KARTA KATALOGOWA Nazwa: Odwilżacz 0,7 do transformatorów z konserwatorem Typ: EG_odwilzacz_0-7 INSTRUKCJA ODWILŻACZY DO TRANSFORMATORÓW Z KONSERWATOREM 1.1 Cel instrukcji Celem instrukcji jest zapoznanie użytkownika z obsługą odwilżacza powietrza stosowanego w transformatorach mocy 1.2 Zakres stosowania Instrukcja obowiązuje użytkowników transformatorów., które zostały wyposażone w odwilżacze. 1.3 Wielkość odwilżacza. Transformatorów Mocy stosuje w swoich wyrobach odwilżacze o objętości: - 1,5litra - 4,0litra - 8,0 litra Pojemność [litr] Wymiary [mm] zg. z rys.2 Masa żelu [kg] Stosowany w transformatorach a b c 1,5 254 90 170 5, 8 do 1600 kva 4, 0 400 240 170 9, 7 2-16 MVA 8,0 640 475 170 16, 2 ponad 16 MVA Poszczególne wielkości różnią się między sobą wysokością szklanego cylindra, który jest pojemnikiem dla żelu krzemionkowego (rys. 2) Materiał pojemnika pozwala na wzrokową ocenę stopnia zawilgocenia żelu i tym samym sygnalizuje konieczność jego regeneracji. 2. Obsługa 2.1 Przeznaczenie Odwilżacz powietrza ma za zadanie pochłaniać wilgoć zawartą w powietrzu przedostającą się do konserwatora. Poziom oleju w konserwatorze transformatora nie jest stały, ponieważ zmienia się w zależności
od temperatury otoczenia i obciążenia transformatora. Kiedy poziom oleju podnosi się pod wpływem wzrostu temperatury - powietrze z konserwatora zostaje wypchnięte na zewnątrz, kiedy natomiast poziom oleju opada pod wpływem obniżenia się temperatury - powietrze zostaje zassane do konserwatora. Wilgotne powietrze, zassane do konserwatora, jest bardzo intensywnie pochłaniane przez rozgrzany olej, prowadzi do obniżenia jego własności izolacyjnych w konsekwencji zmniejsza się wytrzymałość układu izolacyjnego transformatora i może zakończyć się jego uszkodzeniem. W przypadku konserwatorów z przeponą gumową, wilgoć skraplająca się na powierzchni styku przepony z powietrzem może zbierać się w znacznej ilości, która nie jest kontrolowana. Zebrana w ten sposób woda może uszkodzić przeponę i dostać się w sposób gwałtowny do oleju - wynikiem tego może być uszkodzenie transformatora. Aby zapobiec swobodnej wymianie powietrza między konserwatorem, a otoczeniem - stosuje się na drodze tej wymiany element wyposażenia zwany odwilżaczem powietrza.
2.2 Konstrukcja Odwilżacz powietrza składa się z : a) cylindra szklanego, b) małego szklanego zbiornika na olej, c) aluminiowej pokrywy, d) aluminiowej podstawki, która stanowi dno, e) rury mocującej zakończonej kołnierzem, f) Uszczelek gumowych znajdujących się: - na górze między pokrywą, a cylindrem szklanym, - na dole między cylindrem szklanym, a dnem.
Tabela Odwilżaczy: Typ/litr Wymiary [ mm ] a b c d D1 R Waga/kg Stosowany w transformatorach 1,5 254 90 170 100 30 75 5,8 do 1600kVA 4,0 400 240 170 100 30 75 9,7 2000kVA-16MVA 8,0 640 475 170 100 30 75 16,2 Powyżej 16MVA 1,5A 290 150 130 100 30 75 4,2 do 1600kVA Zasadniczą częścią odwilżacza jest szklany cylinder, w którym znajduje się granulowany żel krzemionkowy. Cylinder ujęty jest poprzez uszczelki gumowe od góry w aluminiową pokrywę, od dołu w aluminiowe dno. Całość skręcona jest rurą mocującą, która przechodzi przez środek odwilżacza. U dołu odwilżacza znajduje się czasza i pojemnik olejowy, które tworzą wspólnie labirynt dla ruchu powietrza. Olej w pojemniku stanowi przegrodę między powietrzem transformatora, a powietrzem atmosferycznym. Różnica ciśnienia wewnętrznego i atmosferycznego otwiera tę olejową przegrodę umożliwiając ruch powietrza przez odwilżacz. 2.3 Działanie Kiedy objętość oleju maleje wskutek obniżenia jego temperatury, powietrze z otaczającej atmosfery przepływa do konserwatora poprzez odwilżacz. Powietrze to wchodzi od dołu odwilżacza przez siatkę filtracyjną zatrzymującą kurz i przez labirynt zamknięty olejem transformatorowym, który zabezpiecza przenikanie wilgoci do żelu w czasie, gdy transformator nie,,oddycha". Po przejściu labiryntu powietrze napotyka warstwę żelu, który pochłania zawartą w nim wilgoć. Teraz suche już powietrze wędruje rurą do konserwatora i zajmuje miejsce opróżnione przez olej. Chłonąc wilgoć z powietrza żel zmienia swój kolor od dołu odwilżacza na drodze przechodzenia powietrza. Zmianę koloru żelu obserwujemy przez szklany cylinder. Kiedy żel zmieni kolor z żółtego na jasno-zielony, aż do ciemno zielonego to należy go poddać regeneracji lub wymienić na nowy. 2.4 Żel i jego regeneracja Żel krzemionkowy - to żel dwutlenku krzemu, który przeszedł proces wyżarzania i wysuszenia. Stosowany w transformatorach jako pochłaniacz wilgoci i występować pod postacią twardych szklistych kryształów Pod wpływem pochłoniętej pary wodnej, żel powinien zmienić swój kolor na ciemno zielony Regeneracja wilgotnego żelu polega na zwykłym jego suszeniu w suszarce z termostatem, bądź podgrzewaniu go w inny sposób do temperatury 150 C przez taki okres czasu, aż żel wróci do swej pierwotnej żółtej barwy. Temperatura suszenia powinna być uzyskana stopniowo i nie powinna przekraczać 150 C, gdyż grozi to zniszczeniem żelu lub zanikowi jego własności
regeneracyjnych. Po całkowitym wysuszeniu, żel powinien być natychmiast umieszczony w odwilżaczu, bądź przechowywany w hermetycznych pojemnikach. 2.5 Wymiana żelu krzemionkowego Gdy zachodzi potrzeba wymiany żelu, należy postępować w sposób następujący: a) odłączyć odwilżacz od rury łączącej go z konserwatorem, b) odkręcić kołnierz (lub złączkę rurową), c) zdjąć pokrywę górną i uszczelkę, d) podstawić naczynie na silikażel pod odwilżaczem i podnieść cylinder szklany. Po usunięciu zawilgoconego silikażelu należy cylinder szklany ustawić równo na uszczelce gumowej i napełnić go nowym lub zregenerowanym silikagelem. W dalszym etapie należy postępować odwrotnie jak przy demontażu odwilżacza.