK, spośród ww. 7 zadań, kontynuowano roboty budowlane na dwóch zadaniach, tj. autostradzie A-4 Zgorzelec KrzyŜowa 2 oraz na Autostradowej Obwodnicy Wrocławia A-8 3. Trwały prace przygotowawcze do realizacji trzech zadań, tj. budowy dróg ekspresowych: S-3 Lubawka Legnica 4, S-5 Korzeńsko Wrocław (węzeł Widawa ) 5 i S-8 Wrocław Syców 6. Natomiast zakończono prace i oddano do uŝytku dwa zadania: odcinek autostrady A-4 Wrocław Krzywa 7 oraz obwodnicę Oleśnicy 8. 2. NIK ocenia pozytywnie fakt, iŝ w latach 2002 2006 zakończono roboty budowlane na przebudowanym odcinku autostrady A-4 od Wrocławia do Krzywej i na obwodnicy Oleśnicy. NIK nie wnosi uwag do realizacji ww. zadań, szczególnie w aspekcie przygotowań Wrocławia do organizacji EURO 2012, to jednak podkreślenia wymaga fakt, Ŝe autostrada A-4 na odcinku Wrocław Krzywa, realizowana zgodnie z projektem, ale m.in. bez pasów awaryjnych, urządzeń ochrony środowiska i miejsc obsługi pasaŝerów, nie koresponduje ze standardem poprzedzającego go odcinka Zgorzelec KrzyŜowa i następującej po nim Autostradowej Obwodnicy Wrocławia A-8, zaprojektowanych i realizowanych w standardzie autostrady płatnej. NIK pozytywnie ocenia działania Oddziału, (w tym wykup gruntów oraz planowanie wykonania Analizy rozwiązań docelowych na tym odcinku autostrady) zmierzające do doprowadzenia standardu ww. odcinka autostrady do standardu autostrady płatnej. NIK równieŝ pozytywnie ocenia dotychczasowe działania Oddziału związane z realizacją zadania pn. Budowa Autostradowej Obwodnicy Wrocławia A-8. Wprawdzie, zgodnie z Programem, zakończenie przedmiotowej inwestycji zaplanowano na 2010 rok, i według 2 Nazwa zadani według Programu : Budowa autostrady A-4 Zgorzelec KrzyŜowa; 3 Nazwa zadania według Programu : Budowa obwodnicy Wrocławia A-8 ; 4 Nazwa zadania według Programu : Budowa drogi S-3 Legnica (A-4) Lubawka ; 5 Nazwa zadani według Programu : Budowa drogi S-5 Poznań (A-2 węzeł Głuchowo ) Wrocław (A-8 węzeł Widawa ); 6 Nazwa zadania według Programu : Budowa drogi S-8 Wrocław Psie Pole Syców ; 7 Nazwa zadania według Programu : Przebudowa autostrady A-4 Wrocław Krzywa ; 8 Nazwa zadania według Programu : Budowa obwodnicy Oleśnicy i przejścia przez Smardzów na drodze S- 8 ;
- 3 - stanu na koniec kontroli NIK, termin ten nie jest zagroŝony to jednak, co NIK ocenia negatywnie, niepokojące jest rozpoczęcie realizacji jednej z trzech części Obwodnicy (tj. części 2) co najmniej z 2 miesięcznym opóźnieniem. Podkreślić naleŝy, Ŝe opóźnienie to nastąpiło z powodu nierzetelnie przygotowanego przez Oddział wniosku o wydanie decyzji pozwolenia na budowę polegającego na niezgodnym z prawdą, oświadczeniu o prawie do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane. 3. NIK nie wnosi uwag do realizacji zadania pn. Budowa autostrady A4 Zgorzelec KrzyŜowa. Podkreślić jednak naleŝy, Ŝe zgodnie z umowami zawartymi przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie, 19 miesięczny okres na ukończenie odcinka A (od km 0+000 do km 22+000) i B (od km 22+000 do km 51+400), z winy Oddziału (nieprzekazanie wykonawcy w terminach umownych całego placu budowy), został wydłuŝony do odpowiednio 27 i 28 miesięcy. 4. NIK pozytywnie ocenia działania podjęte przez Oddział w latach 2007 2008 w zakresie przygotowania do realizacji trzech zadań, tj. Budowy drogi ekspresowej S-3 Legnica Lubawka wraz z obwodnicą Jawora, Budowy drogi ekspresowej S-5 Poznań Wrocław odcinek Korzeńsko Wrocław - węzeł Widawa oraz Budowy drogi ekspresowej S-8 Wrocław - Syców. W okresie tym, w odniesieniu do drogi S-3, w ramach zawartych przez Oddział umów, opracowano Raport oddziaływania na środowisko obwodnic Jawora i odrębny dla pozostałego odcinka drogi S-3. Nadal trwają prace nad Koncepcją programową dla zatwierdzonego wariantu drogi, która ma być wykonana 3 miesiące od daty uzyskania prawomocnej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Dla obwodnicy Jawora wykonywany jest projekt budowlany i projekt wykonawczy. W odniesieniu do drogi S-5 nadal prowadzone są prace związane z opracowaniem Studium Techniczno Ekonomiczno Środowiskowego, Koncepcją programową oraz projektem budowlanym i projektem wykonawczym. Podkreślić naleŝy, Ŝe w konsekwencji wejścia w Ŝycie ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz zmianie niektórych innych ustaw 9 (tzw. spec ustawa), budowa drogi ekspresowej S-3 na odcinku Legnica Lubawka (ale z wyłączeniem obwodnicy Jawora) oraz budowa drogi ekspresowej S-5 Poznań Wrocław odcinek Korzeńsko Wrocław (węzeł Widawa ), będą realizowane na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizacji inwestycji dro- 9 Dz. U. z 2008 r., nr 154, poz. 958;
- 4 - gowej. Budowa obwodnicy Jawora, będącej w ciągu drogi S-3 na odcinku Legnica Jawor, przebiegać będzie według ustawy Prawo budowlane, tj. na podstawie decyzji pozwolenia na budowę. W ocenie NIK realizacja ww. zadań w trybie tzw. spec ustawy, poprzez zastąpienie decyzji lokalizacyjnej i decyzji pozwolenie na budowę jedną decyzją o zezwolenie na realizację inwestycji oraz przyjęcie ustawowych rozwiązań w zakresie dostępności do terenu, w sposób oczywisty skraca okres przygotowania inwestycji do realizacji. Jednak nie przesądza to, Ŝe droga S-3 na odcinku Legnica - Lubawka i droga S-5 Korzeńsko Wrocław, zostaną zrealizowane w terminie do połowy 2012 r., tj. do rozpoczęcia Turnieju Euro 2012, tym bardziej, Ŝe w planowanych robotach trwających 18 miesięcy (droga S-3) i 24 miesięcy (droga S-5) na zakończenie etapu przygotowania, w tym m. in. na uzyskanie decyzji o zezwolenie na realizację inwestycji, zostało około 1 roku. 5. NIK zwraca uwagę na niepełne wykonanie w 2008 r. planu wydatków na inwestycje objęte Programem. Z zaplanowanej na rok 2008 kwoty 1.059,9 mln zł Oddział wykorzystał 939,9 mln zł (88,7%). Niezrealizowane wydatki w kwocie 120 mln zł zostały zgłoszone jako wydatki niewygasające z upływem roku budŝetowego. NiŜsze od planowanego wykonanie planu wydatków spowodowane było m.in. brakiem ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę jednej części Obwodnicy Wrocławia A8. Według stanu na koniec listopada 2008 r., Oddział prognozował wykonie plan wydatków na tej inwestycji na koniec 2008 r. na poziomie 67,5%. Przedstawiając Panu Dyrektorowi powyŝsze uwagi i oceny, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, wnosi o: 1. Kontynuowanie działań zmierzających do doprowadzenia autostrady A-4 Wrocław Krzywa do standardu autostrady płatnej. 2. Podjęcie działań gwarantujących terminowe wykonanie dróg ekspresowych objętych Programem. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Dyrektora, przedstawienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań.
- 5 - Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury we Wrocławiu, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie zawartych w tym wystąpieniu ocen, uwag i wniosków. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od daty otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK o sposobie ich rozpatrzenia.