Konspekt warsztatów: Temat : Mój przyjaciel jest inwalidą jak kształtować postawy akceptujące niepełnosprawność. Cele: Integracja i pomoc w adaptacji osób niepełnosprawnych w środowisku szkolnym. zwiększenie wiedzy uczniów na temat możliwości pomocy, sposobów komunikacji z osobami o różnym stopniu i rodzaju niepełnosprawności; stworzenie pozytywnej atmosfery w grupie, poczucia bezpieczeństwa i zaufania; lepsze wzajemne poznanie się uczniów, poprzez wspólne zabawy i zadania wymagające współdziałania wszystkich członków grupy; zminimalizowanie konfliktów rówieśniczych wynikających z niewiedzy uczniów i braku umiejętności komunikowania się; wzrost empatii, polepszenie współpracy i relacji między uczniami w szkole. Metody pracy: - rozmowa, - wyjaśnienia, - praktyczne ćwiczenia, - projekcja filmu, - dyskusja. Wprowadzenie do zajęć: - Wyjaśnienie uczniom dlaczego spotykamy się na tych zajęciach. Mamy pogłębić swoją wiedzę na temat rodzajów niepełnosprawności, możliwości pomocy i wspierania, sposobów komunikacji (np. z osobami niesłyszącymi lub niewidzącymi - Wyjaśnienie pojęcia niepełnosprawność. Przebieg warsztatów: Rozpoczynamy od ćwiczeń mających na celu lepsze się poznanie uczestników. Ćwiczenia: 1. POZYTYWNY PRZYDOMEK MATERIAŁY: lista przykładowych (pomocniczych) pozytywnych przydomków rozpoczynających się na kolejne litery alfabetu np. piękny, wesoły, itp.
PRZEBIEG: Prosimy uczniów, aby przedstawili się dodając do swego imienia pozytywny przydomek zaczynający się na taką samą literę co imię np. Wesoła Wanda. 2. ALFABET IMION CELE: - pełniejsza integracja, przełamanie bariery wstydu. - współpraca i komunikacja w grupie (przy omówieniu zwracamy uwagę jak istotna jest dobra komunikacja, współpraca i zaangażowanie wszystkich uczniów, aby powierzone grupie zadanie zakończyło się sukcesem). PRZEBIEG: Prosimy uczestników, aby nie używając słów ustawili się w szeregu według pierwszych liter swoich imion w kolejności alfabetycznej. Następnie prosimy uczniów o przedstawienie się Rozpoczynamy prezentację różnych niepełnosprawności: NIESŁYSZĄCY I SŁABO SŁYSZĄCY Prezentacja filmu Cisza, jakiej nie znacie Dyskusja z uczestnikami warsztatu nt. informacji zawartych w filmie CEL: wskazanie możliwości prawidłowej komunikacji z osobami niesłyszącymi, ukazanie problemów tej grupy młodzieży, burzenie stereotypów NIEWIDOMI I SŁABO WIDZĄCY Przedstawienie uczniom informacji na temat osób niewidomych i słabo widzących Prowadzący podaje uczniom informacje na temat: rodzajów wad wzroku, prezentuje książkę z przykładami wad wzroku, maszynę braillowską, książkę napisaną w języku Braille`a. Ćwiczenia: CELE: - chwilowe doświadczenie niepełnej sprawności umożliwia lepsze zrozumienie problemów osób niepełnosprawnych w życiu codziennym, w środowisku szkolnym, problemów z komunikowaniem się (pokonywanie barier). MATERIAŁY: stoppery do zatkania uszu, szaliki lub chusty do zasłonięcia oczu (najlepiej dla każdego uczestnika), karta zadań do wykonania. PRZEBIEG: Przedstawiamy uczniom cel ćwiczeń, dobieramy ich w pary i informujemy, że ćwiczenie ma 2 części. Rozdajemy każdej osobie stoppery. 1) Najpierw przydzielamy osobie A zadanie (ustnie, lub zapisane na kartce np.
dowiedz się w sekretariacie jaki jest kod pocztowy szkoły, zapytaj w pokoju nauczycielskim kto jest wychowawcą klasy 2 a), po czym osoba A zatyka sobie uszy nie będzie słyszeć lub będzie słyszeć słabo, a osoba B będzie jej opiekunem- pilnuje bezpieczeństwa osoby A, ale nie wykonuje za nią zadania (może pomóc jej tylko wtedy, gdy nie ma innej możliwości wykonania zadania). Pary opuszczają salę. Po wykonaniu zadania wracają do sali i następuje zamiana w parach i powtórka całego ćwiczenia. Oczywiście osobom B przydzielamy inne zadania do wykonania. Po powrocie par omawiamy ćwiczenie w kręgu pytając poszczególne pary czy wykonały zadania, jakie miały trudności, bariery, jak czuł się opiekun, jak osoba niesłysząca itp. Przed wykonaniem zadania uczniowie uczą się zasad obowiązujących przewodnika osoby niewidomej (prawidłowe trzymanie, postawa ciała, instrukcje słowne,) 2) Osoby pozostają w tych samych parach. Rozdajemy im szaliki. Przydzielamy osobie A zadanie do wykonania np. Sprawdź na planie ile lekcji ma dziś klasa 1 b? W których godzinach i w jakie dni przyjmuje lekarz w szkole? W jakich godzinach otwarta jest biblioteka szkolna? (są to pytania do których wykonania potrzebny jest wzrok) po czym zasłania ona sobie oczy. Osoba B jest opiekunem. Zwracamy uczniom uwagę, że podczas wykonywania tego zadania potrzebna jest szczególna troska opiekunów o bezpieczeństwo osób niewidomych. Gdy osoby A wykonają zadanie następuje zamiana w parach. Osoby B otrzymują nowe zadanie, a osoby A są ich opiekunami. Omówienie w kręgu jak wyżej. Należy zwrócić uwagę na schody i inne bariery architektoniczne, jeśli warsztaty odbywają się w szkole, należy zwrócić uwagę, aby uczniowie za względów bezpieczeństwa wykonywali zadania podczas lekcji, nie w czasie przerwy gdy na korytarzach jest wiele innych osób. PODSUMOWANIE ogólne zasady zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych. MATERIAŁY: Pytania na karteczkach (załącznik nr 2) PRZEBIEG: Uczniowie losują karteczki z pytaniami i próbują na nie odpowiedzieć indywidualnie lub grupowo. Pytania są materiałem pomocniczym, podsumowującym. Poniżej znajdują się odpowiedzi, jakie w przybliżeniu chcemy uzyskać od uczniów na temat zachowania się w stosunku osób niepełnosprawnych. Ogólne zasady zachowania się w stosunku do osób niepełnosprawnych: a. naturalność, traktuj je odpowiednio do wieku. b. witając się z osobą sparaliżowaną lub z protezą ręki najlepiej poczekać aż ona pierwsza wyciągnie rękę, aby uniknąć zakłopotania obu stron. c. patrz w oczy, nie na sparaliżowaną część twarzy, niepełnosprawne kończyny, wózek ważny jest człowiek a nie jego trudności, dysfunkcje, d. gdy osoba niepełnosprawna ma opiekuna nie traktuj dwóch osób jako całości, przywitaj się z jedną i drugą, bowiem mogą mieć odrębne poglądy, zainteresowania, potrzeby.
e. zaproponuj pomoc np. przy otwarciu drzwi, podaniu przedmiotu z półki, gdy osoba jest niepełnosprawna ruchowo, niewidoma przy wciśnięciu guzika w windzie, ale nie bądź natrętny, osoba może odmówić. f. idąc u boku osoby niewidomej, nie łap jej za ramię. To ona weźmie cię pod rękę, jeśli zechce. Ty uważaj na przeszkody stojące na drodze, informuj o nich. g. gdy wchodzisz do pokoju w którym znajduje się osoba niewidoma, odezwij się, przywitaj się od progu. h. gdy jesteś w towarzystwie niewidomego przedstaw go spotkanym znajomym. i. możesz pomóc niewidomemu określając położenie przedmiotów za pomocą porównania ich położenia do tarczy zegara np. na godzinie drugiej stoi stół, j. do osoby niedosłyszącej mów wyraźnie stojąc twarzą do niej, aby mogła czytać z ust, gdy lepiej słyszy na jedno ucho usiądź po tej właśnie stronie, nie krzycz ani przesadnie nie akcentuj poszczególnych słów to utrudnia, k. rozmawiając z osobą na wózku stań 2-3 kroki przed nią, aby nie musiała za bardzo zadzierać głowy patrząc na ciebie; nie opieraj się o jej wózek nogą czy ręką (chyba, że jesteś zaprzyjaźniony z ta osobą), ponieważ wózek jest rzeczą osobistą danej osoby, jest to niegrzeczne, l. nie przyklejaj etykietek: głuchy, mów po imieniu, a gdy kogoś nie znasz niewidoma dziewczyna, niesłyszący chłopak niepełnosprawność nie jest najważniejsza, najważniejsza jest osoba, człowiek. Nikt nie lubi, gdy przykleja mu się etykietki np.: gaduła, mało inteligentny, rozrabiaka. Jest to bolesne i upokarzające. Na zakończenie warsztatu uczestnicy wypełniają anonimową ankietę (załącznik nr 1). Zajęcia przygotowały i przeprowadziły mgr Magdalena Fatyga i mgr Ewa Woźniak
ZAŁĄCZNIK NR 1. Ankieta ( na zakończenie zajęć) 1. Czy według Ciebie takie zajęcia są potrzebne? 2. Czy w trakcie zajęć dowiedziałeś się czegoś nowego? 3. Co podobało Ci się najbardziej? a) praktyczne ćwiczenia b) zagadnienia teoretyczne, c) prezentacja filmu 4. Co Ci się nie podobało lub co byś zmienił?
ZAŁĄCZNIK NR 2 Pytania do podsumowania (wydrukować i pociąć na osobne kartki): Jak przywitasz się osobą, która nie ma ręki, ma protezę lub sparaliżowaną rękę? Rozmawiając z osobą niepełnosprawną, np. na wózku, czy z wykrzywioną twarzą, na czy skupisz wzrok? Jak przeprowadzasz rozmowę gdy osoba niepełnosprawna ma opiekuna? Wsiadasz do windy z osobą niewidomą lub niepełnosprawną ruchowo. Jak się zachowasz? Na co należy zwrócić uwagę idąc z osobą niewidomą? Kto, kogo i jak trzyma? Kiedy należy się przywitać wchodząc do pokoju gdzie znajduje się osoba niewidoma? Idąc z niewidomym kolegą ulicą spotykasz znajomych. Jak należy się zachować? Spróbuj określić położenie telewizora za pomocą porównania do tarczy zegarowej. Rozmawiasz z osoba niedosłyszącą. Na co należy zwrócić uwagę, czego się wystrzegać? W jakiej odległości najlepiej rozmawiać z osoba na wózku inwalidzkim. Czego nie należy robić? W autobusie obok Ciebie rozmawiają dwie osoby słabo słyszące posługując się językiem migowym. Co robisz? Chcesz pożyczyć książkę od niesłyszącego kolegi. Prosisz go, ale on nie rozumie dokładnie czego oczekujesz. Co możesz zrobić? Wchodząc do urzędu zauważasz siedzącego na wózku inwalidzkim mężczyznę. Aby dostać się do środka trzeba pokonać kilka schodów. Co robisz? Na co należy zwrócić uwagę rozmawiając z osobą słabo słyszącą?