Hirsutyzm, nadmierne owłosienie. Sposoby leczenia farmakologicznego I inne metody usuwania nadmiernego owłosienia Sebastian Kuczyński 2009/2010 FUNKCJE WŁOSÓW cecha atawistyczna ochrona upiększanie WŁOSY - końcowe - szczeciniaste - meszkowe Nadmiernym owłosieniem (hipertrychoza) nazywa się patologiczny wzrost włosów dłuższych i grubszych w miejscach, gdzie w warunkach fizjologicznych występuje tylko mieszek włosowy. DIAGNOSTYKA NADMIERNE OWŁOSIENIE HIRSUTYZM NIEPOŻĄDANE, NIECHCIANE OWŁOSIENIE NADMIERNE OWŁOSIENIE HIRSUTYZM LECZENIE PRZYCZYNOWE NIEPOŻĄDANE, NIECHCIANE OWŁOSIENIE TERAPIA OBJAWOWA 1
Ze względu na umiejscowienie, nadmierne owłosienie można podzielić na: nadmierne owłosienie uogólnione nadmierne owłosienie ograniczone Ze względu na okres pojawienia się, nadmierne owłosienie dzielimy na: nadmierne owłosienie nabyte nadmierne owłosienie wrodzone ŁODYGA WŁOSA KORZEŃ WŁOSA MIESZEK WŁOSOWY STATYSTYKA: Długość włosów: od 1 mm do 1,5 m JAK DŁUGI MOŻE BYĆ WŁOS? Średnica łodygi: od 0,05 mm do 0,5 mm Na całym ciele jest 5 mln mieszków włosowych Skóra owłosiona głowy 120 000 Miesięczny przyrost średnio 1 1,5 cm Maksymalnie 0,37 mm/dobę JAK DŁUGI MOŻE BYĆ WŁOS? DLACZEGO RZĘSY MAJĄ TYLKO KILKA MILIMETRÓW DŁUGOŚCI? CYKL WŁOSOWY - Anagen - Katagen - Telogen 2
SKÓRA OWŁOSIONA GŁOWY - anagen 6 lat, telogen 3 miesiące CZAS TRWANIA ANAGENU JEST RÓŻNY ŁYDKI - anagen 4 5 miesięcy, telogen 3 4 miesiące PACHY - anagen 3 4 miesiące, telogen 2 3 miesiące ILOŚĆ WŁOSÓW ANAGENOWYCH - skóra owłosiona głowy 70-80 % - inne partie ciała od 20 do 50 % Współcześnie nadmierne owłosienie jest usuwane głównie ze względów estetycznych i higienicznych Współcześnie niepożądane owłosienie jest usuwane gównie ze względów estetycznych i higienicznych 87% kobiet zaczyna usuwać zbędne owłosienie około 13 roku życia najchętniej czynią to Francuski i Włoszki, które preferują kosmetyki depilujące Angielki stosują najczęściej golenie na mokro, Niemki kosmetyki depilacyjne i golenie W Polsce usuwanie zbędnego owłosienia nie jest jeszcze tak popularne jak w innych krajach depilacje wykonuje tylko 36% kobiet Polki stosują głównie kosmetyki depilacyjne i maszynkę jednorazowego użytku dane Gillette 3
NOMENKLATURA Golenie Środki ścierne Maszynki do golenia Depilatory elektryczne Wosk kosmetyczny Pęseta Cukrowanie Depilatory chemiczne jedna z najstarszych i najczęściej stosowanych metod usuwania niepożądanego owłosienia metodę można stosować na prawie każdej powierzchni skóry i usunąć każdy rodzaj włosów niski koszt Golenie konieczność częstego powtarzania zabiegu i krótkotrwały efekt idealna metoda dla mężczyzn (twarz) szorstkość skóry krótka po zabiegu ryzyko wywołania podrażnienia skóry i skaleczenia brak wiarygodnych doniesień wskazujących, że regularne golenie zwiększa ilość i grubość włosów! Depilacja tradycyjna Depilacja pęsetą nadaje się do usuwania owłosienia z niewielkich powierzchni duża bolesność możliwość skaleczenia ryzyko stanu zapalnego i przebarwień pozapalnych 4
Depilacja woskiem stosunkowo długi efekt duża powierzchnia depilacyjna duża precyzja wykonania zabiegu konieczna odpowiednia długość włosów ryzyko oparzenia odczyny na składniki wosku stany zapalne mieszków włosowych blizny przerosłe uszkodzenie naczyń krwionośnych Depilacja woskiem Mimo braku wiarygodnych obserwacji klinicznych możliwość zmniejszenia ilości odrastających włosów przy regularnie powtarzanych zabiegach Depilacja woskiem Metoda wymaga odpowiednich umiejętności, idealna do gabinetów kosmetycznych Depilacja woskiem UWAGA dokładny wywiad przed zabiegiem retinoidy ryzyko reakcja fototoksycznych (konieczny okres karencji w opalaniu) Depilacja woskiem Cukrowanie ZABIEG DEPILACJI WOSKIEM A RYZYKO CHORÓB ZAKAŹNYCH 5
Depilatory elektryczne dłuższy czas konieczny do odrostu włosów - włos zostaje usunięty razem z częścią korzenia i skóra pozostaje gładka przez kilkanaście dni niektóre depilatory mechaniczne pozwalają na usunięcie nawet bardzo krótkich włosów Chemiczne środki do depilacji Mechanizm działania redukcja wiązań dwusiarczkowych utworzonych przez cysteinę keratyna łodygi włosa zawiera więcej cysteiny niż keratynocyty naskórka merkaptan kwasu tioglikolowego zmieszany z silną zasadą - bolesność podczas depilacji - ryzyko rozwoju stanów zapalnych Chemiczne środki do depilacji dzięki pewnej penetracji związku aktywnego w głąb mieszka włosowego efekt utrzymuje się kilka dni kontraktowe zapalenie skóry nieprzyjemny zapach Podrażnienia skóry Elfornityna 13,9% - Vaniqa cream pierwszy preparat do redukcji niepożądanego owłosienia na twarzy dla kobiet aprobata FDA w sierpniu 2000 Mechanizm działania Inhibitor dekarboksylazy ornitynowej 6
Kamuflaż Nadmierna ilość włosów meszkowych na twarzy Metoda uciążliwa i mała efektywna Rozjaśnianie rzadko stosowana metoda Zmniejszenie widoczności łodygi włosa 6 % nadtlenek wodoru + 20% amoniak niezadowalający efekt podrażnienie skóry i błon śluzowych Radioterapia jedna z pierwszych metod trwałego pozbycia się owłosienia modna w latach 20 XX wieku - promieniowanie X duże ryzyko uszkodzenia skóry indukcji nowotworów złośliwych okresowo była akceptowana przez środowisko medyczne Elektroliza wykorzystuje prąd stały o niskim napięciu przepływający między dwiema elektrodami przy elektrodzie czynnej powstają wodorotlenki wywołujące martwicę tkanki (uszkodzenie macierzy włosa) metoda skuteczna także w przypadku zniekształconych mieszków włosowych metoda powolna 1 włos minimum 1 minuta modna w latach 20 XX wieku - promieniowanie X duże ryzyko uszkodzenia skóry indukcji nowotworów złośliwych okresowo była akceptowana przez środowisko medyczne 7
Termoliza (diatermia) Prąd zmienny o dużej częstotliwości i niskim napięciu Uszkodzenie termiczne mieszka włosowego Izolowane igły Znacznie szybsza od elektrolizy Bolesność podczas zabiegu Ryzyko powstania blizn Nadal niska wydajność zabiegu (20 minut 100 włosów) 8
Kombinacja obu metod Większa skuteczność Mniejsza bolesność Ryzyko powstania blizn Nadal niska wydajność zabiegu Wskaźnik odrostu od 15% do 50% Kombinacja obu metod jak zwiększyć efektywność Autoelektroliza Brak aprobaty FDA Termoliza, elektroliza konieczny dokładny wywiad i ocena ryzyka zabiegu - Uwaga! - bakteryjne zapalenie wsierdzia w wywiadzie - niektóre wady serca - rozrusznik (termoliza) - protezy stawowe - blizny przerostowe - hiperpigmentacje Mikroliza (Microlysis) - metoda wykorzystująca urządzenie, które wytwarza prąd o wysokiej częstotliwości 2 MHz, o natężeniu 250 ma. - zamiast igły wykorzystuje elektrodę termiczną - podczas zabiegu przesuwa się ją po powierzchni skóry pokrytej specjalnym żelem - brak wiarygodnych doniesień potwierdzających skuteczność metody - Kwas salicylowy, cymetydyna, NaCl żel 9
LASERY IPL Obecnie najskuteczniejsze i najefektywniejsze urządzenia do usuwania nadmiernego lub niepożądanego owłosienia 10