PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ KSZTAŁTUJ TUJĄCE INSPIRE Jerzy Gaździcki VII Sympozjum Krakowskie spotkania z INSPIRE Kraków, 12-14 14 maja 2011
Troistość INSPIRE 1. Idea INSPIRE zgromadzenie wiedzy o wspólnej przestrzeni europejskiej oraz zapewnienie dostępu do niej wszystkim, którzy jej potrzebują. 2. Projekt INSPIRE konkretna realizacja idei INSPIRE według dyrektywy z roku 2007. 3. Proces INSPIRE kształtowanie towanie i rozwijanie INSPIRE z udziałem rządów, organizacji i obywateli wszystkich państw członkowskich. 2
Idea INSPIRE 1. Relacje z ideami społecze eczeństwa informacyjnego, zrównowa wnowaŝonego onego rozwoju, gospodarki opartej na wiedzy. 2. W strategii Europa 2020 wkład do trzech priorytetów: wzrostu inteligentnego ego (smart growth), czyli rozwoju opartego na wiedzy i innowacjach, wzrostu zrównowa wnowaŝonego (sustainable growth), czyli transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów i konkurencyjnej, wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu (inclusive growth), czyli wspieraniu gospodarki charakteryzującej cej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójno jność gospodarczą, społeczn eczną i terytorialną. 3
Projekt INSPIRE 1. Zmierza do utworzenia infrastruktury informacji przestrzennej do końca obecnego dziesięciolecia. 2. Wynika z wizji i doświadcze wiadczeń oraz poziomu technologicznego osiągni gniętego w ubiegłym dziesięcioleciu 3. Podlega ciągłemu rozwojowi pod względem koncepcyjnym, organizacyjnym i technicznym, co znajduje swój j wyraz w przepisach implementacyjnych i innych dokumentach wynikających z dyrektywy INSPIRE. 4. Kluczową rolę w projekcie INSPIRE odgrywa proces INSPIRE. 4
Proces INSPIRE: tworzenie podstaw prawnych Unia Europejska Komisja, Parlament, Rada Tworzenie dyrektywy 2004-2007 Transpozycja dyrektywy 2007-2009 Państwo Członkowskie PC i (i = 1,2 25) rząd, parlament, organizacje, społeczności 5
Proces INSPIRE: implementacja Unia Europejska Tworzenie unijnych przepisów wykonawczych 2007- Komisja Wprowadzenie unijnych przepisów wykonawczych 2008- Tworzenie infrastruktury w PC i zawierającej komponent INSPIRE 2008- Państwo Członkowskie PC i (i = 1,2 n) rząd, organizacje, społeczności IIP w PCi Dostosowanie krajowych przepisów wykonawczych do unijnych 2008-6
Kontekst dyrektywy INSPIRE DOKUMENTY INICJATYW UE DOTYCZĄCYCH INSPIRE DYREKTYWA INSPIRE INNE AKTY PRAWA UE DOTYCZĄCE INSPIRE DOKUMENTY UZUPEŁNIAJĄCE ROZPORZĄDZENIA I DECYZJE KE WYTYCZNE 7
Mapa drogowa INSPIRE: tworzenie prawa Milestone date 15-May May-2007 15-Aug Aug-2007 14-May May-2008 03-Dec Dec-2008 19-Dec Dec-2008 19-Dec Dec-2008 15-May May-2009 05-Jun Jun-2009 05-Jun Jun-2009 19-Oct Oct-2009 14-Dec Dec-2009 14-Dec Dec-2009 14-Dec Dec-2009 29-Mar Mar-2010 17-Jun Jun-2010 23-Nov Nov-2010 23-Nov Nov-2010 04-Feb Feb-2011 June 2012 1 October 2012 1 Article - 22 2 5 4 5 4 21(4) 16 24 1 17(8) 21(4) 16 9(a) 16 16 17(8) 9(a) 16 9(a) 9(a) 16 9(b) Description Entry into force of INSPIRE Directive Establishment of the INSPIRE Committee Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR for the creation and updating of metadata Adoption of INSPIRE Metadata Regulation Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR for monitoring and reporting Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR for discovery and view services Provisions of Directive are brought into force in MS Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR governing the access rights of use to spatial data sets and services for Community C institutions and bodies Adoption of COMMISSION DECISION regarding INSPIRE monitoring and reporting Adoption of INSPIRE Regulation on Network Services (Discovery and d View) Submission for opinion of the INSPIRE committee of IRs for the interoperability of spatial data sets and services for Annex I spatial data themes Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR for download services Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR for transformation services Adoption of Regulation as regards the access to spatial data sets s and services of the Member States by Community institutions and d bodies under harmonised conditions Submission for opinion of the INSPIRE committee of amendment to Regulation for the interoperability of spatial data sets and services for Annex I spatial data themes on code lists Adoption of amendment of Regulation (EC) No 976/2009 as regards download services and transformation services Adoption INSPIRE regulation for the interoperability of spatial data sets and services for Annex I spatial data themes Adoption INSPIRE amendment to Regulation for the interoperability y of spatial data sets and services for Annex I spatial data themes on code lists Submission for opinion of the INSPIRE committee of IR for the services allowing spatial data services to be invoked Submission for opinion of the INSPIRE committee of IRs for the interoperability of spatial data sets and services for Annex II and III spatial data themes Źródło: Komisja Europejska, stan z dnia 18.02.2011 8
Aktualne prace nad przepisami implementacyjnymi (przykłady) 1. Prace dotyczące ce usług ug danych przestrzennych Wskazówki techniczne dla usługi ugi sieciowej przekształcania schematów: projekt RSW Geomatics, 1Spatial oraz Rob Walker Consultancy,, 15.12.2010 Prace nad przepisami dotyczącymi cymi usług ug danych przestrzennych: Recommendations for INSPIRE Spatial Data Services,, 1.04.2011 2. Prace nad specyfikacjami danych dla 25 tematów załą łącznika II i III, 19 Thematic Working Groups,, z których kaŝda obejmuje koordynatora (facilitator( facilitator), redaktora (editor( editor) ) i ekspertów w (experts( experts). Przykłady tych prac sąs przedmiotem oddzielnych prezentacji w zakresie ukształtowania towania terenu oraz uŝytkowania u terenu. 9
Zaktualizowana architektura INSPIRE Źródło: Recommendations for INSPIRE Spatial Data Services, SDS Working Group, 2011 10
Model pojęciowy usług ug INSPIRE Źródło: Recommendations for INSPIRE Spatial Data Services, SDS Working Group, 2011 11
Etapy procesu opracowania specyfikacji danych ANALIZA POTRZEB I OPRACOWANIE PRZYPADKOW UśYCIA ANALIZA STANU ISTNIEJĄCEGO OKREŚLENIE WYMAGAŃ UśYTKOWNIKÓW I TYPÓW OBIEKTÓW PRZESTRZENNYCH PORÓWNANIE STANU ISTNIEJĄCEGO Z WYMAGANIAMI OPRACOWANIE SPECYFIKACJI DANYCH WDRAśANIE, TESTOWANIE I OCENA POWRÓT DO JEDNEGO Z ETAPÓW WCZEŚNIEJSZYCH ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI 12
Znaczenie rozporządzenia w zakresie interoperacyjności ci zbiorów w i usług ug danych przestrzennych Rozporządzenie: Zawiera szczegółowe specyfikacje danych dla 9 tematów, które podane sąs w załą łączniku I i mają charakter georeferencyjny Stanowi wzór r dla analogicznego rozporządzenia, które będzie dotyczyło o 25 tematów w załą łączników w II i III Obejmuje typy danych i obiektów w wspólnych dla tematów Podaje przepisy ogólne istotne dla modelowania danych INSPIRE 13
Dopuszczalność wartości nieokreślonych Jeśli państwo członkowskie nie dysponuje kompletnymi danymi, a uzupełnienie braków w wiąŝ ąŝe e się z nadmiernymi kosztami, to ma ono prawo zastosować mechanizm voidable dla tych stosunkowo licznych - atrybutów w i ról r asocjacji, gdzie jest to dopuszczalne. Wówczas, W nieznaną wartość moŝna zastąpi pić wartości cią void.. W ten sposób b państwa członkowskie uzyskują moŝliwo liwości dostosowania w określonym zakresie - wymogów INSPIRE do swoich zasobów w danych przestrzennych. Zakres ten jest szeroki, poniewaŝ ponad 60% spośród 365 atrybutów w i ról r l asocjacji występuj pujących w rozporządzeniu zostało o określonych jako voidable. W ujęciu procentowym jest ich najwięcej w temacie nazwy geograficzne, (około o 80%), a najmniej w temacie adresy (około o 50%). 14
Ogólny model sieci Uniwersalność stosowania w modelowaniu wszelkich sieci antropogenicznych i przyrodniczych stanowiących przedmiot zainteresowania INSPIRE. Prostota pojęciowa: sieć jest zbiorem elementów w sieci; elementami sieci sąs obszar sieci, powiązanie sieci oraz węzeł,, z którego wychodzą lub do którego dochodzą (skierowane) połą łączenia. MoŜliwo liwość uŝywania prostego odniesienia liniowego dotyczącego cego częś ęści (odcinka) liniowego elementu sieci oraz prostego odniesienia punktowego dotyczącego cego punktu na liniowym elemencie sieci. 15
Uchwała a Rady IIP z dnia 11.04.2011 Rada zaleca, aby organy wiodące w zakresie tematów drugiej i trzeciej grupy tematycznej (rozdziały y 2 oraz 3 załą łącznika do ustawy) zorganizowały y i przeprowadziły testowanie unijnych projektów w specyfikacji danych w zakresie tematów w przyporządkowanych tym organom przez ustawę. Celem testowania jest sprawdzenie projektowanych w ramach INSPIRE unijnych specyfikacji danych pod względem: - wykonalności ich wdroŝenia w polskich warunkach, przy uwzględnieniu istniejących w kraju zasobów danych oraz technicznych i ekonomicznych aspektów w doprowadzenia tych zasobów w do interoperacyjności ci wymaganej w INSPIRE, - moŝliwo liwości zaspokojenia róŝnorodnych r potrzeb polskich uŝytkowniku ytkowników w przy zastosowaniu tych specyfikacji w polskiej infrastrukturze informacji przestrzennej. 16
Wnioski: wszechstronne znaczenie Dyrektywa INSPIRE, jej opublikowane juŝ najwaŝniejsze niejsze przepisy wykonawcze i dokumenty uzupełniaj niające stanowią spójne rezultaty prac o znaczeniu: politycznym, przyczyniając c się do integracji europejskiej i rozwoju współpracy pracy między państwami członkowskimi, a takŝe e do usprawnienia działania ania administracji na poziomie unijnym i krajowym, społeczno eczno-ekonomicznym, ekonomicznym, wnosząc c swój j wkład do inteligentnego i zrównowa wnowaŝonego onego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (Komisja Europejska, 2010), naukowo-technicznym, kompleksowo stosując współczesne osiągni gnięcia informatyki i geomatyki,, a w szczególno lności twórczo uwzględniaj dniając c doświadczenia światowe w zakresie tworzenia i funkcjonowania infrastruktur geoinformacyjnych. 17
Wnioski: moŝliwo liwości wdraŝania ania Przedstawione w artykule przepisy wykonawcze, łącznie z uzupełniaj niającymi je dokumentami w postaci wytycznych i opracowań o charakterze metodycznym i technicznym, osiągn gnęły y stopień kompletności i szczegółowo owości umoŝliwiaj liwiający wdraŝanie anie dyrektywy INSPIRE w szerokim zakresie przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym przez Polskę. Zgodnie z przyjętym harmonogramem pilne sąs obecnie prace dotyczące ce tematów w załą łącznika I i związanych zanych z nimi usług, ug, ale prace w zakresie tematów w określonych w załą łącznikach II i III powinny być równieŝ prowadzone na podstawie juŝ opublikowanych przepisów wykonawczych z uwzględnieniem treści przepisów projektowanych. 18
Wnioski: wzorce rozwiąza zań Niezbędne jest, aby wymienione wyŝej przepisy i dokumenty traktowane były y w Polsce jako źródło o wzorcowych rozwiąza zań,, stosowanych szeroko przez organy i organizacje zajmujące się infrastrukturami i systemami informacji przestrzennej o róŝnym r zakresie obszarowym i tematycznym. Odniesione zostaną w ten sposób korzyści wynikające z wpływu INSPIRE prowadzącego do standaryzacji, interoperacyjności ci oraz rozwoju współpracy pracy między tymi organami i organizacjami. 19
Wnioski: źródło o wiedzy Powstałe e i jeszcze rozwijane przepisy i dokumenty INSPIRE będą stanowić bogate źródło o wiedzy o informacji przestrzennej i jej wszechstronnym znaczeniu we współczesnym państwie, o bazach, usługach, ugach, systemach i infrastrukturach geoinformacyjnych, wreszcie o konkretnych rozwiązaniach zaniach metodycznych i technologicznych uwzględniaj dniających rozwój teleinformatyki i geomatyki.. Wiedza z tego źródła powinna być szeroko wykorzystywana w procesach kształcenia i dokształcania na kierunkach powiązanych z geomatyką. 20