K-S-2.431.1.2.2013.DK PROTOKÓŁ KONTROLI KOMPLEKSOWEJ przeprowadzonej w dniach 22-27 marca 2013 r. w Urzędzie Gminy w Brzeżnie Jednostka kontrolowana: Urząd Gminy w Brzeżnie Adres: 78-316 Brzeżno 50 Podmiot prowadzący: Wójt Gminy Brzeżno Kontrolę przeprowadzili: - Małgorzata Lewińska - starszy inspektor wojewódzki Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Delegatura w Koszalinie, - Iwona Lorenc - starszy inspektor wojewódzki Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Delegatura w Koszalinie, - Dorota Kowalska - starszy inspektor Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Delegatura w Koszalinie na podstawie upoważnienia Wojewody Zachodniopomorskiego Nr 7/2013 z dnia 6 marca 2013 r. Akta kontroli str. 1 Kontrolą objęto zagadnienia dotyczące zadań określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) realizowanych przez gminę w okresie od dnia 01 stycznia 2012 r. do dnia kontroli. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia; 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych; 5) procedura Niebieskiej Karty; 6) podejmowanie innych działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 1
W trakcie czynności kontrolnych informacji i wyjaśnień udzielali: Pan Jerzy Anielski - Wójt Gminy Brzeżno; Pani Teresa Buda - Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Brzeżnie; Pani Agnieszka Urbanowicz starszy pracownik socjalny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Brzeżnie, przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego. I. USTALENIA OGÓLNE Zadania Gminy Brzeżno z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, wynikające z art. 6 ust 1 i ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) realizowane są we współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rymaniu gromadzi i przechowuje dokumentację dotyczącą działań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Brzeżno na lata 2012-2014 przyjęto Uchwałą Nr XIV/55/2011 Rady Gminy Brzeżno z dnia 30 listopada 2011 r. Program stanowi załącznik nr 1 do uchwały. W dokumencie opisano szczegółowo teorię dot. zagadnienia przemocy. Nie poddano jednak analizie danych dot. omawianego zagadnienia z lat poprzednich zebranych z różnych instytucji i organizacji, mogących zobrazować problem przemocy w rodzinie na terenie Gminy Brzeżno. Wyszczególniono następujące cele Programu: 1. Zwiększenie skuteczności i dostępności pomocy (psychologicznej, prawnej, terapeutycznej, socjalnej) dla ofiar przemocy w rodzinie; 2. Zwiększenie skuteczności działań wobec sprawców przemocy; 3. Podniesienie poziomu wiedzy, świadomości lokalnej dotyczącej przemocy domowej oraz zmiana nastawienia świadków przemocy do występowania o pomoc dla osób pokrzywdzonych; 4. Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, poprawa skuteczności podejmowanych działań; 5. Działania profilaktyczne promujące styl wychowania dzieci bez pomocy. Wskazuje się także szczegółowo planowane działania w powyższym zakresie, które są częściowo realizowane. Nie utworzono jeszcze mieszkania chronionego oraz nie wyznaczono 2
kontenera mieszkalnego jako miejsca czasowego odseparowania sprawcy przemocy w rodzinie, a także nie prowadzi się grup wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie Nauczyciele, pedagog szkolny oraz pielęgniarka Zespołu Szkół Publicznych im. Kard. Ignacego Jeża w Brzeżnie w ramach działań edukacyjnych regularnie przeprowadzają rozmowy z dziećmi mające na celu nauczenie ich m. in. odbudowania poczucia własnej wartości, przeciwdziałania czynnikom szkodliwym dla zdrowia i proszenia o pomoc. Ponadto prowadzone są szerokie działania informacyjne na temat zjawiska przemocy. Szkoła uczestniczy w społecznym programie Szkoła bez przemocy prowadzonym pod patronatem Prezydenta RP, którego celem jest przeciwdziałanie przemocy w polskich szkołach przez zwiększenie świadomości problemu, zmianę postaw wobec przemocy, a także dostarczenie szkołom konkretnego wsparcia i narzędzi, które skutecznie i systemowo zwalczałyby to zjawisko. Wspólnie z nauczycielami, pracownikami szkoły i rodzicami uczniowie starają się przeciwdziałać przemocy w szkole poprzez dostarczenia konkretnych przykładów zwalczających skutecznie zjawiska przemocy. Jedną z propozycji zdrowego zachowania jest Kodeks Stop Przemocy, który został uwieczniony przez uczniów kl. III b gimnazjum wraz z wychowawcą na plakacie. Dodatkowo w celu przeciwdziałania różnym zagrożeniom występującym młodzieży ZSP w Brzeżnie opracował program wychowawczy, którego jednym z założeń jest aktywne uczestnictwo ucznia i jego bliskich w programach promujących zdrowy styl życia oraz program profilaktyki zapobiegający występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego poprzez system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów. Oba programy są ściśle związane z programem dydaktycznym i realizowane są w czasie godzin z wychowawcą, zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, zajęć warsztatowych prowadzonych przez nauczycieli, pedagoga lub inne zaproszone osoby. Poprzedzone zostały diagnozą potrzeb uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia. Mając na uwadze powyższe Dyrektor ZSP w Brzeżnie wygłosiła na posiedzeniu szkoleniowym Rady Pedagogicznej referat nt. agresywnych zachowań dzieci w wieku młodszoszkolnym, a nauczyciel nauczania zintegrowanego opublikował w gazetce szkolnej pracę pt. Postawy rodzicielskie i ich wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka. Członkowie Zespołu uczestniczą w Projekcie Innowacyjnym Testującym pn. Razem Przeciw Razom współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowanym przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Świdwinie w partnerstwie z Politechniką Koszalińską Instytutem Polityki Społecznej i Stosunków Międzynarodowych. Celem projektu jest wypracowanie wspólnych metod 3
działania instytucji pierwszego kontaktu ze zjawiskiem przemocy w rodzinie, a także zapewnienie pomocy i wsparcia osobom doznającym przemocy. W ramach projektu działa Punkt Konsultacyjno-Informacyjny w Starostwie Powiatowym w Świdwinie. Osoby, co do których istnieje podejrzenie, że dotknięte są przemocą mają możliwość skorzystania z bezpłatnych porad psychologa, prawnika oraz różnorodnych warsztatów. Do chwili obecnej z powyższego poradnictwa skorzystało 6 kobiet, które miały założoną Niebieską Kartę oraz dwoje dzieci. Informacje o projekcie są zamieszczone w gablotach Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Brzeżnie i Urzędu Gminy w Brzeżnie. Organizowane są kampanie informacyjne i edukacyjne oraz rozprowadzane ulotki i plakaty. Informacje na temat działań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a także niezbędne dla zainteresowanych dane adresowe i kontakt telefoniczny podane są na tablicach ogłoszeń GOPS w Brzeżnie, Policji, w szkołach i ośrodku zdrowia. Wydawane są również ulotki z omówieniem problemu oraz danymi do kontaktu. Akta kontroli str. 8-9 Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia Na terenie Gminy Brzeżno nie utworzono ośrodków wsparcia dla osób doznających przemocy. Mogą one jednak skorzystać z miejsca w Hostelu Chrześcijańskiej Misji Społecznej TEEN CHALLENGE w Świdwinie oraz Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Krzecku. W kontrolowanym okresie jedna osoba, wobec której istniało podejrzenie, że jest dotknięta przemocą skierowana została do Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Krzecku, który zapewnił nocleg, wyżywienie oraz doraźną pomoc psychologiczną i prawną. W pozostałych przypadkach nie wystąpiła konieczność zapewnienia miejsca w ośrodkach wsparcia. Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Obsługa organizacyjno-techniczna Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Brzeżnie to zadanie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Brzeżnie. Prawne podstawy funkcjonowania Zespołu Interdyscyplinarnego: 1. Uchwała Nr VI/19/2011 Rady Gminy Brzeżno z dnia 04 marca 2011 r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania; 2. Zarządzenie Nr 23/2011 Wójta Gminy Brzeżno z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie powołania i składu zespołu interdyscyplinarnego (zmiany wprowadzono Zarządzeniem Nr 6/2012 z dnia 03 lutego 2012 r.). Akta kontroli str. 10-13 4
Tryb postępowania, określony w ww. przepisach był zachowany. W skład Zespołu powołano przedstawicieli podmiotów związanych z realizacją zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Podmioty te, w drodze zawartych z Wójtem Gminy Brzeżno pisemnych porozumień o współpracy, oddelegowały imiennie swych przedstawicieli do prac w Zespole. Wśród członków Zespołu znaleźli się zatem przedstawiciele: Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Brzeżnie, Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie, oświaty, ochrony zdrowia i Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Brzeżnie. Pierwsze posiedzenie Zespołu Interdyscyplinarnego odbyło się 10 czerwca 2011 r. Wzięło w nim w nim sześciu spośród siedmiu członków Zespołu. W czasie jego trwania omówiono zasady i procedury funkcjonowania Zespołu w oparciu o obowiązujące przepisy prawa oraz złożono stosowne oświadczenia. W 2012 r. Zespół spotykał się 13 razy w charakterze grupy roboczej, w tym tylko dwa razy w pełnym składzie. Na spotkaniach omawiano sytuację rodzin dotkniętych przemocą, pisemnie zapraszano osoby, wobec których istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc, a także osoby, co do których istniało podejrzenie, że doświadczyły przemocy. Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego w Brzeżnie uczestniczyli w cyklu edukacyjnym zorganizowanym przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Szczecinie, w ramach którego odbyli następujące szkolenia: - Metodyka diagnozy problemów społecznych ; - Współpraca międzyinstytucjonalna na rzecz rozwiązywania problemów społecznych ; - Zasady budowania i pracy zespołów interdyscyplinarnych. Ponadto wzięli udział w szkoleniu pt. Działanie i funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego przeprowadzonym przez firmę Personal Development and Growth Center z Krakowa. Procedura Niebieskie Karty W roku 2012 wszczęto dziewięć, a w 2013 r. trzy procedury Niebieskiej Karty. Instytucją wszczynającą i wypełniającą formularz Niebieska Karta A w czterech przypadkach była Komenda Powiatowa Policji w Świdwinie. Pozostałe procedury wszczęli przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej 3 formularze, oświaty 1 formularz oraz kurator społeczny 1 formularz. W większości przypadków stosowania przemocy fizycznej i psychicznej towarzyszyło nadużywanie alkoholu przez osoby, co do których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc. W dwóch przypadkach toczy się w Prokuraturze postępowanie przygotowawcze w sprawie o znęcanie się nad rodziną. Zespół Interdyscyplinarny wytypował 6 osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc do programu Korekcyjno-Edukacyjnego dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie prowadzonego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Świdwinie. 5
Członkowie Zespołu prowadzą dokumentację w sprawach przemocy w rodzinie oraz monitorują sytuację rodzin m.in. poprzez regularne odwiedziny pracowników socjalnych i przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie. Kierują wszystkie osoby, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie i nadużywające alkoholu do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Brzeżnie oraz do Poradni Uzależnień w Świdwinie. W 2012 r. Zespół zgłosił do Komisji 11 osób, z czego zgłosiło się 8 osób. Założono akta, w skład których wchodziły formularze Niebieskiej Karty oraz dokumentacja dot. spotkań Zespołu interdyscyplinarnego (notatki służbowe z przeprowadzanego monitoringu, protokoły ze spotkań Zespołu). Kontrolujący przeanalizowali dokumentację wybranych losowo 9 przypadków pod kątem terminowości przekazywania formularza Niebieska Karta - A do przewodniczącej Zespołu. Stwierdzono, że we wszystkich przypadkach zachowano termin określony w 7 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskiej Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. Zespół Interdyscyplinarny zapraszał na spotkania osoby, wobec których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie. Wypełniano formularze Niebieska Karta C, dokonano ustaleń według indywidualnych cech spraw, informowano o możliwości skorzystania ze wsparcia w Punkcie Konsultacyjno-Informacyjnym w Starostwie Powiatowym w Świdwinie, a także ustalano okresową ocenę sytuacji raz na trzy miesiące. Na spotkania Zespołu pisemnie wzywano także osoby, co do których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie. Na spotkaniach z nimi wypełniano formularz Niebieska Karta D i ustalano okresową oceną sytuacji - raz w miesiącu. Monitoring oraz częstotliwość okresowej oceny sytuacji ww. osób przedstawia się następująco: 1. Rodzina M.T.M. Niebieska Karta-A z 09.01.2013 r. 24.01.2013 r. protokół spotkania ZI (stawiła się osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie) 2. Rodzina R.P.W. Niebieska Karta-A z 10.09.2012 r. 03.10.2012 r. notatka służbowa pracownika socjalnego z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie 23.11.2012 r. notatka służbowa pracownika socjalnego z odwiedzin 3. Rodzina A.P.R. Niebieska Karta-A z 07.11.2012 r. 11.02.2013 r. notatka służbowa przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 4. Rodzina R.R.Ł. Niebieska Karta-A z 08.01.2013 r. 24.01.2013 r. protokół spotkania ZI (stawiła się osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie oraz osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie) 6
21.02.2013 r. notatka służbowa pracownika socjalnego z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego 5. Rodzina M.K.W. Niebieska Karta-A z 20.08.2012 r. 07.09.2012 r. notatka służbowa pracownika socjalnego z wizyty 05.10.2012 r. notatka pracownika socjalnego z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie 21.11.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z rozmowy z nauczycielem 05.12.2012 r. protokół ze spotkania ZI (stawiła się osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie) 26.12.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie 27.12.2012 r. notatka służbowa pracownika socjalnego z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie 02.01.2013 r. notatka służbowa z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie 6. Rodzina A.Ch.K.O. Niebieska Karta-A z 16.03.2012 r. 27.03.2012 r. wizyta członków ZI 10.04.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 30.05.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 12.07.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 20.07.2012 r. notatka pracownika socjalnego z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie 12.11.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie 19.02.2013 r. notatka pracownika socjalnego z wizyty 24.02.2013 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 7. Rodzina D.K.A.M. Niebieska Karta-A z 11.02.2012 r. 27.03.2012 r. protokół spotkania ZI (stawiła się osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie) 14.05.2012 r. protokół spotkania ZI (stawiła się osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie) 06.08.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 11.10.2013 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 7
11.10.2012 r. notatka pracownika socjalnego z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie 8. Rodzina A.K.I. Niebieska Karta-A z 06.09.2012 r. 05.10.2012 r. notatka pracownika socjalnego z rozmowy z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie 12.10.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 05.12.2012 r. protokół ze spotkania ZI (oboje uczestniczyli) 17.01.2013 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 09.02.2013 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty 9. Rodzina P.M.J. Niebieska Karta-A z 19.03.2012 r. 27.03.2012 r. wizyta członków ZI z środowisku 11.08.2012 r. notatka przedstawiciela Komendy Powiatowej Policji w Świdwinie z wizyty Podejmowanie innych działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie Gmina Brzeżno prowadzi także inne systemy i programy w zakresie promowania prawidłowych wzorców rodzinnych, w ramach których poruszany jest również problem przemocy. Rada Gminy Brzeżno podjęła następujące uchwały: 1. Nr XXVII/118/2012 z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla Gminy Brzeżno na lata 2013-2015. Program stanowi załącznik nr 1 do uchwały; 2. Nr XXVII/119/2012 z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie wyznaczenia podmiotu właściwego do realizacji zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodzin; 3. Nr XXXVII/171/2006 z dnia 28 września 2006 r. w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2006-2015; 4. Nr XXVI/112/08 z dnia 11 grudnia 2008 r. s prawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2008-2015; 5. Nr XIV/54/2011 z dnia 30 listopada 2011 roku w sprawie uchwalenia gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, gminnego programu przeciwdziałania narkomanii na 2012 rok; W trakcie kontroli na bieżąco omawiano wyniki kontroli z Wójtem Gminy Brzeżno oraz udzielano instruktażu i wyjaśnień przewodniczącej Zespołu Interdyscyplinarnego w zakresie wynikającym z kontroli. 8
Wójta Gminy Brzeżno pouczono o przysługującym prawie: zgłoszenia, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole, odmowy podpisania protokołu kontroli, składając, w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, wyjaśnienie przyczyn tej odmowy. Protokół kontroli sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla: - Wójta Gminy Brzeżno, - Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Wydział Spraw Społecznych. Kontrolę odnotowano w książce kontroli Urzędu Gminy w Brzeżnie pod pozycją nr 1/2013. Brzeżno, dnia...... Kierownik jednostki kontrolowanej... Kontrolujący... Kontrolujący Protokół sporządzono: 30.04.2013 r.... Kontrolujący 9