DWST-SS.054.12.2015.BP Warszawa, 16 września 2015 r. Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Odpowiedź na interpelację nr 34281 Szanowna Pani Marszałek, składam na Pani ręce odpowiedź na interpelację Posła na Sejm RP Pana Przemysława Czarneckiego w sprawie zamykania szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Szanowny Panie Pośle, uprzejmie informuję, że główną przyczyną zmniejszenia się liczby szkół dla dzieci i młodzieży jest niż demograficzny oraz spadek liczby uczniów. Rok szkolny 2014/2015 był pierwszym od wielu lat, kiedy to liczba szkół podstawowych zwiększyła się, a nie zmalała. Dane dotyczące właśnie rozpoczętego roku szkolnego będą znane po zweryfikowaniu informacji z wrześniowego spisu przeprowadzanego w ramach Systemu Informacji Oświatowej (SIO).
Ad 1 Obecnie wykorzystywana wersja SIO gromadzi dane dotyczące funkcjonujących szkół, nie gromadzi natomiast danych dotyczących szkół zlikwidowanych. Na podstawie danych SIO można jednak ustalić zmianę liczby szkół w porównaniu do roku poprzedniego. Liczba ta wynika zarówno z likwidacji jak i powstawania nowych szkół. W roku szkolnym 2014/2015 wyraźnie zahamowana została dotychczasowa tendencja spadku liczby szkół, w których uczą się dzieci i młodzież. Spadek liczby tych szkół był mniejszy o ponad 1/3 w stosunku do roku poprzedniego i wynosił 198. W dużej mierze zmniejszenie się liczby szkół wynikało z podyktowanej przepisami ustawowymi 1 likwidacji liceów profilowanych i liceów uzupełniających. Zwiększyła się natomiast liczba szkół podstawowych (jest ich o 83 więcej) i liczba gimnazjów (zwiększenie liczby gimnazjów wynosi 31). 2 Ustalenie, na podstawie danych SIO, zmiany liczby szkół w roku 2015/2016 będzie możliwe po uzyskaniu informacji w ramach wrześniowego spisu SIO (spis wg stanu na dzień 30 września br.). Ad 2 Organ prowadzący publiczna szkołę, decydując się na jej likwidację, ma obowiązek zapewnienia uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu 3. Na podstawie danych Systemu Informacji Oświatowej nie jest możliwe oszacowanie liczby uczniów, którzy zmienili miejsce nauki w związku z likwidacją szkół w roku szkolnym 2015/2016. Jak wynika z informacji Najwyższej Izby Kontroli 4, dla części uczniów likwidacja szkoły samorządowej nie oznacza jednak zmiany miejsca nauki. Zdarza się 1 W przypadku szkolnictwa ponadgimnazjalnego likwidacja szkół wynika nie tylko ze zmniejszenia się uczniów, ale wiążą się także ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 nr 205 poz. 1206, z późn. zm.). 2 Zaprezentowane dane nie uwzględniają szkół policealnych dla młodzieży, w których co do zasady nie realizuje się obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. 3 art. 59 ust. 1 ustawy o systemie oświaty 4 Wyniki kontroli NKI dotyczącej wpływ likwidacji szkół publicznych na warunki realizacji zadań
bowiem, że w budynku zlikwidowanej szkoły powstaje publiczna lub niepubliczna szkoła prowadzona przez inny podmiot niż jednostka samorządu terytorialnego i uczniowie kontynuują naukę w znanym sobie otoczeniu. Ad 3 Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że przeprowadzone przez objęte kontrolą gminy zmiany w sieciach szkolnych nie spowodowały pogorszenia warunków kształcenia uczniów, którzy uczęszczali do zlikwidowanych szkół: - przeniesienie uczniów do innych szkół gminnych wiązało się z poprawą bazy lokalowej i organizacji kształcenia dla tych uczniów, - w przypadku uczniów kontynuujących naukę w publicznych lub niepublicznych szkołach, powstałych w miejscach funkcjonowania zlikwidowanych szkół gminnych, nie nastąpiła istotna zmiana warunków kształcenia 5. Jak wynika z analizy danych SIO, likwidacje szkół nie spowodowały wzrostu średniej liczby uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach lub wzrostu średniej liczby uczniów w oddziałach tych szkół. Średnie te w sposób widoczny spadły. Typ szkoły 2005/2006 2014/2015 szkoła podstawowa - średnia liczba uczniów w szkole 186,0 179,0 szkoła podstawowa - średnia liczba uczniów w oddziale 20,0 18,5 gimnazjum - średnia liczba uczniów w szkole 251,0 162,0 gimnazjum - średnia liczba uczniów w oddziale 24,0 22,1 Likwidacja danej szkoły oraz przejście uczniów do innej szkoły nie ma wpływu na zestaw nauczanych treści, opisanych w podstawie programowej. Nie może również oznaczać zmniejszenia wymiaru obowiązkowych zajęć edukacyjnych, poniżej tego co jest zagwarantowane w rozporządzeniu wydanym przez Ministra Edukacji Narodowej. 6 oświatowych gmin w latach 2010/2011 2013/14 5 patrz przypis 4 6 Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 3 ustawy o systemie oświaty, szkoły publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych są zobowiązane do realizowania, określonej rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej, podstawy programowej kształcenia ogólnego (w przypadku szkół prowadzącej kształcenie
W związku z wnioskami zawartymi w wynikach dwóch kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli 7, Minister Edukacji Narodowej zalecił kuratorom, aby planując nadzór pedagogiczny na kolejne lata szkolne oraz wybierając szkoły do ewaluacji, uwzględnili: - w sposób proporcjonalny liczby szkół publicznych i niepublicznych; - szkoły przekazane przez jednostkę samorządu terytorialnego do prowadzenia innemu podmiotowi w trybie ustawy o systemie oświaty; - szkoły powstałe w miejsce zlikwidowanych szkół gminnych, które w nowej formie organizacyjnej funkcjonują co najmniej 3 lata. 8 Ad 4 SIO nie gromadzi danych dotyczących odległości pokonywanych przez uczniów w drodze z domu do szkoły. Ustawa o systemie oświaty określa jednak, że droga dziecka z domu do szkoły obwodowej nie może przekraczać: - 3 km, w przypadku uczniów klas I-IV szkoły podstawowej; - 4 km, w przypadku uczniów klas V-VI szkoły podstawowej i uczniów gimnazjum. Jeśli ww. odległości są przekroczone, gmina jest zobowiązana do organizacji bezpłatnego transportu i opieki lub pokrycia kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej. Jak wynika z wyżej wspomnianej informacji NIK, konsekwencją likwidacji szkół było wydłużenie drogi uczniów do szkoły, ale wszystkie kontrolowane gminy zapewniły bezpłatny transport lub refundację kosztów dojazdu do obwodowych szkół gminnych. zawodowe - również podstawę programową kształcenia zawodowego). Ustawa gwarantuje każdemu uczniowi objętemu obowiązkiem szkolnym lub obowiązkiem nauki, nie zależnie czy uczeń uczęszcza do szkoły publicznej czy niepublicznej, realizację zajęć edukacyjnych co najmniej w wymiarze określonym w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. 7 kontrola Efekty kształcenia w szkołach publicznych i niepublicznych uprawnieniach szkół publicznych oraz kontrola Wpływ likwidacji szkół publicznych na warunki realizacji zadań oświatowych gmin 8 Ewaluacja prowadzona w szkole po upływie co najmniej 3-letniego okresu jej funkcjonowania pozwoli na ocenę efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły oraz dokonanie stosownych analiz porównawczych.
Z wyrazami szacunku, Z upoważnienia MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Tadeusz Sławecki Sekretarz Stanu / podpisany cyfrowo/